آینده پژوهی مدیریت
سال:1394 | دوره:26 | شماره:104 |تعداد مقالات:6

زمینه: در سالیان اخیر با توسعه مفاهیم حکمرانی نیک و تعریف انواع شاخص ها و زیرشاخص ها، توجه جهانی به سمت ایجاد و نگهداشت حکمرانی نیک معطوف شده است. با این وجود در اجرای چنین مفاهیمی مسلما زیرساخت ها و آمادگی هایی لازم است که تحصیل آنها زمانبر بوده و می بایست بصورت منظم و مستمر انجام پذیرد. یکی از مهمترین زیرساخت ها را می توان توسعه فناوری اطلاعات دانست.هدف: سوالی که مطرح می گردد ان است که آیا همواره می توان با توسعه فناوری اطلاعات به توسعه و بهبود حکمرانی نیک نائل شد و یا بر عکس، ضرورت و بهبود توسعه نیک حکمرانی مسبب توسعه فناوری اطلاعات در جوامع خواهد شد.روش تحقیق: بر این اساس در این مقاله سعی شده است تا بر خلاف روشهای مرسوم که تنها لحاظ تحلیل کیفی و ادبیاتی غنی هستند، با استفاده از داده کاوی و تحلیل سری های زمانی به بررسی ابعاد مختلف این تاثیرات و نیز پیش بینی رفتارهای آتی پبردازد. علت اصلی استفاده از فیلتر کالمن در این مقاله را می توان وجود عوامل زیادی در تاثیر متقابل فناوری اطلاعات و حکمرانی نیک دانست. همچنین به کمک این روش، بررسی سناریوهای مختلف در توسعه هر دو جنبه در ایران اسلامی مورد مطالعه قرار گرفته است.یافته ها: نتایج استفاده از روش فیلتر کالمن به خوبی نشان داده است که رابطه زمانی بین دو حوزه حکمرانی نیک و نیز حکمرانی الکترونیک به صورت دوجانبه وجود دارد. همچنین تغییر در سرمایه گزاری در حکمرانی نیک به منظور بهبود وضعیت حکمرانی الکترونیک، تاثیر بیشتری نسبت به تغییر در سرمایه گزاری در حکمرانی الکترونیک به منظور بهبود وضعیت حکمرانی نیک، خواهد داشت.

مجموعه مفاهیم و الگوهای آینده نگاری برای اجرای نظام مند، نیازمند استفاده از قالب ها و الگوهای اجرایی هستند. از دهه 1990 میلادی این الگوها که در جهان با رویکردهای مختلفی به کار گرفته می شوند، از حالت تصادفی به حالت نظام مند تغییر شکل دادند. این الگوها که نمایانگر فرآیندهای آزمون شده در پروژه ها و مطالعات مختلف آینده پژوهی هستند، تضمین کننده صحت نتایج مطالعات آینده پژوهی هستند. علی رغم تلاش های مختلف در زمینه تدوین الگوهای آینده نگاری اما این الگوها از تنوع و گستره متفاوت شکلی و محتوایی برخوردارند. هدف اصلی این مقاله شناسایی چگونگی طبقه بندی الگوهای موجود آینده نگاری در جهان و تعیین تاثیر روند تکاملی الگوهای آینده نگاری بر تغییر این الگوها با گذشت زمان و متعاقبا شناسایی تحولات الگوهای آینده نگاری در بیست سال گذشته است. به منظور فراهم کردن پاسخی مناسب به این سوالات اصلی ترین الگوهای شاخص در حوزه آینده نگاری شناسایی شده و به صورت تطبیقی با یکدیگر مقایسه شده اند.روش شناسی استفاده شده در این مقاله از حیث جمع آوری داده ها کتابخانه ای– اسنادی است و رویکرد حاکم بر این مطالعه کیفی است و از حیث تجزیه و تحلیل اطلاعات از نوع تطبیقی است. این پژوهش از نظر جهت گیری های پژوهش از نوع کاربردی است چرا که به بررسی الگوهای اجرایی آینده نگاری در جهان پرداخته و در صدد ارائه طبقه بندی ویژه ای جهت شفاف سازی کاربرد الگوهای آینده نگاری است. در این مقاله یازده الگوی آینده نگاری در جهان که چیدمان و رویکرد قابل توجه و متمایزی را نسبت به موضوع آینده نگاری داشته اند به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته اند.نتایج حاصل از این مطالعات بیانگر این موضوع است که الگوهای آینده نگاری در ظاهر تفاوت کلی را با یکدیگر نشان می دهند اما روندی تکاملی و تفصیلی در محتوا را طی کرده اند و علی رغم تغییرات شکلی در الگوهای تدوین شده در سال های اخیر تغییر شگرف در ماهیت و محتوای این الگوها رخ نداده است و محور اصلی الگوهای اولیه در حوزه آینده نگاری دستخوش تغییرات کلیدی نشده اند. همچنین روند تکاملی این حوزه نشان از افزودن موضوعات کلیدی برای سهولت در اجرا و پیاده سازی مطالعات و افزایش اعتبار نتایج شده است.

روش های پیش بینی و آینده پژوهی یکی از ابزارهای مهم در اختیار مدیران و کارشناسان برای اخذ تصمیمات راهبردی وصحیح است. با وجود توسعه روش های پیش بینی، ولی کمتر به کاربرد این روش ها در پیش بینی پدیده های اجتماعی مانند ازدواج، طلاق و رشد جمعیت پرداخته شده است.در این تحقیق با استفاده از سری زمانی تعداد ازدواج و طلاق در استان ایلام بین سال های 1371 تا 1392 به پیش بینی این مقادیر با استفاده از مدل های باکس و جنکینز،شبکه عصبی مصنوعی و تعدیل نمایی برای سال های آتی پرداخته شده است.نتایج تحقیق نشان داد که دقت پیش بینی مدل باکس جنکینز برای پیش بینی تعداد ازدواج و شبکه های عصبی برای پیش بینی تعداد طلاق بیشتر از سایر روش های پیش بینی است. مقادیر پیش بینی شده نشان داد که نسبت ازدواج به طلاق در استان ایلام بین سال های آتی 1393تا 1396 با شیب ملایم، به سمت کاهش حرکت می کند.

به کارگیری منطق توالی رویدادها یکی از روش های آینده پژوهی در سناریونویسی و توسعه سناریوها است. درخت احتمالات سناریو از روش های ذیلِ منطق توالی رویدادها شناسایی شده که به رغم مزایای ویژه خود، کمتر توسط پژوهشگران و سناریونویسان بها داده شده است. علوم کمی استفاده ابزاری بیشتری از درختواره ها داشته که در این پژوهش سعی شده با توسعه روش و زمینه اولیه آن به تبیین اسلوب و گام هایی برای نوشتار و خوانش سناریوهای مطالعات آینده مبادرت شود. برقراری ارتباط با سناریوها در این روش به صورت زنجیره وار بوده که برای رسیدن به تصورات و وضعیت های محتمل آینده با احتمال های شرطی معتبر شده توسط خبرگان، درختی با مسیرهای متمایز از ریشه (وضعیت کنونی) تا انتها ظاهر شده که هر مسیر مبین یک سناریوست. محققین در این پژوهش طی پویش نوشتارهای علمی و اجرای روش گام به گامی خود در بورس تهران با عنوان مورد مطالعاتی «سناریوهای آینده 5 ساله بورس» سعی در مستحکم سازی و بازخورد آن را داشته و توانسته اند از مطالعات کتابخانه ای و میدانی چون مصاحبه و توزیع پرسشنامه خبرگانی بهره برند. نتایج حاصل از به کارگیری این روش در بورس تهران نشان از تایید منطق روش در محاسبات احتمالی و ترتیبات زمانی رویدادها داشته ضمن اینکه تبعیت وقوع رویدادها از درصد احتمالات از پیش دانسته شده توسط خبرگان جالب به نظر می رسد. از مزایای این روشِ خبره محور، تقویت بازشناسایی و تشخیص سناریوهای مطلوب و نامطلوب به همراه احتمال وقوع آنان، نمایان شدن نقشه وضعیت آینده در یک نگاه، تشخیص نقاط تحول آفرین، انقطاعی، عطف و Milestone در آینده، تحلیل حساسیت و برنامه ریزی اقتضایی خواهد بود. نتایج و خروجی های حاصل از این روش می تواند بستر حاصل خیزی برای برنامه ریزی های بر پایه سناریو و سناریوپردازی های شهودی و غیرشهودی ایجاد نماید تا تصورات آینده میان تصمیم گیران، با فهم و بینش عمیقی همراه باشد.

صنعت نساجی 3 درصد ارزش افزوده صنعتی کشور و در حدود 12 درصد از اشتغال صنعتی کشور را به خود اختصاص داده است. نقش اقتصادی صنایع نساجی در اقتصاد به لحاظ ارزآوری، ایجاد اشتغال، جلوگیری از خروج ارز از کشور و ایجاد ارزش افزوده موجب شده تا این صنعت در زمره صنایع مهم کشورهای مختلف به ویژه کشورهای در حال توسعه قرار گیرد. تحقیق حاضر با هدف بررسی آینده های صنعت نساجی صورت گرفته است. برای گردآوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات برای انجام این تحقیق تحلیل سناریو است. برای تدوین سناریوهای باورکردنی از تکنیک عدم قطعیت بحرانی استفاده شده است. ماهیت پرسش ها بر مبنای عدم قطعیت هایی در حوزه صنعت نساجی در کشور است که دو وضعیت حدی داشته و درباره ی وقوع یکی از این دو حالت، عدم قطعیت وجود دارد. به منظور تحلیل پرسش نامه ها و استفاده از نتایج آن در نگارش سناریوها از 3 شاخص تخصص، اجماع و اهمیت استفاده شد. با توجه به شاخص های اجماع و اهمیت دو حالت «قدرت خرید مردم» و «آزادسازی تجاری و حذف تعرفه ها» انتخاب شدند. با توجه به این دو عدم قطعیت چهار سناریوی نساجی خندان، امید به رشد، گورستان چند طبقه و روزنه ی حیات تدوین شدند.

کلیه فعالیت های موجود در یک زنجیره تامین در جهت تامین تقاضای بازار با ارائه محصولات با حداکثر کیفیت، حداقل قیمت و در زمان مناسب به مشتریان می باشد. به خاطر نقش اساسی تامین کنندگان بر معیارهای هزینه، کیفیت، سرو یس و ... در دست یابی به اهداف زنجیره تامین، تامین کنندگان جزء حیاتی یک سازمان می باشند که می توانند اثرات زیادی بر عملکرد سازمان داشته باشند. به واسطه این اثرات گوناگون، بکارگیری تکنیک های دقیق و کارا برای ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان و تخصیص سفارش به آنها امری ضروری به نظر می رسد. از اینرو طیف گسترده ای از تکنیک ها برای بررسی مساله انتخاب تامین کنندگان توسط محققین متعددی پیشنهاد شده است. بنابراین دراین تحقیق ابتدا مساله و فرآیند انتخاب تامین کنندگان تشریح می گردد. سپس، برخی از تکنیک ها و مطالعات انجام شده برای هر مرحله از فرآیند انتخاب تامین کنندگان ارائه می گردد. ازآنجایی که در دنیای واقعی مساله انتخاب تامین کنندگان در عمل اغلب با عدم قطعیت و محدودیت هایی برای خریدار و تامین کنندگان مواجه می گردد، در آخرین مرحله از فرآیند انتخاب تامین کنندگان تنها برخی تحقیقات انجام شده در زمینه مساله انتخاب تامین کنندگان در حالت منبع یابی چندگانه در محیط عدم قطعیت مطالعه می گردند. نهایتا جمع بندی و پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده ارائه می گردد.