پایش
سال:1395 | دوره:15 | شماره:6 |تعداد مقالات:17

مطابق با آخرین گزارش (2014) سازمان سلامت جهانی 36.9 (World Health Organization) میلیون نفر در دنیا آلوده به HIV/AIDS هستند. تاکنون 34 میلیون نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده اند و 2.7 میلیون نفر نیز به تازگی به بیماران افزوده شدند [1]. با افزایش قابل پیش بینی در موارد شناخته شده HIV/AIDS انگ منتسب به بیماری شرایط را بر بیماران بدتر خواهد ساخت. این نگرش منفی به بیماری منجر به سرکوب اقدامات پیشگیرانه شده و سرایت بیشتر بیماری را موجب می گردد [2].انگ (Stigma) منتسب به ایدز یک مشکل جهانی است که تمام مناطق جهان را تحت تاثیر خود قرار می دهد. انگ و افتراق از موانع عمده بین المللی در پیشگیری و کنترل بیماری ایدز تلقی می گردد. انگ بر افرادی که با HIV زندگی می کنند (PLWHA:living people with HIV/AIDS) تاثیرات منفی زیادی بر رفتار های پیشگیرانه مثل: استفاده از کاندوم، انجام آزمایش، رفتارهای مراقبتی یا تشخیصی، کیفیت مراقبت ها و درک و درمان این افراد از سوی خانواده، جامعه و شریکان جنسی می گذارد [3]. این بررسی ابتدا مفهوم انگ و اثرات آن بر بیماران مبتلا به HIV/AIDS را مورد بررسی قرار می دهد و سپس به مباحث حقوقی انگ و بدنامی در حمایت های حقوقی از بیمارن مبتلا به HIV/AIDS بر اساس قوانین حقوقی موجود در ایران می پردازد.

رضایت جانبازان و خانواده آنان در ارتباط با خدمات بیمه تکمیلی در دریافت دارو، محل دریافت دارو (فاصله مکانی) و فرایند رضایت از روند دریافت هزینه های پرداختی مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش مقطعی، 1016 جانبازان و خانواده تحت پوشش آنان (والدین، همسر و فرزندان) به روش تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند، اطلاعات توسط پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شد. جانبازان بیش از خانواده تحت پوشش خود از خدمت دارو 661 نفر (%65.1) استفاده کرده بودند. میانگین (انحراف معیار) درصد جانبازی 19.13 درصد با انحراف معیار 14.3 بود. از بین گیرندگان خدمت 747 نفر (%73.4) داروی خود را از مراکز تحت پوشش بیمه تکمیلی تهیه کرده بودند. 269 نفر هزینه پرداخت کرده بودند و 112 مورد (%41.6) برای دریافت هزینه خود از بیمه تکمیلی استفاده کردند. میزان رضایتمندی زیاد/بسیار زیاد از خدمت «دریافت دارو» %93.6، از فاصله مکانی «محل دریافت دارو» %82.5 و از دریافت هزینه پرداختی خدمت «دارو» %31.5 بود. میزان رضایت از فاصله مکانی محل دریافت دارو در گروه جانباز 25 درصد و بالاتر، کمتر از جانبازان کمتر از 25 درصد جانبازی و خانواده تحت پوشش آنان است (p<0.001).نتایج این مطالعه نشان داد رضایتمندی جانبازان و خانواده آنان از فرایند باز پرداخت هزینه های پرداخت شده کمتر از دریافت دارو و فاصله مکانی محل دریافت دارو است.

بیمارستان ها به دلیل نقش بسیار مهمی که در جهت تامین، حفظ و ارتقای سلامت خانواده ها ایفا می کنند از اهمیت بسیاری برخوردارند. حفظ قابلیت و عملکرد بیمارستان ها در زمان بحران حائز اهمیت بسیار است تا به این ترتیب بتوانند ضمن انجام وظایف جاری، پاسخگوی حجم زیاد بیماران و مجروحینی باشد که در اثر رخداد بحران بر آن تحمیل شده است. در این راستا در مرحله قبل از وقوع سوانح، بررسی میزان آمادگی بیمارستان ها در برابر انواع بحران ها و حوادث یکی از دغدغه های مدیران نظام سلامت به شمار می آید. این آمادگی در مواجهه به حوادث پرتوی و هسته ای ابعاد ویژه ای می یابد چون نیازمند تمهیداتی است که اگر از قبل برای آن فکری نشده باشد منجر به ایجاد صدمات غیرقابل جبران به کادر درمانی شده ضمن این که قادر به پاسخگویی به حوادث ایجاد شده نخواهد بود. مطالعه حاضر با هدف طراحی ابزاری روا و پایا جهت سنجش آمادگی بیمارستان ها در برابر حوادث پرتوی و هسته ای انجام شد. بدین منظور ابتدا ابعاد آمادگی بیمارستان ها و مراکز درمانی در برابر حوادث پرتوی و هسته ای با استفاده از مرور متون و دیدگاه متخصصان حوزه های مرتبط تعیین شد. پس از تعیین سوالات، روایی صوری و محتوی و نیز پایایی پرسشنامه طی سه مرحله مورد ارزیابی قرار گرفت. پرسشنامه نهایی از معیارهای لازم برای روایی و پایایی برخوردار بوده ((Cronbach’s alpha³0.7)، (CVI³0.8)، (IF³1.5)) و از ابعاد پنجگانه آمادگی فضای فیزیکی، تجهیزات، نیروی انسانی، ارتباطات و هماهنگی درون و برون سازمانی و نیز 56 سوال تشکیل شده است. یافته های این پژوهش، قابلیت ابزار طراحی شده برای سنجش آمادگی بیمارستان ها در برابر حوادث هسته ای و پرتوی را نشان داد. بر این اساس، ایجاد شاخص ها و ابزارهای روا و پایا در راستای ارزیابی و سنجش آمادگی بیمارستان ها در برابر سایر انواع حوادث انسان ساخت توصیه می شود. علاوه بر آن، درنظرگرفتن نمرات بدست آمده از ارزیابی آمادگی بیمارستان ها در برابر حوادث انسان ساخت در تصمیمات مرتبط با اعتباربخشی بیمارستان ها نیز پیشنهاد می گردد.

یکی از مهم ترین نگرانی های نظام سلامت مباحث و چالش های ایمنی بیمار است. تحلیل ریشه ای خطا یک فرایند نظامند برای شناسایی علل و عوامل منتسب وقایع یا خطاها است. هدف از این مطالعه بررسی گزارشات تحلیل ریشه ای خطا برای تعیین سهم عوامل در رخداد وقایع ناگوار بود.این مطالعه در یک بیمارستان آموزشی در سال 1393-94 انجام شد. فرایند تحلیل ریشه ای خطا منطبق بر پروتکل «NPSA تحلیل وقایع ناگوار بالینی» انجام شد. تعیین سهم فراوانی عوامل منتسب در رخداد هر واقعه ناگوار براساس آمار توصیفی انجام شد.در بررسی 16 واقعه ناخواسته 38 مشکل مرتبط با مراقبت و خدمت و 317 فاکتور انتسابی شناسایی شد. از بین عوامل انتسابی عوامل مرتبط با وظیفه (20%)، آموزش (16%)، ارتباطات (14%) و تیم (13%) در رخداد وقایع ناخواسته بیشترین سهم را به خود اختصاص دادند.نادیده گرفتن راهنماهای بالینی و دستورالعمل ها، نظارت و راهنمایی نامناسب، کمبود مهارت های ارتباطی و موضوعات مرتبط با فرهنگ سازمانی مهم ترین عوامل نقصان در این مطالعه بود.

بر اساس برآوردها در سال 2010 حدود 273 هزار عابر در جهان به علت حوادث ترافیکی حوادث ترافیکی جان خود را از دست داده اند. مطالعات نشان داده اند که اکثر حوادث ترافیکی مرتبط با عابران به ویژه در کشورهای با درآمد بالا در معابر درون شهری اتفاق می افتد و عابران پیاده بیشترین نسبت مرگ های ناشی از حوادث ترافیکی در شهرهای پرجمعیت جهان را به خود اختصاص می دهند. به دلیل اهمیت انتخاب یک روش مناسب جهت مطالعه دقیق حوادث ترافیکی مرتبط با عابران، این مطالعه مروری به منظور مقایسه روش های مختلف و بررسی نقاط ضعف و قوت هریک از این روش ها انجام شد.این مطالعه مروری بر اساس جمع آوری و تجزیه و تحلیل مجدد اطلاعات و مقالات موجود انجام شد. به منظور جمع آوری اطلاعات لازم در بانک های اطلاعاتی و منابع غیر الکترونیکی جستجوی کامل به عمل آمده و منابع گردآوری شده در نرم افزار End note دسته بندی شد. در مطالعات یافت شده روش های مورد استفاده جهت تجزیه و تحلیل مورد بررسی و ارزیابی قرارگرفته و جمع بندی شدند.سابقه مطالعه حوادث ترافیکی مرتبط با عابران به دهه 1980 برمی گردد. در طی سال های دهه 1990 جای پای روش های جدید ازجمله سیستم اطلاعات جغرافیائی و الگو های آماری جهت مطالعه حوادث ترافیکی مرتبط با عابران باز شد. در طی این سال ها چندین مطالعه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیائی و الگو های آماری انجام شد. در طی سال های اخیر با توجه به پیشرفت های حاصل شده در نرم افزارهای مختلف، محققان حوادث ترافیکی مرتبط با عابران را با استفاده از روش های نوین و پیشرفته موردمطالعه قرار داده اند و با تلفیق روش های گوناگون زمینه های لازم برای شناسایی دقیق تر عوامل موثر بر پراکندگی و شدت آن ها فراهم نموده اند.روش های مختلفی جهت مطالعه حوادث و جراحات در عابران پیاده وجود دارد و طی سال های اخیر روش های تجزیه و تحلیل این نوع حوادث و جراحات تکامل زیادی پیداکرده است. در سایه پیشرفت های اخیر از نظر روش شناسی و نرم افزاری مشکلات موجود در شناسایی علل این نوع حوادث کاهش یافته و بینش های جدیدی در این زمینه حاصل شده است.

افزایش چربی خون فامیلی یکی از شایع ترین اختلالات ارثی متابولیسم چربی ها است که با غلظت بالای LDL و کلسترول، بروز تاندون گزانتوما و خطر بالای بیماری زودرس عروق کرونر قلب تشخیص داده می شود. مطالعه حاضر، به بررسی ارتباط پلی مورفیسم 2228671rs در ژن LDLR با افزایش چربی خون فامیلی در خانواده های مورد مطالعه جمعیت قند و لیپید تهران (TLGS) پرداخته است.مطالعه مقطعی حاضر به منظور بررسی ارتباط بین پلی مورفیسم شایع از ژن LDL-R با این بیماری، در گروهی از افراد شرکت کننده از میان 15005 فرد تحت مطالعه TLGS انجام شد. در مطالعه حاضر 206 نفر (در غالب 22 خانواده) انتخاب شد. نمونه ژنومی افراد استخراج و با استفاده از روش Tetra Primer ARMS-PCR، پلی مورفیسم ژن مورد نظر تعیین ژنوتیپ شد. سپس تجزیه و تحلیل آماری به وسیله نرم افزارهای POWER MARKER، FBAT، PLINK، PROGENY، SPSS در جمعیت مورد مطالعه انجام شد.مطالعه حاضر نشان داد که ارتباط معنادار بین حضور 2228671rs و بیماری افزایش چربی خون فامیلی وجود ندارد (p=0.7055). فراوانی آلل مینور (MAF) T برابر با 0.1016 محاسبه گردید. در جمعیت مورد بررسی افراد حامل ژنوتیپ TT یافت نشد. فراوانی آلل T نسبت به آلل دیگر در جمعیت مورد مطالعه کمتر بود و همچنین عدم وجود ژنوتیپ TT در جمعیت مورد مطالعه می تواند بیانگر نقش محافظتی آلل Tدر مقابل بیماری افزایش چربی خون فامیلی و بیماریهای قلبی عروقی باشد. برای حصول اطمینان و رسیدن به نتایج قابل تعمیم به همه جمعیت ایرانی پیشنهاد می گردد بررسی های بعدی با تعداد افراد بیشتر توام با آزمایشات مولکولی و معاینات فیزیکی برای این پلی مورفیسم انجام گیرد.

فرزند آوری یکی از مولفه های مهم علم جمعیت است. ایران جزو کشورهایی است که با روند نزولی رشد جمعیت به تدریج با سالخوردگی جمعیت مواجه خواهد شد. لذا با توجه به اهمیت موضوع فرزندآوری در رابطه با رشد جمعیت، در این مطالعه محققان به دلایل تمایل و عدم تمایل شهروندان تهرانی به فرزندآوری پرداختند.در این مطالعه جمعیتی، که در شهر تهران انجام شد، 1200 نفر از شهروندان مناطق 22 گانه شهر تهران شامل 600 نفر مرد و 600 نفر زن اطلاعات پرسشنامه ذی ربط را تکمیل کردند.بیشترین دلایل عنوان شده برای تمایل به فرزندآوری به ترتیب، علاقه به پدر/ مادر شدن %90.7، عدم کفایت فرزندان فعلی %72.4 و علاقه به داشتن خانواده پر جمعیت %64.1 و بیشترین دلایل عدم تمایل به فرزندآوری به ترتیب، نگرانی در مورد تامین آینده فرزندان جدید %83.2 نگرانی در مورد افزایش مشکلات اقتصادی با آوردن فرزند دیگر %77.5، کافی بودن فرزندان فعلی %74.5 بود.با توجه به نتایج به دست آمده مهمترین دلیل تمایل به فرزندآوری علاقه فطری افراد به کسب جایگاه و نقش والدی و مهمترین دلیل عدم تمایل مشکلات اقتصادی گزارش شد. به نظر می رسد ترویج تجربه مثبت پدر و مادر شدن زوج های جوان از یک سو و کمک به پایداری و رونق خانواده ها از سوی دیگر و همزمان رفع مشکلات اقتصادی و معیشتی بتواند تا حدودی مشکل توقف رشد جمعیت را رفع نماید.

سواد سلامت عبارت از مهارتهای شناختی، اجتماعی و توانایی افراد برای دست یابی به درک و استفاده از اطلاعات موجود در راه ترویج و حفظ سلامتی خوب است. به رغم وجود ابزارها و مقیاس های متعدد برای سنجش سواد سلامت، هنوز مقیاس قابل تعمیمی برای استفاده در جوامع گوناگون ارائه نشده است.پرسشنامه سنجش سواد سلامت بزرگسالان ساکن شهرهای ایران (HELIA) ابزاری بومی و متناسب با ویژگی های فرهنگی و اجتماعی است که، جهت سنجش سواد سلامت جمعیت عمومی 18 تا 65 سال ساکن شهرهای ایران طراحی شده است. روان سنجی و پایایی این ابزار قبلا در شهر تهران انجام شده است. در این مطالعه، بررسی روایی و پایایی این ابزار بومی در جمعیت شهری بلوچستان، با تفاوت های فرهنگی و اجتماعی انجام شد. این مطالعه مقطعی در جمعیت شهری بلوچستان و با شرکت 400 نمونه که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند، اجرا شد. روایی سازه با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی و پایایی با محاسبه ضریب همبستگی درونی آن، ارزیابی شد.یافته ها نشان داد HELIA دارای همسانی درونی مناسبی (آلفای کرونباخ 0.785 تا 0.9.0) برای سنجش سواد سلامت در نمونه بررسی شده است.بر اساس نتایج تحلیل عاملی تاییدی (REMSA=0.07، CFI=0.97، X2/df=3.2، GFI=0.81 NFI=0.95، AGFI=0.82) پرسشنامه فوق از روایی سازه مطلوبی برخوردار است، لذا این مقیاس در ابعاد دسترسی، خواندن، فهم، ارزیابی و تصمیم گیری قادر به سنجش سواد سلامت است. یافته های این مطالعه روایی و پایایی HELIA را در جمعیت مورد نظر تایید کرد.

گزینه پاسخ، انتخاب پاسخگو به سوال بسته است. گزینه های پاسخ در طراحی پرسشنامه های مطالعات سلامت، مطالعات اپیدمیولوژیک و بالینی بسیار اهمیت دارند. برای سنجش نگرش نیز می توان از سوالات بسته دارای گزینه های معین پاسخ بهره برد. در این مطالعه مقدار عددی گزینه های پاسخ در سنجش نگرش در پرسشنامه های سلامت، مورد ارزیابی قرار گرفت.این مطالعه جمعیتی با نمونه ای از افراد بالغ 18 تا 65 سال در تهران انجام شد. شرکت کنندگان به سوالات یک پرسشنامه طراحی شده پاسخ دادند. پرسشنامه مزبور حاوی چند مقیاس دیداری مشابه (با درجه بندی 0 تا 10 با انطباق 0 با حداقل امتیاز و 10 با حداکثر امتیاز) به منظور ارزیابی پاسخ های طبقه بندی ارائه شده در سنجش نگرش بود. درمجموع 1109 پرسشنامه تکمیل گردید.میانگین (انحراف معیار) سنی شرکت کنندگان (11.82) 34.36 سال و میانگین (انحراف معیار) سال های تحصیل آن ها (3.93) 11.99 سال بود. در پاسخ به سوالات سنجش نگرش، میانگین (انحراف معیار) امتیازات برای گزینه کاملا موافق (0.94) 9.57، برای گزینه موافق (1.45) 7.89 و برای گزینه کاملا مخالف (0.76) 0.37 بود. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس سن، جنسیت، تحصیلات، تاهل و شغل نیز تفاوت معنادار در پاسخ شرکت کنندگان نشان نداد.محققان بر اساس نتایج این مطالعه توصیه می کنند که در انتخاب گزینه های پاسخ بهتر است از گزینه «نه موافق، نه مخالف» بجای گزینه بدون نظر استفاده شود. در مجموع این مطالعه نشان داد که مردم در پاسخ به سوالات یک پرسشنامه تقریبا با یک مفهوم مشترک، گزینه های پاسخ را انتخاب می کنند و از جهت روش شناختی می توان به یکسانی پاسخ مردم در انتخاب گزینه ها اطمینان کرد.

در جهان، سالانه هزاران درمان جو برای درمان سردردهای مختلف بدون علت به پزشکان عمومی و متخصصان مغز و اعصاب مراجعه می کنند. بطور کلی بیش از 12 درصد جمعیت عمومی در دنیا مبتلا به میگرن هستند. هدف از این مطالعه مقایسه درمان دارویی با طب سوزنی برای درمان سردردهای میگرنی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در بیماران میگرنی می باشد.مطالعه حاضر، مطالعه ای شبه تجربی و بصورت قبل و بعد می باشد که بر روی 82 بیمار مبتلا به سردرد میگرنی که به درمانگاه های مغز و اعصاب امام رضا(ع) و شهید فقیهی جهت درمان سردرد مراجعه کرده اند پرداخته است. این بررسی توسط یک فرم VAS و یک فرم کیفیت زندگی SF-36 که روایی و پایایی نسخه فارسی آن قبلا مورد تایید قرار گرفته بود صورت گرفته است. این فرم ها در دو نوبت، قبل از درمان و 4 هفته پس از پایان دوره درمان تکمیل می شوند.در مطالعه حاضر میزان کاهش شدت درد و افزایش بهبود کیفیت زندگی در گروه طب سوزنی در تمام ابعاد هشت گانه معنی دار بوده ولی در گروه درمان شده با درمان دارویی این بهبودی فقط در دو بعد مشکلات جسمانی و درد جسمانی بصورت معنی دار بود.درمان پیشگیری کننده طب سوزنی می تواند بطور موثری بر بهبود کیفیت زندگی نقش داشته باشد و همچنین از تعداد حملات و شدت سر درد های میگرنی بکاهد

عارضه پای دیابتی یک از علل شایع بستری بیماران دیابتی در بیمارستانها است. مطالعه کارآزمایی بالینی حاضر بر روی 189 بیمار زن مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به کلینیک دیابت شهر اهواز با هدف مقایسه تاثیر پیام های سود محور و زیان محور از طریق پیامک تلفن همراه بر رفتار خودمراقبتی از پا انجام گردید.داده ها قبل و یکماه بعد از آموزش به روش مصاحبه و با استفاده از پرسشنامه مشخصات فردی، بیماری و مقیاس خلاصه فعالیت های خودمراقبتی دیابت (SDSCA) گردآوری شد. بیماران گروه های آزمون به مدت دو ماه، در زمینه رفتار مراقبت از پا در دو چارچوب متفاوت سودمحور و زیان محور پیامهای آموزشی از طریق سرویس پیام کوتاه تلفن همراه دریافت نمودند.یافته های مطالعه نشان داد گروه های مورد بررسی قبل از مداخله از نظر مشخصات بیماری، متغیرهای فردی و میانگین نمره رفتار مراقبت از پا همگن بودند. اما پس از مداخله میانگین نمره رفتار خودمراقبتی از پا در گروههای آزمون تفاوت معنادار را نسبت به گروه کنترل نشان داد (p=0.001). همچنین مشخص شد که این افزایش در گروه پیام های زیان محور به طور معنی دار بیشتر از گروه پیام های سود محور بود (p=0.01).نتایج این مطالعه نشان داد طراحی و اجرای برنامه های آموزشی مبتنی بر سرویس پیام کوتاه تلفن همراه و پیامهای زیان محور می تواند باعث ارتقای رفتار خودمراقبتی از پا در بیماران دیابتی گردد.

سلامت دهان و دندان از مهمترین اجزای سلامت همگانی و نیز کیفیت زندگی افراد است. مطالعه حاضر به بررسی اثربخشی چارچوب بندی پیام بر رفتارهای مرتبط با سلامت دهان و دندان در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال 1394- 1393 پرداخت.پژوهش حاضر یک مطالعه مداخله ای بود، که در آن 230 دانشجوی مقطع کارشناسی دانشکده های بهداشت، پرستاری و پیراپزشکی شهید بهشتی شرکت کردند. در این تحقیق دانشکده های مورد مطالعه در سه گروه به طور تصادفی به عنوان گروه های آزمون (سودمحور و زیان محور) و کنترل انتساب یافتند. پس از طراحی پیام های سودمحور و زیان محور و تایید نهایی توسط تیم تحقیق، پیش آزمون و بلافاصله بعد از ارائه پیام های سودمحور و زیان محور به گروه های مورد پژوهش، پس آزمون 1 و دو هفته بعد پس آزمون 2 انجام شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده و با استفاده از تحلیل آزمون های آماری Chi-Square، ANOVA، R.M.ANOVA و نرم افزار SPSS22 مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت.در مطالعه مورد نظر نتایج تحلیل کواریانس با اندازه گیری های مکرر نشان داد که میزان نگرش، قصد و رفتار استفاده از مسواک و نخ دندان در افرادی که پیام های سودمحور به آنها ارائه شده نسبت به دریافت کنندگان پیام های زیان محور بالاتر بود، هر چند این افزایش از لحاظ آماری معنی دار نبود.نتایج مطالعه نشان داد اگرچه تفاوت معنی دار در ارائه پیام های زیان محور و سودمحور وجود نداشت، اما به نظر می رسد جهت ارتقای رفتارهای مرتبط با سلامت دهان و دندان، پیام های سودمحور موثرتر باشد.