زمین
سال:1388 | دوره:4 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

ساخت و ساز در مناطق حوزه نزدیک گسل، اهمیت ویژه ای دارد و باید برای آن حریم ایمنی نسبت به گسل لرزه زا در نظر گرفته شود. منظور از حریم مهندسی گسلش، حریمی است که برای یک گسل لرزه زا در نظر گرفته می شود که در آن سازه ها از اثرات حوزه نزدیک گسل، مانند گسیختگی سطحی، جنبش شدید زمین، جابه جایی و زمین لغزش، در مناطق با توپوگرافی و شیب زیاد، تاثیر می پذیرند. در این مطالعه ابتدا مدل سه بعدی توپوگرافی وبعد نقشه شیب منطقه تهیه شد. حریم گسلش نیز با توجه به چگالی گسل ها و سه سناریوی جنبایی احتمالی گسل شمال تهران و با توجه به بزرگای بدست آمده از سناریوهای مختلف محاسبه شد. بیشترین حریم گسل 2.2 کیلومتر و کمترین حالت یک کیلومتر می باشد.

اگرچه شبکه های جنبش نیرومند زمین توسعه یافته اند، اما هنوز نگاشت های جنبش شدید چشمه نزدیک، کم تعداد هستند. در این مقاله توصیف سطح و تغییر پذیری جنبش نیرومند زمین در میدان نزدیک برای زلزله های بزرگ، مرتبط با اثرات چشمه، مطرح می شود. ما یک مدل گسیختگی تصادفی را توسعه داده ایم که تغییر پذیری و پیچیدگی فضایی لغزش را، چنانچه در زلزله های گذشته مشاهده شده است، توصیف می کند. ما ناهمگنی لغزش را در روی صفحه گسل به عنوان یک میدان فضایی تصادفی بر ای 21 زلزله چشمه نزدیک مدل می کنیم. داده ها از تابع خود همبستگی فون کارمن(ACF)  پیروی می کنند، که در آن طول های همبستگی a با ابعاد چشمه افزایش می یابند. این توزیع های تصادفی لغزش جهت توسعه رفتار زمانمند لغزش،به کمک سازگاری فیزیکی آنها با مدل های چشمه تصادفی - دینامیکی زلزله مورد استفاده قرار می گیرند. این بدان معناست که ما می توانیم از این مدل جهت شبیه سازی واقعی جنبش نیرومند زمین، به منظور توصیف تغییر پذیری اثرات چشمه در میدان نزدیک برای زلزله های بزرگ استفاده نماییم. برای زلزله های با نسبت گسلی بزرگ، ما تفاوت های اساسی را در طول همبستگی در جهت راستا(ax)  و فروشیب (az) مشاهده می کنیم. افزایش طول همبستگی با بزرگا می تواند به کمک مفاهیم انتشار دینامیکی گسیختگی تفهیم گردد.طیف توانی توزیع لغزش نیز می تواند به خوبی به کمک یک توزیع فرکتال توصیف شود که در آن بعد فرکتال D بدون تغییر مقیاس باقی می ماند، و این موضوع دلیلی بر وجود تنش گاه های بزرگ تر برای وقایع با بزرگای زیاد می باشد.مدل لغزش تصادفی ما می توان جهت تولید زلزله های سناریو برای شبیه سازی های جنبش زمین چشمه نزدیک مورد استفاده قرار گیرد.

کلاسه بندی مجموعه داده ها، کمک بسیاری در درک واقعیات نهفته در آنها دارد. برای این منظور کلاسه بندی کننده های بسیاری وجود دارند که انواع شبکه های عصبی، از جمله مهمترین آنهاست. شبکه عصبی، علی رغم پیچیدگی های عملکردی و مفهومی اش، به دلیل قابلیت های فراوان و همچنین در دسترس بودن بسته های نرم افزاری مختلف، کاربرد وسیعتری نسبت به دیگر الگوریتم های کلاسه بندی پیدا کرده است. متاسفانه، در برخی موارد، عدم تسلط به منطق عملکرد شبکه عصبی، باعث شده که تفسیرهای نادرستی از نتایج عملکرد آن، حاصل شود. در این مقاله، علاوه بر ارایه منطق جدیدی برای طبقه بندی دسته درزها به روش شبکه عصبی، بحثی در خصوص عدم قطعیت های عملکرد طبقه بندی کننده شبکه عصبی MLP، ارایه می گردد. برای بررسی کارایی و مزیت روش جدید طبقه بندی دسته درزها، یک مجموعه مصنوعی از درزها، شامل 8 دسته درز ساخته شد و برای هر درز، 4 ویژگی شیب، جهت شیب، میزان پرشدگی و نوع مواد پرکننده در نظر گرفته شده است، به گونه ای که جدایش دسته درزها بر اساس روش سنتی استفاده از دو ویژگی شیب و جهت شیب (روش های متداول نمودار گل سرخی و استریونت) غیرممکن باشد. سپس برنامه هایی برای استفاده از روش طبقه بندی شبکه عصبی MLP، نوشته شده و در فضای 4 بعدی، نسبت به طبقه بندی داده های مصنوعی اقدام شده است. بررسی حاضر نشان داد که در چنین فضایی، کلیه 8 دسته درز را می توان با دقت مطلوبی، از هم تفکیک کرد.

به عنوان یک تجربه رایج در پردازش داده های لرزه ای خشکی مواجه شدن با داده های لرزه ای که شامل سیگنالهای ضعیفی بوده و توسط نوفه های قوی و منظم نظیر امواج زمین غلتش، امواج شکست مرزی و یا امواج هوا پوشانده شده اند امری عادی به شمار می آید. از ویژگی های امواج زمین غلتش، (ریلی) دامنه قوی، باند فرکانسی پایین، پاشش و سرعت های کم می باشد. روش های مختلفی برای فیلتر کردن امواج زمین غلتش به کار برده می شود که بیشتر آنها بر اساس تفاوت بین فرکانس یا شیب این امواج با بازتابنده های لرزه ای می باشد که از جمله مهمترین آنها به فیلتر f-k می توان اشاره کرد.با این حال به علت هایی نظیر هم پوشانی فرکانسی سیگنال و نوفه به ویژه در مناطقی که تفاوت سرعت ظاهری بین بازتابنده های لرزه نگاری و امواج سطحی کم می باشد، نمی توان یک مرز مشخص بین سیگنال و نوفه تعیین کرد و استفاده از فیلتر f-k باعث صدمه زدن به شکل جبهه موج و باند فرکانسی سیگنال می شود. در این مقاله روشی به کار گرفته شده است که بتواند نوفه های خطی را شناسایی و تضعیف نماید. با توجه به اینکه نوفه های خطی و همدوس از یک ردلرزه به ردلرزه بعدی قابل پیشگویی هستند، بنابراین نیاز به یک فیلتر پیشگو کننده ای است که قادر به پیش بینی انرژی همدوس این نوفه ها از یک ردلرزه به ردلرزه دیگر باشد. این روش به نام f-k و f-x، شناخته می شود. این روش در رکوردهای لرزه ای چشمه مشترک مصنوعی و حقیقی به کار گرفته شد و نتیجه آن رضایت بخش بود.

تداخل سنجی لرزه ای فرآیندی است که در آن با استفاده از کراس کرولیشن تریس های ثبت شده در مکان های متفاوت روی سطح زمین اطلاعاتی از زیر زمین به دست می آید.تداخل سنجی نگرش ما را نسبت به بخشی از داده های لرزه ای که معمولا به عنوان نوفه دورریخته می شود، تغییر می دهد. برخی از این نوفه ها شامل امواج هدایت شده (امواج محبوس در بین لایه ها) و نوفه های محیطی (نوفه هایی که چشمه انرژی مشخصی ندارند و بر روی تمام داده ها تاثیر می گذارند) می باشند. در این مطالعه، کارآمدی ابزار تداخل سنجی در لرزه نگاری به کمک مثال هایی نشان داده شده است.

به منظور بررسی رسوبات پالئوسن و چگونگی مرز کرتاسه و ترشیری، برشی از این رسوبات در کوه بندوبست (هرم) در 50 کیلومتری جنوب شرق شهرستان جهرم مطالعه شده است. در این برش ضخامت رسوبات پالئوسن شامل 36 متر مارن های خاکستری تا قهوه ای و سنگ آهک های رسی کرم تا قهوه ای می باشد و بخش زیرین سازند پابده را تشکیل میدهند. مرز زیرین رسوبات پالئوسن با رسوبات کرتاسه همشیب و مشخص بوده و مرز بالایی آن با رسوبات ائوسن تدریجی و بدون تغییر سنگ شناسی می باشد. در این برش به منظور مطالعات زیست چینه ای، مقاطع میکروسکوپی 15 نمونه مورد مطالعه قرار گرفته که با توجه به حضور میکرو فسیل شاخص پالئوسن زیرین(Globoconusa daubjergensis)  و پالئوسن بالایی  (Morozovella velascoensis) مشخص گردید که در این قسمت از ناحیه فارس رسوبات پالئوسن کامل بوده و مرز کرتاسه - ترشیری پیوسته می باشد.

میدان گازی پارس جنوبی، یکی از میادین جنوب غربی ایران در حوضه رسوبی زاگرس بوده و شامل دو مخزن کنگان و دالان است. سازندهای کنگان و دالان به گروه دهرم تعلق دارند و از مهمترین مخازن گازی در ناحیه خلیج فارس محسوب می شوند. ارزیابی خواص پتروفیزیکی در چاه مورد مطالعه با استفاده از اطلاعات نمودار های چاه پیمایی و مغزه ها انجام گرفت. برای ارزیابی دقیق، تصحیحات لازم بر روی نمودار ها با در نظر گرفتن محل های ریختگی، اثرات محیطی، اثرات گاز و شیل انجام شد. بعد از انجام تصحیحات، لیتولوژی سازند های کنگان و دالان با استفاده از کراس پلات های: نوترون – چگالی، نوترون – صوتی، M-N پلات، MID پلات تعیین شد. با توجه به لیتولوژی، حجم شیل، حضور نهشته های تبخیری و تخلخل، سازند کنگان به دو بخش K1 و K2 و همچنین سازند دالان به دو بخش K3 و K4 تفکیک شد. نتایج به دست آمده نشان می دهند که بخش K2 سازند کنگان و بخش K4 سازند دالان از نظر مقدار اشباع شدگی، تخلخل و لیتولوژی شرایط یک مخزن مناسب را دارد.

منطقه مورد مطالعه در 18 کیلومتری شمال شرق شهرستان بستان آباد (استان آذربایجان شرقی) واقع شده است. از دیدگاه ساختاری سنگ های و لکانیکی منطقه در کمربند ارومیه- دختر واقع شده است ، و گسل هایی با روند شمال غرب – جنوب شرق هم راستا با این سیستم مشاهده می گردند که با گسل های جوان تر با جهت یافتگی شمال شرق – جنوب غرب با تعدد بیشتری قطع شده اند. مطالعات انجام شده نشان می دهد که روند آلتراسیون های کائولینیتی همراه با رگه های سیلیسی و نیز پروپیلیتیک در منطقه هم راستا با گسل های شمال شرق – جنوب غرب می باشند. لذا گسل های با این روند می توانند به عنوان گسل های کنترل کننده محلول های هیدروترمالی حاوی کانی سازی مورد توجه بیشتری قرار گیرند. در این پروژه داده های استر (B level) تهیه و مورد پردازش و آنالیر طیفی برای تشخیص شدت و نوع آلتراسیون های آرژیلیکی، پروپیلیتی، اکسیدهای آهن و سیلیسی در رابطه با کانی سازی فلزی منطقه قرار گرفت. در تشخیص آلتراسیون های مختلف منطقه مورد مطالعه ، یکسری آنالیز طیفی مقدماتی برای تشخیص کانی های موجود واقع در کل منطقه نیز انجام پذیرفت. در پایان نتایج حاصل از آنالیز طیفی داده های ماهواره ای استر (VNIR, SWIR,TIR) با یکدیگر تلفیق و طی یک نقشه نهایی نشان دهنده 4 منطقه امید بخش حاوی 10 نقطه هدف اکتشاف ذخایر فلزی با ذکر اولویت معرفی گردید.

منطقه مورد مطالعه در جنوب مشهد قرار دارد و شامل چندین گسل راندگی است که از مهم ترین آن ها می توان مرز رانده بین واحدهای اولترا بازیکی - بازیکی مشهد با سنگ های توربیدایتی را با سیستم فلسی ذکر کرد. مرز گسلی بسیار مهم دیگر، گسل سنگ بست - شاندیز است که سبب رانده شدن توربیدایت های پالئوزوئیک بر روی کنگلومراهای ژوراسیک زیرین - میانی می شود و نشان دهنده سیستم راندگی از نوع فلسی می باشد. سن این گسل را می توان پس از ژوراسیک در نظر گرفت. این گسل دارای امتداد تقریبا 140 الی 145 درجه و شیب به سوی شمال شرق است که همراه با چین های گسترش گسلی می باشد. محور این چین ها به موازات جبهه راندگی می باشد و شیب سطح محوری آن به سمت شمال شرق است. حرکت این گسل راستگرد تعیین شده است. با به دست آوردن مقادیر و بردارهای ویژه و ترسیم آن ها بر روی دیاگرام های مربوطه، مشخص گردید که درزهای موجود در منطقه از نوع عمود بر جبهه راندگی و موازی جبهه راندگی می باشد. همچنین منطقه مورد مطالعه از شمال شرق به جنوب غرب تحت راندگی و جابجایی مورب لغز راستگرد نیز قرار گرفته است.

سازند آسماری به دیرینگی الیگومیوسن، سنگ مخزن اصلی نفت خام در فرو افتادگی حوزه دزفول است. این سازند در یال شمالی تاقدیس بنگستان و در برش شمال غربی روستای بنجیله بررسی شده است. ضخامت سازند آسماری در منطقه مورد مطالعه 198.5 متر است که با مرزهای ناپیوسته و هم شیب در روی سازند پابده و در زیر سازند گچساران قرار دارد. مطالعات صحرایی نهشته های این سازند، به شناسایی 3 رخساره سنگی: سنگ آهک، شیل و سنگ آهک مارنی انجامیده است. بررسی پتروگرافی مقاطع نازک منجر به شناسایی 14 میکروفاسیس شده است. مقایسه این میکروفاسیس ها با انواع میکروفاسیس های استاندارد نشان دهنده نهشته شدن آن ها در 4 محیط پهنه بالای جزر و مدی، لاگون، سد و دریای باز است. بر اساس این نتایج سازند آسماری در بخش های مختلف یک رمپ کربناتی با شیب یکنواخت (homoclinal) نهشته شده است. از عوامل تاثیر گذار برروی کیفیت این سازند می توان به کنترل کننده های محیطی، نفوذ آب های سطحی، فرآیندهای دیاژنزی و میزان توسعه شکستگی ها اشاره کرد.