جغرافیایی فضای گردشگری
سال:1394 | دوره:5 | شماره:17 |تعداد مقالات:8

شهر تبریز به دلیل دارا بودن جاذبه های اکوتوریستی از یک سو و گردشگری تاریخی- فرهنگی از سوی دیگر، توانمندی بسیار بالایی در جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد که تحقق این امر نیازمند برنامه ریزی جامع گردشگری و آماده سازی زیرساخت ها و خدمات مورد نیاز گردشگران می باشد. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی عوامل تاثیرگذار بر رضایت مندی گردشگران وارد شده به شهر تبریز می باشد. بدین منظور داده های تحقیق از 384پرسشنامه گردآوری و با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بر اساس نتایج حاصل از نظر سنجی، بین خدمات گردشگری ارائه شده و میزان رضایت گردشگران همبستگی معناداری مشاهده می شود. طبق نتایج، به طور متوسط 88% از گردشگران دارای رضایت قابل قبول از خدمات ارائه شده هستند که 95% از آن ها متمایل به سفر مجدد به شهر تبریز هستند. ضریب همبستگی بین دو متغیر خدمات گردشگری ارائه شده و میزان رضایت گردشگران همبستگی قابل ملاحظه r=%985 و سطح معنی داری (sig= 0.000) مشاهده می شود. بنابراین، در رابطه با عناصر ضروری گردشگری (اقامت، تغذیه و تفریح) هر چه میزان خدمات ارائه شده به گردشگران از کمیت و کیفیت مطلوب تری برخوردار باشد، احساس رضایت و تمایل گردشگران به سفر مجدد به تبریز نیز افزایش می یابد. نکته قابل توجه دیگر تاکید زیاد گردشگران به گویه شرایط آب و هوایی و وجود اماکن تجاری و پارک و آرامش محیطی به عنوان مهم ترین عوامل موثر بر رضایت در شهر تبریز می باشد.

گردشگری ورزشی بخشی از گردشگری به شمار می آید که از تلفیق ورزش و گردشگری به وجود آمده است و با سرعت بالایی در حال رشد و تبدیل شدن به صنعتی بزرگ و مستقل است. یکی از مسایل و مشکلات گردشگری در ایران از جمله شهر اصفهان، عدم توازن در سازمان فضایی و عدم سلسله مراتب مبتنی بر رابطه تعاملی میان نواحی گردشگری است. سطح بندی زیرساخت های گردشگری در نواحی مختلف یک شهر و توزیع متعادل زیرساخت ها و تعدیل نابرابری در نواحی مختلف، یکی از اقدامات اساسی توسعه گرشگری است. هدف از این پژوهش سطح بندی مناطق 15 گانه شهر اصفهان از لحاظ زیر ساخت های گردشگری ورزشی می باشد و از مدل TOPSIS برای تحلیل آن استفاده شده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد. جهت جمع آوری اطلاعات از سایت تربیت بدنی شهر اصفهان استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان داد که مناطق چهارده، سیزده و پانزده، در سه سطح اول و مناطق نه، چهار و شش در سه سطح آخر از لحاظ زیرساخت های گردشگری ورزشی قرار دارند. براساس نتایج بدست آمده از یافته های پژوهش می توان دریافت که شهر اصفهان از لحاظ زیر ساخت های ورزشی در سطح محروم می باشند.

تلاش شرکت ها برای ایجاد یک اکوسیستم صنعتی حول یک دیدگاه رقابتی جدید، قماری نامطمئن است. در دوره اقتصاد مبتنی بر دانش، شرکت ها نیاز دارند به موضوعاتی فراتر از رقابت بیاندیشند. در این میان صنعت گردشگری نیز از این مقوله مستثنی نیست. گردشگری ورزشی، صنعتی پیشرو در اکثر کشورهای دنیاست که با رشد پیش بینی شده ای معادل 10 درصد در سال در حال توسعه است (گیبسون، 2005). لذا تدوین استراتژی مناسب برای این صنعت امری ضروری بنظر می رسد. یکی از جدیدترین مدل های استراتژیک، اقیانوس آبی می باشد که توسط کیم و مابورنیا در سال 2004 معرفی شده است که در تحقیق حاضر در پی تدوین این استراتژی برای صنعت گردشگری ورزشی هستیم. روش تحقیق حاضر توصیفی–تحلیلی است. برای جمع آوری داده ها ابتدا پرسشنامه ای تدوین و روایی آن توسط اساتید خبره و پایایی آن توسط آلفای کرونباخ با مقدار 0.84 مورد تایید قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش را اساتید و دانشجویان کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی توسعه جهانگردی و رشته بازاریابی جهانگردی دانشگاه سمنان تشکیل می دهند که تعداد آنها در سال 1394 حدود 80 نفر می باشد. اما به دلیل عدم دسترسی به همه آن ها 40 پرسشنامه برگشت داده شد. یافته های پژوهش اقدامات استراتژیک در چهارچوب الگوی عملی چهار اقدامه شامل شاخص های حذف، ایجاد، کاهش و افزایش را بر اساس نظر خبرگان به ترتیب اهمیت اولویت بندی کرده که به عنوان استراتژی اقیانوس آبی در این صنعت می تواند مورد توجه مسوولین و تصمیم گیرندگان این صنعت باشد.

پژوهش حاضر بیشتر بر این سعی دارد که بتواند تصویر روشنی از توانایی ها و ظرفیت های محدوده مورد مطالعه را به نمایش دهد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی _ تحلیلی و با انجام مطالعات کتابخانه ای و میدانی با استفاده از نرم افزار GIS انجام شده است. به همین منظور لایه های اطلاعاتی مورد نیاز شامل نقشه های سطوح ارتفاعی، شیب، جهت شیب، پوشش گیاهی، فاصله از شهر، فاصله از جاده، فاصله از آبراهه، تراکم پوشش گیاهی، رطوبت نسبی، عمق خاک، بافت خاک، فاصله از گسل، فاصله از مناب آب و شاخص های اقلیمی (دما، بارش و طبقات اقلیم) تهیه شدند. سپس با تلفیق و همپوشانی لایه های اطلاعاتی در محیطGIS ، نقشه نهایی جهت فعالیت اکوتوریسمی در منطقه در سه پهنه (کلاس یک و دو و نامناسب) ترسیم گردید. نتایج حاصل از نقشه نهایی اکوتوریسم گسترده نشان داد که بیشترین پهنه کلاس دو معادل 45.39 و بیشترین پهنه برای اکوتوریسم متمرکز، کلاس دو معادل 56.94 درصد را شامل می شود. با استفاده از نتایج حاصل از نرم افزار Choice Expert به اولویت بندی پهنه های اکوتوریسم پرداخته، و مشخص گردید که منطقه برای اکوتوریسم گسترده متمرکز و گسترده مناسب می باشد. در پایان نیز پیشنهاداتی برای ایجاد تعادل بین اکوتوریسم و حفاظت به منظور جلوگیری از آسیب منطقه و در نتیجه توسعه اکوتوریسم ارائه گردید.

گردشگری روستایی از جمله زمینه های موثر در توسعه روستا و پایداری معیشت مناطق روستایی بوده و در برنامه ریزی های برخی از کشورها منابع قابل توجهی از بودجه را به خود اختصاص می دهد. روستای نوره واقع در شهرستان سنندج با داشتن توان بالای جغرافیایی و اکولوژیکی از موقعیت مناسبی در جذب گردشگر برخوردار است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مدل SWOT، راهبردهای مناسب را در زمینه توسعه پایدار گردشگری روستایی ارائه می نماید. روایی ابزار تحقیق با استفاده از نظر کارشناسان تایید و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید (a=0.92) مورد بررسی شامل سرپرستان خانوار روستا و از کارشناسان و مدیران مرتبط انتخاب گردیدند. یافته های تحقیق نشان داد از میان استراتژی های چهار گانه برای توسعه گردشگری روستای نورهاز نظر دو گروه جامعه آماری استراتژی های رقابتی مناسب ترین استراتژی می باشد. استفاده از بخش خصوصی به سرمایه گذاری در این روستا، بهره مندی از نیروی انسانی، توجه به صنایع دستی، اشتغال و مشارکت زنان از طریق سرمایه گذاری آموزشی و طراحی ساز وکارهای جلب مشارکت آنان از جمله برخی از راهبردهای شناسایی شده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش چشمه های آبگرم نورآباد ممسنی در جذب گردشگران تدوین یافته است. نوع تحقیق با توجه به هدف کاربردی- توسعه ای و از نظر ماهیت و روش توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. اطلاعات و داده-های مورد نیاز تحقیق با استفاده از روش های اسنادی و میدانی جمع آوری شده است. جامعه آماری شامل گردشگران چشمه آبگرم نورآباد ممسنی می باشند که با استفاده از فرمول برآورد نمونه کوکران تعداد و حجم نمونه افراد مورد مطالعه برابر با 385 نفر تعیین گردیده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای Excel، SPSS و آزمون های آماری خی دو یا کای اسکوار، تک متغیره، اسپیرمن و همچنین جهت تعیین استراتژی ها و راهکارهای توسعه گردشگری چشمه آبگرم از مدل SWOT استفاده شده است.یافته های پژوهش حاکی از آن است که ویژگی های اقلیمی، توپوگرافی، شرایط کم نظیر اکوسیستمی، پوشش مرتعی و بخصوص آب های گرم، از جاذبه های گردشگری منطقه به شمار می روند به طوری که خاصیت درمانی چشمه آبگرم نورآباد ممسنی بر جذب گردشگران منطقه تاثیر بسیار زیادی دارد. اما دافعه ها و نبود امکانات در این چشمه آبگرم نیز موجب کاهش و عدم افزایش ورود گردشگران می شود که در کل ضعف امکانات زیربنایی توسعه نیافتگی چشمه آبگرم نورآباد ممسنی را در پی دارد. با بهره گیری از مدل (SWOT) نتایج نشان داد که نورآباد ممسنی با مجموع 20 نقطه قوت و فرصت به ترتیب با امتیاز وزنی 3.33 و 3.41، به عنوان مزیت ها، پتانسیل های فراوانی برای توسعه گردشگری چشمه آبگرم دارد، ولی در عین حال 18 نقطه ضعف و تهدید فراروی این منطقه به ترتیب با امتیاز وزنی 3.86 و 3.26 به عنوان محدودیت ها نشان می دهد که با چالش ها و مشکلاتی هم مواجه است.

در حال حاضر صنعت گردشگری یکی از منابع مهم تولید و درآمد، اشتغال و ایجاد زیرساخت ها برای نیل به توسعه پایدار محسوب می شود. شناخت محدودیت ها و مخاطرات تهدید کننده اقلیمی و نیز آگاهی از جاذبه ها و پتانسیل های نهفته در ویژگی های اقلیمی برای هر گونه برنامه ریزی در سطوح مختلف ملی، استانی و شهری از جمله گردشگری از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که شناخت دقیق ویژگی های اقلیمی می تواند زمینه نیرومندی برای برنامه ریزی گردشگری فراهم سازد. در این پژوهش به منظور ارزیابی شرایط اقلیم گردشگری و جاذبه های اقلیمی استان زنجان از نقطه نظر گردشگری، از شاخص اقلیم گردشگری TCI و داده های اقلیمی 4 ایستگاه سینوپتیک استان استفاده شده است. بدین منظور ابتدا آمار هفت پارامتر اقلیمی مورد نیاز به صورت ماهانه از ایستگاه های استان در بازه زمانی 14ساله (2010-1997) استخراج شد.توجه به ویژگی های اقلیمی یک منطقه و تاثیری که این ویژگی ها در شکل گیری توریسم می گذارند، اهمیت فراوانی دارد. پس از استخراج آمار، پایگاه اطلاعاتی مربوطه تشکیل وبر پردازش آن ها با استفاده از شاخص TCI اقدام گردید. سپس با بهره گیری از نرم افزارGIS در میان یابی، تعمیم داده های نقطه ای به پهنه ای و ترکیب نقشه ها، زمان مساعد جهت حضور گردشگران در استان زنجان مشخص شد. نتایج پژوهش نشان داد که ماه های فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر با رتبه خوب، خیلی خوب، عالی و ایده آل بهترین شرایط را برای حضور گردشگران در استان دارا می باشد. در ماه های آبان، آذر، دی، بهمن، اسفند به دلیل نفوذ وگسترش سیستم پرفشار غربی وکاهش دما، استان زنجان وضعیت مناسبی برای حضور گردشگران ندارد.

با توجه به فضای رقابتی موجود بین مقصدهای گردشگری، متولیان امر در مقصدهای گردشگری سعی دارند تا با بهره گیری از ابزارهای بازاریابی چون برند سازی، مزیت رقابتی مطلوبی را در بازار گردشگری کسب کنند. شهرها به عنوان یکی از اصلی ترین مقاصد گردشگری نیز از این امر مستثنی نیستند و سعی در جلب توجه گردشگران دارند. لذا به دنبال حضور شهرها در فضای رقابتی، مفهوم برند سازی شهری به عنوان ابزاری برای ارائه تمایز در مقصد شهری مورد نظر مطرح گردید. برای تعیین تصویر شهری شاخص هایی در نظر گرفته شده اند که آگاهی از تصویری که ساکنان مقصد شهری مورد نظر نسبت به شهر خود دارند و نیز بررسی رابطه بین عوامل متغیر زمینه ای ساکنان با تصویری که از شهر در ذهن دارند، در تعیین برند شهری موثر و مفید خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف بررسی تصویری که ساکنان شهر تبریز نسبت به شهر خود دارند و نیز بررسی رابطه بین عوامل متغیر زمینه ای ساکنان شهر چون سن و جنسیت و محل تولد ساکنان با تصویر شهری، از روش تحلیلی- توصیفی و کاربردی بهره گرفته است. جامعه آماری شهروندان ساکن تبریز است که بنا به نامحدود بودن جامعه، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 تعیین شد. داده های حاصل از پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. بنا به یافته های پژوهش ساکنان شهر تبریز تصویری مطلوب از شهر در ذهن خود دارند همچنین بین عوامل زمینه ای ساکنان شهر چون سن و جنسیت و تصویری که از شهر در ذهن خود دارند، رابطه معناداری وجود ندارد. اما بین محل تولد ساکنان شهر تبریز و تصویری که از شهر در ذهن خود دارند، رابطه معناری وجود دارد.