منابع طبیعی ایران
سال:1382 | دوره:56 | شماره:2-1 |تعداد مقالات:14

امروزه جوهره علم مدیریت در شیره مدلسازی متجلی است و روش های برنامه ریزی در جهت تخصیص بهینه منابع کمیاب برای به دست آوردن بیشترین منافع از مهم ترین ابزارهای کاربردی علم مدیریت به شمار می رود. در برنامه ریزی های کشاورزی و منابع طبیعی در مقایسه با بخش صنعت، تصمیم گیران معمولا با بهینه کردن هم زمان چندین هدف مواجه اند. در این تحقیق که در زیرحوزه گرمابدشت حوزه قره  سو منطقه گلستان انجام گرفته، سعی شده است با بهره گیری از روش برنامه ریزی هدف، علاوه بر اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی نسبت به اولویت بندی هدف ها، الگوی بهینه بهره برداری منابع حوزه آبخیز را در گزینه های مختلف پیشنهاد و نتایج این مطالعه الگوی پیشنهادی در گزینه های مختلف با روش های برنامه ریزی هدف، نتایج واقع بینانه و انعطاف پذیرتری را نسبت به برنامه ریزی خطی سنتی ارایه می نماید.

فرسایش بادی یکی از معضلات مناطق خشک و بیابانی از جمله استان یزد می باشد. سالانه بیش از 20000 متر مکعب غبار (ذرات کوچکتر از 100 میکرون) بر روی محدوده 7000 هکتاری شهر یزد فرو می ریزد. ذرات فرو ریخته بر شهر یزد به طور متوسط حاوی 15 درصد انواع نمک بخصوص نمک های طعام (کلروسدیم)، گچ (سولفات کلسیم)، آهک (کربنات کلسیم) می باشد و بقیه را ذرات رس سیلت با ساختار متفاوت کانی شناسی شامل می شوند. منشا این نمک ها عموما حاصل تبخیرآب های املاح دار در لایه های سطح خاک و یا سازندهای زمین شناسی نمک دارمی باشد بر اساس بررسی های به عمل آمده در اراضی کشاورزی دشت یزد سالانه بین 15 تا 45 تن نمک به سطح زمین اضافه می شود. که در طول مدت آیش تمرکز بلورهای نمک باعث پوکی خاک شده و آن را در مقابل بادبردگی حساس می نماید. در این تحقیق به منظور تعیین نقش نمک های غالب در فرسایش پذیری خاک از محلول هایی با غلظت های مختلف سه نوع نمک طعام (NaCL)، گچ (CaSO4)، آهک (CaCO3) استفاده شد. محلول های تهیه شده بر روی دو نوع خاک با بافت متفاوت، نسبتا سنگین (لومی رسی شنی) و بافت سبک (شنی) طی 9 ماه به صورت آبیاری با دور 10 روز تاثیر داده شد و سپس هر 3 ماه مقدار فرسایش پذیری بادی خاک های تحت تیمار که هر کدام در سینی های مخصوصی قرار داده شده بود به کمک دستگاه سنجش فرسایش بادی، که نوعی تونل باد قابل حمل است، تحت تاثیر باد با سرعت 12 متربرثانیه در ارتفاع 20 سانتی متری اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده ضمن نشان دادن اختلاف معنی دار بین نمک های مورد استفاده در فرسایش پذیری بادی خاک، بیانگر نقش دوگانه آنها در غلظت های مختلف و خاکهای با بافت متفاوت می باشد. به نحوی که نمک طعام در خاک های ریزدانه، در غلظت های پائین موجب افزایش حساسیت خاک به بادبردگی می شود ولی در غلظت های بالا یا فوق اشباع در هر دو نوع بافت خاک سنگین و سبک موجب تشکیل سله های نمکی و افزایش پایداری و کاهش پتانسیل بادبردگی می شود. در مقابل نمکهای گچ و آهک در غلظت های کم باعث پایداری خاک دانه ها می شوند ولی در غلظت های بالا یا فوق اشباع موجب پوکی خاک شده حساسیت آن را به بادبردگی افزایش می دهد. در تحقیق حاضر علاوه بر تاثیر نمک های یاد شده برروی فرسایش پذیری بادی خاک (WE)، دیگر تیمارها یا صفات قابل اندازه گیری از جمله مقاومت فشاری (P.C) هدایت الکتریکی (BC) نسبت جذب سدیم (S.A.R) نیز مورد بررسی قرار گرفت.

زمین لغزه در مسیر راه های جنگلی، پدیده ای با ابعاد گسترده باعث ایجاد محدودیت مدیریت و بهره برداری از جنگل است. پرهیز از نقاط حساس، در مرحله طراحی شبکه، بهترین راه خلاصی از این مشکل است که نیاز به تشخیص تخصصی دارد. در موارد زیادی نیز ناگزیر از عبور دادن مسیر راه از روی این نقاط (حتی اگر شناسایی شود) هستیم و گاه هم عوارض آن پس از ساخت جاده بروز می کند. بازسازی راه در چنین مواردی بسیار پر هزینه، مشکل و وقت گیر و گاه ناممکن است؛ با توجه به مسایل فوق، این پدیده در قالب یک طرح پژوهشی از نظر نوع خاک و زمین یعنی دانه بندی، رطوبت، قابلیت جذب و نفوذ ...) بررسی و کلاسه بندی و برای تکمیل مطالعات قبلی موارد زیر مطرح شد: - آنالیز و تعیین پایداری شیروانی آزاد خاک و تشخیص وضعیت آن از نظر حساسیت به حرکت؛ - انجام آزمایشات مقاومت برشی خاک، عمق سفره زیرزمینی، اثرات شدت بارندگی، پروفیل حفره، عمق و وضعیت جنس و سطح لایه غیر قابل نفوذ(برای طراحی ابنیه فنی). - تهیه نقشه توپوگرافیک از محل حساس، طراحی ابنیه فنی و سازه های توریسنگی و شبکه زهکشی. - بر آورد حجم سازه ها و عملیات ساختمانی آماده سازی ابنیه فنی، دیواره سازی معین، زهکشی و هزینه های مربوطه. در این تحقیق پیچ صنوبر به دلایل منطقی (بازسازی های مکرر و در آخر تغییر مسیر) به عنوان یک مدل، مورد بررسی قرار گرفت و در پایان معلوم شد در صورت داشتن اطلاعات کافی، بازسازی به روال علمی بسیار منطقی تر از تغییر مسیر بوده است.

به منظور یافتن مناسب ترین اندازه سطح حفره برای بهبود وضعیت حیات طبیعی راش به وسیله برش های اولیه پناهی (آمادگی و بذرافشانی)، 18 حفره با مساحت های 2-1، 5-4 و 11-9 آر (با 6 تکرار در هر سطح حفره) به طور تصادفی در جهت شمالی ارتفاع 1400-1200 متر از سطح دریا در دانگ زادآوری سری یک طرح جنگلداری شوراب (حوزه گلبند) انتخاب شد. برای اندازه گیری فراوانی، ارتفاع و قطر یقه نهال های زادآوری شده بعد از برش، تعدادی میکروپلات یک مترمربعی در داخل این حفره هاو بسته به اندازه سطح آن ها تعیین گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که با افزایش سطح حفره، تعداد نهال راش کاهش و بر عکس نهال های افرا افزایش یافت. در داخل حفره ها تعداد نهال ها از 4 تا 9 اصله در مترمربع، میانگین ارتفاع از 20 تا 100 سانتی متر و قطر یقه آنها از 4 تا 6 میلی متر در نوسان بود. در حفره های 2-1 و 5-4 آری اندازه ارتفاع و قطر یقه نهال ها و در حفره های 2-1 آری میزان فراوانی نهال ها بزرگتر از آنها در دیگر حفره ها نشان داده می شد. از این مطالعه استنباط می شود که متغیرهای مطالعه شده زادآوری، از نظر استقرار و رشد، در حفره های بزرگتر (11-9 آر) محدود می گردند ولیکن در حفرهای کوچکتر (2-1 و 5-4 آر) که عموما برداشت عناصر به صورت تک درخت ممکن می گردد از شرایط مطلوب تری برخوردار می شوند. در حقیقت، این تحقیق توصیه می نماید که به منظور بهبود وضعیت تجدید حیات طبیعی، مساحت نشانه گذاری برای برداشت تاج پوشش از طریق برش های نخستین پناهی (آمادگی و بذرافشانی) و نیز تک گزینی نبایستی از 5 آر تجاوز نماید.

در این پژوهش، اثر استفاده از سازگارکننده MAPP بر روی خواص مکانیکی مواد مرکب پلی پروپیلن و آرد چوب با استفاده از تحلیل مکانیکی-دینامیکی مورد بررسی قرار گرفته است. مواد مرکب با دو سطح 25 و 50 درصد وزنی آرد چوب و دو سطح 1 و 2 درصد وزنی سازگارکننده ساخته و برای مقایسه، مواد مرکب بدون سازگارکننده و با درصدهای مشابه آرد چوب تهیه گردیدند. آزمون های استاتیک شامل کشش خمش بر روی نمونه ها انجام پذیرفت. آزمون مکانیکی-دینامیک در حالت اسکن دما و با دامنه 60- تا +120 درجه سانتی گراد انجام گردید. نتایج نشان دادند که استفاده از سازگارکننده در بهبود خواص مکانیکی مواد مرکب تولیدی بسیار موثر می باشد و این اثر از نظر آماری معنی دار است. اثر سازگارکننده بر انتقال های عمده پلیمر ناچیز بود اما اثر درصد الیاف بر شدت و موقعیت انتقال آلفا کاملا متناسب با در صد الیاف مشاهده گردید. همچنین دمای انتقال شیشه ای ترکیبات بر اثر افزایش سازگار کننده ثابت باقی ماند در حالی که افزایش درصد الیاف اندکی آنرا کاهش داد. طیف فاکتور اتلاف مکانیکی نشان داد که در دماهای بالای 40 درجه سانتی گراد اتلاف انرژی مواد مرکب فاقد سازگارکننده افزایش می یابد.

به منظور برنامه ریزی بهینه توسعه آتی صنایع سلولزی کشور با استفاده از ماده اولیه باگاس، محدودیت های اجرایی از قبیل سرمایه، کشش بالقوه بازار و حجم مواد اولیه مدنظر قرار گرفت. به این منظور، نتایج حاصل از اولویت بندی صنایع سلولزی با استفاده ازمدل ریاضی تصمیم گیری های چند معیاره مورد استفاده قرار گرفته و در نتیجه مطلوبیت های حاصل از به کارگیری مدل تاپسیس در حالت فازی به عنوان ضرایب فنی تابع هدف در مدل ریاضی برنامه ریزی خطی با اعداد صحیح لحاظ گردید. مدل تلفیقی حاصله، با استفاده از 15 متغیر و 25 محدودیت اجرایی، به منظور تعیین حجم تولید و توالی احداث و بهره برداری از واحدهای صنایع سلولزی در یک دوره زمانی 5 ساله استفاده شد. به این ترتیب برای تولید 350 هزار تن خمیر و کاغذ چاپ و تحریر، 133500 تن تخته فیبر نیمه سنگین و 66750 تن تخته خرده چوپ برنامه ریزی گردید.

در این تحقیق تاثیر قارچ رنگین کمان (Coriolus versicolor) بر روی دوام درون چوب و برون چوب صنوبر دلتوئیدس (Populus deltoides) در حالت طبیعی و تیمار شده با نمک CCA (مس- کرم- آرسینک) مورد بررسی واقع شد.CCA  یکی از مواد شیمیایی محلول در آب است که به حالت خلاء، فشار (روش بتل) با غلظت سه درصد برای اشباع نمونه ها مورد استفاده قرار گرفت. در این تحقیق از روش Kolleschal مطابق با استانداردهای B.S 838:1961 و DIN 52176 واز طرح فاکتوریل با بلوک های کاملا تصادفی بکار گرفته شد. بعد از 14 هفته مجاورت نمونه های چوپی با قارچ مورد نظر (در حرارت 24 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 75 درصد) کاهش جرم، مقاومت فشاری موازی الیاف و سختی نمونه ها اندازه گیری شد. کاهش جرم درون چوب بیشتر از برون چوب بود و کاهش جرم نمونه های شاهد بیشتر از نمونه ها اشباع شده بود. مقاومت فشاری موازی الیاف برون چوب بیشتر از درون چوب بود و مقاومت فشاری موازی الیاف نمونه های اشباع شده بیشتر از نمونه های شاهد بود. اما بدون در نظر گرفتن تاثیرات قارچ،  CCAباعث کاهش مقاومت فشاری موازی الیاف شد. تفاوت مهمی بین مقاومت به سختی برون چوب و درون چوب وجود نداشت. اما مقاومت به سختی نمونه های اشباع شده بیشتر از نمونه های شاهد بود. اما بدون در نظر گرفتن تاثیرات قارچ،CCA  باعث افزایش مقاومت به سختی می شود.

در این مقاله، ضمن اشاره به نقایص سیستم حساب های ملی (SNA) در توجه به محیط زیست و منابع طبیعی و با ذکر مطالعات تجربی از احتساب استهلاک منابع طبیعی در حساب های ملی، اهمیت بر هم کنش محیط زیست و اقتصاد مورد توجه قرار می گیرد. سپس با ارائه یک مدل کینزی، روندGNP سبز نشان داده می شود. GNP سبز (ENP) عبارت است از: ENP=GNP-Dm(t)-Dn(t) که  Dها استهلاک منابع هستند. برای محاسبه استهلاک، تعدیل هارتویک در سه سطح (منابع پایان پذیر، منابع پایان ناپذیر و آلودگی ها) ارایه می شود. در نهایت روش های کاربردی سنجش استهلاک منابع طبیعی مطرح می گردد و با برآورد این استهلاک، از GNP متعارف بهGNP سبز می رسیم.

به منظور بررسی تاثیر خصوصیات خاک و تغییرات ارتفاع بر پراکنش دوگونه درمنه Ar.aucheri) و (Ar.siberi  بعد از شناسایی رویشگاه های این دو گونه در مناطق ورد آورد، گرمسار وسمنان، اطلات پوشش گیاهی، خاک و توپوگرافی از رویشگاه های مختلف جمع آوری گردید. نمونه برداری در مناطق معرف هر رویشگاه به روش تصادفی - سیستماتیک انجام شد. اندازه پلات های نمونه برداری با توجه به تغییرات پوشش گیاهی و نوع گونه های گیاهی به روش سطح حداقل تعیین گردید. تعداد پلات ها با توجه به تغییرات وضعیت هر رویشگاه به طور متناسب انتخاب و پس از جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل با استفاده از آنالیز مولفه های اصلی انجام شد. نتایج به دست آمده حاکی از این است که خصوصیات ماده آلی، نیتروژن، بافت و گچ خاک وارتفاع از سطح دریا از مهم ترین عوامل موثر در پراکنش دو گونه مذکور در مناطق مورد مطالعه می باشد.

به منظور بررسی جوامع گیاهی در رابطه با واحدهای ژئوفولوژی، منطقه به وسعت 13102 هکتار با عنوان بارون در حوزه آبخیز سد بارون در 4.5 کیلومتری شمال شهرستان چالدران با موقعیت جغرافیایی 39° 14´ 3˝ تا 39° 6´ 21˝ عرض شمالی و 44° 20´ 20˝ تا 44° 29´ 28˝ طول شرقی انتخاب گردید. با توجه به این که شناخت منابع اکولوژیک اولین گام در ارزیابی سرزمین به شمارمی رود لذا در ابتدا مطالعات فیزیوگرافی، هوا و اقلیم شناسی، هیپسومتری و ژئومرفولوژی مطالعات پوشش گیاهی انجام گرفت. منطقه مورد مطالعه دارای رژیم بارانی و برفی بوده و بیشتر بارش در فصل بهار و پاییز است دوره یخبندان 4 ماه به طول می انجامد، بارش سالانه حدود 299 میلی متر که 41.8 درصد در فصل بهار، 24.5 درصد در پاییز 14.9 درصد در زمستان و 18.8 درصد در فصل تابستان صورت می گیرد، متوسط دمای روزانه برابر 10.2 درجه سانتی گراد و بیشترین دما در تیر و مرداد برابر 19.2درجه سانتی گراد است. نتایج حاصله نشان می دهد که منطقه مورد مطالعه از دو سه واحد، 7 تیپ و 19 رخساره ژئومرفولوژی تشکیل گردیده است که در دوران سوم و دوم قرار دارند، دوره چهارم زمین شناسی اغلب زمین های کشاورزی منطقه را تشکیل می دهد. دوران سوم از نظر سنگ شناسی از دو تیپ تشکیل شده: الف- آهک و کنگلومرا که شامل رخساره های توده سنگی، دامنه منظم و کانیون است، ب- تیپ مارن سبز و سایه سنگ شامل رخساره های فرسایشی و به ویژه لغزش، فرسایش آبی و دامنه منظم و دوران دوم از نظر سنگ شناسی شامل: فلیش، آتشفشان و آمیزه های رنگی (مخلوطی از ماسه سنگ، شیل و آهک رنگی) است. مطالعات انجام شده نشان می دهد که منطقه بارون از دو سازند اصلی زمین شناسی که شامل سازند قم (دوران سوم) و سازند آمیزه رنگی تشکیل شده که در آنها 48 واحد گیاهی از یکدیگر تفکیک شده اند، به طوری که 24 واحد گیاهی مربوط به سازند قم و 24 واحد در سازند آمیزه رنگی گسترش دارند. نتایج حاصله نشان می دهد که در واحد کوهستان بین جوامع گیاهی و واحدهای ژئومرفولوژی رابطه وجود داشته به طوری که در بعضی موارد این ارتباط به حدی است که می توان مرز رخساره ها را با در نظر گرفتن شیب جهت و ارتفاع مرز جوامع گیاهی در نظر گرفت. ضمنا در این مطالعه گونه Astragalus (Stenonychium) parrowianus Boiss et HaussK به عنوان گونه نشانگر سازند آمیزه رنگی معرفی گردید.

رویارویی با چالش های متعدد زیست محیطی، نیازمند مدیریتی کارآمد است. رویکرد کل نگر و اکوسیستمی در مدیریت منابع طبیعی اقتضا می کند تا تمامی اجزای اکوسیستم و روابط آنها به خوبی شناخته شوند. این شناخت لازمة هر گونه برنامه ریزی و تصمیم گیری است. یکی از مهم ترین فرایندها در اکوسیستم های مرتعی فرایند چرا است که دارای دو وجه چریدن و چراندن می باشد. در نظام های بهره برداری از مرتع در ایران، چراندن اهمیت ویژه ای برای پژوهش پیدا می کند. تحقیق حاضر با تکیه بر همین وجه، در بین گله داران البرز شرقی و به شیوه مشارکتی به انجام رسیده است. در خلال دوره پژوهش با 179 نفر به صورت فردی یا گروهی مصاحبه شد. مصاحبه ها به شیوه تحلیل محتوا تجزیه و ترکیب شدند. بر مبنای این یافته ها مدلی ارایه گردید که مبتنی بر نقش انسان در تنظیم الگوهای زمانی و مکانی چرا بوده و به جای چرنده بر چراننده تمرکز یافته است. این مدل دارای چهار سطح زمانی / مکانی است: سطح اول چراگاه عبارت است از عرصه ای که برای چرای بخشی از سال در نظر گرفته می شود. سطح دوم روگاه که بخشی فرضی از یک چراگاه است و برای چرای یک یا چند روز در نظر گرفته می شود. سطح سوم توگاه که عبارت است از فضایی که گله در آن دقایق تا ساعاتی چرانده می شود. سطح چهارم یا کلف گاه عبارت است از نقاط توقف دام برای برداشتن کلف از گیاهان. در نهایت بر طبق یافته های تحقیق، بازنگری در نظریات، برنامه های اجرایی و در نظر گرفتن انسان در تنظیم برنامه های چرا توصیه شده است.

با شناخت و مراقبت درست از اکوسیستم های مناطق کوهستانی مرتفع، بهتر می توان زیستگاه های طبیعی، تنوع زیستی و آب و خاک این مناطق آسیب پذیر را حفاظت نمود. در این شناخت درک و آگاهی از تاثیر متقابل عوامل زنده و غیر زنده اکولوژیک بر گیاهان به عنوان ابزاری کارآمد در مدیریت و برنامه ریزی ضروری است. تحقیق حاضر به منظور شناخت شباهت های اکولو ژیک بین اجتماعات گیاهی مراتع ییلاقی هزارجریب واقع در زیر حوزه تجن (زارم روم) از ارتفاعات البرز انجام گرفت. اجتماعات گیاهی منطقه بر اساس معیار فلوریستیک-فیزیونومیک تفکیک و شباهت های اکولوژیک بین اجتماعات مذکور به روش رسته بندی قطبی (بری-کورتیس) با به کارگیری شاخص سورنسون تعیین گردیدند. برای تفسیر و درک بهتر الگوی پراکنش گیاهان، غیر از به کارگیری نقشه های همباران، ارتفاع، شیب، جهت، ... در هر اجتماع گیاهی نسبت به حفر حداقل سه پروفیل خاک در جهت شیب غالب به منظور اطلاع از خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک اقدام شد. تجزیه و تحلیل داده های برداشت شده از 6 اجتماع گیاهی منطقه به روش رسته بندی باعث تفکیک اجتماعات مذکور در سه گروه، درختچه ای لور-اوری، سوزنی برگ ارس و بالشتکی ها-گندمیان شد. تجزیه و تحلیل آثار عوامل اکولوژیک مطالعه شده نشان داد که با کاهش بارندگی اجتماعی لور-اوری (Carpinus orientalis-Quercus macranthera) با اجتماع ارس (Juniperus communis-Juniperus sabina) و سپس بالشتکی ها-گندمیان جایگزین شده اند. همچنین نتایج حاصل از مطالعات نشان داد که آشیان اکولوژیک اجتماعات ارس شیب های تند و خاک های کم عمق با مواد آلی کم و دارای درصد بالای شن، سنگ ریزه و آهک می باشد. در حالی که اجتماع لور-اروری د رخاک های عمیق با مواد آلی نسبتا بیشتر و درصد شن، سنگ ریزه و آهک ناچیز پراکنش یافته اند. اجتماعی بالشتکی-گندمیان در اراضی کم شیب نسبتا هموار قرار گرفته اند. تغییراتpH  و EC خاک در این اجتماعات ناچیز بوده است.

کشور ما به دلیل وسعت زیاد و تغییرات شرایط اقلیمی و توپوگرافیک، از لحاظ فلوریستیکی بسیار غنی بوده، لذا شناخت انواع پوشش های گیاهی برای برنامه ریزی صحیح مدیریت مراتع الزامی به نظر می رسد. به این منظور در این پژوهش تلاش شد تا غنای گونه ای در سه تیپ مختلف خاک در مراتع دشت گمیشان شامل تیپ دشت سیلابی- دلتایی جدید اترک، تیپ نئوکاسپین و تیپ نهشته های لسی با استفاده از پلات ویتاکر، مورد بررسی قرار داده و سپس رابطه بین غنای گونه ای با خصوصیات مختلف خاکی تعیین گردد. نتایج این تحقیق نشان داد که جفت رگرسیون های تیپ دشت سیلابی- دلتایی جدید اترک و تیپ نئوکاسپین از نظر شیب با هم تفاوت معنی داری ندارند و می توان غنای آنها را یکسان در نظر گرفت. اما بین این دو تیپ، با تیپ نهشته های لسی اختلاف معنی دار مشاهده شد. به طوری که شیب یا عرض از مبدا این رگرسیون ها با هم متفاوت هستند. برای تعیین این اختلاف در هر سه تیپ خاکی تعدادی نمونه خاک از عمق 50-0 سانتی متری برداشت شد و با حفر تعدادی پروفیل در هر یک از تیپ ها اقدام به تعیین سطح ایستابی سفره های زیرزمینی در منطقه گردید. خصوصیات خاکی اندازه گیری شده شامل اسیدیته، هدایت الکتریکی، نسبت جذب سدیم و بافت خاک بود. براساس فرمول تجربی کوودا در تیپ نهشته های لسی سطح ایستابی سفره های زیرزمینی پایین تر از سطح بحرانی بوده، لذا روی شوری خاک تاثیر نداشته اما در دو تیپ دیگر این سطح بحرانی بود. بنابراین سفره های روی شوری خاک تاثیرگذار تشخیص داده شدند. با استفاده از روابط رگرسیون چند متغیره تنها فاکتور خاکی موثر روی غنای گونه ای EC خاک تشخیص داده شد و در نهایت معادله ای بین تعداد گونه در واحد سطح با EC خاک به دست آمد. S=18.74(±0.182)-0.107(±0.003) EC