محیط زیست طبیعی
سال:1400 | دوره:74 | شماره:1 |تعداد مقالات:15

شناخت نیازهای زیستگاهی گونه های ساکن در رودخانه ها در برنامه ریزی برای حفاظت زیستگاه آن ها اهمیت بالایی دارد. این تحقیق با هدف بررسی ترجیح زیستگاهی جویبارماهی سفیدرود Oxynemacheilus bergianus در رودخانه جاجرود و مقایسه آن در دو فصل پاییز و زمستان به اجرا درآمد. برای این منظور فراوانی این گونه و متغیرهای زیستگاهی شامل ارتفاع، عمق، سرعت جریان آب، عرض رودخانه، شیب بستر، قطر متوسط سنگ بستر، نوع پوشش غالب سنگ بستر، هدایت الکتریکی (EC)، مواد جامد محلول (TDS)، pH، دمای آب و پوشش گیاهی ساحل در دو فصل پاییز و زمستان مورد سنجش و بررسی قرار گرفت. زیستگاه انتخابی این ماهی در فصل پاییز دارای ارتفاع و عمق کمتر، جریان سریعتر، بستر با سنگ های متوسط، شیب کمتر، دمای بالاتر، EC و TDS متوسط و حاشیه رودخانه با پوشش درختچه ای- درختی بودند ولی در فصل زمستان زیستگاه مطلوب این گونه شامل نواحی با ارتفاع، عمق و جریان آب بیشتر، و بستر با سنگ هایی با اندازه متوسط، دمای متوسط، EC متوسط، TDS کمتر و ساحل دارای پوشش درختی بود به عبارت دیگر نتایج نشان داد که ترجیح این گونه در فصل زمستان به مناطق با عمق، عرض، ارتفاع از سطح دریا و شیب بیشتر تغییر می یابد.

امروزه ترکیباتی تحت عنوان آلاینده های نوظهور در محیط در حال افزایش اند. ترکیبات دارویی یکی از مهم ترین مواد این گروه به شمار می رود. با توجه به پیچیدگی ساختار شیمیایی ترکیبات دارویی و متابولیت های آن ها و ماندگاری زیاد، حذف آن ها دارای اهمیت است. ازطرفی حذف این ترکیبات با روش های معمول تصفیه به سادگی امکان پذیر نیست. در این تحقیق، کارایی کامپوزیت حاصل از هیبرید نوعی زئولیت سنتزشده و نانوذرات اکسید روی (ZnO-Z) برای تجزیه فوتوکاتالیستی استامینوفن کدئین از محلول-های آبی مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور حذف استامینوفن کدئین، کامپوزیت مذکور تحت تابش UV و نور خورشید استفاده و غلظت نهایی دارو با استفاده از دستگاه HPLC با دتکتور UV در طول موج 214 نانومتر اندازه گیری شد. پارامترهای اجرایی بهینه برای تجزیه از نظر pH، غلظت اولیه دارو، غلظت کاتالیست و مدت زمان بر اساس طرح سطح پاسخ تعیین و در نهایت قابلیت بازیابی و استفاده مجدد کامپوزیت سنتزشده ارزیابی گردید. بیشترین حذف استامینوفن در غلظت اولیه mg/L 14 با استفاده از g/L 7/1 کاتالیست پس از min167 تابش UV (W/m248) مشاهده شد. درحالی که در تابش خورشیدی (W/m21200) بیشترین حذف در غلظت اولیه mg/L 5/5 با g/L 2/1کاتالیست پس ازmin 143 به دست آمد. غلظت اولیه بهینه برای حذف کدئین نیز mg/L 5/7 در pH خنثی بوده است. بیشترین درصد حذف این ماده با تابش UV و خورشیدی به ترتیب پس ازmin 192 وmin 170 و با استفاده از g/L 5/1 و g/L 1 کامپوزیت حاصل گردید. فرایند تجزیه فوتوکاتالیستی با استفاده از کامپوزیت سنتزشده در شرایط بهینه، قابلیت حذف کامل ترکیبات دارویی مذکور را (بیش از 99%) تحت تابش UV و خورشیدی داشته است. کامپوزیت زئولیت سنتزی- نانوذرات اکسید روی یک کاتالیست مناسب برای تجزیه فوتوکاتالیستی استامینوفن کدئین محسوب می شود که قابلیت ته نشین شدن و استفاده مجدد را داراست. این کامپوزیت در برابر نور طبیعی خورشید نیز دارای کارایی مطلوب می باشد.

برنامه ریزان گردشگری جویای فضاهای جدیدی هستند که بتوانند آن را کشف کرده و از فضاهای کسل کننده و تکراری فاصله گرفته و مکانی منطبق با پیچیدگی و تمایلات خاص امروزی بوجود آورند. هدف از این پژوهش مدل سازی پیچیدگی در ساختار منظر پارک های شهری با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی به منظور پیش بینی کیفیت مناظر پارک های شهری جهت توسعه گردشگری شهری است. پژوهش حاضر در ده پارک تهران با مساحت بیش از 10 هکتار (ساعی، ملت، نهج البلاغه، ایران زمین، لاله، آب و آتش، طالقانی، جمشیدیه، قیطریه و نیاوران) و در چهار منطقه شهری انجام شده است. در این مطالعه جهت ارزیابی پیچیدگی منظر پارک شهری از ترکیب دیدگاه کاربرمحور و روش مدل سازی شبکه عصبی مصنوعی و با استفاده از 17 عنصر عینی منظر انجام شده است. با توجه به نتایج مدل با ساختار 1-14-17 (17 متغیر ورودی، 14 نورون در لایه مخفی و یک متغیر خروجی) با توجه به بیشترین مقدار ضریب تبیین در سه دسته داده آموزش، اعتبارسنجی و آزمون معادل 93/0، 85/0 و 87/0، بهترین عملکرد بهینه سازی ساختار را نشان می دهد. بر این اساس نسبت سطوح سخت، میانگین قطر درختان و ساختمانها با ضریب اثرگذاری 21/0، 15/0و 12/0 به ترتیب بیشترین تأثیر را در پیچیدگی مناظر در پارک-های شهر تهران از خود نشان می دهند. مدل ارائه شده در این پژوهش به عنوان یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری در طراحی ساختار پارک های شهری جهت جذب گردشگر بوده و امکان پیش بینی سطح پیچیدگی منظر را با توجه به متغیرهای محیطی آنها فراهم می کند.

صنعت توریسم یکی از بزرگترین صنایع خدماتی و از مهم ترین فعالیت های اقتصادی در جهان به شمار می رود. مطالعات زیادی در رابطه با این موضوع انجام شده که اغلب این مطالعات به بررسی عوامل اقلیمی و اقتصادی به صورت مجزا پرداخته اند. هدف این پژوهش بررسی تاثیر همزمان عوامل اقلیمی واقتصادی بر توریسم و گردشگری در مناطق مختلف ایران است. به این منظور داده های پانل برای 30 استان ایران در طی سال های 1385 تا 1397 جمع آوری شده است. کشور ایران بر اساس طبقه بندی اقلیم شناسی به 7 منطقه دسته بندی شده و هر منطقه به صورت جداگانه بررسی شده است. در این مطالعه با توجه به هم انباشتگی داده ها برای هر منطقه از روش های DOLS یا GMM استفاده شده است. نتایج نشان داد که در بسیاری از استان ها متغیرهای اقلیمی در کنار متغیر اقتصادی اثر معنی داری بر گردشگری دارند. در واقع در تمامی استان هایی که ارزش افزوده استان ها معنی دار شده است افزایش ارزش افزوده منجر به افزایش تعداد گردشگران در بلند مدت می شود. نتایج برای متغیرهای اقلیمی بیانگر آن است که با افزایش دما تعداد گردشگران در استان های استان های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، تهران، سمنان، اصفهان، کرمان، مرکزی، سیستان و بلوچستان، یزد، قم، بوشهر، هرمزگان، خوزستان افزایش می یابد و همچنین با افزایش میزان بارندگی در فصول پاییز و زمستان استان های مازندران و گیلان جز استان هایی هستند که تعداد گردشگران در این فصول بیشتر است و استان های فارس، ایلام، لرستان، کهکیلویه و بویراحمد تعداد گردشگران کمتری را در این فصول خواهند داشت.

بالا آمدن سطح آب دریا یکی از اثرات مستقیم و مورد پذیرش تغییر اقلیم عصر نوین است و اغلب به آن به عنوان یکی از دلایل عمده نگرانی در مورد تغییر اقلیم استناد می گردد. در طول 26 سال گذشته و مطابق با داده های ارتفاع سنجی ماهواره ای، سطح جهانی آب دریا با نرخ میانگین 3/3 میلی متر در سال بالا آمده است. این نرخ همچنان در حال افزایش است و تا انتهای قرن 21 ام نیز بالا آمدن میانگین جهانی سطح آب دریا ادامه خواهد داشت. بالا آمدن سطح آب دریا تغییرات مهم و اغلب ناسازگاری بر شکل زمین، اکوسیستم ها، مصب ها، آبراهه ها، جمعیت انسانی و فعالیت های ناحیه ساحلی برجای خواهد گذارد. شناسایی مناطق ساحلی در معرض آبگرفتگی و تدوین مدیریت سازگاری متناسب می تواند موجب کاهش پی آمدهای تغییر اقلیم در این مناطق گردد. در پژوهش حاضر، پهنه های در معرض بالا آمدن سطح آب دریا در سواحل مکران- شهرستان جاسک به طول 292 کیلومتر تحت سناریوهای ارائه شده توسط هیات بین دولتی تغییر اقلیم (IPCC) و با استفاده آخرین نسخه مدل Bathtub، ارائه شده توسط NOAA، مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج نشان داد در اثر حداکثر میزان بالا آمدن سطح آب دریا تحت سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 و RCP6 (با نرخ افزایش برابر) و RCP8.5، به ترتیب 299 ، 334 و 449 کیلومترمربع از سواحل مورد مطالعه تا سال 2100 به طور دائم به زیر آب خواهند رفت. روی هم گذاری لایه های کاربری و پوشش سرزمین منطقه ساحلی و پهنه های در معرض بالا آمدن سطح آب دریا نیز نشان داد بخش هایی از بندر استراتژیک جاسک، بندر کوه مبارک، اکوسیستم های با اهمیت ساحلی مانند مانگروها و نیز مناطق هدف برای برنامه های کنونی و آتی توسعه سواحل مکران، در معرض آبگرفتگی دائمی قرار خواهند گرفت. از این رو ارزیابی آسیب پذیری کمی و کیفی این مناطق در برابر بالا آمدن سطح آب دریا و تدوین برنامه مدیریت سازگاری با هدف کاهش پی آمدهای تغییر اقلیم بر جوامع انسانی و طبیعی منطقه از یک سو و اجرای برنامه های توسعه در مناطق ساحلی به شکل پایدار از سوی دیگر، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

امروزه جوامع مختلف با ازدیاد جمعیت و گسترش شهرنشینی مواجه اند. تغییرات کاربری اراضی یکی از پدیده هایی است که در دنیا اهمیت زیادی داشته و محیط زیست را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر تغییر کاربری اراضی بر دمای سطح زمین در بخش مرکزی شهرستان سنندج است. با استفاده از روش طبقه بندی نظارت شده - الگوریتم حداکثر احتمال، نقشه کاربری اراضی به پنج طبقه کشاورزی، بایر، شهری، پوشش گیاهی و آب طبقه بندی شد. دمای سطح زمین در یک بازه زمانی 19 ساله با استفاده از الگوریتم سبال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل کاربری اراضی در محدوده مورد مطالعه نشان داد که مناطق شهری، اراضی کشاورزی و پوشش های گیاهی و آبی طی سال های 2000 تا 2019 روند افزایشی و اراضی بایر روند کاهشی داشته است. حداقل میزان دمای سطح زمین در سال های 2000 و 2019 به ترتیب از 15/6 درجه سانتی-گراد به 26/5 درجه سانتی گراد رسیده است. همچنین در طول دوره 19 ساله حداکثر دما از 22/49 درجه سانتی گراد به 39/51 درجه سانتی گراد افزایش یافته است. بیشترین دمای سطحی در هر دو سال مذکور متعلق به اراضی بایر بوده است. پوشش های گیاهی و آب در سال های مورد مطالعه کمترین دمای سطحی را به خود اختصاص داده اند. بر خلاف شهرهای مدیترانه ای و گرمسیری که جزایر حرارت شهری را تجربه می کنند، شهر سنندج با اقلیم سرد و نیمه خشک جزایر خنک شهری را تجربه می کند. جزایر خنک شهری ناشی از احاطه مناطق شهری با اراضی بایر با دمای سطحی زیاد است.

تالاب ها اکوسیستم های ارزشمندی هستند که خدمات محیط زیستی متعددی مانند ذخیره و تأمین آب، مهار فرسایش، کنترل سیلاب و حفظ تنوع زیستی را ارائه می دهند. پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی از جمله گونه های وابسته به تالاب هستند که بقای آنها به حیات تالاب ها بستگی دارد. شرایط بوم شناختی و کیفیت آب تالاب به ویژگی های محیط پیرامونی آن از جمله نوع و نسبت کاربری ها مرتبط است. تالاب میانگران یکی از تالاب های ارزشمند کشور است که در استان خوزستان واقع شده است. این پژوهش با هدف پایش تغییرات کاربری و پوشش اراضی تالاب میانگران در بازه زمانی 30 ساله و رتبه بندی عوامل تخریب این تالاب انجام شد. برای ارزیابی تغییرات کاربری و پوشش اراضی تالاب میانگران از تصاویر ماهواره ای سال های 1990، 2000 و2010 و 2018 استفاده شد. پنج طبقه کاربری اراضی شامل کاربری شهری، کاربری کشاورزی، تالاب، رخنمون سنگی و جنگل با استفاده از طبقه بندی نظارت شده تشخیص داده شد. عوامل تخریب در طی عملیات میدانی و گزارش های موجود شناسایی و برای رتبه بندی عوامل تخریب تالاب از فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. بدین منظور پرسشنامه ای شامل ماتریس مقایسه زوجی عوامل تخریب تالاب تهیه و توسط 20 نفر از کارشناسان محیط زیست در استان خوزستان تکمیل شد. نتایج حاصل با استفاده از نرم افزار Expert Choice تحلیل شد. نتایج حاصل از آشکار سازی تغییرات نشان داد که از سال 1990 تا 2018 وسعت آب تالاب 80 درصد کاهش داشته و اراضی کشاورزی و مناطق شهری 40 درصد افزایش یافته است. رتبه بندی عوامل تخریب در تالاب نشان داد که سه عامل: ورود فاضلاب شهری (35/0)، توسعه در بخش کشاورزی (16/0) و خشکسالی (15/0) بیش ترین وزن را به خود اختصاص داده اند. بدون تردید شناخت درست و دقیق روند تغییرات یک تالاب و عوامل تهدید کننده آن، براساس اهمیت و میزان تأثیرگذاری آن ها، می تواند زمینه را برای جلوگیری و مقابله اصولی با این عوامل و نیز تهیه و اجرای دقیق طرح های حفاظت از تالاب فراهم آورد

این مطالعه به ارزیابی غلظت فلزات مس، کبالت، کروم، کادمیوم و آرسنیک در رسوبات، آب و ریشه و ساقه گیاهان نی سه منطقه از تالاب کیاکلایه که تحت تاثیر پساب مسکن مهر، پساب کشاورزی و محل دپوی زباله شهری هستند، پرداخته است. نمونه ها بعد از هضم و آماده سازی بوسیله دستگاه ICP-OES اندازه گیری شدند. همچنین از شاخص های کیفی برای بررسی دقیق تر این آلاینده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که تجمع کبالت در رسوبات دریافت کننده پساب کشاورزی و مسکن مهر بیشتر از ناحیه ی از تالاب است که تحت تاثیر محل دپوی زباله شهری قرار دارد، ولی غلظت کروم، کادمیوم در رسوبات نزدیک به محل دپوی زباله بیشتر از دو منطقه دیگر تالاب است. همچنین در رسوبات تحت تاثیر پساب کشاورزی میزان مس و آرسنیک نسبت به دو منطقه دیگر بالاتر بود. تجمع کبالت و مس در ریشه گیاه نی در منطقه ی تحت تاثیر پساب مسکن مهر بیشتر از منطقه دریافت کننده پساب کشاورزی است، ولی میزان مس در ساقه گیاه نی رویده در بخش دریافت کننده پساب کشاورزی تالاب بالاتر است. در بین شاخص های کیفی، ضریب غنی شدگی بالاتر از 1 برای کادمیوم و کبالت و بالاترین شاخص زمین انباشت مربوط به کادمیوم به پساب مسکن مهر بوده است در حالی که بالاترین سهم آنتروپوژنیک و همچنین بیشترین مقدار شاخص پتانسیل خطر اکولوژیک و شاخص اولویت بندی پتانسیل خطرات بیولوژیک برای فلزات مورد بررسی در منطقه آلوده به پساب کشاورزی بدست آمد و منطقه آلوده به پساب مسکن مهر از نظر شاخص بار آلودگی بالاترین مقدار را داشت. برای منطقه تحت آلودگی پساب مسکن مهر بدست آمد. بطور کلی می توان گفت که پساب کشاورزی بالاترین پتانسل خطرات اکولوژیک و بیولوژیک و همچنین پساب مسکن مهر بالاترین بار آلودگی را برای اکوسیستم تالاب به دنبال دارند. آرسنیک در بخش آلوده به پساب کشاورزی و همچنین به ترتیب آرسنیک و مس در بخش آلوده به پساب مسکن مهر بالاترین فاکتور انتقال به ریشه گیاه نی را نشان دادند.

با توجه به روند افزایشی تخریب جنگل های هیرکانی و سهم قابل توجه ایران در انتشار گاز دی اکسید کربن، پروژه کاهش انتشارات ناشی از جنگل زدایی و تخریب جنگل (REDD) در نه گام و دو سناریو در استان گلستان اجرا شد. در سناریوی مبنا روند تغییرات گذشته کاربری اراضی ادامه یافت. به این منظور تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر لندست سال های 1363، 1387و 1397 بررسی شد. مدل سازی پتانسیل انتقال با استفاده از شبکه عصبی پرسپترون چندلایه انجام شد و تغییرات کاربری آتی تحت سناریوی مبنا در بازه 30 ساله (1427-1397) پیش بینی گردید و میزان انتشار گاز CO2 برآورد شد. در سناریوی پروژه بخشی از فعالیت های جنگل زدایی کنترل و با توجه به اهمیت نرخ موفقیت پروژه و نرخ تراوش در انتشار گاز CO2، با تغییر نرخ تراوش (10، 20، 30، 40 و 50 درصد) و نرخ موفقیت پروژه (90، 80، 70، 60 و 50 درصد) اثربخشی سناریوی پروژه بررسی شد. در این راستا، منطقه مورد مطالعه بر اساس رویکرد برآورد چندمعیاره به دو بخش منطقه پروژه و منطقه تراوش تقسیم گردید. بر اساس نتایج در بهترین حالت (نرخ موفقیت و نرخ تراوش 90 و 10 درصد)، میزان انتشار گاز CO2 در منطقه پروژه از میزان 3/573968 تن در سناریوی مبنا در سال 1398 به میزان 5/66265 تن در سال 1427رسید. در بدترین حالت (نرخ موفقیت و نرخ تراوش 50 درصد) نیز نسبت به سناریوی مبنا کاهش انتشار مشاهده شد. این در حالی است که اگر هیچ رویکرد مدیریتی جهت حفاظت پهنه های جنگلی در استان گلستان اجرا نگردد، میزان انتشار گاز CO2 در انتهای سال 1427 بمیزان 9/662655 تن خواهد رسید.

امروزه آلودگی صوتی به عنوان یکی از آلودگی های مهم محیط زیست شهری و صنعتی محسوب می شود که فرآیندهای اکولوژیکی محیط زیست و خدمات اکوسیستم ها، سلامت جسمی و روانی انسان ها و جمعیت های حیات وحش را با اختلال مواجه می سازد. در این تحقیق با هدف بررسی نحوه پراکنش آلودگی صوتی در هوا و تعیین شدت تراز صوت در زیستگاه های خشکی فون شاخص پناهگاه حیات وحش خارک از مدل SPreAD-GIS استفاده شد. گونه های حیات وحش آهو Gazella subgutturosa، پرستوهای دریائی تیره Chlidonias hybridus، پرستوهای دریائی پشت دودی Onychoprion anaethetus، لاک پشت های دریائی منقار عقابی Eretmochelys imbricate و لاک پشت های دریائی سبز Chelonia mydas به عنوان فون شاخص برای مطالعه انتخاب شدند. نتایج نشان داد که تراز شدت صوت ناشی از منابع آلوده کننده صوتی در منطقه تاثیر منفی معنی داری بر حضور و پراکنش گونه های مورد مطالعه نداشته است. به عبارتی، گونه های مورد مطالعه با صوت ناشی از منابع آلودگی در اطراف و مجاورت منابع آلودگی صوتی که شرایط امنیتی و حفاظتی مطلوبی فراهم نموده سازگاری پیدا کرده اند.

تصفیه خانه های فاضلاب شهری به عنوان یکی از مهمترین زیرساخت های شهری، وظیفه بازیافت آب و مواد مغذی را از فاضلاب جمع-آوری شده از منازل و واحدهای صنعتی به عهده دارند. تصفیه خانه فاضلاب اردکان با سیستم تصفیه بیولوژیکی لجن فعال و ظرفیت اسمی کل به مقدار 23328متر مکعب در روز و با مساحت 14 هکتار، تصفیه فاضلاب تمام شهر اردکان را بر عهده دارد، که می تواند اثرات قابل توجهی بر محیط زیست منطقه و منابع آب شهرستان داشته باشد. هدف این مطالعه، بررسی اثرات احداث شبکه کامل جمع آوری فاضلاب شهری و اجرای فاز کامل تصفیه خانه بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی شهر اردکان با استفاده از مدل عددی مادفلو می باشد. برای ساخت مدل مفهومی از چاه های مشاهداتی، چاه های بهره برداری، قنات ها، چاه های جذبی، ضریب هدایت هیدرولیکی و لایه های مرز آبخوان و تغذیه سطحی استفاده گردیده است. کلیه لایه ها در فرمت های متفاوت اعم از چندضلعی، خطی و رستری و نقطه ای در محیط Arc GIS تعریف شده و سپس به محیط GMS فراخوانی گردید. نتایج مدلسازی های انجام شده نشان داد که استفاده نمودن از پسابهایی که تصفیه می شوند برای ارتقا و جبران افت تراز آب در منابع زیرزمینی در دشت یزد-اردکان می تواند بسیار موثر واقع گردد و حداقل تا 23 درصد از کاهش سطح ایستابی آب زیرزمینی جلوگیری نماید مقدار RMSE حاصل از واسنجی مدل در حالت پایدار و ناپایدار 41/0 و 42/0 به دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که در سناریوی های تعریفی به ازای خارج کردن شبکه جمع آوری فاضلاب شهری به طور کلی از چرخه هیدرولوژیکی با بیشترین مقدار افت تراز سطح آب که معادل 35 درصد می باشد مواجه خواهیم شد که از دیدگاه مدیریت برای آبخوان زیرزمینی در جهت کاستن از روند افت تراز سطح آب این سناریو را می توان به عنوان نامناسبترین سناریو در نظر گرفت و نشان دهنده تاثیرات مثبت تصفیه خانه در دشت اردکان می باشد.

امروزه علی رغم تلاش ها برای کاهش دفن پسماند، هنوز بخش بزرگی از پسماند در ایران در مراکز دفن (Landfill)، دفن می شود. به-دلیل فعل و انفعالات درون لندفیل و تجزیه میکروبی حجم بالایی از شیرابه تولید می شود که باعث آلودگی آب های زیر زمینی می شودبه همین جهت در این پژوهش جهت برآورد شیرابه تولید شده لندفیل حلقه دره کرج از روش موازنه آب استفاده شد به طوری که تمامی پارامتر های موثر در تولید شیرابه ازجمله بارندگی، شاخص حرارتی سالانه، رواناب، تبخیر و تعرق بالقوه و واقعی، بازچرخش، تبخیر از سطح حوضچه های بازچرخش، میزان آب مصرف شده در تولید گاز و همچنین حجم شیرابه درون لندفیل در نظر گرفته و محاسبه گردید. سپس با توجه به شرایط متفاوت ماهانه، مدلسازی برای یک سال انجام شد. جهت صحت سنجی نتایج مدل، ماه های آذر، دی، بهمن، اسفند، فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر و مرداد اقدام به اندازه گیری تولید واقعی شیرابه شد. مقایسه نتایج مدلسازی با مقدار واقعی نشان داد ضریب همبستگی(R) و ضریب تعیین (R2) به ترتیب 966/0 و 933/0 است که بیانگر دقت قابل قبول و برازش بالای مدل و ارتباط قوی بین مقدار واقعی و مقدار شیرابه مدلسازی شده بود. همچنین مجذور ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین قدر مطلق درصد خطا (MAPA) به ترتیب 27/1328 و 17/9% شد که نشان دهنده اختلاف و خطای اندک مدلسازی در مقایسه با برداشت میدانی بود. همچنین آنالیز حساسیت پارامتر های ورودی نشان داد مهترین عامل تاثیر گذار در تولید شیرابه، ناشی رطوبت پسماند است. از نتایج دیگر این پژوهش سادگی و قابلیت اجرای این روش جهت برآورد تولید شیرابه برای اکثر لندفیل های مناطق خشک ایران است.

شهر یزد واقع در مرکز ایران می باشد که در اکثر ایام سال طوفان های گرد و غبار را تجربه می کند، و همچنین طی دو دهه گذشته شاهد رشد سریع صنعتی بخصوص در صنایع با توان غبار زایی بالا (کاشی، فولاد و ..) بوده است، لذا پیش بینی غلظت آلاینده ذرات از طریق بکارگیری سیستم های پیش آگاهی دقیق در زمان طوفان های گرد و غبار و آلودگی های صنعتی برای حفظ بهداشت و سلامت شهروندان بسیار حیاتی است. در این مطالعه بطور همزمان از مدل شبکه عصبی فازی تطبیقی (ANFIS)، رگرسیون بردار پشتیبان (SVR) و شبکه عصبی مصنوعی (ANN) در پیش بینی میزان غلظت آلاینده PM10 برای 24 ساعت آینده و معرفی دقیق ترین روش استفاده شد. به همین منظور داده های PM10 شهر یزد به همراه پارامتر هواشناسی شهر در بازه زمانی سال های 1394 تا 1398 مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که مدل ANFIS با (R2=0.989) و دقتی در حدود 99 درصدی بهتر از سایر مدل ها در این حالت است و بعد از آن به ترتیب مدل ANN با (R2=0.978) و SVR با (R2=0.957) دارای بهترین دقت بودند. بنابراین می توان گفت، با توجه به صحت مدل ، از این مدل می توان برای پیش بینی غلظت آلاینده PM10 استفاده کرد و این امر می تواند مسئولین را در تصمیم گیری های به موقع در جهت حفظ سلامت عمومی قبل از شروع وضعیت هشدار غلظت آلاینده PM10 کمک کند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی و مطالعه ترکیب و تنوع زیستی پوشش های علفی و زادآوری بستر در توده های جنگلی طبیعی (با غالبیت ممرز– انجیلی)، دست کاشت (خالص و آمیخته توسکا و افرا) و عرصه جنگلی تخریب یافته (فاقد پوشش درختی) منطقه کلارآباد چالوس مورد توجه قرار گرفت. در مجموع 16 قطعه نمونه بزرگ (20 × 20 متر مربعی) به منظور ثبت ویژگی های رویشی درختان و 144 قطعه نمونه کوچک (1 × 1 متر مربعی) به منظور ثبت تعداد گونه های چوبی زادآوری شده، نوع و درصد پوشش گونه های علفی در هر رویشگاه پیاده شد. به منظور مقایسه تنوع زیستی، از شاخص های مختلفی استفاده گردید. در میان گیاهان علفی زیر آشکوب، همی کریپتوفیت ها و کریپتوفیت ها فراوانترین شکل زیستی بوده اند. همچنین، مطابق با نتایج، بیشترین درصد حضور گونه های زادآوری در ارتباط با نوع گونه درختی غالب در عرصه هر توده جنگلی بوده و در میان گونه های زادآوری، فانروفیت ها فراوان ترین شکل زیستی بوده اند. بررسی شاخص های تنوع زیستی در هر دو لایه علفی و زادآوری حاکی از اثرات منفی تخریب جنگل و همچنین نقش مثبت جنگل طبیعی در عرصه مورد مطالعه است. به عنوان نتیجه کلی، پژوهش حاضر بیانگر نقش حفاظتی توده های جنگلی آمیخته پهن برگ معتدله برای غنا و تنوع گونه های گیاهی آشکوب علفی و زادآوری و نگهداری پایدار جوامع زیر آشکوب می باشد.

در تحقیق حاضر، با هدف بررسی امکان به‏ کارگیری سنجه ‏های سیمای سرزمین در ساختار مدل تخریب سرزمین، استان گیلان به 183 شبکه به‏ عنوان یگان نشانزد، تقسیم شد و مدل تخریب محیط‏ زیست در هر ‏یک از آنها به اجرا در آمد. پنج سنجه از گروه سنجه ‏های ساختار سیمای سرزمین (دایره محاطی مربوطه، نسبت محیط به مساحت، شاخص شکل، شاخص بعد فرکتال و شاخص پیوستگی) در هر یک از سلول‏ ها محاسبه شد. با به‏ کارگیری رهیافت گام به گام در مدل‏سازی رگرسیونی به مدل‏سازی با به‏ کارگیری هر ‏یک از سنجه‏ های سیمای سرزمین پرداخته شد. پنج مدل بدست آمد که با استفاده از روش معیار اطلاعات آکائیکه مدل مناسب تعیین گردید. اعتبار مدل انتخاب شده مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که 39/78 درصد از استان گیلان در طبقات حساس و آسیب ‏پذیر قرار دارد و شهرستان سیاهکل بیشترین تراکم فیزیولوژیک را دارد. مدل‏ ها نشان دادند که مقدار تخریب محیط‏‏ زیست می‏ تواند با استفاده از میانگین وزنی سنجه‏ های مرتبط با ساختار سیمای سرزمین پیش‏بینی شود: rcc (r2 = 0.437, p ≤ 0.05)، contig (r2 = 0.615, p ≤ 0.05)، frac (r2 = 0.505, p ≤ 0.05)، shp (r2 = 0.499, p ≤ 0.05)، para (r2 = 0.672, p ≤ 0.05). مناسب ‏ترین مدل، بر مبنای معیار اطلاعات آکائیکه مدل مربوط به سنجه نسبت محیط به مساحت بوده است. براساس یافته‏ های این پژوهش، به‏ کار گیری سنجه‏ های سیمای سرزمین در مدل تخریب، سبب کاهش اعمال سلیقه و نظرات کارشناسی مختلف در آن می‏شود. از سوی دیگر، به‏ کارگیری سنجه‏ های بوم‏ شناسی سیمای سرزمین که می‏توان آنها را به آسانی از طریق نقشه کاربری سرزمین محاسبه نمود، از ضرورت کارهای میدانی به‏ میزان زیادی خواهد کاست. در نتیجه استفاده از مدل تخریب محیط‏ زیست برای ارزیابی اثرات، با سهولت بیشتر، در مدت زمانی کمتر و همچنین با هزینه پایین‏ تری قابل اجرا خواهد بود.