پایش
سال:1393 | دوره:13 | شماره:2 |تعداد مقالات:15

چاقی از جمله عوامل خطرزای اصلی در بروز بیماری های قلبی عروقی است. هدف از این پژوهش حاضر مشخص کردن شاخص های پیکرسنجی که بیشترین ارتباط را با عوامل خطرزای قلبی و عروقی را دارد، بود. در این پژوهش 991 مرد و 1188 زن (15 تا 64 ساله) شرکت کردند. شاخص توده بدن، دور کمر، نسبت دور کمر به لگن، نسبت دور کمر به قد، و درصد چربی بدن آزمودنی ها اندازه گیری شد. نمونه های خون ناشتا گرفته شده و متغیرهای گلوکز خون، تری گلیسیرید، کلسترول تام، لیپوپروتیین با چگالی پایین و لیپوپروتیین با چگالی بالا اندازه گیری شدند. تجزیه و تحلیل رگرسیون چند گانه نشان داد که به ترتیب شاخص توده بدن، نسبت دور کمر به قد و نسبت دور کمر به دور لگن بیشترین درصد واریانس تری گلیسیرید، نسبت Tchol/HDL-C و لیپوپروتیین با چگالی پایین را در مردان توجیه می کند. حال آنکه نسبت دور کمر به دور لگن بیشترین درصد واریانس تری گلیسیرید و دور کمر بیشترین درصد نسبت Tchol/HDL-C و لیپوپروتیین با چگالی پایین را در زنان توجیه می کند. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که نسبت دور کمر به لگن و نسبت دور کمر به قد بهترین شاخص های پیشگویی کننده عوامل خطرزای قلبی و عروقی در مردان و نسبت دور کمر به لگن و دور کمر بهترین شاخص در زنان هستند. بنابراین شاخص های تعیین شده می توانند در جوامع شهری ایران کاربردهای عمومی و موثری را در جهت پیش بینی عوامل خطرزای قلبی عروقی داشته باشند.

سرطان از علل شایع ناتوانی و مرگ بوده، و اولین گام در کنترل آن، گردآوری اطلاعات در مورد ویژگی های اپیدمیولوژیک بیماری است. هدف این پژوهش تعیین وضعیت اپیدمیولوژیک سرطان در استان قم در سال های 1389-1386 بوده است. در این پژوهش توصیفی، کلیه بیماران سرطانی مراجعه کننده مراکز آموزشی درمانی و مراکز شیمی درمانی شهر قم مورد بررسی قرار گرفتند. از پرونده بیماران برای ثبت داده ها شامل سن، جنسیت، نوع سرطان، محل سکونت، مدت بیماری و زمان ابتلا استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و با استفاده از نرم افزار آماری spss انجام گرفت. نتایج نشان داد که اکثریت بیماران مبتلا به سرطان ( 21.4درصد) در رده سنی 79-70 سال و مرد (58 درصد) بوده اند. بیشتر آنان (33.2 درصد) در منطقه 2 شهر زندگی می کردند. مدت بیماری در اکثریت بیماران سرطانی (25.9 درصد) کمتر از 12ماه و شایع ترین تومور ( 12.8درصد) مربوط به معده بود. بیشتر بیماران سرطانی (31 درصد) در سال 1390 مراجعه کرده بودند. شیوع بالای سرطان در افراد بالای 50 سال و خانواده های کم درآمد و ساکن مناطق محروم دیده شد. سیر صعودی میزان سرطان نشان می دهد که توجه به برنامه های کنترل سرطان در گروه های پرخطر ضروری است.

آخرین ارزیابی وضعیت اعتیاد در کشور در سال 1386 نشان می داد. حدود 70 درصد از معتادان کشور شاغل بوده، و حدود 10 درصد از آنها مصرف مواد را در محیط های کار شروع کرده اند. برنامه های پیشگیری از اعتیاد در محیط کار به طور عملی در سال 1381 در 5 استان پایلوت شد و از سال 1382 در کل کشور تعمیم داده شد. به منظور ارزشیابی این برنامه و بهبود تصمیم گیری در مورد شیوه ادامه کمی و کیفی آن در سال های آتی این طرح انجام شده است. این تحقیق توصیفی تحلیلی بر اساس روش ارزشیابی برنامه های سلامت به اجرا در آمده است. داده ها از طریق مرور اسناد مرتبط به تاریخچه و پایش برنامه از بدو راه اندازی، جلسات بحث گروهی متمرکز با کارشناسان استانی سازمان بهزیستی، مصاحبه با ده نفر از افراد مطلع و مصاحبه با کارشناس رابط برنامه در 58 محیط کار نمونه گیری شده، جمع آوری شده است. این ارزشیابی نشان داد مهم ترین دستاورد برنامه از دیدگاه افراد مورد مطالعه افزایش آگاهی و حساسیت در کارکنان و کارفرمایان نسبت به موضوع اعتیاد، و تمرین و توانمندشدن کارشناسان رابط محیط کار و آثار ثانوی ناشی از کاهش اعتیاد در محیط کار از جمله افزایش بهره وری، کاهش غیبت، کاهش مرخصی ها و غیره. از جمله دیگر دستاوردهای برنامه بوده است. مهم ترین چالش های برنامه با سهم تقریبا یکسان در هر سه حوزه قانونی سیاستی (کلان)، ساختاری عملیاتی و رفتاری (خرد) عنوان شده است. مهم ترین راهکارهای پیشنهادی ارتقای برنامه عبارتند از بازنگری در بسته خدمتی، تهیه شیوه نامه جامع و ساده با مشارکت کلیه ذی نفعان، تفاهم نامه با نمایندگان کارفرمایان و کارگران و استفاده از روش های تشویقی کارفرمایان در سطح استان بود. با اینکه داده های کافی دوره ای برای مقایسه نشان گرهای بروز و شیوع اعتیاد در محیط های کاری وجود نداشت، اتکای ارزشیابی به نظرات سه دسته افراد ذی نفع (صاحب نظران، کارشناسان رابط در محیط کار، تسهیل گران استانی سازمان بهزیستی) بود، که از اجرای برنامه رضایت داشتند و استمرار آن را با اصلاحاتی ضروری می دانستند. اما در کوتاه مدت بازنگری در بسته خدمتی پیشگیری از اعتیاد در محیط کار با مشارکت نمایندگان کارفرمایان، کارگران، کارشناسان رابط محیط کار و کارشناسان استانی و توجیه و توانمندسازی محیطی در سطح استان و محیط های کاری از جمله گام های کاربست نتایج این ارزشیابی است.

استفاده از کمربند ایمنی موثرترین وسیله در پیشگیری از شدت صدمه و مرگ و میر ناشی از حوادث جاده ای شناخته شده است. در کشور ایران به رغم بالا بودن میزان مرگ و میر ناشی از حوادث جاده ای، متاسفانه مطالعات اندکی در مورد عوامل خطر اصلی آن؛ از جمله عدم استفاده از کمربند ایمنی انجام شده است. هدف از این مطالعه بررسی میزان استفاده از کمربند ایمنی و عوامل مرتبط با آن در میان رانندگان و شهروندان تهرانی است. این مطالعه مقطعی توصیفی، از دو بخش اصلی تشکیل شد. در بخش اول مشاهده مستقیم خودروها در 5 منطقه جغرافیایی (شمال، جنوب، غرب، شرق، مرکز) و یکی از بزرگراه های داخل شهر تهران، از ساعت 8 تا 9 صبح به مدت یک هفته انجام گرفت. در این بخش نوع خودر، استفاده یا عدم استفاده از کمربند ایمنی در رانندگان و سرنشینان جلو، جنسیت راننده و سرنشین جلو و سن تخمینی آنها توسط مشاهده گران آموزش دیده ثبت شد. بخش دوم مطالعه مصاحبه با شهروندان تهرانی بود که در همان محل های مشاهده، در مورد میزان و دلایل استفاده و عدم استفاده از کمربند ایمنی انجام گرفت. ابزار جمع آوری داده ها؛ فرم های مشاهده و مصاحبه بودند که توسط گروه تحقق و با استفاده از مطالعات مشابه و در جهت اهداف تحقیق طراحی شد. در این مطالعه 7720 خودرو مورد مشاهده مستقیم قرار گرفتند. نتایج نشان داد که 77.9 درصد از رانندگان و 43.7 درصد از سرنشینان جلو در تهران کمربند ایمنی بسته بودند. زنان هنگام رانندگی بیش از مردان از کمربند ایمنی استفاده می کردند ولی به عنوان سرنشین جلو استفاده از کمربند ایمنی در مردان بیش از زنان مشاهده شد. استفاده از کمربند ایمنی در رانندگان و سرنشینان جلوی خودروهای وانت بار و ون بسیار پایین بود. در مصاحبه با 666 نفر از شهروندان تهرانی؛ 62.4 درصد آنها اظهار داشتندکه به هنگام رانندگی "همیشه" از کمربند ایمنی استفاده می کنند ولی 55.6 درصد آنها گفتند به عنوان سرنشین جلو "همیشه" کمربند ایمنی خود را می بندند. شهروندان تهرانی مهم ترین دلایل استفاده از کمربند ایمنی را اجتناب از جریمه شدن و برخورد پلیس، ترس از صدمه دیدن و احترام به قانون ذکر کردند و دلایل عدم استفاده از آن را نداشتن آگاهی از شدت صدمه، نداشتن آگاهی از مقررات و عادت نکردن بیان کردند. یافته های این مطالعه طراحی و اجرای برنامه های آموزشی جهت افزایش اگاهی و اعمال جدی قانون استفاده از کمربند ایمنی را برای رانندگان و سرنشینان جلو در تهران به خصوص در خودروهای وانت بار و ون پیشنهاد می نماید.

پیش نیاز بهبود وضعیت سوانح ترافیکی و پیشگیری از آن وجود، یک سیستم جمع آوری کامل داده ها و اطلاعات مربوط به آن است. سیستم های جمع آوری اطلاعات متعدد موجود در ایران در این خصوص دارای نواقصی است. در این پژوهش سعی شده است با انجام یک مطالعه جامع نگر به بررسی تفاوت گزارش دهی این منابع اطلاعاتی در خصوص وضعیت سوانح ترافیکی منجر به جرح پرداخته شود. در این مطالعه از اول خرداد 1387 آغاز شد، و به مدت یک سال ادامه یافت. اطلاعات مورد نیاز بیماران جرحی یا فوتی که در مسیر تهران- آبعلی تصادف کرده بودند توسط دو سازمان پلیس راه و اورژانس پیش بیمارستانی در قالب چک لیست های که از قبل تهیه شده بود گردآوری شده، و در اسرع وقت به مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت ها فاکس شدند. و بعد از کنارهم قراردادن اطلاعات مشخص شد که در طول یکسال در محور تهران آبعلی 245 مورد تصادف جرحی یا فوتی رخ داده که از 434 نفر آسیب دیده در آن، 345 نفر در بیمارستان بستری و 33 نفر فوت و 56 نفر نیاز به درمان نداشتند. از مجموع این 245 مورد تصادف، پلیس از رخداد 178 72.7) درصد) مورد و اورژانس پیش بیمارستانی از رخداد 194 (79.2 درصد) مورد مطلع بودند. از 401 مورد مصدوم زنده مانده پلیس راه، اورژانس پیش بیمارستانی و بیمارستان به ترتیب 225 مورد (56.2 درصد)، 360 مورد (82.9 درصد) و 332 (76.4 درصد) را گزارش کردند. این مقادیر برای 33 بیمار فوت شده به ترتیب 17 (51.5 درصد)، 20 (60.7 درصد) و 10 (30.3 درصد) بود. به نظر میرسد تدوین و اجرای یک نظام جمع آوری اطلاعات سوانح ترافیکی کشور به صورت متمرکز و در عین حال چندبخشی و با همکاری پلیس، اورژانس پیش بیمارستانی، بیمارستان ها، پزشکی قانونی و هلال احمر ضروری است.

در این مطالعه، با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی مقیاس ترس از حرکت تمپا (Tampa) در بیماران ایرانی مبتلا به درد مزمن، 195 بیمار، مقیاس های ترس از حرکت تمپا، شدت درد، ناتوانی جسمی، فاجعه آمیزی درد، افسردگی و خودکار آمدی درد را تکمیل کردند. نخست ساختار عاملی مقیاس تمپا با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی مورد بررسی قرار گرفت.نتایج نشان داد این مقیاس در قالب دو عامل «باور به آسیب دیدگی» و «اجتناب از فعالیت» مفهوم سازی شده است. به منظور بررسی و تایید ساختار مذکور، از روش تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. نتایج نشان داد اطلاعات حاصل از اجرای مقیاس مورد مطالعه با ساختار 2 عاملی، برازش مطلوبی دارد. همچنین محاسبه ضریب همسانی درونی و پایایی به روش بازآزمایی نشان داد مقیاس تمپا و دو خرده مقیاس آن از پایایی مطلوبی برخوردار هستند. در مرحله بعد، اعتبار همگرا و واگرای مقیاس تمپا و خرده مقیاس های آن با محاسبه همبستگی پیرسون بین نمره های این مقیاس با مقیاس های شدت درد، ناتوانی جسمی، فاجعه آمیزی درد، افسردگی و خودکار آمدی درد مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این تحلیل ها از اعتبار همگرا و واگرای مقیاس مورد مطالعه حمایت کرد.در مجموع، نتایج نشان داد مطالعه حاضر، شواهدی از صحت اعتبار و پایایی مقیاس تمپا در جمعیت ایرانی مبتلا به درد مزمن فراهم آورده است.

پژوهش حاضر به منظور تعیین رابطه بین شدت علائم اختلال فشار عصبی پس از سانحه و مولفه های کیفیت زندگی در جانبازان اجرا شد. این پژوهش همبستگی از نوع تحلیل رگرسیون گام به گام بود. 120 نفر از بیماران PTSD بستری در دو بیمارستان شهر تهران صدر و ساسان به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و با استفاده از پرسش نامه های ویژگی های جمعیت شناختی، مصاحبه تشخیصی PTSD واتسون و پرسش نامه کیفیت زندگی (SF-36) مورد بررسی قرار گرفتند. تحلیل داده ها نشان داد که بین شدت علائم PTSD با مولفه های کیفیت زندگی شامل محدودیت در ایفای نقش به علت مشکلات جسمی و عاطفی، درک بیمار از درد بدنی، سلامت عمومی، سرزندگی، عملکرد اجتماعی، مشکلات روحی، سلامت روانی، بعد خلاصه جسمانی و روانی همبستگی منفی و معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از نقش شدت PTSD بر کاهش مولفه های کیفیت زندگی به خصوص عملکرد اجتماعی، عملکرد جسمانی، بعد خلاصه جسمانی و سلامت روانی بود.

خودکارآمدی عامل روانشناختی و انگیزشی مهمی برای تداوم تغذیه با شیر مادر است که باور فرد به توانایی خود در شیردهی انحصاری و موفق را در بر می گیرد. با توجه به اهمیت آموزش در افزایش خودکارآمدی، این پژوهش با هدف بررسی تاثیر بسته آموزشی بر خودکارآمدی شیردهی مادران در دوره پس از زایمان انجام شد. در این مطالعه تجربی یک سو کور، 300 زن نخست زا به روش نمونه گیری آسان و تصادفی در سه گروه قرار گرفتند. در بخش پس از زایمان، یک گروه بسته آموزشی با آموزش مستقیم، گروه دوم بسته آموزشی بدون آموزش مستقیم و گروه کنترل مراقبت های معمول پس از زایمان دریافت کردند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه شامل اطلاعات دموگرافیک و سوالات مربوط به خودکارآمدی شیردهی بود که جهت گردآوری اطلاعات یک بار پس از زایمان و سپس سه ماه بعد به کار گرفته شد. بسته آموزشی شامل یک CD و یک پمفلت بود. آموزش مربوط به صورت چهره به چهره به مدت 20 دقیقه انجام شد. تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 16 انجام شد. نتایج مطالعه نشان داد، میانگین نمره خودکارآمدی قبل از مداخله در گروه ها تفاوت معناداری نداشت ولی پس مداخله میانگین نمره خودکارآمدی در گروه مداخله تفاوت معنادار با گروه شاهد داشت (P<0.001). نتایج مطالعه حاکی از آن بود که آموزش شیردهی به صورت چهره به چهره و با دخالت مستقیم آموزش دهنده با افزایش خودکارآمدی شیردهی در ماه سوم پس از زایمان همراه است.

توانمندی دوران بارداری به احساس خودکارآمدی و افزایش استقلال حاصله از تعامل با محیط و سایر افراد گفته می شود که در نهایت منجر به دستیابی به انرژی روانی پایدار شده و حاملگی را به امری خوشایند مبدل می سازد. بدین منظور، مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر مراقبت گروهی دوران بارداری بر توانمندی زنان باردار مراجعه کننده به درمانگاه مراقبت های دوران بارداری مرکز آموزشی درمانی شهید اکبرآبادی تهران صورت گرفت. در این مطالعه کارآزمایی بالینی دو گروهه، جامعه نمونه شامل 61 زن باردار با سن بارداری 13 هفته بود. روش نمونه گیری آسان با تخصیص تصادفی افراد در گروه آزمون و کنترل بود. زمان شروع مداخله هفته 13 بارداری و پایان آن هفته 32 بارداری بود. مداخله شامل پنج جلسه آموزشی مراقبتی دو ساعته به صورت گروهی و با محتوای آموزشی متفاوت در هر جلسه بود. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه روا و پایا شده توانمندی زنان باردار بود. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تی مستقل، تی زوج، کای اسکوئر و فیشر) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد میانگین نمره توانمندی زنان باردار یک ماه بعد از مداخله در گروه آزمون و کنترل تفاوت آماری معنادار داشت (p=0.013). با توجه به نتایج به دست آمده مراقبت گروهی دوران بارداری با فراهم سازی سه عنصر اساسی؛ ارزیابی سلامت، حمایت و آموزش می تواند توانمندی زنان باردار را افزایش دهد.

با توجه به اهمیت موضوع جهانی شدن و سلامت، به خصوص سلامت روان، این مطالعه مروری با هدف بررسی متون پژوهشی در جهان و ایران پیرامون جهانی شدن و سلامت روان از آغاز تا پایان سال 2012 میلادی طراحی و اجرا گردید.در این مرور نظام مند متون پژوهشی با کلید واژه «جهانی شدن» در عنوان مقالات و شش کلید واژه مربوط به سلامت روان در عنوان و چکیده مقالات چاپ شده در پایگاه های علمی معتبر ملی و بین المللی مورد جستجو قرار گرفت. کلیه مقالات فارسی و انگلیسی معتبر و مرتبط پیرامون جهانی شدن و سلامت روان جمع آوری گردید (244 مقاله). طی چند مرحله بررسی خلاصه و متن اصلی مقالات و حذف موارد تکراری و غیر مربوط در نهایت، 22 مقاله برای بررسی جامع و استخراج داده ها انتخاب شدند. اطلاعات به دست آمده، با تلخیص مطالب در قالب جداول و نمودارها دسته بندی شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج این بررسی مروری نشان داد پدیده جهانی شدن به انحاء گوناگون و گاه سوار بر موج سرمایه داری و استعمار، سلامت روان انسان ها را متاثر نموده و بر اساس اسناد موجود، این تاثیرات غالبا منفی بوده است. نتیجه این تاثیرات منفی به صورت مستقیم و غیر مستقیم، در شیوع مصادیقی از اختلال در سلامت روان همچون افسردگی، اضطراب، سردرگمی در هویت افراد، خودکشی و غیره موثر بوده است. یافته های این بررسی نشان داد جهانی شدن با طی روند طبیعی، حاکمیت خود را بر جوامع تحمیل کرده و به ناچار، نظام های سیاسی را متاثر نموده است. جهانی شدن به عنوان یک امر در بستر تاریخی شکل گرفته است و فی نفسه نه خوب است و نه بد. عنصر عقلانیت و تفکر در سلامت اقتضا می کند تا با آینده نگاری و اندیشیدن تمهیدات لازم با بهره گیری از آثار مثبت جهانی شدن در ارتقای سلامت روان جامعه کوشید و از تبعات مخرب آن برحذر مانده و یا نگرانی ها را به حداقل رساند؛ که این مهم، خود مطالعات مجزایی را می طلبد.