پایش
سال:1388 | دوره:8 | شماره:2 |تعداد مقالات:11

این پژوهش یک مطالعه مقطعی، توصیفی ـ تحلیلی است که با هدف تعیین شیوع اضافه وزن و چاقی در دختران نوجوان مناطق شمال و جنوب شهر تهران و مقایسه آنها با یکدیگر و همچنین بررسی برخی عوامل اقتصادی ـ اجتماعی مرتبط با آن در سال تحصیلی 84-1383 انجام گردیده است. برای انتخاب نمونه ها نخست با استفاده از نمونه گیری سیستماتیک، محل خوشه ها (دبیرستان) تعیین و سپس نمونه ها در درون خوشه ها به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. به این ترتیب، 105 دختر نوجوان دبیرستانی از منطقه شمال تهران (وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی سطح بالا) و 105 نفر از جنوب تهران (وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی سطح پایین) مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات اقتصادی ـ اجتماعی شامل میزان تحصیلات پدر و مادر و وضعیت اشتغال والدین با استفاده از پرسشنامه خود اجرا جمع آوری و اطلاعات مصرف چربی به وسیله تکمیل پرسشنامه های یادآمد و یادداشت خوراک 24 ساعته گردآوری شدند. وزن و قد دختران، طبق روش استاندارد، اندازه گیری گردید و برای بررسی نمایه توده بدن، از مرجع مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها در آمریکا (Centers for Disease Control and Prevention-CDC 2000) استفاده شد. شیوع اضافه وزن و چاقی در دختران نوجوان منطقه شمال تهران، 15.2 درصد و در دختران منطقه جنوب، 26.7 درصد برآورد شد (P=0.04). همچنین مشخص گردید که بین میانگین نمایه توده بدن دختران منطقه شمال تهران با تحصیلات مادر ارتباط آماری معنی دار وجود دارد (P=0.04). بین شغل مادر با اضافه وزن و چاقی دختران در منطقه جنوب نیز ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد (P<0.05). از این رو، ضرورت توجه به نوجوانان، به ویژه نوجوانان مناطق کم درآمد، در برنامه های مداخله ای و آموزش برای ارتقای سطح سلامت و بهبود وضعیت تغذیه ای بیش از پیش حس می شود.

هدف از این مطالعه، طراحی بانک اطلاعات دوقلویی به منظور جمع آوری اطلاعات دوقلوهای ایران در جهت تسهیل در انجام پژوهش های میدانی است. با توجه به نیاز مبرم کشور، پژوهشکده فناوری های نوین علوم پزشکی جهاد دانشگاهی ـ ابن سینا، طرح تاسیس اولین بانک اطلاعاتی مربوط به دوقلوها و چندقلوهای ایران را پس از طراحی و اخذ تاییدهای لازم، برای تامین اعتبار و تصویب، به سازمان بهداشت جهانی (WHO) پیشنهاد کرد. پس از پذیرش طرح و انجام مقدمات اولیه، فعالیت های مربوط به این طرح آغاز گردید. ابتدا پوسترهایی در ابعاد مختلف برای اطلاع رسانی تاسیس بانک دوقلویی به چاپ رسید و علاوه بر این، پرسشنامه ای مبتنی بر اصول اخلاق پزشکی حاوی سوالاتی برای جمع آوری اطلاعات اولیه دوقلوها و چندقلوها طراحی شدند. این فرم از طرق مختلف در دسترس دوقلوها و خانواده های آنها قرار گرفت تا پس از تکمیل، آن را برای ثبت در بانک اطلاعاتی ارسال کنند. به منظور اطلاع رسانی عمومی، اقداماتی همچون طراحی سایت اینترنتی (به نشانی (www.Persiantwins.com، مصاحبه های تلویزیونی، رادیویی و مطبوعاتی، چاپ پوستر تبلیغاتی و کارت ویزیت صورت پذیرفت تا با اطلاع رسانی گسترده در سطح کشور، امکان دستیابی هرچه بیشتر اطلاعات مزبور از دوقلوها فراهم شود. طی مدت 22 ماه، از تاریخ 1383/1/4 تا 1384/10/28، در مجموع، تعداد 32732 نفر دوقلو و چندقلو به عضویت بانک اطلاعاتی دوقلوها و چندقلوهای ایران در آمده و اطلاعات آنها در پایگاه داده های بانک ثبت شده است. اطلاعات ثبت شده در سیستم رایانه ای بانک دوقلویی بر اساس شاخص هایی همچون جنسیت، نوع دوقلویی، گروه سنی، نحوه تولد، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، شغل، قومیت، رابطه خویشاوندی والدین، سابقه ناباروری والدین، سن والدین در زمان تولد دوقلوها و قابل استخراج برای بهره برداری در طرح های پژوهشی و تحقیقاتی هستند. امید است، با توجه بیش از پیش مسوولان کشور به اهمیت چنین بانک های اطلاعاتی، «بانک اطلاعاتی دوقلوهای ایران» بتواند در جهت تکمیل دریافت اطلاعات حداکثر دوقلوها و کاربرد اطلاعات فوق در اجرای طرح های پژوهشی، قدم های پربارتری بردارد.

بیمارستان، بازوی مهم ارایه خدمات سلامت است و قسمت عمده منابع نظام سلامت را به خود اختصاص می دهد. اطلاعات موجود نشان می دهند که، در سالیان اخیر، بیش از 50 درصد از هزینه های درمانی کشور صرف هزینه های بستری شده است. با عنایت به محدودیت منابع ارزشمند بخش سلامت، تخصیص درست منابع، اعمال مدیریت علمی، برنامه ریزی صحیح و اصولی گامی مهم در دستیابی به اهداف نظام سلامت خواهد بود. به همین منظور، این مطالعه با هدف بررسی نظام تامین منابع مالی در ارتقای سطح عملکرد بیمارستان در کشورهای منتخب انجام گرفته است.پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی است. جامعه پژوهش این مطالعه را نظام سلامت کشورهای آمریکا، فرانسه، استرالیا، کانادا، انگلستان، ترکیه، کره جنوبی، نروژ و ایران تشکیل می دهند. مبنای انتخاب کشورها تقسیم بندی گاردن است. پرسشنامه الگوی پیشنهادی برای انجام تکنیک دلفی به نظرخواهی 30 تن از صاحب نظران، استادان و سیاست گذاران بخش بهداشت و درمان و یا افرادی با تجربه علمی یا عملی در مدیریت بیمارستان ها گذاشته شد و اطلاعات جمع آوری شده، با استفاده از روش های آماری، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. پس از بررسی و تحلیل نظرهای پیشنهادی و اصلاحی، الگوی نهایی طراحی گردید.مطالعه حاضر نشان داده که برای ارتقای سطح عملکرد بیمارستان ها، به کارگیری نظام تامین منابع مالی از جمله اولویت های مهم است که، در کنار برنامه ریزی جامع و نظام کنترل و نظارت مناسب در ساختاری اصولی، می تواند موجبات ارتقای سطح عملکرد را فراهم آورد.صاحب نظران بر این عقیده اند که، با عنایت به هویت اجتماعی بیمارستان، منابع مالی لازم باید از طرف دولت تامین گردد؛ در تامین کالاهای سرمایه ای، مشارکت کاملا با دولت باشد؛ هزینه آموزش جداگانه به بیمارستان پرداخت گردد و برای بیمارستان، بودجه شناور در نظر گرفته شود.

این تحقیق با هدف بررسی وضعیت موجود سامانه هشدار اولیه سیل برق آسا در استان گلستان انجام گرفته است. مطالعه حاضر با بهره مندی از پرسشنامه تعدیل شده دبیرخانه «راهکار بین المللی کاهش بلایای سازمان ملل متحد» برای ارزیابی سامانه های هشدار اولیه انجام گرفت و در آن اجزای دانش خطر، پایش و هشدار، انتشار و ارتباط و توانایی پاسخ طی مراحل ذیل بررسی شدند: اول، بررسی متون تجارب بین المللی و داخلی؛ دوم، جمع آوری و مرور مکتوبات و مستندات مربوط به فرآیند از ستاد حوادث غیرمترقبه استان گلستان و سوم، بررسی کیفی از طریق مصاحبه فردی عمیق با هشت نفر از کارشناسان و صاحب نظران، چهار نفر از اهالی مناطق سیل زده و نهایتا تشکیل میز گرد کارشناسی (پانل) صاحب نظران با تعداد هشت نفر شرکت کننده و برگزاری جلسات تا حصول توافق حداقل سه چهارم شرکت کنندگان. بخش پیش بینی سامانه موجود برای سیل برق آسا از دقت کافی و توان پیش بینی نقطه ای نیز برخوردار نیست. انتقال هشدار از سازمان هواشناسی به سایر سازمان ها و نهایتا استفاده کنندگان نهایی (مردم)، ممکن است در زمان مناسب انجام نگیرد و با تاخیر صورت پذیرد. عمده پیش بینی را اداره هواشناسی انجام می دهد و مردم، درباره احتمال میزان بالا آمدن سطح آب، هشداری دریافت نمی کنند. پیام های هشدار برای استفاده کنندگان کاملا مفهوم نیستند و جنبه غیراختصاصی دارند. برنامه پاسخ به هشدار، به خصوص تخلیه جمعیت، بر حسب منطقه مشخص نیست. مناطق آسیب پذیر نیز دارای نقشه مخاطره نیستند و آستانه های پاسخ، با دقت، تعیین نشده اند. اجزای سامانه هشدار اولیه سیل استان گلستان نیاز به ارتقای سطح عملکرد دارند. در این راستا، مدل ستاد حوادث روستا با تاکید بر توانایی های محلی و آغاز سامانه هشدار اولیه از محیط پیشنهاد می گردد که باید مورد آزمون قرار گیرد.

یائسگی طبیعی، طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، عبارت است از قطع عادت ماهیانه در زنان که به دلیل توقف فعالیت فولیکولار تخمدان در طی 12 ماه متوالی (بدون هیچگونه علت پاتولوژیکی و فیزیولوژیکی) روی می دهد و به پایان یافتن دوران باروری در زن می انجامد. یائسگی آغاز دوره ای از تغییرات جسمانی و متابولیکی است که بر کیفیت زندگی زن تاثیر می گذارند و می توانند باعث بروز مشکلاتی همچون پوکی استخوان و بیماری های قلبی نیز شود. بنابراین، با افزایش سالانه تعداد زنانی که دوران پس از یائسگی را طی می کنند، چنین به نظر می رسد که مطالعه بر روی الگوی سنی بروز یائسگی ضرورت داشته باشد.در این مقاله، توزیع سن یائسگی استان سمنان را مورد بررسی قرار داده ایم. در این مطالعه مقطعی، 3545 زن 30 ساله و بالاتر شهری و روستایی شهرستان استان سمنان طی سال 1385 به روش خوشه ای انتخاب شدند و به روش مصاحبه، پرسشنامه مناسبی برای آنها تکمیل گردید. از آنجا که هدف این بررسی، برآورد الگوی سن یائسگی طبیعی بود، موارد غیرطبیعی ناشی از جراحی کنارگذاشته شدند و در نهایت، 3404 زن مورد بررسی قرارگرفتند و الگوی سن یائسگی آنها با استفاده از شیوع یائسگی در هر گروه سنی برآورد شد. میانگین (± انحراف معیار) و میانه سن یائسگی در کل استان سمنان، به ترتیب، 5.02±52.40 و 50.40 سال برآورد شد. یائسگی از سن 30 تا تقریبا 43 سالگی به آرامی افزایش می یافت، اما پس از آن، تا سن تقریبا 55 سالگی، سرعت آن رو به افزایش و سپس به آرامی رو به کاهش می گذاشت. به نظر می رسد که میانگین سن یائسگی استان سمنان، در مقایسه با سایر نقاط کشور بیشتر و از این لحاظ از وضعیت مطلوب تری برخوردار است.

بیماری ایسکمیک قلبی، با سیر صعودی و افزایش میزان مرگ و میر ناشی از آن، به صورت یکی از موضوعات هزینه بر و قابل بحث در حیطه بهداشت و درمان کشور در آمده است. این مطالعه با هدف برآورد میزان بروز حمله قلبی حاد و عوارض متعاقب آن و میزان نیاز کشور در پاسخگویی به این بیماران صورت گرفته است.با استفاده از طراحی مدل زنجیره مارکوف (Markov Chain Model) میزان بروز حمله حاد قلبی و پیامدهای احتمالی آن برای افراد بالای 40 سال برآورد شد. پارامترهای لازم از طریق مطالعه نظام مند (سیستماتیک) و مشاوره با متخصصان به دست آمد. مدل زنجیره مارکوف با استفاده از نرم افزار Model Maker version 4 اجرا و برای تحلیل از مدل Deterministic استفاده شد. نتایج برای زمانی که مدل به ثبات می رسد، گزارش گردید.میزان مرگ و میر سالانه به علت بیماری های ایسکمیک قلبی در جمعیت بالای 40 سال کشور، 14 در هزار نفر و تعداد بیماران مذکور، که نیاز به مراقبت های سرپایی دارند، نزدیک به 2.935.000 نفر برآورد شد. تعداد تخت های لازم در اورژانس و بخش های مراقبت های ویژه قلبی برای ارایه خدمات به این بیماران در کشور به ترتیب 23520 و 14280 عدد به دست آمد. تخمین تعداد تخت های لازم، برای مراقبت از بیماران بعد از مداخلات جراحی 8240 تخت بود. تعداد پزشکان لازم برای ارایه خدمات درمان سرپایی به بیماران ایسکمیک قلبی در کل کشور حدود 2240 نفر تخمین زده شد. البته برای تعیین تعداد مورد نیاز کل متخصصان، باید بار کاری بیماران بستری را نیز محاسبه و به این تعداد اضافه کرد.مدل به کار گرفته شده می تواند در تنظیم واقع بینانه اهداف، تشخیص خلاهای نظام آموزشی ـ درمانی و پیش بینی دقیق برای آینده به مسوولان کمک کند؛ علاوه بر این، به سایر بیماری ها و موضوعات مرتبط در زمینه بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور نیز، قابل تسری است.

با توجه به اهمیت رفاه اجتماعی بر بهره وری نیروی کار و سرمایه انسانی، اهمیت رابطه رشد و توسعه اقتصادی با رفاه اجتماعی و تاثیر آن بر توزیع درآمد و در نتیجه، برخورداری از برابری و عدالت و تامین رفاه جامعه، وزارت رفاه و تامین اجتماعی در سال 1383 به صورت وزارتخانه ای مستقل آغاز به کار کرد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف شناسایی ساختار و مبنای پوشش و وظایف اساسی حوزه رفاه و تامین اجتماعی در ایران و کشورهای منتخب، انجام شد تا ساختاری متناسب با وضعیت ایران پیشنهاد گردد.در این مطالعه که به صورت توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است، به منظور ارایه الگو، بررسی تطبیقی ساختار نظام رفاه و تامین اجتماعی در کشورهای منتخب نیز صورت گرفته و از بین ابعاد ساختاری، بعد تمرکز به منزله محور این بررسی انتخاب شده است.یافته های حاصل از این پژوهش، شباهت ها و تفاوت هایی را در وضع موجود ساختار رفاه و تامین اجتماعی جامعه پژوهش نشان دادند. شباهت ها عبارتند از:- در غالب کشورها، اصول و مبانی مشترکی برای تحقق هدف ها و وظایف وجود دارند؛- از نظر پیچیدگی، ساختار تشکیلاتی تمامی کشورهای مورد مطالعه، ساده و کم حجم و نظام برنامه ریزی، متمرکز و اجرا در آنها به صورت نامتمرکز هستند و در مجموع نیز ساختار مدیریت رفاه و تامین اجتماعی از ساختار نامتمرکز تبعیت می کند.تفاوت ها عبارتند از:- در کشورهای منتخب، در ارتباط با بعد ساختاری، دو رویکرد متفاوت برای تفکیک نظام های رفاه و تامین اجتماعی وجود دارد: رویکرد مبتنی بر پوشش (Coverage) اقامت و رویکرد مبتنی بر پوشش اشتغال.مطالعه وضعیت ایران نشان داد که وظایف و ماموریت هایی که برای این وزارتخانه در نظر گرفته شده بسیار متنوع و متعددند و لازم است خدمات آن همه افراد جامعه را شامل گردد. برای تحقق این امر، پیشنهاد می شود که ملیت، مبنای پوشش جمعیت قرار گیرد. ساختار نیز باید به سمت وضعیت نامتمرکز حرکت کند تا از شکل پیچیده خارج شود و در قالب ساختاری ساده و کم حجم قرار گیرد. در این حالت، فعالیت اصلی دولت در حوزه رفاه و تامین اجتماعی به برنامه ریزی، ارزیابی و تعیین استاندارد در سطح کلان محدود می شود تا بتواند با توان بیشتری به این امور بپردازد.

افراد شاغل در مشاغلی مانند آتش نشانی تنش فراوان دارند و در معرض ابتلا به اضطراب هستند، که این اضطراب می تواند باعث تضعیف عملکرد آنان بشود. پژوهش حاضر یک تحقیق نیمه تجربی است که با هدف تعیین کاربرد الگوی  Predisposing, Reinforcing, Enabling Causes in Educational Diagnosis and Evaluation (PRECEDE)  در افزایش رفتارهای مقابله با اضطراب در ماموران آتش نشانی تهران انجام شده است.جامعه مورد پژوهش، ماموران آتش نشانی تهران و نمونه انتخاب شده، 118 مامور آتش نشانی (59 نفر در گروه تجربی و 59 در گروه شاهد) بودند که از طریق نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند.ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه خود ساخته در چارچوب الگوی PRECEDE بود. از الگوی PRECEDE به عنوان چارچوب برنامه ریزی و از نظریه خودکارآمدی برای تغییر رفتار فردی در این چارچوب استفاده شد.یافته ها نشان دادند که قبل از مداخله آموزشی، گروه های تجربی و شاهد از نظر مشخصات جمعیتی و اجزای الگوی PRECEDE با یکدیگر تفاوت معنی دار نداشتند. ولی پس از مداخله، در گروه تجربی نسبت به گروه شاهد، میانگین نمرات آگاهی، نگرش، خودکارآمدی (عوامل مستعد کننده)، مهارت انجام آرام سازی (عامل قادر کننده) و رفتارهای مقابله با اضطراب افزایش معنی دار یافت (P<0.0001). همچنین استفاده از سه منبع آموزشی (عامل قادر کننده) در زمینه آرام سازی، افزایش معنی دار نشان داد  (P<0.03)و تشویق توسط دیگران و تجارب مثبت فرد، پس از انجام آرام سازی (عوامل تقویت کننده) توسط افراد گروه تجربی گزارش گردید.این بررسی نشان دهنده کاربرد موثر الگوی PRECEDE در افزایش عوامل مستعد کننده، قادر کننده، تقویت کننده و رفتارهای مقابله ای مثبت با اضطراب در ماموران آتش نشانی تهران است.

ارتقای سطح کیفیت یکی از 5 راهبرد جهانی برای بهبود برنامه های بهداشت باروری در سال 2004 اعلام شده است. سازمان بهداشت جهانی بر نظارت و ارزیابی ساختار، فرایند و پیامد خدمات، برای ارتقای سطح کیفیت تاکید می کند. این مطالعه با هدف بررسی کیفیت ارایه مراقبت های حین زایمان طبیعی به مادران بستری در دو بیمارستان منتخب دانشگاه علوم پزشکی کردستان، در سه بعد فوق صورت گرفت.در این مطالعه توصیفی، کیفیت ارایه مراقبت به 96 زن با بارداری طبیعی که به روش غیرتصادفی سهمیه ای انتخاب شده بودند، با استفاده از دو فهرست بازبینی مشاهده ساختار و مراقبت و یک پرسشنامه رضایت سنجی مورد بررسی قرار گرفت. سپس اطلاعات با نرم افزار 11.5 SPSS تجزیه و تحلیل شد.مراقبت های مامایی در مراحل مختلف زایمان، با میانگین درصد تطابق با وضعیت مطلوب، در مرحله اول (71.4 درصد)، مرحله دوم (63.03 درصد)، مرحله سوم (80.63 درصد) و در مرحله دو ساعت اول بعد از زایمان (70.50 درصد)، ارایه شدند. پایین ترین سطح کیفیت مراقبت ها به حمایت روحی و روانی، شستن دست و کنترل علایم حیاتی مربوط می شد.نصب دستورالعمل ها و یا ترویج استفاده از پارتوگراف برای نظارت و ارزیابی مستمر کیفیت مراقبت توسط مدیران، افزایش کارکنان مامایی، فراهم کردن امکانات برای حضور همراه به منظور بالا بردن سطح کیفیت مراقبت های روحی و روانی می توانند موجب ارتقای سطح کیفیت مراقبت ها و در نهایت، افزایش میزان سلامت و رضایت مشتریان شوند.

اعتیاد طولانی مدت به دخانیات، دلیل رفتاری اصلی مرگ های زودرس و ناتوانی هاست که تقریبا سالانه به 4 میلیون مرگ در دنیا منجر می شود. بر اساس مطالعات انجام شده، میانگین سن شروع به مصرف سیگار کم است که این خود به خوبی لزوم حساس سازی جامعه به آن را توجیه می کند. در این مطالعه، جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه استاندارد و یکسان در هر 3 کشور صورت گرفت. در مجموع، 3089 نفر در این 3 مطالعه شرکت داشتند که 47.5 درصد، زن و 52.5 درصد مرد بودند. هدف این طرح تحقیقاتی، مقایسه دانش، نگرش و عملکرد دانشجویان ایرانی، آمریکایی و چینی در زمینه مصرف دخانیات است. میانگین دانش در این زمینه در زنان و مردان آمریکایی بیشتر از میانگین دانش در هر دو گروه زنان و مردان ایرانی و چینی و میانگین نگرش در ایرانی ها (زنان و مردان)، بیشتر از آمریکایی ها و چینی ها هستند. دانش دانشجویان زن در خصوص دخانیات، در مقایسه با دانشجویان مرد، اندکی بیشتر و نگرش آنان نسبت به دخانیات در مقیاس این مطالعه، تا حدودی منفی تر است. همچنین دانشجویان مرد بیشتر از دانشجویان زن سیگار و سایر محصولات دخانی مصرف می کنند. زنان و مردان آمریکایی خیلی بیشتر از زنان چینی و ایرانی تجربه جویدن تنباکو و کشیدن سیگار و پیپ داشتند. پژوهش حاضر در صدد آن بوده است که اطلاعات مرتب شده ای را درباره متغیرهای موثر در مصرف دخانیات در میان جمعیت تحت مطالعه ارایه دهد و سپس، با توجه به ضرر اثبات شده دخانیات و نتایج به دست آمده در این بررسی، اقداماتی فوری را برای اصلاح دانش، نگرش و عملکرد دانشجویان (به عنوان طبقه مرجع اجتماعی) در مورد این مخاطره سلامتی به سیاست گذاران سلامت کشور توصیه کند.