تحقیقات حشره شناسی
سال:1388 | دوره:1 | شماره:2 (پیاپی 2) |تعداد مقالات:8

این مطالعه به منظور یافتن بهترین روش نمونه برداری جهت تخمین تراکم نسبی جمعیت حشره کامل و پوره زنجرک مو در تاکستان های دانشگاه صنعتی اصفهان و کارخانه ذوب آهن اصفهان انجام گردیده است. کارایی تور حشره گیری در مقابل دستگاه مکنده برقی (دی- وک) برای نمونه برداری از جمعیت حشره کامل زنجرک مو و کارایی سه روش شمارش مستقیم، شستشوی برگ ها و دستگاه مکنده الکترونیکی کوچک برای نمونه برداری ازجمعیت پوره ها از دیدگاه های اکولوژیک و مدیریت تلفیقی آفات مقایسه شدند. برای تعیین تراکم جمعیت حشره کامل در ده نقطه و در هر نقطه ده تور و با دستگاه مکنده، ده نمونه و هر نمونه سه دقیقه مکش در طول فصل نمونه برداری گردید. برای نمونه برداری از جمعیت پوره زنجرک مو از برگ درختچه های مو به صورت هفتگی نمونه برداری شد. نمونه ها از سه ارتفاع مختلف 10 بوته مو در هر تاکستان برداشته شد که هر سه برگ به عنوان یک واحد نمونه برداری منظور گردید. برای مقایسه روش های نمونه برداری از دو شاخص RV (تغییرات نسبی) و RNP (تغییرات خالص نسبی) استفاده شده است. در این مطالعات مشخص گردید که بهترین واحد زمان نمونه برداری برای حشره کامل به کمک دستگاه مکنده برقی 120-180 ثانیه است. تور حشره گیری با 18.87=RV و 0.33=RNP وسیله مناسب تری نسبت به دستگاه مکنده برقی جهت استفاده در برنامه نمونه برداری حشره کامل از دیدگاه مدیریت تلفیقی است. به دلیل دقت زیاد دستگاه مکنده مقدار RV نمونه برداری در این روش در طول فصل در حد مطلوب بوده و وسیله مناسب تری برای بررسی تغییرات فصلی تراکم جمعیت حشره کامل زنجرک مو است. در نمونه برداری از جمعیت پوره زنجرک مو روش شستشو با 2.9=RV و 7.49=RNP وسیله مناسب تری نسبت به روش شمارش مستقیم و روش استفاده از دستگاه مکنده الکترونیکی کوچک جهت استفاده در برنامه نمونه برداری از پوره ها از دیدگاه مدیریت تلفیقی است. از دیدگاه مطالعات اکولوژیکی هرسه روش نمونه برداری از پوره ها می توانند مورد استفاده قرار گیرند ولی کارایی آن ها در نشان دادن تراکم واقعی هریک از سنین پورگی متفاوت بود.

سوسک برگ خوار سیب زمینی،Leptinotarsa decemlineata (Say) ، از مهم ترین آفات سیب زمینی در کشورهای تولید کننده این محصول می باشد. با توجه به مشکلات ایجاد شده در ارتباط با افزایش مقاومت این حشره به تعدادی از آفت کش ها، مطالعه تاثیر تعداد سه ترکیب تنظیم کننده رشد حشرات شامل دیفلوبنزورون، پریکوسن-I و پریکوسن-II روی دستگاه گوارش لارو سوسک برگ خوار سیب زمینی به دو روش گوارشی و موضعی بررسی گردید. بر اساس نتایج به دست آمده، در لاروهای تیمارشده با دیفلوبنزورون، مهارکننده سنتز کیتین، ساختار کوتیکولی بخش های جلویی و عقبی دستگاه گوارش دچار تغییر شده که این تغییرات بیشتر به صورت ایجاد حفره بین لایه های کوتیکول درونی بود. بیشترین تغییرات در بخش میانی دستگاه گوارش، در سلول های پوششی مشاهده گردید، به طوری که این سلول ها قابلیت ساختمانی و کارایی خود را از دست داده و تحلیل می روند. در لاروهای تیمارشده با پریکوسن-I و II، مهارکننده های هورمون جوانی، بیشترین تغییرات در بخش میانی دستگاه گوارش مشاهده شد که شامل تغییرات شدید در سلول های پوششی، ایجاد فاصله بین سلول های پوششی و غشای پایه و از بین رفتن انتهای مژک های ردیفی سلول های پوششی بود. علاوه بر آن مهارکننده های هورمون جوانی موجب ایجاد تغییرات ساختمان کوتیکولی در بخش جلویی و عقبی دستگاه گوارش شد. همچنین کاهش رشد و کوچک تر شدن اندازه بدن لاروهای تیمار شده با ترکیبات فوق در مقایسه با تیمار شاهد در نتیجه تغییرات ایجاد شده در سلول های پوششی دستگاه گوارش و به دنبال آن ایجاد اختلال در فرایند هضم و جذب مواد غذایی مشاهده گردید.

زنجرک های گروه Fulgoromorpha، حشراتی پلی فاژ هستند که از آوندهای آبکش موجود در ریشه، طوقه و ساقه گیاهان علفی و گاهی آوند آبکش برگ های گیاهان چوبی تغذیه می کنند و در جمعیت های بالا می توانند خسارت های فراوان و جدی به محصولات کشاورزی وارد نمایند. منطقه گرگان به لحاظ موقعیت جغرافیایی خاص، از اقلیم های متنوعی شامل شش نوع اقلیم آب و هوایی خشک، نیمه خشک، مدیترانه ای، نیمه مرطوب، مرطوب و بسیار مرطوب برخوردار می باشد. در این تحقیق برای بررسی پراکندگی فون این زنجرک ها در اقلیم های مختلف گرگان، طی سال های 1387 و 1388 در ماه های مختلف سال، اقدام به نمونه برداری شد. به همین منظور 17 محل که در برگیرنده شرایط مختلف اقلیمی می باشد انتخاب گردید. در مجموع از چهار خانواده Tettigometridae, Issidae, Delphacidae, Cixiidae  جمع آوری شده در این منطقه، 12 جنس و 14 گونه زیر تشخیص داده شد: Hyalesthes obsoletus, Thachycixius sp., Oliarus fulvus, Asirica clavicrnis, Laodelphax striatellus, Toya propinqua, Sogatella frucifera, Sogatella vibix, Kelisia praecox, Javesell sp., Mycteodus krameri, Tettigometra costulata, Tettigometra virescens, Muirodelphax aubei جنس ها و گونه های زیر برای اولین بار از استان گلستان گزارش می شود: Oliarus fulvus, Mycteodus krameri, Javesell sp., Kelisia praecox, Sogatella vibix, Sogatella frucifera, Tettigometra costulata, Muirodelphax aubei, Thachycixius sp. با توجه به منابع موجود، گونه Sogatella frucifera رکورد جدیدی برای فون حشرات ایران محسوب می گردد. با استفاده از نرم افزار Arc GIS نقشه پراکنش اقلیمی گونه ها نیز ترسیم گردید.

در سال های اخیر خشکیدگی سرشاخه های درختان سیب و گیلاس در استان تهران شدت یافته است. بررسی ها نشان داد در مناطق آلوده قارچ های جنس Ehrenb Cytospora و سوسک پوست خوار Scolytus rugulosus Muller عامل اصلی این خشکیدگی می باشند. بیشترین مناطق تغییر رنگ داده پوست در اثر فعالیت قارچ که اغلب با لکه های نکروتیک همراه بود، در نزدیک سوراخ های فعالیت حشره دیده شد. در کشت های متعدد در محیطMA  قارچ .(.Cytospora leucostoma (Pers جدا سازی گردید. از کشت نمونه شاخه های آلوده جمع آوری شده در استان تهران در سال 1381، در محیط کشت PDA و MA در مجموع، 10 جدایه قارچ از جنس Cytospora جداسازی شد که تعداد 9 جدایه متعلق به گونه C. leucostoma بود. پس از اثبات بیماری زایی جدایه های موردنظر، یکی از آن ها که مهاجم تر از سایر جدایه ها بود، جهت استفاده در تیمارهای آزمایشی به شرح زیر مورد استفاده قرار گرفت. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: I- رهاسازی دو جفت سوسک S. rugulosus روی شاخه های هر نهال، II- پاشش سوسپانسیون C. leucostoma روی شاخه های هر نهال، III- رهاسازی دو جفت سوسک S. rugulosus آغشته به سوسپانسیون C. leucostoma روی شاخه های هر نهال و IV- شاهد. نتیجه به دست آمده نشان داد که سوسک های پوست خوار توانایی انتقال پروپاگول های C. leucostoma را به داخل گیاه دارند. به دنبال انتقال پروپاگول های قارچ مذکور، نکروز پوستی که ناشی از فعالیت قارچ می باشد در محل آلودگی ایجاد می شود. این پدیده اهمیت سوسک های پوست خوار در انتقال بیماری سیتوسپورا را بیش از پیش مورد تاکید قرار می دهد.

تاثیر غنی سازی برگ توت با اسید آمینه آسپاراژین بر فراسنجه های بیولوژیکی و شاخص های اقتصادی کرم ابریشم .Bombyx mori L در نطنز اصفهان مطالعه شد. تیمارهای آسپاراژین شامل غلظت های 10، 100، 500 و 1000 mg/ml بود که در آن ها از آب مقطر به عنوان حلال استفاده شد. از برگ معمولی و تیمار آب مقطر نیز به عنوان شاهد استفاده شد. لاروهای کرم ابریشم روزانه در یک وعده از برگ های غنی سازی شده تغذیه کردند. همه فراسنجه های بیولوژیکی و اقتصادی به وسیله تکنیک های استاندارد در نوغانداری ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که غنی سازی برگ توت با اسید آمینه آسپاراژین تاثیر معنی داری بر فراسنجه های بیولوژیکی و شاخص های اقتصادی در گروه های تیمار در مقایسه با شاهدها نداشت. بر طبق نتایج این تحقیق، غنی سازی برگ توت با اسید آمینه آسپاراژین نمی تواند تولید ابریشم را افزایش دهد. بنابراین جهت غنی سازی در غلظت های نامبرده در منطقه نطنز توصیه نمی شود.

کرم گلوگاه انار،Ectomyelois ceratoniae Zeller (Lep.: Pyrallidae) ، مهم ترین آفت باغ های انار در ایران است که ضمن تغذیه از میوه و افت کمی و کیفی محصول، باعث کاهش قابل توجهی در بازارپسندی میوه می شود. روش های مختلفی از قبیل جمع آوری میوه های آلوده و مبارزه بیولوژیکی با استفاده از زنبور تریکو گراما مورد آزمایش قرار گرفته، ولی هیچ کدام از این روش ها کارایی لازم را نداشته اند. یکی از روش هایی که می تواند ضمن حفظ ظاهر میوه ها، از آلودگی آن ها جلوگیری نماید، ممانعت از تخم گذاری شب پره و در نتیجه جلوگیری از ورود لاروهای آفت به داخل میوه است. طی سال 1387، تاثیر دو نوع روش حذف پرچم (روش سنتی و روش حذف با دستگاه پرچم پاک کن) در زمان های مختلف، در باغ اناری واقع در منطقه ساوه مورد مقایسه قرار گرفت. در پایان فصل هنگام برداشت محصول، میزان آلودگی میوه ها در تیمارها تعیین، و تجزیه و تحلیل داده ها اختلاف معنی داری را بین تیمارها نشان داد. در مقایسه میانگین تیمارها، متوسط آلودگی میوه ها در تیمار شاهد 22 درصد بود، در حالی که کمترین میزان آلودگی در تیمار حذف پرچم در سه نوبت متوالی به میزان 6 درصد مشاهده گردید که بیانگر کاهش 16 درصدی خسارت این آفت می باشد. با مقایسه میزان ریزش گل، میزان ترکیدگی میوه و مقدار آلودگی به آفت در تیمارهای مختلف، کاربرد روش حذف پرچم با دستگاه دستی در خردادماه بهترین کارایی را در کاهش خسارت آفت کرم گلوگاه انار دارد.

مگس های مینوز سبزیجات یکی از آفات مهم خیار گلخانه ای در ایران می باشند. در سال های اخیر مصرف بی رویه آفت کش ها موجب افزایش جمعیت این آفت در گلخانه ها شده است. در تحقیق حاضر به منظور تعیین درجه سمیت ((LC50 حشره کش های آبامکتین، دلتامترین، ایمیداکلوپراید و استامی پراید آزمایشات زیست سنجی به روش غوطه ور کردن روی لاروسن اول در شرایط آزمایشگاهی با دمای C°25±1 و رطوبت نسبی 5±65 درصد و 16 ساعت روشنایی انجام شد. داده های حاصل از آزمایش با روش پروبیت و نرم افزار POLO-PC آنالیز شد. نتایج نشان داد که مقادیر LC50 برای حشره کش های آبامکتین، دلتامترین، استامی پراید و ایمیداکلوپراید به ترتیب1.5ppm ، 200، 492 و 630 بر اساس ماده موثره است. همان طور که از نتایج استنباط می گردد حشره کش آبامکتین نسبت به سایر حشره کش ها بر لارو سن اول مگس مینوز خاصیت حشره کشی بالاتری داشته است.

کنه Pronematus ubiquitus (McGregor) از دشمنان طبیعی کنه های آفت درختان انجیر در ایران و جهان است. فراوانی جمعیت این کنه روی 11 رقم انجیر طی سال های 1379 و1380 در منطقه ساوه بررسی شد. در اجرای این تحقیق از طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار و هر تکرار شامل یک درخت برای نمونه برداری استفاده شد. شمارش جمعیت مراحل فعال کنه، با قرار دادن کادر چهار سانتی مترمربعی در طرفین رگبرگ اصلی در سطح زیرین برگ درختان انجیر و با استفاده از میکروسکوپ تشریحی انجام شد. نمونه برداری در هر دو سال از اردیبهشت تا آخر آبان ماه در فواصل 15 روز ادامه یافت. نتایج تجزیه واریانس میانگین داده های جمعیت کنه روی ارقام در سطح پنج درصد از نظر آماری تفاوت معنی داری نشان داد، به طوری که بیشترین تراکم جمعیت کنه روی رقم آمریکایی شماره 2 به تعداد 9.82 و 11.32 کنه به ترتیب در سال اول و دوم و کمترین برای رقم سیاه ورامین به تعداد 0.19 کنه در هر دو سال به ثبت رسید. افزایش تدریجی کنه شکارگر با کاهش دما در نوبت های نمونه برداری رابطه معنی داری داشت و بالاترین میانگین مرکب جمعیت کنه در دو سال در اوایل آبان ماه در گروه a آزمون دانکن به دست آمد و کاهش دما، طول روز و کاهش تحرک طعمه، شرایط مناسب تری برای تغذیه و فعالیت کنه شکارگر فراهم نمود.