مطالعات فرهنگ - ارتباطات
سال:1393 | دوره:15 | شماره:27 (مسلسل 59) |تعداد مقالات:7

شبکه های اجتماعی سایبری شرایط جدیدی را در زندگی انسان به وجود آورده اند و از آنجایی که دین در همه ابعاد زندگی افراد جاری می شود، لازم است قواعد رفتاری و اخلاقی فعالیت در شبکه های اجتماعی از منظری دینی بازتولید شود. در این مقاله با تمرکز بر ارزش اسلامی عفاف، به عنوان یکی از نمودهای ارزش های اسلامی و واکاوی ابعاد آن در آموزه های دینی در دو بعد فقهی و اخلاقی، نظریه های ارتباطی مربوط به روابط انسانی و واسطه گری رایانه (جاذبه، مدیریت ادراک و نفوذ اجتماعی) را مورد بررسی قرار داده و سپس در سنت پژوهش کیفی با تلفیق سه روش گروه متمرکز، مصاحبه عمیق و مشاهده مشارکتی و غیرمشارکتی به کشف چگونگی ارتباط عفیفانه سایبری در شبکه های اجتماعی پرداخته شده است. هویت مجازی، ارتباط صمیمانه در فضای عمومی، ارتباط مداوم با غیر همجنس و... ازجمله چالش هایی است که چگونگی ارتباط عفیفانه در آن بررسی شده است.

این نوشتار، ضمن بررسی وضعیت توسعه فناوری اطلاعات در نظام های آموزش عالی جهان، هدف اصلی خود را تشریح چالش های فراروی توسعه فناوری اطلاعات در آموزش عالی ایران در دو بعد فرهنگی اجتماعی و نیروی انسانی قرار داده است. جامعه آماری، استادان شاغل در دانشگاه های دولتی کشور است. شش دانشگاه کردستان، شیراز، علامه طباطبائی، تهران، صنعتی شریف و اصفهان به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری برگزیده شدند. ابزار جمع آوری داده نیز پرسش نامه محقق ساخته بود. نتایج نشان داد در بعد فرهنگی اجتماعی، بالا بودن نسبت دانشجو به رایانه های موجود، ضعف روحیه جستجوگری دانشجویان، ضعف زبان انگلیسی دانشجویان و استادان، ازجمله چالش های مهم بود. در بعد نیروی انسانی نیز ناتوانی دانشجویان و استادان در چگونگی دسترسی به اطلاعات موجود در پایگاه های اطلاعاتی یک چالش مهم عنوان شد.

این نوشتار با هدف بررسی ساختار و مضامین فرهنگی و اجتماعی صفحه های فیس بوک جوانان شهر تهران انجام گرفته است و این مساله را بررسی می کند که در شبکه اجتماعی (فیس بوک) مضامین فرهنگی و اجتماعی به چه شکلی نمایان شده است؟بررسی حاضر از نوع توصیفی تحلیلی و روش انجام آن تحلیل محتواست که بر اساس نمونه گیری هدفمند30 نفر از کاربران ایرانی فیس بوک که بین سنین 15 تا 29 سال قرار داشتند برگزیده شدند. شیوه گردآوری اطلاعات، پرسش نامه معکوس بوده که پردازش آنها از طریق نرم افزار SPSS 21 صورت گرفته است. روایی این بررسی از نوع صوری و پایایی آن برحسب ضریب اسکات با مقدار 85 درصد مورد تایید قرار گرفته است. یافته ها حاکی از آن است که در جامعه مورد بررسی، زنان بیشتر از مردان عضو فیس بوک بوده و بیشتر در سن 25 سال و از افراد تحصیلکرده هستند.

این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی ضمن تعریف و برشمردن مهم ترین ویژگی های هنر عامه، به بررسی نقش و جایگاه سبک در آن می پردازد. هدف این مقاله، بازشناسی جایگاه سبک و هویت فردی هنرمند در آثار هنری عامه است. پرسش اصلی مقاله این است: هنرمند عامه که اثرش تابع مستقیم سلیقه مخاطبان انبوه خود و مولفه های عمیق اجتماعی و فرهنگی جامعه قرار دارد، تا چه اندازه می تواند جهان بینی شخصی خود را در قالب سبک هنری بیان کند؟ نتیجه بررسی پس از مقایسه سه اثر از نقاشی خیالی نگاری به عنوان یکی از اصیل ترین آثار هنری عامه ایران نشان می دهد که هرچند آثار هنری عامه تابع خاستگاه ها و مولفه های عمیق اجتماعی و فرهنگ تاریخی خود هستند اما هنرمند عامه می تواند تا آنجا که مبانی اصلی فرهنگی و زیبایی شناختی جامعه به او اجازه می دهد، سبک شخصی و هویت هنری منحصر به فرد خود را در اثر هنری به جا گذارد.

بر اساس اندیشه های آیت اله جوادی آملی، با استفاده از روش تحلیلی، یعنی تحلیل به مولفه های معنایی در ارتباطات انسانی، سه الگوی ارتباطی، «متدانی»، «متعارف» و «متعالی» قابل تصویر است. بنابراین، در این مقاله، الگوی مطلوب روحانیت با نسل جوان در قالب «ارتباط متعالی»، مورد واکاوی قرار گرفته است. ایشان در این الگو، با توجه به ساختار شخصیت روحانی و ویژگی های دوران جوانی، بر این باورند که روحانیت با مراعات دو عنصر محوری «عقلانیت» و «صداقت» می تواند با نسل جوان ارتباط مطلوب برقرار کند. در این الگو، عقلانیت اقتضا می کند روحانی در ارتباط با نسل جوان، به مولفه هایی همچون: شناساندن هویت جوان، آموزه های دینی، ترغیب به عقل مداری، علم آموزی، مراقبت از نفس، توجه به شبهه های ذهنی و ارائه الگوهای سازنده توجه کند. همچنین با توجه به مفهوم «صداقت»، شایسته است روحانی، در تعامل با نسل جوان، فصاحت بیان، ادب در گفتار، عطوفت و مهربانی در ارائه دین، بلاغت در کلام و برخورد محبت آمیز را رعایت کند.

روزنامه نگاران ایرانی، این روزها بسیار بیشتر از گذشته از مطالب دیگر رسانه ها و خبرگزاری ها استفاده می کنند. طبق آیین نامه های اخلاق حرفه ای مطبوعات و کتاب های آموزش روزنامه نگاری، روزنامه نگاران باید در شرایط عادی، منابع خبری خود را به دقیق ترین وضع معرفی کنند و نام رسانه ای را که از مطلبش استفاده کرده اند، ذکر کنند. برای بررسی میزان ذکر منبع در روزنامه های ایران، هفت روزنامه سراسری در فصل تابستان 1393 در نظر گرفته شد که نماینده تنوع روزنامه ها در کشور باشند. با تحلیل محتوای تمام مطالب این روزنامه ها و با استفاده از آزمون کای اسکوئر، مشخص شد که میزان ذکر منبع بین روزنامه های سیاسی و غیرسیاسی به طور معناداری متفاوت است و این تفاوت معنادار بین حوزه های مختلف خبری نیز وجود دارد. با تحلیل محتوای این روزنامه ها مشخص شد حدود 25 درصد کل مطالب روزنامه ها منبع خبری ندارند. روزنامه های سیاسی بیشتر به ذکر منبع اهمیت می دهند و مطالب حوزه های ورزشی و حوادث، کمترین میزان ذکر منبع را دارا هستند.

معناهای فراغتی، ازجمله معناهای هویتی هستند که در اثر رشد روزافزون رسانه های ارتباطی، تغییراتی را تجربه کرده اند. درک معنایی تجربه های فراغت رسانه ای می تواند به سیاست گذاری های رسانه ای و فراغتی کمک کند. بررسی حاضر به تحلیل معنایی تجربه رسانه ای فراغت جوانان می پردازد. روش از نوع کیفی و ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه روایی بوده که طی آن با 35 نفر از دانشجویان دانشگاه مازندران بر اساس روش نمونه گیری هدفمند، مصاحبه شده است.یافته ها نشان می دهد که مناسبات قدرت رسانه ای و ایدئولوژی نهفته در آن که «متن تجارت محور» را رمزگذاری می کند، تجربه فراغت جوانان را تحت تاثیر قرار می دهد. تجربه رسانه ای فراغت، سبب تضعیف ارتباطات واقعی شده و ارتباطات را به درون شبکه های سایبری انتقال می دهد. تجربه فراغت در چنین حالتی، بیشتر نوعی تجربه فردی است تا جمعی. رسانه های ارتباطی می توانند هم زمان ابزاری برای کنترل و مقاومت باشند.