گیاه پزشکی دانشگاه ازاد
سال:1389 | دوره:2 | شماره:3 (پیاپی 7) |تعداد مقالات:10

امروزه مصرف زیاد آفت کش ها در کشاورزی بر هیچ کس پوشیده نیست و سالانه مطالعات زیادی در مورد اندازه گیری باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی با روش های متداول یعنی کروماتوگرافی گازی و مایع انجام می شود، که روش هایی پرهزینه و وقت گیر هستند. تدوین روش های جدید نظیر روش سنجش ایمنی آنزیمی (ELISA) امروزه مورد توجه برخی محققین قرار گرفته است. در این مطالعه تلاش شد نسبت به تولید پادتن لازم برای سنجش آفت کش فسفره کلروپایریفوس اقدام شود. آفت کش ابتدا در شرایط تخریب قرار گرفته، سپس با استفاده از مولکول پروتئین آلبومین سرم گاوی (BSA)، مزدوج آن ساخته و جهت تحریک سیستم ایمنی به خرگوش تزریق شد. پس از طی مدت زمان های مختلف از خرگوش های مورد آزمون خون گیری به عمل آمد و تیتر پادتن به کمک روش الایزا بررسی شده و نشان دهنده اختلاف معنی دار با نمونه شاهد بوده است. این روش نسبت به روش های کروماتوگرافی بسیار سریع تر، ارزان تر و دارای حد تشخیص بالاتری می باشد.

راب خاکستری  Parmacella ibera Eichw.یکی از مهم ترین آفات باغات و نهالستان های مرکبات در استان مازندران به شمار می آید. بررسی زیست شناسی آفت طی سال های 86-1385 روی نهال های پرتقال تامسون ناول در شرایط طبیعی استان مشخص نمود که این گونه دارای یک نسل در سال بوده و زمستان را به هر دو صورت نابالغ و بالغ به سر می برد. جفت گیری، اواخر فروردین و تخم ریزی، اواسط اردیبهشت می باشد. زمان لازم از موقع جفت گیری تا شروع تخم ریزی به طور میانگین 22 روز، تعداد تخم های گذاشته شده 52 عدد، زمان تفریخ آن ها (اواسط خرداد) 28 روز، درصد تخم های تفریخ شده 65% و تعداد راب های تفریخ شده برای هر بالغ حدود 50 عدد می باشد. به منظور ارزیابی خسارت این گونه در سال 1386، چهار تراکم به نسبت های یک، پنج، ده و پانزده راب به همراه تیمار شاهد، برای هرکدام از تراکم ها روی یک شاخه از یک درخت 12 تا 15 ساله پرتقال تامسون ناول و نارنگی انشو با شش تکرار در یک جهت رهاسازی گردید. نتایج نشان داد که میانگین برگ ها و میوه های خسارت دیده در تیمارهای مختلف در فاکتور رقم و نیز فاکتور انبوهی در سطح احتمال پنج درصد دارای اختلاف معنی دار بود. رابطه بین تراکم آفت با خسارت به محصول به صورت خطی و همبستگی بین تعداد برگ و میوه خسارت دیده و درصد کاهش عملکرد در ارقام پرتقال تامسون ناول و نارنگی انشو با انبوهی جمعیت راب مثبت و در سطح پنج درصد معنی دار بود. میانگین درصد خسارت به میوه در تراکم های مختلف آفت در ارقام پرتقال تامسون ناول و نارنگی انشو در مقایسه با تیمار شاهد تفاوت معنی داری در سطح پنج درصد داشته است. با توجه به نتایج، خسارت راب روی نارنگی انشو بیشتر ارزیابی شد.

اسانس ها ترکیبات مناسبی به عنوان جایگزین ترکیبات شیمیایی می باشند. شب پره هندی(Plodia interpunctella Hübner) ، شپشه آرد (Tribolium confusam Jacquelin Duval) و سوسک چینی حبوبات (Callosobruchus chinensis L.) از آفات مهم انباری هستند که خسارت زیادی به محصولات انباری وارد می آورند. در این تحقیق به بررسی اثر حشره کشی اسانس پنج گیاه دارویی شامل رزماری، افسنطین، دارچین، بومادران و رازیانه پرداخته شد. اثر حشره کشی این ترکیبات علیه لارو سن یک شب پره هندی، حشرات کامل شپشه آرد و سوسک چینی حبوبات بررسی شد. بیشترین اثر دورکنندگی توسط اسانس رزماری روی شب پره هندی و کم ترین اثر دورکنندگی توسط افسنطین و بومادران روی سوسک چینی مشاهده شد. بیشترین میزان حشره کشی توسط اسانس دارچین با 100% تلفات روی شب پره هندی و کم ترین میزان در مورد اسانس افسنطین و رزماری روی شپشه آرد با 10% تلفات مشاهده شد. نتایج این تحقیق بیانگر این است که اسانس ها به ویژه دارچین دارای پتانسیل بالایی در کنترل آفات انباری هستند و پتانسیل استفاده به عنوان حشره کش را دارند.

پسیل معمولی پستهAgonoscena pistaciae Burckhardt & Lauterer ، آفت کلیدی درختان پسته ایران می باشد. تراکم این آفت روی ارقام مختلف پسته معمولا متفاوت است. در تحقیق حاضر تراکم و تغییرات جمعیت پسیل معمولی پسته روی دو رقم پسته بادامی ریز زرند و ممتاز به عنوان ارقام محلی و بومی شهرستان زرند در شرایط صحرایی بررسی شد. بر اساس نتایج بدست آمده، تراکم پوره پسیل روی درختان پسته رقم ممتاز به طور معنی دار بالاتر از رقم بادامی ریز زرند در طول دوره نمونه برداری از فروردین تا اوایل آبان بود. تراکم پوره ها روی هر دو رقم از اوایل مرداد به تدریج افزایش یافت اما روند افزایش جمعیت از اواسط شهریور تا زمان ریزش برگ ها شدید بود. فراوانی حشرات کامل پسیل روی سرشاخه درختان رقم ممتاز بالاتر از رقم بادامی ریز زرند در طول فصل رویش به دست آمد. همچنین فراوانی حشرات کامل پسیل شکار شده توسط تله های چسبنده زرد رنگ در باغ پسته رقم ممتاز بیشتر از باغ پسته رقم بادامی ریز زرند در طول دوره نمونه برداری بود اما روند نوسان جمعیت آن ها در دو باغ شبیه به یکدیگر بود. در مقاله حاضر وضعیت تراکم پوره های پسیل روی درختان دو رقم مورد مطالعه و نوسان جمعیت حشرات کامل آن در دو باغ مقایسه و بحث گردیده است.

در تحقیقاتی که در سال 1389 به منظور شناسایی کنه های خاکزی مرتبط با درختان بلوط در منطقه کامفیروز استان فارس صورت گرفت، گونه جدیدی از کنه های جنس Asternolaelaps متعلق به خانواده Ichthyostomatogasteridae (Acari: Mesostigmata) جمع آوری و شناسایی شد، این جنس و خانواده برای اولین بار از ایران گزارش می شود.

کنه های خانواده Bdellidae از شکارچیان مهم بندپایان کوچک از جمله دم فنری ها و کنه ها روی گیاهان و درون خاک هستند. در سال 1389-1388 مطالعاتی برای جمع آوری و شناسایی کنه های خانواده Bdellidae در مرکز دانشگاهی علوم و تحقیقات فارس از زیستگاه های مختلف شامل خاک، خاکبرگ و سطح گیاهان صورت گرفت. در مجموع 8 گونه از 5 جنس جمع آوری و شناسایی شدند. فهرست گونه های شناسایی شده به شرح زیر است که دو گونه جدید برای فون کنه های ایران با علامت ستاره مشخص شده اند و مشخصات کلیدی آن ها ذکر می گردد: Spinibdella cronini (Baker & Block, 1944), Spinibdella thori (Meyer & Ryke, 1959), Spinibdella depressa (Ewing, 1909), Cyta latirostris (Hermann, 1804), Cyta longiseta* (Wallace & Mahon, 1972), Bdella captiosa (Atyeo, 1963), Bdellodes (Haploscirus) petila* (Atyeo, 1963), Odontoscirus sp.

تاکنون گونه های مختلفی از کنه های خانواده Cosmochthoniidae همانند Phyllozetes emmae (Berlese) از ایران گزارش شده است. کنه های این خانواده روی برگ های در حال پوسیدن، خزه و گلسنگ زندگی می کنند و دارای رژیم جلبک خواری هستند (Akrami, 2006).با توجه به اینکه گونه های مختلفی از کنه ها روی درختان انجیر و یا در خاک باغ های انجیر فعالیت می کنند، طی سال های 89-1388 تحقیقی در رابطه با کنه های مرتبط با درختان انجیر در منطقه استهبان واقع در شرق استان فارس انجام گرفت. به منظور بررسی فون کنه های مرتبط با درختان انجیر منطقه استهبان، نمونه برداری از کنه های خاکزی به طور تصادفی از عمق صفر تا 15 سانتی متری خاک باغات انجام گردید. با استفاده از قیف برلز کنه ها جدا و درون شیشه حاوی محلول AG (الکل 75%+5 درصد گلیسرین) نگهداری شدند. جهت شناسایی کنه ها طبق روش (Walter & Krantz (2009 اسلاید تهیه و شناسایی مقدماتی آن ها با استفاده از منابع موجود انجام گرفت. به منظور تایید گونه نمونه ها نزد دکترCoetzee ((National Museum Bloemfontein 9301,South Africa ارسال گردید.

طی تحقیقاتی در سال های 1383 تا 1386 در استان فارس، فون زنبورهای زیرخانواده (Entiinae (=Euderinae و Eulophinae از خانواده Eulophidae مورد بررسی قرار گرفت. یک گونه از زیرخانواده Entiinae و 13 گونه از زیرخانواده Eulophinae جمع آوری شد. اطلاعات زیستی و پراکنش جغرافیایی گونه های جمع آوری شده ذکرشده است. در ضمن چک لیستی از کلیه گونه های گزارش شده خانواده Eulophidae از ایران (تا سال 2011) ارائه گردیده است.

سوسک شاخدار خرما، سوسک کرگدنی خرما یا سوسک کرهOryctes elegans Prell. ، یکی از آفات جدی و مهم خرما در ایران، به خصوص در منطقه بم می باشد. در این تحقیق جدول زندگی سوسک شاخدار خرما در شرایط آزمایشگاهی، دمای 27±2 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 65±5 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مطالعه شد. داده های به دست آمده بر اساس جدول زندگی (نر و ماده)، مراحل رشدی- سنی، با در نظر گرفتن تغییرات رشد افراد و جنسیت آن ها، تجزیه و تحلیل شدند. میانگین طول دوره رشدی برای تخم، لارو و شفیره به ترتیب، 16.4، 216.8 و 26.2 روز بود. در شرایط آزمایشگاه درصد مرگ و میر مراحل تخم، لارو و شفیرگی به ترتیب 5.2، 22.6 و 3.2 به دست آمد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (l)، نرخ ناخالص تولید مانند (GRR)، نرخ خالص تولید مانند (R0)، مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) و متوسط مدت زمان نسل (T) به ترتیب 0.002 روز 1-، 1.002 روز 1-، 71.6 تخم ماده، 42.3 نتاج ماده، 110.7 روز و 328 روز بودند. نتایج به دست آمده نشان داد که سوسک شاخدار خرما یک گونه تک نسلی است.