محیط زیست جانوری
سال:1389 | دوره:2 | شماره:4 (پیاپی 8) |تعداد مقالات:10

مطالعه حاضر طی سال های 1385 تا 1386 انجام شد. نمونه برداری در سواحل جنوبی دریای خزر از مهر ماه 1385 تا شهریور ماه 1386 در دو بندر انزلی و بابلسر صورت گرفت. در طول دوره بررسی 546 نمونه ماهی زیست سنجی و با استفاده از اتولیت های ساجیتا، 221 ماهی تعیین سن شدند. میانگین طول و سن بترتیب 6.9±117.8 میلیمتر و 4.5 سال بود و بیش از 80 درصد ترکیب سنی را ماهیان 4 و 5 ساله تشکیل دادند. طول بی نهایت برابر با L¥=147.45 میلیمتر و سن در شرایط نخستین برابر با  to=-1.73محاسبه شد. الگوی رشد (b=2.56) در این گونه از نوع آلومتریک منفی بود (P<0.05). ضریب رشد در کیلکای آنچوی K=0.245 در سال محاسبه شد. آزمون مونرو نشان داد که میزان f' برابر با  f'=3.73است. مرگ و میر کل و طبیعی بترتیب برابر Z=1.067 و M=0.503 در سال برآورد شد. میزان مرگ و میر صیادی هم معادل F=0.564 در سال بود. برای شناخت بهتر وضعیت این ماهیان پایش مداوم وضعیت ذخایر آن و بررسی در کل دریای خزر با همکاری سایر کشورهای حاشیه دریای خزر، می تواند قدمی موثر باشد.

در این تحقیق از تعداد 4817، 1913، 1515، 6249، 1871، 1532 و 1208 رکورد مربوط به صفت وزن تولد، وزن شیرگیری، وزن 12 ماهگی، وزن بیده کرک، مجموع تعداد بزغاله های متولد شده، مجموع تعداد بزغاله های از شیر گرفته شده و فاصله زایش بزهای کرکی رائینی ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد بافت، که در فاصله سالهای 1368 تا 1385 جمع آوری شده بودند، استفاده گردید. ارزیابی ژنتیکی و تخمین همبستگی های ژنتیکی و فنوتیپی صفات تولیدی و تولید مثلی بر اساس مدلهای دام، یک و دو صفتی انجام شد، وراثت پذیری مستقیم بر اساس بهترین مدل برای صفات فوق بترتیب 0.24، 0.07، 0.20، 0.17، 0.06، 0.08 و 0.03 برآورد گردید. همبستگی ژنتیکی بین صفات وزن تولد و وزن 12 ماهگی، وزن تولد و وزن کرک، وزن شیرگیری و مجموع تعداد بزغاله های متولد شده، وزن شیرگیری و مجموع تعداد بزغاله های از شیر گرفته شده، وزن 12 ماهگی و وزن کرک، وزن 12 ماهگی و مجموع تعداد بزغاله های متولد شده، وزن 12 ماهگی و مجموع تعداد بزغاله های از شیر گرفته، وزن 12 ماهگی و فاصله زایش، فاصله زایش و مجموع تعداد بز غاله های متولد شده، فاصله زایش و مجموع تعداد بزغاله های از شیر گرفته شده بترتیب 0.27، 0.072، 0.02، 0.16-، 0.28، 0.10، 0.27-، 0.12-، 0.30 و 0.42 برآورد گردید و همبستگی فنوتیپی بین صفات بترتیب 0.23، 0.056، 0.066، 0.07، 0.20، 0.01، 0.54-، 0.43-، 0.02 و 0.04 برآورد شد.

هدف از این تحقیق، بررسی پارامترهای رشد و شاخص های بیولوژیک ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) می باشد. این تحقیق بر اساس طرح ارزیابی ذخایر ماهیان استخوانی در سواحل مازندران (محدوده شهرستان ساری تا محمود آباد) بصورت نمونه برداری تصادفی از ماهیان صید شده توسط پره های ساحلی انجام شد. طول چنگالی ماهیان با دقت 1 میلیمتر و وزن ماهیان با دقت 1 گرم اندازه گیری گردید. طول چنگالی مجموع 1096 عدد ماهی سفید نمونه برداری شده بین 54.4-13.2 سانتیمتر بود. نتایج حاصله نشان داد که میانگین طول کل ماهیان 5.75±39.03 سانتیمتر و میانگین وزن کل ماهیان 379.5±815.8 گرم بود. میانگین طول در ماههای مختلف سال متفاوت بود و از 6.22±39.1 به 5.55±39.4 سانتیمتر افزایش پیدا کرد. بیشترین درصد ماهی ها مربوط به گروه سنی 4 ساله و شاخص های رشد t0، k و L¥ این گونه بترتیب 0.16-، 0.24 در سال و 58 سانتیمتر اندازه گیری شد.

به منظور مطالعه تنوع نوکلئوتیدی موجود در جمعیت های قوچ و میش دو منطقه حفاظت شده تنگ صیاد استان چهار محال و بختیاری و کرایی خوزستان، از سرگین افراد موجود در دو جمعیت بطور تصادفی نمونه گیری بعمل آمد. سپس DNA نمونه ها استخراج و جهت بررسی و مقایسه ژنتیکی دو جمعیت مذکور از ناحیه D-loop و ژنCyt-b  ژنوم میتوکندری استفاده شد. پس از تکثیر هر جایگاه بوسیله PCR، نمونه ها مورد توالی یابی قرار گرفت. سپس، بررسی توالی ها در راستای وجود یا عدم وجود هاپلوتیپ، با استفاده از نرم افزار MEGA4 انجام پذیرفت. نتاب، در نتایج نشان داد که جمعیت مذکور ناحیه D-loop دارای 552 جفت نوکلئوتید و ژن Cyt-b نیز واجد 589 جفت نوکلئوتید بوده و هیچ تفاوت ژنتیکی معنی داری در بین دو جمعیت قوچ و میش مورد مطالعه وجود نداشت.

بمنظور مطالعه ساختار ژنتیکی سنجاب بلوچی، پس از صید 50 نمونه از آن، نمونه برداری و استخراج DNA از تار مو، از 7 نشانگر ریزماهواره استفاده گردید. پس از تکثیر جایگاه ها بوسیله تکنیکPCR  و تعیین ژنوتیپ، با استفاده از نرم افزار، آنالیزهای مربوطه انجام شد. در این تحقیق از بین نشانگرهای مورد مطالعه، جایگاهThu 50  دارای بیشترین تعداد آلل مشاهده شده (3 آلل) و جایگاه Thu 21 دارای کمترین تعداد آلل (2 آلل) بودند. بیشترین محتوای اطلاعات چندشکلی در جایگاه Thu 50 نمایان شد. بیشترین هتروزایگوسیتی مشاهده شده و هتروزایگوسیتی مورد انتظار نااریب نی در جایگاه Thu 50 بترتیب (0.250 و 0.559) و کمترین مقدار پارامترهای مذکور در جایگاه Thu 21 (بترتیب 0.000 و 0.444) مشاهده گردید. بیشترین و کمترین مقدار شاخص شانون نیز بترتیب در جایگاه های (0.934) Thu 50 و (0.637) Thu 21 دیده شد. در این جمعیت، کلیه جایگاه ها در تعادل هاردی-وینبرگ بودند.

به منظور تعیین غلظت نیمه کشنده آمونیاک (N-NH4, 96h) در ماهی قره برون و فیل ماهی آزمایشاتی اجرا گردید که در آن 12 عدد بچه ماهی قره برون با میانگین وزنی 26 گرم (3±26 گرم) و 15 عدد فیل ماهی با میانگین وزنی 46 گرم (5±46) در معرض غلظت های مختلفی از آمونیاک کل (N-NH4) قرار گرفتند. آزمایشات در دو مرحله و به روش آب ساکن به مدت 96 ساعت اجرا شد. یک گروه هم بعنوان شاهد در نظر گرفته شد. تحت شرایط ثابت دما و pH، غلظت آمونیاک کل (N-NH4) بترتیب برابر 35 و 50 میلی گرم در لیتر برای قره برون و فیل ماهی بدست آمد. با استفاده از شیب خط رگرسیون و منحنی درصد تلفات غلظت نیمه کشنده آمونیاک کل در مدت 96 ساعت بترتیب برابر با 18.65 و 29.22 برای قره برون و فیل ماهی بدست آمد. نتایج حاصل از آزمایشات اختلاف معنی داری را در بین گروهها نشان داد   .(P<0.05) مطالعات آسیب شناسی بافت های تهیه شده از آبشش ماهیانی که در معرض غلظت کشنده آمونیاک کل قرار داشتند، بیانگر پرخونی، خونریزی، هیپرپلازی راس رشته های آبششی بود. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد تخریب بافت آبششی در ماهی قره برون نسبت به فیل ماهی از شدت کمتری برخوردار بود.

تعیین مشخصات آشیانه های گنجشک خانگی (Passer domesticus) از اسفند ماه 1388 تا اردیبهشت ماه 1389 در سه پارک کلاه فرنگی، شهید خدری و داریون، شهرستان شوشتر با مساحت های بترتیب برابر با 4000، 4500 و 100000 مترمربع که غالبیت پوشش درختی کنار Zizphus spinachristi، اکالیپتوسEucalyptus camaldulensis  و برهانAlbizia lebbeck  دارند. در این تحقیق از مجموع 369 آشیانه، طول، عرض، عمق گودی، طول گودی، وزن، ارتفاع آشیانه تا زمین و قطر درختان، 40 آشیانه اندازه گیری شد که کمترین طول آشیانه و کمترین قطر درخت مربوط به پارک داریون (n=16). بیشترین قطر درخت و وزن آشیانه و ارتفاع آشیانه تا زمین مربوط به پارک شهید خدری (n=15) و کمترین عرض، عمق گودی، طول گودی، وزن آشیانه و ارتفاع آشیانه تا زمین مربوط به پارک کلاه فرنگی (n=9) می باشد.

به منظور پایش ذخایر کفزیان آب های خلیج فارس و دریای عمان، محاسبه میزان صید بر واحد سطح (CPUA) و توده زنده آنها به روش مساحت جاروب شده (Swept Area)، طی چهار سال نمونه برداری (87-1383) گشت های تحقیقاتی با استفاده از کشتی تحقیقاتی فردوس یک مجهز به تور ترال کفی از غرب آبهای استان خوزستان تا منطقه گواتر در آب های استان سیستان و بلوچستان به مورد اجرا درآمد. بر اساس نتایج بدست آمده، مشخص گردید که بهترین مکان برای صید کفزیان تجاری، سواحل شرقی و غربی استان هرمزگان بخصوص بندرعباس تا جاسک است. در آب های استان بوشهر، صیدگاه های گناوه تا دیر با توجه به وسعت مناطق تحت پوشش که منجر به افزایش توده زنده آبزیان می شود و همواره از میانگین صید بر واحد سطح مطلوبی برخوردار می باشد، در جایگاه بعدی قرار گرفته است. در بین مناطق پنجگانه استان سیستان و بلوچستان، بیشترین میانگین صید بر واحد سطح در صیدگاه های گوردیم، راشدی و کنارک ثبت گردید. با بررسی لایه های عمقی مشخص گردید که در خلیج فارس با افزایش عمق بر تراکم آبزیان افزوده شده، چنانکه بیشترین میزان دو شاخص مربوط به لایه عمقی 50-30 متر بود و در دریای عمان و برعکس، لایه عمقی 20-10 متر از بیشترین میانگینCPUA  کفزیان تجاری برخوردار بود.

آلودگی از مهمترین معضلات جهانی می باشد و آلودگی ناشی از فلزات سنگین مهمترین نوع آلودگی ها بشمار می رود. با پیشرفت صنایع میزان ورود آلودگی ها به اکوسیستم ها افزایش می یابد. در این مطالعه غلظت فلزات سنگین Ni ,V ,Cu) و (Al در 15 نقطه از آبهای سطحی در طول رودخانه گرگانرود در فصل بهار سال 1388 و تعیین کیفیت آن بر اساس دستورالعمل ECE برای زندگی موجودات آبزی مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین غلظت عناصر سنگین مورد مطالعه نیز از روش Inductively-Coupled Plasma Mass Spectrometry (ICP-MS) استفاده شد. بیشترین و کمترین مقادیر این فلزات سنگین بترتیب 62.07-0.27 میکروگرم بر لیتر، 299-9 میکروگرم بر لیتر، 121.30-2.20 میکروگرم بر لیتر و 172.90-0.10 میکروگرم بر لیتر بترتیب برای آلومینیوم، نیکل، وانادیوم و مس بدست آمد. نتایج نشان داد که غلظت این عناصر در طول رودخانه از بالادست به پایین دست افزایش می یابد. همچنین بر اساس دستورالعمل ECE (بر اساس فلزات آلومینیوم، مس و نیکل) برای کیفیت آبهای سطحی و نقش آن بر زندگی موجودات آبزی، آب رودخانه گرگانرود در کلاس 5 (آلومینیوم و مس) و 2 (نیکل) طبقه بندی می شود.

خانواده سیرفیده (Syrphidae) متعلق به راسته دوبالان (Diptera) با حدود 6000 گونه می باشد، این خانواده از حشرات غالبا در آمریکا با نام Hoverfly و در اروپا تحت عنوان Flowerfly شناخته می شوند. این خانواده از حشرات دارای سه زیر خانواده به نامهای Eristalinae، Microdontinae و Syrphinae می باشد. زیر خانواده Eristalinae دارای 12 قبیله و زیر قبیله Syrphinae واجد 3 قبیله می باشد. جنس Heringia فقط دارای یک گونه به نامheringi  است و این جنس به قبیله Pipizini تعلق دارد و برای اولین بار از ایران گزارش می شود.