یافته های نوین کشاورزی
سال:1387 | دوره:2 | شماره:3 (7) |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد بذر، اجزای عملکرد و اسانس بذور محلی زیره سبز ایرانی، آزمایشی در سال زراعی84 - 85 در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش کشاورزی قزوین اجرا گردید. طرح آزمایشی مورد استفاده، کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. تیمارهای مقادیر نیتروژن 30، 60، 90 و 120 کیلوگرم در هکتار معادل 65، 130، 195 و 260 کیلوگرم اوره در هکتار در کرت های اصلی و بذر توده ای محلی زیره سبز تهیه شده از اسفراین، بجنورد و سبزوار درکرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که با کاربرد 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بالاترین عملکرد دانه به میزان 801 کیلوگرم در هکتار، عملکرد اسانس به میزان 16.99 کیلوگرم در هکتار، ارتفاع بوته 19.59 سانتی متر و تعداد دانه در متر مربع 19400 عدد به دست آمد. بیشترین تعداد شاخه فرعی در بوته با متوسط 2.79 شاخه مربوط به تیمار 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. در حالی که بالاترین شاخص برداشت به میزان 45.08 درصد به تیمار مصرف 30 کیلوگرم نیتروژن درهکتار تعلق داشت. بذر محلی اسفراین با عملکرد دانه 765.6 کیلوگرم در هکتار، شاخص برداشت 45.25 درصد و 2.52 درصد اسانس بیشترین شاخص ها را در بین سایر بذور محلی دارا بود. بالاترین ارتفاع بوته 19.36 سانتی متر مربوط به بذر محلی سبزوار و بیشترین عملکرد بیولوژیک مربوط به بذر محلی بجنورد بود. بذر محلی اسفراین با کاربرد 90 کیلوگرم در هکتار نیتروژن با تولید 828 و 20.3 کیلوگرم در هکتار به ترتیب عملکرد میوه و اسانس مناسب ترین تیمار آزمایشی بود.

به منظور بررسی اثر کود دامی برکارایی مصرف آب در ذرت دانه ای سینگل کراس 704 آزمایشی در سال 1384 به صورت آزمایش کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی حاجی آباد هرمزگان به اجرا در آمد. کرت های اصلی شامل چهار روش آبیاری (آبیاری از یک طرف پشته تا پایان فصل رشد، آبیاری از یک طرف پشته تا مرحله ساقه دهی و از این مرحله به بعد آبیاری از دو طرف پشته، آبیاری از یک طرف پشته تا مرحله گلدهی و از این مرحله به بعد آبیاری از دو طرف پشته و آبیاری از ابتدا تا پایان فصل رشد از دو طرف پشته) و کرت های فرعی شامل چهار سطح کود حیوانی (0، 10، 20، 30 تن در هکتار) بود. نتایج نشان داد که روش آبیاری بر افزایش کارایی مصرف آب، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، بیوماس، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف در بلال و قطر ساقه در سطح یک درصد معنی دار بود و همچنین اثر کود دامی نیز بر کلیه فاکتورهای ذکر شده در سطح یک درصد معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه با میانگین 10070 کیلو گرم در هکتار مربوط به تیمار آبیاری از دو طرف پشته و مصرف 30 تن کود دامی بود. همچنین بیشترین ماده خشک مربوط به تیمار آبیاری از دو طرف پشته ها تا انتها و مصرف 30 تن کود دامی در هکتار بود.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت وآبیاری بر مهمترین خصوصیات فیزیولوژیکی موثر بر عملکرد دانه دو رقم گلرنگ آزمایشی در بهار و تابستان 1381 در قالب طرح کرت های دوبار خردشده با پایه بلوک های کامل تصادفی درچهارتکرار درمنطقه شازند استان مرکزی اجرا گردید. سه تاریخ کاشت اول، یازدهم و بیست و یکم خرداد ماه به عنوان فاکتور اصلی، دو تیمار آبیاری به عنوان فاکتور فرعی و دو رقم اراک - 2811 و محلی اصفهان به عنوان فاکتورهای فرعی - فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با تاخیردر کاشت وکاهش آبیاری شاخص های فیزیولوژیک همچون شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی و نسبت سطح برگ کاهش یافته و باعث کاهش عملکرد شدند. شاخص های فیزیولوژیک همچون سرعت جذب خالص و نسبت وزن برگ تحت تاثیر هیچ کدام از تیمارها قرار نگرفتند. دو رقم مورد مطالعه در هیچ کدام از موارد اختلاف آماری معنی داری نشان ندادند. این امر را می توان به یکسان بودن دوره رشد آنها نسبت داد. حداکثر شاخص سطح برگ در تاریخ کاشت اول و آبیاری بیشتر به میزان 4.75 و حداکثر  LAIدر تاریخ کاشت سوم و آبیاری کمتر به میزان 3.89 به دست آمد. این مقادیردر حدود 1340 درجه روز رشد پس از کاشت و در مرحله 50 درصد گلدهی به دست آمدند. بالاترین سرعت رشد محصول در محدوده 1500 - 1400 درجه روز رشد و به هنگام کاهش LAI به دست آمد. سرعت رشد نسبی ارقام با گذشت زمان سیر نزولی داشت. سرعت جذب خالص، نسبت سطح برگ ونسبت وزن برگ نیز با گذشت زمان روند نزولی نشان دادند.

با توجه به قابلیت بالای قارچ تریکودرما در کنترل بیولوژیک بسیاری از عوامل بیماریزا، جداسازی و شناسایی گونه های تریکودرمای خزانه های توتون استان مازندران انجام شد. جداسازی قارچ ها با استفاده از محیط کشت انتخابی داوه و محیط های عمومی CMA ,PDA ,WA به روش کشت سوسپانسیون خاک انجام شد. بعد از خالص سازی نمونه های جدا شده، با استفاده از ویژگی های ماکرومورفولوژیکی و میکرومورفولوژیکی اندام هایی از قبیل کنیدیوفورها، فیالیدها و فیالوسپورها بر اساس کلیدهای شناسایی معتبر اقدام به شناسایی گونه ها گردید. از میان 72 نمونه خاک، 60 جدایه به عنوان جنس تریکودرما شناسایی شد. قارچ های آنتاگونیست در کشت متقابل (Dual culture) روی محیط کشت PDA باعث کاهش و جلوگیری از رشد قارچ بیماریزا  (Sclerotinia sclerotiorum)شدند. میزان بازدارندگی از رشد میسلیوم قارچ بیماریزا با گونه های مختلف تریکودرما یکسان نبود و حداقل  51.25و حداکثر 94 درصد ثبت گردید. گونه های مختلف تریکودرما که شناسایی شده شامل: T. ghanense ,T. koningii ,T. virens ,T. atroviride ,T.harzianum ,T. citrinoviride ,T. Longibrachiatum  بودند. بررسی تاثیر قارچ تریکودرما در جلوگیری از بیماری پوسیدگی یقه توتون در گلخانه نشان داد که جدایه های Tr6a، Tr9b،Tr102  و Tr29-1 به ترتیب 87.5، 81.5، 56.25 و68.75  درصد بیماری را کنترل کردند. همچنین این جدایه ها موجب افزایش ارتفاع، وزن تر و خشک اندام های هوایی بوته در حضور قارچ عامل بیماری شدند.

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف روی بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص برداشت در گیاه ذرت میکوریزایی تحت تنش خشکی، آزمایشی در سال 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در غالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار های آزمایشی سه سطح آبیاری شامل: آبیاری معادل نیاز آبی گیاه (شاهد)، آبیاری معادل 75 درصد نیاز آبی گیاه و آبیاری معادل 50 درصد نیاز آبی گیاه، تلقیح با میکوریز(Glomus intraradices)  در دو سطح شامل تلقیح و عدم تلقیح و روی در سه سطح شامل شاهد (صفر)، 25 و 45 کیلوگرم در هکتار از منبع سولفات روی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنی دار شاخص برداشت، عملکرد و اجزای عملکرد دانه گردید. تاثیر میکوریزا بر صفات تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در بلال، وزن بلال و عملکرد دانه معنی دار بود. مصرف میکوریزا هم در شرایط مطلوب و هم در شرایط تنش، عملکرد و اجزای آن را نسبت به تیمار های مشابه و بدون مصرف میکوریزا افزایش داد. کاربرد میکوریزا و روی هر کدام در شرایط آبیاری مطلوب صفات مورد بررسی را افزایش دادند. نتایج نشان داد که با آبیاری معادل 75% نیاز آبی گیاه، مصرف میکوریزا و کاربرد 45 کیلوگرم در هکتار سولفات روی می توان به عملکرد مطلوب دست یافت.

میزان ریزش دانه کلزا در اثر برداشت تاخیری به شدت افزایش پیدا می کند و برداشت زودهنگام نیز باعث کاهش شاخص برداشت و عملکرد دانه می گردد. در این تحقیق که به صورت مزرعه ای در سال زراعی 86 - 1385 در ایستگاه تحقیقات زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی اراک انجام شد اهمیت زمان برداشت کلزا مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور آزمایشی به صورت کرت های خرد شده نواری در قالب بلوک های کامل تصادفی و در 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه تاریخ برداشت 20 خرداد ماه، 5 و 20 تیر ماه در کرت های عمودی و چهار زمان برداشت در ساعات مختلف 6 صبح، 12 ظهر، 6 بعد از ظهر و 11 شب در کرت های افقی بود. در این بررسی از رقم پاییزه Okapi که از ارقام توصیه شده برای شرایط آب و هوایی اراک است استفاده شد. صفات مورد بررسی شامل عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد رطوبت دانه، میزان و درصد ریزش دانه قبل و پس از برداشت بود. نتایج نشان داد مناسبترین زمان برداشت کلزای پاییزه در اراک 5 تیرماه بود. میانگین عملکرد دانه در ساعت برداشت 6 عصر و 11 شب بدون مشاهده اختلاف معنی دار حدود 3600 کیلوگرم در هکتار محاسبه گردید. همچنین در مناسبترین تاریخ برداشت یا پنجم تیرماه میزان ضایعات ناشی از ریزش دانه کمترین مقدار یعنی 14.8% را نشان داد که در مقایسه با تاریخ برداشت20 تیرماه 1.5% کمتر بود. ریزش قبل برداشت در 20 تیرماه 6.3% و در تاریخ 5 تیرماه 3.5% را می توان به علت 15 روز تاخیر نسبت به تاریخ بهینه برداشت محصول دانست.

به منظور بررسی واکنش آفتابگردان از نظر صفات فیزیولوژیک به تراکم و زمان سبز شدن تاج خروس آزمایشی در تبریز به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در طی سال های 1385 - 1384 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل رقم آفتابگردان (آذرگل، هایسان و آلستار)، تراکم تاج خروس (8.3، 25 و 41.7 بوته در مترمربع) و زمان سبز شدن تاج خروس (همزمان، 15 و 30 روز بعد از آفتابگردان) بودند. نتایج حاکی است که در سه رقم مورد مطالعه با افزایش تراکم و زودتر سبز شدن تاج خروس، شاخص سطح برگ آفتابگردان به طور معنی دار کاهش می یابد. در رقم آذرگل، مقدار کاهش سطح برگ هر بوته آفتابگردان در مقایسه با شاهد در تیمار سبز شدن همزمان و تراکم 41.7 بوته علف هرز 12 درصد بود. اثر تراکم علف هرز روی دوام سطح برگ رقم آلستار مهم تر از زمان سبز شدن آن بود، در حالی که در دو رقم دیگر تاثیر زمان سبز شدن علف هرز مهم تر بود. رقم آذرگل حضور 41.7 و 8.3 بوته علف هرز در هر متر مربع را به ترتیب از سطوح سوم و دوم زمان سبز شدن به بعد بدون کاهش معنی دار در عملکرد دانه تحمل کرد. در حالی که شدت رقابت بین گونه ای تاج خروس با رقم پاکوتاه آلستار بیشتر از دو رقم دیگر بود.

تاثیر هورمون گیاهی سایکوسل و ریزمغذی های آهن، روی، مس، بر و منگنز بر برخی شاخص های تحمل به تنش خشکی در کلزا رقم اکاپی، در یک آزمایش اسپیلت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشها در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در سال زراعی 87 - 1386 انجام پذیرفت. آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح شاهد (آبیاری) و تنش (قطع آبیاری بعد از گلدهی) در کرت های اصلی و کود ریزمغذی Combi2 حاوی عناصر آهن، روی، مس، بر و منگنز در سه سطح شاهد (بدون مصرف ریز مغذی)، 1 و 1.5 لیتر در هکتار و هورمون گیاهی سایکوسل در دو سطح شاهد 1.5 لیتر در هکتار به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرارگرفتند. ده وی‍ژگی شامل ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، وزن خشک کل، شاخص برداشت، محتوی آب نسبی، پایداری غشا، آنزیم های آنتی اکسیدان سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز به عنوان شاخص های مقاومت به تنش خشکی ارزیابی گردید. نتایج حاصل نشان داد میزان آنزیم های آنتی آکسیدانت در شرایط تنش خشکی افزایش معنی داری داشته است. کود ریزمغذی سبب اختلاف معنی دار میزان آنزیم ها در شرایط تنش و شاهد گردید که افزایش تحمل به خشکی در گیاه را به همراه خواهد داشت. همچنین هورمون گیاهی سایکوسل سبب کاهش معنی دار ارتفاع بوته و افزایش معنی دار قطر ساقه و نیز مقاومت به خشکی از طریق کاهش فشار تنش بر روی گیاه گردید.