تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده
سال:1395 | دوره:7 | شماره:1 (پیاپی 23) |تعداد مقالات:6

راش از مهم ترین، غنی ترین و اقتصادی ترین گونه جنگل های ایران به شمار می رود. متغیر ارتفاع کل از اصلی ترین متغیرهای مورفومتریک درختان جنگلی است و در زیست سنجی جنگل متغیر ارتفاع درخت در مواردی مانند تعیین حجم، ترسیم منحنی ارتفاع، محاسبه قدکشیدگی کاربرد دارد. قطر برابر سینه یکی از عوامل بسیار مهم در محاسبه سایر اندازه های درخت است. پس از جنگل گردشی تعداد 90 اصله درخت در جنگل حاجیکلا مازندران با هدف بررسی ضریب قد کشیدگی درختان راش به روش تصادفی و تعداد 5 نمونه در هر طبقه انتخاب گردید. شتاب افزایش ارتفاع درختان راش تا زمانی که به قطر برابر سینه 40 سانتی متر برسند، بیشتر بود. حداقل میانگین ارتفاع 20/19 متر در کلاسه قطری 50– 30 سانتی متر و حداکثر میانگین ارتفاع 55/27 متر در کلاسه قطری 120– 100 سانتی متر بود. میانگین ضریب قدکشیدگی درختان نمونه 58/34 بود که پایداری بسیار خوبی داشت و ضریب قدکشیدگی در ازای افزایش قطر درختان، روند کاهنده را نشان داد. کاهش پایداری درخت راش در سنین جوانی به دلیل رشد ارتفاعی بیشتر، رویش قطری کم و رقابت برای رسیدن به تاج و نور است. با افزایش سن، رویش قطری افزایش و رویش ارتفاعی کاسته می شود و با افزایش سن و رویش قطری بر پایداری درخت افزوده می گردد.

بررسی حاضر جهت اعمال پیش تیمار گرمایی بر روی ذرات چوب ممرز برای ساخت تخته خرده چوب یک لایه با اهداف افزایش ثبات ابعادی، کاهش جذب رطوبت و بهبود خواص مکانیکی انجام شد. برای این منظور خرده های چوب ممرز توسط یک دستگاه بخار زن با دمای 160 درجه سانتی گراد در دو زمان 20 و40 دقیقه پیش تیمار گرمایی بخار شدند. سپس با استفاده از 6 درصد چسب فنل فرمالدهید، با دستگاه پرس یک دهانه آزمایشگاهی تخته ها ساخته شدند. بعد از ساخت تخته-ها، ویژگی های فیزیکی و مکانیکی آنها شامل جذب آب و واکشیدگی ضخامت، مقاومت خمشی، مدول الاستیسیته، مقاومت چسبندگی داخلی آنها مورد آزمون قرار گرفت. نتایج جذب آب و واکشیدگی ضخامت تخته های پیش تیمار گرمایی شده پس از 2 و 24 ساعت غوطه وری نشان داد که پیش تیمار بر جذب آب 2 ساعته معنی دار نبود، ولی در زمان 24 ساعته به میزان 65/65 و 60/77 درصد نسبت به تخته های شاهد با مقدار 31/92 درصد کاهش یافت. همچنین پیش تیمار گرمایی بر مقاومت خمشی تخته ها تاثیر معنی داری داشت. مطابق با نتایج به دست آمده با افزایش زمان پیش تیمار گرمایی به 20 دقیقه به 40/2221 مگاپاسکال افزایش یافت. از سویی با افزایش زمان پیش تیمار گرمایی به40 دقیقه مقدار مدول الاستیسیته تا 2064 مگاپاسکال کاهش یافت، ولی این کاهش معنی دار نبود. پیش تیمار گرمایی باعث افزایش معنی دار مقاومت چسبندگی داخلی تخته ها به میزان 514/0 و 618/0 مگاپاسکال شد.

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر نانوذرات رس و سازگارکننده انیدرید مالیئک پلی پروپیلنی بر جذب آب طولانی مدت، ضریب انتشار رطوبت و ریخت شناسی چندسازه چوب پلاستیک انجام شد. برای این منظور، آرد چوب با نسبت 50 درصد با پلی پروپیلن مخلوط گردید و از نانوذرات رس با نسبت های 0، 2 و 4 درصد بر مبنای وزن خشک آرد چوب و ماده سازگارکننده با نسبت های 0 و 3 درصد بر مبنای وزن پلاستیک استفاده گردید. فرآیند اختلاط مواد داخل دستگاه اکسترودر انجام شد و نمونه های آزمونی با استفاده از روش قالب گیری تزریقی ساخته شدند. جهت مطالعه تاثیر سازگارکننده انیدریدی از طیف سنجی مادون قرمز استفاده گردید. سپس جذب آب طولانی مدت نانوچندسازه چوب پلاستیک طی 1560 ساعت انجام شد. همچنین جهت تعیین سرعت جذب آب در نانوچندسازه چوب پلاستیک، ضریب انتشار رطوبت محاسبه شد. مطالعه ریخت شناسی نانوچندسازه ها با استفاده از آزمون تفرق اشعه ایکس و میکروسکوپ الکترونی پویشی انجام گردید. نتایج نشان داد که با افزایش نانورس و ماده سازگارکننده جذب آب و ضریب انتشار رطوبت در نانوچندسازه چوب پلاستیک کاهش یافت. نتایج حاصل از طیف سنجی مادون قرمز نشان داد که در اثر افزایش سازگارکننده انیدریدی میزان جذب گروه های هیدروکسیل کاهش یافت. تعیین نوع ساختار کریستالوگرافی نانوچندسازه با استفاده از اشعه ایکس نشان داد که نوع ساختار تشکیل شده در نانوچندسازه از نوع بین لایه ای بوده و با افزایش نانورس و ماده سازگارکننده فاصله بین لایه های سیلیکاتی رس افزایش یافته است. نتایج حاصل از میکروسکوپ الکترونی پویشی نیز حاکی از بهبود فصل مشترک بین چوب و پلاستیک در اثر افزایش سازگارکننده انیدریدی بود.

به منظور یافتن مواد اولیه غیرچوبی در راستای توسعه پایدار برای مصرف در صنعت تخته خرده چوب، این مطالعه امکان استفاده از پوسته برنج به صورت مخلوط با خرده چوب گونه های جنگلی پرداخت. درصد اختلاط پوسته برنج با خرده چوب گونه های جنگلی (در چهار سطح با نسبت 0، 15، 30 و 50 درصد) و مقدار مصرف چسب اوره فرمالدئید (در سه سطح 9، 11 و 13 درصد) و زمان پرس (در دو سطح 5 و 7 دقیقه) به عنوان عوامل متغیر این پژوهش انتخاب گردیدند. داده ها بر اساس آزمون فاکتوریل سه عاملی در قالب یک طرح آماری کاملا تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای مقایسه میانگین ها نیز از آزمون دانکن استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که افزایش پوسته برنج به خرده چوب گونه های جنگلی تا 15 درصد نه تنها اثر منفی بر خواص تخته ها ندارد، بلکه موجب افزایش مقاومت خمشی، مدول الاستیسیته و چسبندگی داخلی در مقایسه با تخته های ساخته شده از خرده چوب جنگلی می گردد. گروه بندی آزمایش ها بر اساس آزمون دانکن نشان داد که در این پژوهش شرایط بهینه برای تولید تخته شامل استفاده از 15 درصد پوسته برنج، 11 درصد چسب اوره فرمالدئید و زمان پرس 7 دقیقه می باشد.

عدم مشارکت جوامع محلی و مشارکت های منفعلانه در مدیریت منابع طبیعی و نبود زمینه های مدیریت بومی و عدم استفاده موثر از جوامع محلی در تصمیم سازی، تصمیم گیری و عدم حضور ذی نفع ها، ذی نفوذها و تصمیم گیران محلی در برنامه های حفاظت آب و خاک موجب ناکارآیی برنامه های دولتی در حفاظت منابع طبیعی گردیده است. بنابراین این پژوهش به دنبال یافتن پاسخی مناسب جهت این سوال است که چرا بهره برداران شهرستان ملکشاهی نسبت به شرکت در طرح مدیریت چرا در محدوده عرفی خود اقدام نموده و برخی دیگر تمایل چندانی به مشارکت در این کار ندارند؟ این پژوهش از لحاظ میزان نظارت و درجه کنترل میدانی و از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی-پیمایشی است و جامعه آماری آن را تمامی بهره برداران طرح های مرتعداری شهرستان ملکشاهی تشکیل دادند که 251 نفر بودند. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان و تاکمن 152 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شد و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده گردید. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که عوامل مدیریتی، اقتصادی، اطلاعاتی و ارتباطی، آموزشی-ترویجی و فرهنگی به ترتیب مهمترین عوامل موثر بر پذیرش سیستم مدیریت چرا می باشند.

این پژوهش با هدف بررسی ترکیب، خصوصیات و تنوع گونه ای در رویشگاه گونه Prangos uloptera DC. در شهرستان خلخال انجام شد. در هر یک از مناطق حضور گونه و شاهد واحدهای همگن جهت نمونه برداری در 3 سایت مشخص شدند، سپس نمونه های گیاهی مشاهده شده در منطقه طی فصل رویشی جمع آوری و بر اساس روش های متداول تاکسونومی گیاهی با استفاده از منابع فلور مختلف و سایر منابع شناسایی، تیره، جنس و گونه هر یک از آنها تعیین گردید. میزان تنوع، غنا، یکنواختی و غالبیت در مناطق حضور گونه و شاهد با استفاده از شاخص ها محاسبه شد. اختلاف آماری شاخص های مورد بررسی با استفاده از آزمونt در نرم افزار SPSS آزمون گردید. نتایج نشان داد که بزرگترین خانواده ها از لحاظ تعداد گونه تیره های نعناعیان (Lamiaceae) با 14 گونه (18/19 درصد)، گندمیان (Poaceae) با 13 گونه (81/17 درصد)، بقولات (Fabaceae) و کاسنی (Asteraceae) هر کدام با 10 گونه (70/13 درصد) و چتریان (Apiaceae) با 6 گونه (85/6 درصد) بیشترین گونه ها را دارند. در رویشگاه حضور گونه، 61 گونه متعلق به 15 تیره و 48 جنس و در رویشگاه شاهد 50 گونه متعلق به 34 جنس و 13 تیره جمع آوری و شناسایی گردید. اشکال زیستی گیاهان منطقه شامل 32/26 درصد همی کریپتوفیت ها، 82/13 درصد تروفیت ها، 61/4 درصد کامفیت ها، 63/2 درصد ژئوفیت ها و 66/0 درصد فانروفیت ها می باشد. از نظر عناصر رویشی منطقه 12/67 درصد عنصر ایرانی-تورانی (49 گونه)، 33/12 درصد ایرانی-تورانی، اروپا-سیبری و مدیترانه ای (9 گونه)، 59/9 درصد ایرانی-تورانی و اروپا-سیبری (7 گونه) و 48/5 درصد ایرانی-تورانی و مدیترانه ای (5 گونه) و 48/5 درصد باقی مانده مربوط به سایر عناصر است. نتایج مقایسه شاخص ها نشان داد که بین شاخص های یکنواختی در منطقه حضور و عدم حضور گونه در سطح احتمال 95 درصد اختلاف معنی داری وجود ندارد، ولی مقایسه شاخص های تنوع، غالبیت و غنا در دو منطقه اختلاف معنی داری دارند.