دانش علف های هرز ایران
سال:1387 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

کارایی علفکش ایزوکسابن با نام (%12.5 اس سی) در کنترل علف هرز خردل وحشی (Sinapis arvensis L.) مزارع کلزای دو استان سرد سیر همدان و آذربایجان غربی، به مدت دو سال مورد آزمایش قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با هفت تیمار بشرح زیر انجام شد: مصرف 0.4 و 0.45 لیتر در هکتار ایزوکسابن پس رویشی در مرحله قبل از روزت خردل وحشی، هم به تنهایی و هم به همراه ترایفلورالین (ترفلان 48% امولسیون) به میزان 2 لیتر در هکتار قبل از کاشت و مخلوط با خاک، ترایفلورالین به تنهایی، شاهدهای با و بدون علف هرز. تعداد علف های هرز، در این آزمایش وزن خشک علف های هرز و عملکرد دانه کلزا معیار های مقایسه تیمار ها بودند. نتایج نشان داد که اگر چه حد اکثر کنترل علف های هرز تیره شب بو زیر 50% و سایر پهن برگها زیر 60% بود، لیکن همین کنترل باعث افزایش 58 در صدی عملکرد دانه کلزا گردید. بدین لحاظ، علفکش ایزوکسابن به میزان 0.45 لیتر در هکتار به صورت پس رویشی باضافه 2 لیتر ترایفلورالین به صورت پیش کشت و مخلوط با خاک را می توان در مزارع کلزا برای مهار علف های هرز تیره شب بو در مناطق سرد سیر کشور استفاده نمود.

به منظور مطالعه تاثیر زمان وجین بر ترکیب گونه ای، تراکم، وزن خشک و خصوصیات فیزیولوژیکی علف های هرز ذرت Zea mays) ) آزمایشی درسال زراعی 1385 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و 14 تیمار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. تیمارها به صورت وجین علف های هرز در مراحل مختلف فنولوژیکی رشد ذرت شامل 4 برگی، 6 برگی، 8 برگی، 10 برگی، 14 برگی، تاسل دهی به همراه تیمارهای تداخل علف هرز تا مراحل مذکور و دو تیمار وجین و تداخل علف های هرز تا انتهای فصل رشد به عنوان شاهد بود. داده های این آزمایش از طریق انداره گیری خصوصیات علف هرز تیمارهای کنترل در پایان فصل و تیمارهای تداخل در انتهای مراحل فوق بدست آمدند. نتایج نشان داد که تراکم علف های هرز در تیمارهای تداخل تا مرحله 8 برگی ذرت افزایش و بعد از این مرحله کاهش یافت ولی علف های هرز موجود با افزایش وزن خشک فشار رقابتی خود را به جامعه گیاهی وارد ساختند. همچنین تراکم و وزن خشک علف های هرز انتهای فصل در طول دوره کنترل روندی کاهشی داشت و علف هرز گاوپنبه (Abutilon theophrasti) با تراکمی در حدود 50 درصد از کل تعداد علف های هرز در طول فصل رشد به عنوان علف هرز غالب شناسایی شد و بیشترین درصد شاخص سطح برگ و سرعت رشد علف هرز نیز در طول دوره تداخل مربوط به این علف هرز بود. در این آزمایش کنترل علف های هرز بعد از مرحله 10 برگی و قبل از مرحله 4 برگی ذرت تاثیر چندانی در افزایش عملکرد ذرت نداشت.

به منظور ارزیابی بر همکنش کود نیتروژن و علف کش نیکوسولفورون بر علف های هرز مزارع ذرت، آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران در سال زراعی 1387 - 1386 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل مقادیر مختلف کود نیتروژن (0، 180، 270 و 360 کیلوگرم در هکتار) و دز علف کش نیکوسولفورون (0، 20، 40، 60 و 80 گرم ماده موثر در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که علف های هرز مزارع ذرت نسبت به مقدار بالای کود نیتروژن (360 کیلوگرم در هکتار) واکنش مثبت نشان داده و به جز علف هرز تلخه سایر علف های هرز در این تیمار وزن خشک بیشتری را نسبت به سایر تیمارها به دست آوردند. بهترین دز علف کش جهت کنترل مناسب علف های هرز، دزهای 60 و 80 گرم ماده موثر در هکتار به همراه مقادیر کود نیتروژن 180 و 270 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. با افزایش کود نیتروژن به 360 کیلوگرم در هکتار جهت کنترل مناسب علف های هرز نیاز به دزهای بالاتری از علف کش می باشد، چرا که با در اختیار داشتن منابع، علف های هرز رشد بیشتری می کنند. نتایج مربوط عملکرد گیاه ذرت نیز از روند مشابهی با پاسخ علف های هرز نسبت به مقادیر کود و علف کش برخوردار بودند که این ناشی از وابستگی زیاد عملکرد گیاه زراعی به وزن خشک علف های هرز بود. بطور کلی، با در نظر گرفتن عومل اقتصادی و مسایل زیست محیطی می توان مقدار کود نیتروژن 270 کیلوگرم و دوز 60 گرم (ماده موثره) نیکوسولفورون را برای کنترل مناسب علف های هرز (تقریبا 85 درصد) و همچنین بالاترین میزان عملکرد (یازده هزار کیلوگرم در هکتار) توصیه کرد. همچنین برای رسیدن به عملکرد یازده تن در هکتار باید 180 کیلوگرم کود نیتروژن به همراه 70 گرم علف کش و یا 360 کیلوگرم کود نیتروژن به همراه 80 گرم علف کش استفاده نمود.

به منظور بررسی پاسخ گیاهان زراعی مختلف به باقی مانده علفکش سولفوسولفورن در قالب آزمون زیست سنجی، آزمایشی در قالب طرح اسپیلت پلات در سه تکرار در مزرعه و گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. دو تیمار مصرف کود حیوانی و عدم مصرف آن همراه با دو میزان مصرف علفکش توصیه شده (26.6 گرم ماده تجارتی در هکتار) و تقریبا 30 درصد بیشتر (33.7 گرم در هکتار) در نظر گرفته شد. همزمان با برداشت گندم (98 روز پس از سمپاشی)، نمونه ای از خاک تازه هر کرت، به لیوان های یکبار مصرف پلاستیکی منتقل و بذر گیاهان آفتابگردان، کلزا، سویا، لوبیا، نخود، عدس، سورگوم، جو، ذرت و چغندر قند کشت شد. اثر باقی مانده علفکش در طی 24 روز از زمان کاشت به صورت علایم بدشکلی شامل تورم و کوتاه شدن ریشه و زردی و اپی ناستی اندامهای هوایی در سویا، لوبیا، آفتابگردان، چغندر قند و کلزا نمایان شد. هر چند سولفوسولفورن بر جوانه زنی تاثیر نداشت ولی با متوقف کردن رشد باعث شد تعدادی از بوته های سبز شده تا پایان دوره آزمون زیست سنجی از بین رفته و شدیدترین خسارت با بیشترین تعداد بوته از دست رفته مربوط به کلزا بود. سویا و عدس در مرتبه های بعدی قرار گرفتند. وزن خشک تک بوته کلزا در خاک حاوی کود بطور معنی داری بیشتر از خاک بدون کود و در میزان مصرف بیشتر علفکش کمتر از مصرف توصیه شده بود. وزن خشک سایر گیاهان عموما در خاک حاوی کود بیشتر از خاک بدون کود، و در میزان مصرف توصیه شده علفکش بیشتر از مصرف افزوده بود که در هیچ مورد معنی دار نشدند.

اثر عوامل محیطی بر جوانه زنی و دوام بذور علف پشمکی در شرایط آزمایشگاهی و مزرعه تحقیق شد. علف پشمکی قادر به جوانه زنی در طیف وسیعی از دما (15.6، 20.10، 25.15، 30.15 و 35.20 درجه سانتی گراد) بود. با این وجود درصد جوانه زنی بسته به دامنه دمایی متفاوت بود و نتایج نشان داد که حداکثر جوانه زنی علف پشمکی در دمای 20.10 درجه سانتی گراد (91 درصد) در تاریکی مداوم و حداقل آن در دمای 35.20 درجه سانتی گراد (5 درصد) در روشنایی/ تاریکی رخ داد. شوری بالا بازدارنده شدید جوانه زنی علف پشمکی بود، به طوری که بیشترین جوانه زنی در غلظت صفر میلی مولار کلرور سدیم (شاهد) رخ داد (89 درصد). افزایش غلظت شوری جوانه زنی را بشدت کاهش داد و جوانه زنی در غلظت 320 میلی مولار کاملا متوقف شد. نتایج این مطالعه نشان داد که افزایش pH در دامنه 4 تا 8 سبب افزایش درصد جوانه زنی این علف هرز شد. افزایش pH به بالاتر از 8 باعث کاهش معنی دار درصد جوانه زنی شد. در آزمایش دیگری که بذور در اعماق مختلف خاک در مزرعه پس رسی شدند، افزایش عمق دفن بذر از صفر تا 10 سانتی متر سبب تسریع در پس رسی و جوانه زنی شده و کمترین جوانه زنی در سطح خاک مشاهده شد.

آب و نیتروژن از مهمترین عوامل مورد نیاز برای رشد گیاهان هستند. بطوری که علف های هرز برای کسب آنها با گیاهان زراعی به رقابت می پردازند. از آنجا که جذب نیتروژن از خاک توسط گیاه همراه جریان توده ای آب است، لذا رقابت برای آن به رقابت برای آب وابسته است. این بررسی به منظور ارزیابی تاثیر مقدار کاربرد نیتروژن بر تعامل رقابتی ذرت و تاج خروس تا مرحله تاسل دهی کامل ذرت و بر اساس روش سری های جایگزینی با نسبت های مختلف کاشت 0:100، 25:75، 50:50، 75:25 و 100:0 از تاج خروس:ذرت در سال 1388 و در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عوامل مورد بررسی عبارت بودند از رطوبت خاک در دو سطح 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی و کاربرد نیتروژن در سه سطح (0، 200 و 400 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار). نتایج نشان دادند که افزایش کاربرد نیتروژن منجر به افزایش معنی دار (p≤0.05) در تولید ماده خشک ذرت و تاج خروس در کشت خالص آنها شد و با وجود پاسخ بهتر تاج خروس به افزایش کاربرد نیتروژن در مقایسه با ذرت، توان رقابتی ذرت را نیز افزایش داد. تنش خشکی تولید ماده خشک هر دو گیاه را به طور معنی دار کاهش داد و مزیت نسبی کاربرد نیتروژن را از بین برد، به طوری که افزایش کاربرد نیتروژن در ذرت در این شرایط توجیهی نداشت.

به منظور بررسی جنبه های مختلف رقابت علف های هرز توق و تاج خروس در تراکم های منفرد و توام با سویا آزمایش هایی در سال 1386 و 1387درمزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش تداخل دو گونه توق (در تراکم های صفر، 2، 4 و 8 بوته در متر ردیف سویا) و تاج خروس (در تراکم های صفر، 4، 8 و 12 بوته در متر ردیف سویا) در قالب 16 تیمار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تداخل توام توق و تاج خروس در تراکم حداکثر هر کدام از آنها به ترتیب 86 و 70 درصد در سال اول و دوم عملکرد دانه سویا را کاهش داد. همچنین نتایج مقایسه قدرت رقابتی توق و تاج خروس نشان داد که تاثیر توق بر عملکرد دانه بیشتر از تاج خروس بود. بطوریکه اثر تداخل هر بوته توق بر عملکرد دانه سویا در سال اول و دوم آزمایش به ترتیب برابر با 2.37 و 1.91 بوته تاج خروس بود. تراکمی از توق که موجب 50 درصد کاهش عملکرد در سویا شد در سال اول و دوم به ترتیب 2.3 و 6.25 بوته در متر ردیف بود. در حالی که در تداخل با تاج خروس 50% کاهش عملکرد برای سال اول و دوم به ترتیب در تراکم 5.9 و 12.19 بوته در متر ردیف اتفاق افتاد.

به منظور بررسی اثر چند نوع کود شیمیایی بر کنترل گل جالیز در گوجه فرنگی، پژوهشی در بخش تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران طی سالهای 1387 و 1388 در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل کودهای اوره، نیترات آمونیوم و فسفات آمونیوم هر یک در مقادیر 150 و 300 کیلوگرم در هکتار و سولفات آمونیوم در مقادیر 250 و 500 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج بدست آمده نشان داد که تیمارهای سولفات آمونیوم 250 کیلوگرم در هکتار و فسفات آمونیوم 150 کیلوگرم در هکتار بهترین عملکرد گوجه فرنگی داشتند و از نظر آماری با شاهد بدون گل جالیز تفاوت معنی داری نداشتند. تیمارهای فسفات آمونیوم و اوره 150 کیلوگرم در هکتار و سولفات آمونیوم 250 کیلوگرم در هکتار نیز بیشترین وزن خشک اندام هوایی و ریشه گوجه فرنگی و نیترات آمونیوم 150 و 300 کیلوگرم در هکتار کمترین مقدار وزن خشک ریشه گوجه فرنگی را داشتند. وزن خشک اندام هوایی و غده گل جالیز در تیمارهای فسفات آمونیوم 150 و 300 کیلوگرم در هکتار بیشترین مقدار نسبت به شاهد دارای گل جالیزبود و تیمارهای نیترات آمونیوم 150 و 300 کیلوگرم در هکتار کمترین مقدار نسبت به شاهد بودند. سولفات آمونیوم به میزان 250 کیلوگرم در هکتار تاثیر معنی داری بر کاهش اتصال و رشد گل جالیز و همچنین بهبود عملکرد و صفات گوجه فرنگی نسبت به شاهد دارای گل جالیز داشت.

به منظور بررسی اثر تداخل علف هرز تاج خروس بر قابلیت جذب، مصرف، و میزان نور دریافتی توسط کنجد، در سال 1387 آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران اجرا شد. عوامل مورد بررسی در این آزمایش شامل تراکم های مختلف تاج خروس (0، 2، 4، 8، 16 در مترمربع) و ارقام کنجد (اولتان، ناز تک شاخه، ورامین 2822 و کرج 1) بودند. نتایج نشان داد که توزیع سطح برگ گونه ها در طول تاج پوشه دارای تابع مثلثی است و ارتفاعی که در آن حداکثر تراکم سطح برگ قرار دارد در بین ارقام مختلف کنجد و تراکم های مختلف تاج خروس متفاوت بود. با افزایش تراکم علف هرز تاج خروس و شاخص سطح برگ آنها، از میزان جذب نور توسط ارقام مختلف کنجد کاسته شد و ارقام اولتان، ورامین 2822، کرج 1 و ناز تک شاخه در شرایط رقابت با تاج خروس به ترتیب 12، 47، 32، و 42 درصد کاهش جذب نور در مقایسه با تیمار شاهد داشتند. متوسط کارایی مصرف نور در ارقام اولتان، ورامین 2822، کرج 1 و ناز تک شاخه به ترتیب 18.6، 35، 27.7 و 21.7 درصد در تراکم های مورد آزمایش تاج خروس کاهش یافت. بالاترین کارایی مصرف نور را رقم اولتان داشت.