مطالعات مدیریت صنعتی
سال:1398 | دوره:17 | شماره:52 |تعداد مقالات:10

امروزه عملکرد فرایندی یکی از عوامل کلیدی موفقیت در فضای رقابتی حاکم بر صنعت بانکداری تلقی میشود. تا کنون رویکردهای مختلفی با هدف شناخت و بهبود فرایندها ارائه شده است. فرایندکاوی یکی از رویکردهای جدید و مبتنی بر فناوری اطلاعات است که در پی شناسایی و بهبود مدل بالفعل فرایند است. علیرغم توسعه نظری حوزه فرایندکاوی، پژوهشهای کمتری به مقوله کاربرد فرایندکاوی در شرایط دنیای واقعی و ارزیابی عملکرد الگوریتم-های کاوش پرداختهاند. در پژوهش حاضر کارایی فرایندکاوی و به طور خاص الگوریتم کاوش فازی در کشف مدل فرایندهای نیمه اتوماتیک بررسی شده است. برای اجرای پروژه فرایندکاوی از متدولوژی PM2 استفاده شد. البته تغییراتی در گامهای اول و پنجم متدولوژی مذکور ایجاد شد. در گام اول به منظور حصول اطمینان از جامعیت مدل، دادههای دستی و سیستمی مربوط به فرایند مورد مطالعه با هم ترکیب شد و قبل از اجرای فرایندکاوی سطح جزئیات مدل بر اساس نظرات صاحبان فرایند تنظیم شد. پس از تبدیل فایل یکپارچه شده دادهها به لاگ رویدادها، مدل فرایند به کمک نرمافزار ProM و با استفاده از الگوریتم کاوش فازی کشف شد. استفاده از دادههایی که به صورت دستی ثبت شدهاند میتواند نتایج فرایندکاوی را تحت تاثیر قرار دهد لذا در گام اعتبارسنجی علاوه بر معیار رایج سنجش انطباق معیار جدیدی با عنوان معیار اعتبارسنجی خبره محور تعریف شد که مقدار آن برای مدل کشف 93 درصد بدست آمد. نتایج پژوهش نشان میدهد امکان استفاده از الگوریتم / شده فرایند مورد مطالعه برابر با 5 کاوش فازی در شرایط نیمه اتوماتیک بودن فرایند نیز وجود دارد.

شرکت ها برای رشد و باقی ماندن در عرصه رقابت ناچار به نوآوری و توسعه محصولات جدید هستند، اما نوآوری و فرآیند توسعه محصول، پرریسک و هزینه بر است. از طرفی اکثر محققین برای بررسی توسعه محصول، عوامل مؤثر بر آن را ایستا در نظر گرفته و به پویایی بین این عوامل توجه ننموده اند. از آنجایی که نحوه ارتباط بین عوامل مؤثر بر موفقیت توسعه محصول جدید دارای پویایی ها و بازخوردهای فراوانی است. ابزار پویایی شناسی سیستم ها، ابزار مناسبی است که از آن می توان برای تجزیه وتحلیل در این حوزه استفاده کرد. در این تحقیق در جهت شناسایی و تحلیل پویایی های عوامل مؤثر بر موفقیت توسعه محصول جدید، بر اساس پیشینه نظری و نظرات خبرگان صنعت، متغیرهای کلیدی در حوزه توسعه محصول جدید شناسایی و روابط علت و معلولی میان این متغیرها ترسیم شده است. سپس روابط ریاضی میان این متغیرها بر اساس روابط موجود در پیشینه تعیین و بر این اساس سیستم مورد نظر، در شرکت صنایع غذایی نوشین آذر در بازه زمانی سال های 1384 الی 1404 شبیهسازی شده است. جهت بهبود عملکرد شرکت سیاستهای افزایش حمایت مدیریت، سرمایه گذاری بیشتر در بخش تحقیق و توسعه و افزایش و بهبود برنامه ریزی توسعه محصول پیشنهاد و نتیجه حاصل از اجرای این سیاستها شبیه سازی شده است.

کنترل و برنامه ریزی اتاق های عمل جراحی به مسئله مهمی برای مدیران بیمارستان ها تبدیل شده است. امروزه، اتاق های عمل جراحی به عنوان منابع کلیدی بیمارستان ها باعث اتلاف زمان زیادی در بخش جراحی می شوند. بنابراین زمانبندی مناسب عمل های جراحی به منظور افزایش کارایی بخش جراحی به موضوع تحقیقاتی مهمی در مراقبت های پزشکی تبدیل شده است. در این پژوهش مدل برنامه ریزی خطی جدیدی در حوزه تخصیص بیماران به اتاق عمل ارائه گردیده است. اما از آن جا که مدت زمان اعمال جراحی عددی تصادفی می باشد، در این مقاله علاوه بر مدل قطعی، مدل برنامه ریزی تصادفی دو مرحله ای نیز ارائه شده است. مدل های ارائه شده به طور همزمان به بررسی مسأله زمانبندی عمل بیماران و تخصیص آن ها به اتاق های عمل جراحی می پردازند. هدف از این پژوهش حداقل کردن هزینه تخصیص بیماران به اتاق های غیرتخصصی هر نوع عمل و کاهش هزینه زمان بیکاری هر پزشک در هر شیفت کاری با در نظر گرفتن محدودیت های مساله می باشد. دو مدل ارائه شده بوسیله نرم افزار 12. 6. 1 ILOG CPLEX در محیط نرم افزاری Microsoft Visual Studio کد شده و برای بخش جراحی بیمارستان قائم (عج) مشهد حل گردید. نتایج حاکی از این است که استفاده از مدل قطعی پیشنهادی میانگین کارایی بخش جراحی بیمارستان را به میزان %38. 275 و همچنین مدل برنامه ریزی تصادفی میانگین کارایی بخش را به میزان %85. 32 افزایش می دهد.

از مهمترین مسائل شبکه های لجستیک، طراحی و تحلیل شبکه توزیع است. در سال های اخیر، دو مسئله اصلی در طراحی شبکه های توزیع یعنی مکانیابی مراکز توزیع و مسیریابی توزیع کننده ها با یکدیگر در نظر گرفته شده و مسئله مکانیابی-مسیریابی را به وجود آورده اند. در این مقاله یک مسئله مکانیابی-مسیریابی ظرفیت دار پویا در نظر گرفته شده است که در آن تعدادی سایت بالقوه بعنوان دپو و تعدادی مشتری با تقاضا و مکان معین و همچنین تعدادی وسیله نقلیه با ظرفیت معین وجود دارند و تصمیم گیری در مورد مکان های مجاز تنها در اولین دوره از افق برنامه ریزی صورت میگیرد، اما تصمیم گیری مسیریابی ممکن است در هر دوره زمانی تغییر کند. در این تحقیق تقاضای مشتریان وابسته به قیمت در نظر گرفته شده اند. مدل ریاضی مربوطه ارائه شده و نتایج مربوط به اجرای مدل با بکارگیری مجموعه داده ها توسط روش قطعی بررسی شده اند، سپس روشی ترکیبی(ترکیب الگوریتم های ابتکاری و فرا ابتکاری)، بر مبنای الگوریتم بهینه سازی گروهی ذرات برای حل این مسئله پیشنهاد میشود. برای ارزیابی عملکرد روش پیشنهادی، این چارچوب با طراحی مسائل نمونه مورد بررسی قرار میگیرد و آزمایش های محاسباتی، کارایی روش پیشنهادی را در مقایسه با روش قطعی نشان میدهند.

مهندسی ارزش یکی از ابزارهای خلق و بهبود ارزش می باشد که ضمن کاهش هزینه های غیرضروری و حفظ کارکرد اصلی، منجر به افزایش کارایی می گردد. امروزه این تکنیک به منظور کاهش هزینه در صنایعی همچون برق که با هزینه های بالا مواجه هستند استفاده می شود. از آنجا که در بسیاری موارد، کارایی پایین در زنجیره تأمین این صنعت منجر به افزایش هزینه ها می گردد، لذا بهره گیری از گام های مهندسی ارزش بسیار اثربخش خواهد بود. در این مقاله سعی شده تا با ترکیب مبحث زنجیره ارزش و روش های نوین تصمیم گیری چندشاخصه نسبت به شناسایی و اولویت بندی راهکارهای کاهش هزینه در زنجیره تأمین کابل و تجهیزات جانبی نیروگاه سیکل ترکیبی سیرجان (گل گهر) اقدام شود. بدین منظور نخست راهکارهای نهایی کاهش هزینه پس از برگزاری جلسات متعدد با خبرگان تیم مهندسی ارزش پروژه شناسایی شدند. سپس این راهکارها با معیارهایی که از ادبیات تحقیق استخراج و با نظر خبرگان تیم مهندسی ارزش پروژه (در قالب فرآیند دلفی فازی) تعدیل و نهایی شد، مورد ارزیابی قرار گرفت. معیارهای نهایی و هریک از زیرمعیارها با روش سوآرا وزن دهی شدند. سپس وزن نهایی هریک از زیرمعیارها محاسبه شد. در ادامه برای اولویت بندی راهکارهای نهایی از روش آراس خاکستری بهره گرفته شد. پس از اولویت بندی راهکارها، راهکار دوازدهم (کاهش زمان سفارش تا خرید و تحویل از طریق اصلاح رویه خرید)، به عنوان بهترین راهکار برای کاهش هزینه و در نتیجه افزایش کارایی زنجیره تأمین موردنظر شناسایی شد.

توجه روز افزون به اثرات مخرب زیست محیطی زنجیره های تامین منجر به توجه به تحقیقات در زمینه زنجیره های تامین حلقه بسته سبز با هدف کمینه نمودن انتشار گازهای گلخانه ای گردیده است. مقاله حاضر به توسعه یک مدل زنجیره تامین حلقه بسته سبز در شرایط عدم قطعیت تقاضا با هدف کمینه نمودن هزینه کل زنجیره تامین، کمینه سازی مجموع گاز CO2 و بیشینه نمودن سهم بازار محصول در حضور یک رقیب می پردازد. در این راستا یک مدل شبیه سازی عامل بنیان برای بازار جهت تخمین پارامتر تقاضا توسعه داده می شود سپس یک مدل شبیه سازی ترکیبی حاصل از ترکیب رویکرد های شبیه سازی عامل بنیان و گسسته پیشامد ارائه می گردد که نوآوری اصلی این تحقیق می باشد. در ادامه سناریو های مختلف با روش طراحی آزمایشات تاگوچی تولید شده و مدل های بازار و زنجیره تامین حلقه بسته برای هر سناریو اجرا می گردد و مقادیر هزینه، گازCO2 و سهم بازار محصول ثبت می گردد. یک ماتریس تصمیم گیری با استفاده از سناریوها و معیارهای هزینه کل، گاز CO2 و سهم بازارسازماندهی شده و با روش ELECTRE و SAW سناریو ها رتبه بندی و سناریوی برتر انتخاب می شود. از دیگر نوآوری های این مقاله می توان به جامعیت گستره متغیرهای تصمیم گیری در مدل اشاره نمود که متغیرهای موجودی، بازار و حمل و نقل را در قالب سناریوهای مختلف، شامل می شود. قابلیت کاربری مدل، با استفاده از یک مسئله واقعی در صنعت خودرو سازی بررسی و تحلیل می شود.

رقابت تنگاتنگی بین دانشگاه های علامه طباطبایی، تهران و شهید بهشتی در جذب دانشجویان مستعد وجود داشته است. از سوی دیگر، دانشجویان نیز معیارهای متعددی را برای انتخاب دانشگاه در سطح تحصیلات تکمیلی در نظر داشته اند. این تحقیق باهدف تعیین جایگاه رقابتی دانشکده مدیریت این سه دانشگاه و برای یافتن پاسخ به این سؤال انجام شد که «وضعیت پذیرفته شدگان کارشناسی ارشد رشته های مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی در مقایسه با دانشگاه های تهران و شهید بهشتی ازنظر متغیرهای رتبه کنکور، تعداد پذیرش، معدل کارشناسی، نوع دانشگاه محل تحصیل، مرتبط بودن رشته کارشناسی و کارشناسی ارشد و سن چگونه بوده است؟ ». این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی با رویکرد تطبیقی بود. جامعه آماری تحقیق کلیه پذیرفته شدگان کارشناسی ارشد در سه دانشکده مدیریت دانشگاه های علامه طباطبایی، تهران و شهید بهشتی از سال 1388 تا 1392بود. یافته ها نشان داد که دانشگاه علامه طباطبایی در مقایسه با دو دانشگاه دیگر در رشته های مدیریت بیشترین پذیرش دانشجو را داشت و میانگین رتبه پذیرفته شدگان این دانشگاه پایین تر از دو دانشگاه دیگر بود. معدل کارشناسی و سن پذیرفته شدگان در سه دانشگاه، فاصله عمده ای باهم نداشتند. در متغیرهای دیگر نیز وضعیت مشابه و یکسانی بین سه دانشگاه حاکم بود.

امروزه رقابت شدید در بازارهای جهانی شرکتها را وادار به طراحی و مدیریت بهتر زنجیره های تامین کرده است. از آنجا که نقش مهم سه عامل مکانیابی، مسیریابی و موجودی در ادامه حیات یک زنجیره تامین پوشیده نیست لذا یکپارچگی این سه عنصر یک زنجیره تامین کارا و موثر را بدست خواهند داد. در این پژوهش مساله طراحی شبکه زنجیره تامینی را مورد مطالعه قرار میدهیم که شامل مسئله مسیریابی و موجودی متشکل از تخصیص جریان، مسیریابی وسایل نقلیه بین تسهیلات، مکانیابی مراکز توزیع و همچنین در نظر گرفتن حداکثر پوشش جهت پاسخ به تقاضای مشتریان می باشد. مدل ریاضی ارائه شده یک مدل برنامه ریزیغیر خطی عدد صحیح مختلط برای مسالهمکانیابی-مسیریابی-موجودی در زنجیره تامین چهار سطحی با در نظر گرفتن اهداف متعارض چندگانه هزینه کل، زمان سفر و حداکثر پوشش می باشد. به منظور حل مدل ارائه شده از سه الگوریتم فراابتکاری NSGA-II، NRGA و MOPSO استفاده شده است. که صحت مدل ریاضی و الگوریتم های ارائه شده از طریق مثال عددی ارزیابی می شود.

خردهفروش از سیستم موجودی مرور دوره ای برای سفارش دهی استفاده می کند و با کمبودهای جزئی مواجه می باشد. متغیر های تصمیم برای خرده فروش، طول دوره مرور و حداکثر سطح موجودی در هر بار سفارش می باشند. ابتدا مقدار بهینه این دو متغیر، در حالت تصمیم گیری غیرمتمرکز و متمرکز بدست آمده است. تصمیمات حالت متمرکز، سود کل زنجیره تامین را افزایش می دهند، اما این تصمیمات موجب کاهش سود خرده فروش نسبت به حالت غیرمتمرکز می شوند؛ به منظور پیاده سازی تصمیمات حالت متمرکز و ترغیب خرده فروش به تغییر تصمیمات، یک مدل هماهنگی ارائه شده است. در مدل هماهنگ از قرارداد تخفیف مقداری به عنوان طرح انگیزشی استفاده شده است و در محاسبه فاکتور تخفیف، سود هر دو عضو مورد توجه واقع شده است. همچنین جهت تسهیم عادلانه سود حاصل از هماهنگی، یک استراتژی تسهیم بر مبنای قدرت چانه زنی اعضا ارائه شده است. تحلیل حساسیت مدل پیشنهادی نسبت به پارامترهای کلیدی متعددی انجام گرفته است. نتایج بررسی ها نشان می دهند که از دیدگاه اقتصادی، مدل هماهنگ ارائه شده می تواند سود شبکه "تامین-توزیع" را افزایش دهد و علاوه بر آن افزایش سود اعضا نسبت به مدل غیرمتمرکز را نیز تضمین نماید. از دیدگاه مدیریت موجودی، قرارداد تخفیف پیشنهادی، ریسک کمبود موجودی خرده فروش را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد. علاوه بر آن، نتایج بررسی مدل هماهنگ در شرایط عدم قطعیت زیاد تقاضا، نشان داد که مدل پیشنهادی قابلیت هماهنگی زنجیره تامین را تحت شرایط مختلف همچون نوسانات تقاضا و مقادیر زیاد انحراف معیار تقاضا، دارا می باشد.

انتخاب سبد پروژه مساله اصلی در سازمان های پروژه محور می باشد. در انتخاب پروژه مسئله تصمیم گیری بهینه به منظور استفاده حداکثری از منابع محدود و دستیابی هرچه بیشتر به اهداف سازمان با رعایت محدودیتها مطرح می باشد. ازینرو جهت تسهیل انتخاب سبد پروژه در سازمانهای پروژه محور، به ارائه یک مدل کاربردی که بتواند با لحاظ کردن محدودیتها، اهداف و الویت های سازمان مربوطه ترکیب بهینه ای از پروژه ها را انتخاب کند، پرداخته ایم. مدل پیشنهادی این مقاله مدلی ترکیبی و منعطف و متشکل از چهار مرحله اصلی می باشد. در ابتدا با غربالگری اولیه تعدادی از گزینه های کاندید نامناسب جهت صرفه جویی در زمان و هزینه با استفاده از روش غیرجبرانی حذف می شوند. و در ادامه به دلیل چند معیاره بودن ذات اینگونه مسائل و کمی و کیفی بودن معیارها و عدم قطعیت داده ها در دنیای واقعی با کمک تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و با بکارگیری قضاوتهای غیرقطعی تصمیم گیرندگان به رتبه بندی پروژه ها می پردازیم. برای تولید سبدهای پروژه با استفاده از برنامه ریزی خطی عددصحیح (ILP)، با بکارگیری مدلی کوله پشتی به تغییر ضرایب تابع هدف هر پروژه در مدل ILP، به منظور محفوظ ماندن امتیاز چندمعیاره پروژه ها روی آورده و در ادامه سبدهای تولید شده را ارزیابی و رتبه بندی می نماییم. برای بررسی اعتبار روش پیشنهادی، انتخاب سبد پروژه را در صنایع پالایش نفت به اجرا در آورده ایم.