پژوهش و سلامت
سال:1392 | دوره:3 | شماره:4 |تعداد مقالات:10

مدیریت مواد زاید جامد شهری در غالب منابع معتبر علمی مجموعه ای از عناصر موظف شامل تولید، جداسازی، بازیافت، حمل و دفع زایدات تعریف شده که در آن به عامل نیروی انسانی به طور مستقیم اشاره ای نشده است. هر چند به نظر می رسد این موضوع به دلیل بدیهی فرض انگاشتن مورد توجه و تاکید مستقیم قرار نگرفته است. در کشور ما به دلیل نسبتا نوپا بودن این مفاهیم، عمدتا بر نحوه صحیح اجرای این اجزا تاکید می شود و متاسفانه به نیروی انسانی شاغل در این بخش آنچنان که شایسته و بایسته است، توجهی نمی شود. این نوشتار در صدد است تا توجه مدیران و هم چنین کارگران بخش خدمات شهری را به سلامت ، ایمنی و رضایتمدی این گروه از کارگران که از اقشار بسیار آسیب پذیر جامعه کارگری بوده و در معرض عوامل زیان آور گوناگونی هستند، جلب نماید.

انفارکتوس میوکارد (سکته قلبی) از شایع ترین عللی است که با ایجاد ناتوانی و محدودیت، حیات افراد را تهدید می کند. طبق تئوری اورم انسان از جمله فرد مبتلا به انفارکتوس میوکارد به درجاتی توانایی مراقبت از خود را دارد که با به کار گیری دانش، نگرش و مهارت در رفتار وی بروز می کند. مطالعه حاضر با هدف تعیین سطح خودمراقبتی، نیازهای آموزشی حمایتی و عوامل مرتبط با آن در این افراد انجام شد. در این مطالعه مقطعی – تحلیلی 100 بیمار مبتلا به سکته قلبی در استان خراسان رضوی با حداقل یکبار سابقه بستری، به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. داده ها به کمک پرسشنامه مبتنی بر الگوی اورم در حیطه های دانش، نگرش و مهارت جمع آوری و با کمک نرم افزار 16-spss تجزیه و تحلیل شد. بر اساس نتایج افراد تحت مطالعه در دامنه سنی 97-27 سال قرار داشته و 74% آنان مذکر بودند. 72% برای اولین بار سکته قلبی را تجربه کرده اند. سطح خودمراقبتی در بعد دانش 58% ، در بعد انگیزه 42% و در بعد مهارت 44% بود. بین میزان قند و چربی خون با سطح خودمراقبتی در ابعاد مهارتp=0.03) ) و دانش (p=0.04) ارتباط معنی دار وجود داشت. اما سایر متغیرها با سطح خودمراقبتی ارتباط معنی داری نداشتند. در نهایت چنین نتیجه گیری می شود که سطح خودمراقبتی مبتلایان به انفارکتوس میوکارد با سطح مطلوب خودمراقبتی فاصله دارد، بنابراین آموزش خودمراقبتی و حمایت بیشتر مبتنی بر روش علمی (الگوی اورم) در جهت افزایش توان خودمراقبتی آنان پیشنهاد می شود.

در سطح جهانی روند افزایش مصرف قلیان نسبت به سیگار بیشتر بوده است. هدف این مطالعه تعیین اثربخشی یک برنامه آموزشی بر مبنای تئوری رفتار برنامه ریزی شده جهت کاهش مصرف قلیان در دانشجویان پسر خوابگاهی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1391 می باشد. این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی می باشد که طی آن 90 دانشجو به صورت تصادفی انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات توسط پرسشنامه خودساخته بر مبنای سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده و اطلاعات دموگرافی، انجام شد. شرکت کنندگان قبل از انجام مداخله آموزشی پرسشنامه ها را تکمیل نمودند. مداخله آموزشی بر اساس نتایج پیش آزمون برای گروه آزمون اجرا شد و 2 ماه پس از مداخله دو گروه پیگیری شدند و مجددا پرسشنامه ها را تکمیل کردند. در نهایت اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 18 و آزمون های خی دو، تی مستقل، تی زوجی و تحلیل کواریانس، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که اختلاف معنی داری بین میانگین نمره متغیرهای نگرش، قصد رفتاری، هنجارهای انتزاعی و کنترل رفتاری درک شده در دانشجویان گروه آزمون نسبت به گروه کنترل بعد از انجام مداخله آموزشی وجود دارد(p<0.05). به علاوه، تعداد دفعات مصرف قلیان در بین دانشجویان گروه آزمون به طور معنی داری بعد از انجام مداخله آموزشی نسبت به گروه کنترل کاهش یافته بود (p<0.05). نتایج مطالعه نشان داد که طراحی مداخله آموزشی بر مبنای سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده می تواند یک استراتژی موثر برای تغییر ادراکات مثبت دانشجویان نسبت به مصرف قلیان و در نهایت کاهش مصرف آن شود.

اعتقادات و باورهای مرتبط به سیگار کشیدن می تواند به عنوان یکی از مهمترین پیش زمینه های رفتار سیگار کشیدن در میان نوجوانان مطرح باشد. در آسیا و خاورمیانه شیوع مصرف سیگار در حال افزاش می باشد بخصوص در میان نوجوانان. هدف مطالعه حاضر تاثیر مداخله آموزشی بر مبنای تئوری رفتار برنامه ریزی شده در پیشگیری از مصرف سیگار در دانش آموزان دبیرستانی شهر قزوین بود. در این مطالعه مداخله ای شاهددار تصادفی 150 نفر از دانش آموزان دبیرستانی پایه اول شهر قزوین از طریق روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار مطالعه یک پرسشنامه خود ساخته بود که متغیرهای دموگرافیک و سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده را مد نظر قرار می داد. از دانش آموزان خواسته شد تا در مرحله اول پرسشنامه فوق را تکمیل کنند. سپس دانش آموزان بطوری تصادفی و بر اساس مدارس آنها به دو گروه آزمون کنترل تقسیم شدند. برای گروه آزمون برنامه آموزشی بر اساس سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده و در 4 جلسه 60-45 دقیقه ای در فاصله زمانی 3 هفته طراحی شد. دانش آموزان حاضر در گروه کنترل هیچگونه مداخله ای دریافت نکردند. داده ها در 2 مقطع زمانی قبل و 3 ماه پس از آموزش گردآوری شد. میانگین سنی دانش آموزان شرکت کننده در مطالعه حاضر 15.3±0.62 بود. نتایج نشان داد که 7.6 و 0.9 درصد از پدرها و مادرها به ترتیب سیگاری هستند. بین دو گروه آزمون و کنترل از حیث متغیرهای دموگرافیک (مانند تحصیلات والدین، وضعیت اشتغال پدر و مادر، محل سکونت و وضعیت اقتصادی) اختلاف معناداری وجود نداشت. مداخله آموزشی اجرا شده برای گروه آزمون توانست منجر به افزایش نگرش، هنجار انتزاعی، کنترل رفتاری متصور و قصد رفتاری جهت پیشگیری از استعمال سیگار در گردد. این درحالی بود که در گروه کنترل هیچگونه افزایش معنی داری از لحاظ سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده مشاهده نشد. همچنین، میانگین نمره رفتار در گروه آزمون در مرحله بعد از مداخله نسبت به مرحله قبل از مداخله به طور معناداری افزایش یافته است اما تفاوت معناداری در گروه شاهد قبل و بعد از مداخله ملاحظه نگردید. مداخله پیشگیری از استعمال سیگار در مدراس بر مبنای تئوری رفتار برنامه ریزی شده، در سنین نوجوانی در پیشگیری از استعمال سیگار نقشی بسیار مهم و اساسی دارد.

زمینه و هدف: پره اکلامپسی در زنان باردار مشکل شایعی است که عوارض بسیاری نظیر زایمان زودرس، سقط خود بخودی و... را به همراه دارد. آگاهی از چگونگی بروز این پدیده و شناسایی شایع ترین عوامل آن، به منظور برنامه ریزی و اقدامات پیشگیرانه، ضروری به نظر می رسد. ازجمله این عوامل، عفونت های پریودنتال است. مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط عفونت های پریودنتال با پره اکلامپسی در زنان باردار مراجعه کننده به بیمارستان 22 بهمن شهر گناباد طراحی و اجرا گردیده است.مواد و روش ها: در این پژوهش مورد- شاهدی، تعداد 30 نفر از زنان باردار 20-40 هفته، مبتلا به پره اکلامپسی بستری در بیمارستان 22 بهمن شهر گناباد بعنوان گروه مطالعاتی و به همان تعداد زنان باردار سالم که از لحاظ محدوده سنی، تعداد حاملگی، تحصیلات با گروه مورد مشابه بودند به عنوان گروه شاهد انتخاب گردیدند. هر دو گروه جهت معاینه دندان به دندانپزشک ارجاع گردیده و از نظر عفونت پریودنتال مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از آزمون آماری کای دو و نرم افزار SPSS16 انجام گردید.یافته ها: دو گروه مورد مطالعه و شاهد از نظر یافته های دموگرافیک و مامایی همگن بودند ولی از نظر شیوع بیماریهای پریدنتال، میان گروه مورد مطالعه و شاهد، تفاوت آماری معنی داری وجود دارد (p>0.03). با این وجود از نظر شدت بیماری که به سه زیر گروه خفیف، متوسط و شدید تقسیم بندی می شود؛ میان دو گروه مطالعاتی و شاهد تفاوت آماری معنی داری وجود ندارد.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه حاکی از این بود که بیماریهای پریدنتال عامل تاثیر گذاری بر بروز پره اکلامپسی است. ولی با توجه به اینکه بین سایر معیارهای مورد بررسی با پره اکلامپسی ارتباط معنی دارد یافت نشد، انجام مطالعاتی با حجم نمونه بیشتر پیشنهاد می شود .

مراقبت های قبل از بارداری جزء مراقبت های ادغام یافته با مراقبت های بارداری و جزء وظایف پرسنل بهداشتی محسوب می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد کارکنان در مورد مراقبت های قبل از بارداری در مراکز بهداشتی درمانی شهرستان خوی، انجام گرفته شده است. پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی و مقطعی است که جامعه پژوهش آن را کلیه کارکنان بهداشتی درمانی شهرستان خوی که به صورت سرشماری انتخاب شده بودند (218 نفر) تشکیل می دادند. داده ها به صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه (شامل مشخصات جمعیت شناختی، سوالات مربوط به آگاهی، نگرش و عملکرد) گردآوری شد. 167 نفر (77 درصد) به پرسشنامه پاسخ دادند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و همچنین آزمون X2 تحلیل شد. پزشکان، کاردانان و بهورزان به ترتیب با (63.6%)، (69%) و (74.6%) آگاهی متوسط و 66.7% کارشناسان بهداشت خانواده آگاهی خوبی در این زمینه داشتند. همه گروه ها نگرش مثبتی به مراقبت های قبل از بارداری داشتند. حدود 70% پزشکان و 75% کارشناسان بهداشت خانواده عملکرد ضعیف در انجام مراقبت های قبل از بارداری داشتند. اکثریت ماماهای پزشک خانواده (64.7%) و بهورزان (52.4%) عملکرد متوسطی در این زمینه داشتند. بین مدرک تحصیلی واحدهای مورد پژوهش با دانش، عملکرد و نگرش آنها در زمینه مراقبت های قبل از بارداری ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد. (p<0.05) آموزش کارکنان، زمینه سازی جهت کاربردی نمودن اطلاعات و نیز افزایش حساسیت کارکنان و سایر افراد درگیر در ارائه خدمات مامایی و بهداشت نسبت به مراقبت قبل از بارداری می تواند باعث ارتقاء خدمات در این زمینه شود.

هر چند آمار دقیقی از میزان جمعیت زنان معتاد در کشور وجود ندارد،اما بر اساس برخی پژوهش ها 9.6%از معتادان کشور را زنان تشکیل می دهند. وزارت بهداشت نیز در آمار خود از رقم یک زن معتاد به ازاء هر هشت مرد معتاد گزارش می دهد. اطلاعات نشان می دهد که در کشور ما عوامل موثر در آغاز اعتیاد در زنان با مردان متفاوت است. این مطالعه به بررسی الگوهای سوء مصرف مواد شامل روش های مصرف و نوع ماده مصرفی در میان دو گروه از زنان معتاد می پردازد. این مطالعه مورد- شاهدی بر روی دو نمونه تصادفی از زنان معتاد آسیب پذیر (در زندان) و زنان معتاد (بدون سابقه زندان) در فاصله بین سال های 1390- 1391 در مشهد با هدف بررسی روش ها و الگوهای سوء مصرف مواد در زنان معتاد جوان با حجم نمونه 160 نفرانجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین روش مصرف در گروه معتاد آسیب پذیر استنشاقی و بعد روش خوراکی بود. در گروه فاقد آسیب پذیری در تمام موارد روش استنشاقی بود. در گروه معتاد آسیب پذیر 6%، روش تزریقی داشتند. در رابطه با نوع مصرفی بیشترین ماده مصرفی (با در نظر گرفتن موارد مصرف ترکیبی) کریستال و بعد شیشه و کمترین ماده مصرفی قرص که در تمام موارد در ترکیب با مواد دیگر بود. بیشترین الگوی مصرف توام مواد در همراهی مصرف شیشه با کریستال بود. همچنین مصرف هروئین، حشیش و قرص های روانگردان در گروه معتاد آسیب پذیر به مراتب بیشتر از گروه معتاد فاقد آسیب پذیری است. نتایج این مطالعه نشان داد که سابقه زندانی شدن با تغییر در روش مصرف به سمت تزریقی همراه بوده است. این نتایج نشان دادند که همراهی مصرف کریستال با شیشه بالا بوده و این دو ماده بیشترین ماده مصرفی در بین زنان را تشکیل می دهند.

بهداشت و سلامت یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر توانایی ها، کارکرد جسم و اندیشه و حتی طول عمر و مرگ انسان است که می تواند بر کارکرد نیروی کار در پروسه های تولیدی اثرگذار باشد. در طی دهه های گذشته تحقیقات بسیاری در راستای شناسایی عوامل تاثیرگذار بر سلامتی بشر صورت گرفته است. هدف این مطالعه بررسی اثرات نابرابری درآمدی بر شاخص های منتخب سلامت در ایران طی دوره 1386-1355 می باشد. در این مطالعه سعی شده است با استفاده از تکنیک هم انباشتگی جوهانسون – جوسیلیوس، رابطه بین نابرابری درآمدی با شاخص های مرگ و میرنوزادان زیر 5 سال در هر هزار تولد زنده و تعداد سال های امید به زندگی در بدو تولد در ایران مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. نتایج آزمون هم انباشتگی جوهانسون – جوسیلیوس نشان می دهد که یک رابطه هم انباشتگی بلندمدت بین متغیرهای مذکور وجود دارد. همچنین یافته ها حاکی از آن است که توزیع های نابرابر درآمدی اثرات منفی بر شاخص های سلامت در ایران دارند. از این رو می توان استدلال کرد که بهبود توزیع درآمد می تواند باعث بالارفتن استانداردهای سلامت در ایران گردد.

زمینه و هدف: نگرانی در مورد ظاهر فیزیکی از جمله اختلالات روانپزشکی می باشد. این اشتغال ذهنی در مورد ظاهر بدن یکی از نگرانی های عمده دانشجویان دختر است. هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه بین ترس از بدریختی بدنی و سبک های مقابله در دانشجویان دختر دانشگاه شهید چمران اهواز بود.روش تحقیق: در این پژوهش از نوع زمینه یابی 141 نفر از دانشجویان دختر به روش تصادفی ساده از میان دانشجویان ساکن خوابگاه انتخاب و پرسشنامه های ترس از بدریختی بدنی و سبک های مقابله ای را تکمیل نمودند. داده های به دست آمده از پرسشنامه های یاد شده، توسط نرم افزار آماری SPSS-16 و آزمون های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج حاصل از همبستگی پیرسون حاکی از آن است سبک های مقابله ای هیجان مدار، حواس پرتی و مشغولیت با ترس از بدریختی بدن به ترتیب رابطه معنی دار r=.46، p=<0.001، r=0.28، p=<0.01 و r=0.16، p=<0.5 دارند. هم چنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که سبک های مقابله ای هیجان مدار و حواسپرتی به ترتب قوی ترین پیش بین های ترس از بدریختی بدن به شمار می آیند.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که سبک های مقابله ای می توانند عوامل پیش بین مهمی برای ترس از بدریختی بدن باشند. از این رو می توان با آموزش مهارت های مقابله ای موثر به دانشجویان، به افزایش سلامت روانی آن ها کمک کرد.

مقدمه و هدف: یکی از مهمترین مشکلات جامعه امروزی، بی تحرکی در بین افراد می باشد. هدف این پژوهش تعیین عوامل مرتبط با پرداختن به فعالیت جسمانی منظم در بین بانوان شاغل با بهره گیری از مدل بزنف بود.روش کار: این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع مقطعی می باشد که بر روی 268 نفر از بانوان شاغل دانشگاه علوم پزشکی همدان انجام شده است. نمونه گیری به صورت سرشماری بودکه با مراجعه به دانشکده های مختلف دانشگاه علوم پزشکی همدان اطلاعات جمع آوری گشته است. داده هابا استفاده از پرسشنامه که در سه بخش مشتمل بر اطلاعات دموگرافیک، سازه های مدل بزنف و پرسشنامه استاندارد فعالیت بدنی تنظیم شده بود، گردآوری شد. سپس اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماری spss-16 و بابهره گیری از آزمون های آماری مناسب (کای دو،t-teat و آنالیز رگرسیون لوجستیک) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج:بر اساس نتایج بدست آمده،189 نفر (70.5%) فعالیت جسمانی سبک، 60 نفر (22.4%) فعالیت جسمانی متوسط و 19 نفر (7.1%) فعالیت جسمانی شدید داشتند. بین مدرک تحصیلی، تاهل با انجام فعالیت جسمانی رابطه آماری معنی داری دیده شد (df=3.15´2.024، OP-value=2) و بانوان متاهل ولیسانس، فعالیت بدنی بیشتری داشتند. از بین متغیر های مدل بزنف، سازه های نگرش نسبت به رفتار (OR=0.005 d p-value=1.215) و فاکتورهای قادر کننده (OR=0.001 d p-value=1.119) به عنوان مهمترین عوامل پیش بینی کننده انجام فعالیت جسمانی مشخص شدند.نتیجه نهایی: با توجه به اینکه فاکتورهای قادر کننده از عوامل پیش بینی کننده پرداختن به فعالیت جسمانی بوده است، به نظر می رسد که تدارک امکانات و تسهیلات مناسب ورزشی برای بانوان شاغل، می تواند به ارتقای فعالیت جسمانی در بین آنان منجر شود.