تحقیق در عملیات در کاربردهای آن
سال:1400 | دوره:18 | شماره:3 (پیاپی 70) |تعداد مقالات:8

مساله ی برهم گذاری هاپلوتایپ عبارت است از یافتن هاپلوتایپ های منشأ تعدادی قطعه که از روش های توالی یابی به دست آمده اند. درحالت دیپلوئید که مربوط به جانداران جفت کروموزومی مانند انسان است، درپی یافتن دو هاپلوتایپ هستیم که هر کدام از خوانش ها از یکی از دو هاپلوتایپ نشأت گرفته باشند. این مساله در حالت دیپلوئید بسیار مورد مطالعه قرار گرفته و به دلیل NP-hard بودن به خاطر وجود خطاهای اجتناب ناپذیر دستگاه های توالی یابی، روش های دقیق حل آن از مرتبه ی نمایی هستند. به همین دلیل روش های سریع تر ولی تقریبی زیادی نیز برای آن ارایه شده اند. درحالت تریپلوئید درپی یافتن سه هاپلوتایپ هستیم به طوری که هر یک از خوانش ها نشأت گرفته از یکی از سه هاپلوتایپ باشند. حالت تریپلوئید بسیار مشکل تر از حالت دیپلوئید بوده و با چالش محاسباتی بیشتری مواجه است. به همین دلیل محققان کمتر به این مساله پرداخته اند. در این مقاله دو مدل برنامه-ریزی خطی دودویی برای این مساله در دو حالت وجود و عدم وجود اطلاعات ژنوتایپ ارایه و کارایی محاسباتی آن ها به کمک نرم افزار AIMMS روی داده های شبیه سازی شده مورد مطالعه قرار می گیرند. مدل های ارایه شده قابلیت تعمیم به پلوئیدی های بالاتر را نیز دارند.

تهیه جدول زمان بندی درس های دانشگاهی یک فرآیند تصمیم گیری بسیار زمانبر است که در هر نیمسال تحصیلی در مراکز آموزش عالی و با در نظر گرفتن محدودیت های بسیاری انجام می شود. در این تحقیق، یک مدل برنامه ریزی ریاضی خطی چندهدفه برای زمان بندی درس های دانشگاهی ارایه شده است. تابع هدف این تحقیق شامل سه تابع کمینه سازی مجموع اختلاف زمان آغاز و پایان کلاس ها در هر روز برای گروه های مختلف دانشجویان، بیشینه سازی مطلوبیت حاصل از ارایه درس ها و کمینه سازی تعداد درس هایی است که فاصله بین جلسه های آن ها کمتر از یک روز است. محدودیت های مساله شامل محدودیت های مربوط به عدم تداخل برنامه ی استادان، کلاس ها و دانشجویان و همچنین محدودیت های مربوط به نحوه ارایه درس های مختلف است. در مدل پیشنهادی تحقیق، نحوه ارایه درس های سه واحدی با دوره تناوب دو هفته ای در نظر گرفته شده است. در پایان، کارایی مدل پیشنهادی تحقیق با استفاده از نرم افزار گمز برای یک مثال واقعی نشان داده شده است.

در این تحقیق، مدل برنامه ریزی کسری خطی بازه ای در نظر گرفته شده است و از آن جایی که این مدل یک مدل بازه ای است لذا به دنبال روشهایی هستیم که یک مجموعه جواب بهینه به دست آوریم. در این مقاله دو روش برای تعیین مجموعه جواب بهینه مدل برنامه ریزی کسری خطی بازه ای پیشنهاد میشود به طوریکه این روشها از دو زیر مدل تشکیل شده اند. جواب های به دست آمده از حل این دو زیر مدل یک ناحیه تشکیل می دهند که آن را به عنوان مجموعه جواب بهینه مدل برنامه ریزی کسری خطی بازه ای در نظر میگیریم. اگر جواب حاصل در بزرگترین ناحیه ی قیود بازه ای مدل برنامه ریزی کسری خطی بازه ای صدق کند، جواب را شدنی گویند. در روش اول، ممکن است مجموعه جواب بهینه به گونه ای باشد که بعضی از نقاط آن در بعضی از محدودیتهای بزرگترین ناحیه صدق نکنند در این صورت از یک روش جایگزین برای بهبود مجموعه جواب بهینه استفاده می کنیم به طوریکه با استفاده از روش جایگزین بتوان بخش نشدنی مجموعه جواب بهینه روش اول را حذف کرد و مجموعه جواب بهینه ای شدنی را به دست آورد. در روش دوم، برای تضمین اینکه مجموعه جواب بهینه، شدنی باشد یک محدودیت اضافی به زیر مدل دوم اضافه میشود و مجموعه جواب بهینه ای شدنی را به دست می آوریم.

ارزیابی کارایی یک موضوع بسیار مهم و کلیدی در شرایط رقابتی می باشد. این در حالی است که سازمان ها و شرکت ها با عدم قطعیت های مختلفی مواجه هستند و این موضوع، بررسی کارایی آنها را به شدت سخت و پیچیده می کند. در این تحقیق، مدل های تحلیل پوششی داده های شبکه ای باز، برای سه حالت غیرقطعی شامل: خروجی های غیرقطعی، ورودی های غیرقطعی و ورودی و خروجی هم زمان غیرقطعی، توسعه داده شده است. مدل های ارایه شده برای ارزیابی کارایی 10 فرآیند دو مرحله ای فروشنده و خریدار، در یک زنجیره تامین مورد استفاده قرار گرفته و تاثیر عدم قطعیت داده ها، مورد بررسی قرار گرفته-است. نتایج به دست آمده از مدل های توسعه داده شده، با نتایج مدل های شبکه سنتیDEA، مقایسه شده است. اعتبار و صحت مدل های توسعه یافته نیز مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که قابلیت اطمینان مدل های پیشنهادی از مدل سنتی شبکهDEA، بیشتر است. همچنین با بررسی کارایی واحد های تصمیم گیری در شرایط مختلف عدم قطعیت و نوسانات داده ها، مشخص گردید، هرچقدر دامنه این نوسان بیشتر باشد، امتیاز کارایی واحدهای مختلف نیز کاهش پیدا می کند که با واقعیت همخوانی دارد.

ارزیابی عملکرد از مهم ترین روش های بررسی نحوه کارکرد سازمان ها در مقایسه با وضعیت گذشته و یا سایر رقبا می باشد که امکان انجام اقدامات لازم برای بهبود عملکرد را ممکن می سازد. در این پژوهش با به کارگیری یک رویکرد ترکیبی تحلیل پوششی داده ها و شبکه عصبی مصنوعی به ارزیابی عملکرد شرکت داروسازی ایران دارو پرداخته شده است. به این منظور، در ابتدا با بررسی مبانی نظری، معیارهای ارزیابی شرکت بر اساس منظرهای کارت امتیازی متوازن مورد بررسی قرار گرفتند و در ادامه معیارهای با درجه اهمیت بالاتر بر اساس نظر خبرگان شناسایی شدند. بر این اساس، با توجه به لزوم مطالعه و ارزیابی عملکرد شرکت داروسازی ایران دارو، عملکرد این شرکت طی دوره 4 ساله (سال 1393 الی 1396) با استفاده از تحلیل پوششی داده ها با فرض بازده به مقیاس ثابت و دیدگاه خروجی محور مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس با استفاده از الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی به پیش بینی عملکرد شرکت پرداخته شده است. نهایتاً، نتایج شبکه های عصبی مصنوعی با لایه های مختلف بررسی شده و نتایج حاصل از شبکه با مناسب ترین تعداد لایه ها بر اساس شاخص های دقت، صحت، فراخوانی و خطا با نتایج سایر الگوریتم های یادگیری ماشین مقایسه گردیده است. نتایج، نشان دهنده عملکرد بهتر مدل ارایه شده در مقایسه با الگوریتم های درخت تصمیم، بیز ساده، ماشین بردار پشتیبان و K نزدیک ترین همسایه می باشد.

مدیریت دارایی-بدهی (ALM) از موضوعات مهم برنامه ریزی استراتژیک در بانک ها است. ازآن جایی که مدیریت دارایی-بدهی بستری را فراهم کرده است که در آن فعالیت های مختلف مالی به صورت متمرکز ارزیابی شود، بیشتر تحلیل گران مالی برای برنامه ریزی استراتژیکی بلندمدت بانک ها از این روش بهره می گیرند. این پژوهش با در نظر گرفتن یک مدل برنامه ریزی کسری از طریق محدودیت های غیرخطی به بررسی و تحلیل مدیریت دارایی ها و بدهی ها در بانک ملی ایران با در نظر گرفتن داده های 10 ساله (97-88) پرداخته است، به طوری که در پژوهش های قبلی بیشتر حل مسایل برنامه ریزی از طریق سایر مدل های برنامه ریزی خطی صورت گرفته است. جهت دستیابی به هدف فوق 14 اقلام موجود در دارایی ها و بدهی های ترازنامه برای محاسبه 9 متغیر مورد استفاده در مدل استخراج شده و نهایتاً نتایج به دست آمده از حل مدل برنامه ریزی کسری در نرم افزار لینگو بیانگر آن است که مدیریت دارایی ها در بانک ملی از طریق مقایسه نسبت های واقعی و بهینه وضعیت مناسب تری در مقابل نسبت بدهی در سال های 95 الی 97 داشته است. همچنین نتایج نشان می دهد بهینه سازی در وضعیت موجود نسبت کفایت سرمایه بالاتری تا 16 درصد در قیاس با نسبت مصوب کمیته بال3 ارایه می دهد.

ارزیابی عملکرد کشورها در بازارهای بین المللی و سنجش نحوه استفاده آن ها از منابع تخصیص یافته، تصویری روشن از وضعیت مدیریت تجاری کشورها ارایه می دهد. در صورت اطلاع از وضعیت عملکرد بازارهای صادراتی می توان در وضع قوانین تجاری، اختصاص سهمیه ها و وام ها توسط سازمان های بین المللی مانند بانک جهانی و سازمان های تابعه، حمایت های مالی و غیرمالی، اختصاص اعتبار و برقراری مراوده های مالی و غیرمالی با چشم انداز روشن عمل نمود. هدف اصلی این مقاله، درک بهتر و بررسی دقیق وضعیت فعلی تحقیقات صورت گرفته در حوزه ارزیابی عملکرد بازارهای صادراتی کشورها و شناسایی شاخص ها و مولفه های مورد استفاده در این راستا می باشد. در این پژوهش از روش مرور ادبیات سیستماتیک برای جمع آوری و بررسی مطالعات پیشین بهره گرفته شده است که با یکپارچه سازی راهبردهای جستجوی خودکار و دستی، کلیه مقالات پژوهشی مرتبط منتشرشده در این حوزه در بازه زمانی 1388 تا 1398 برای مقالات فارسی و 2008 تا 2018 برای مقالات انگلیسی پوشش داده شده است. نتایج بیانگر آن است که ارزیابی عملکرد کشورها، عمدتاً با استفاده از شاخص های اقتصادی صورت پذیرفته است و به معیارهای تولید ناخالص داخلی که بیشتر روی ابعاد اقتصادی عملکرد متمرکز بوده، پرداخته شده است. از آنجا که این معیارها قادر به تشریح ابعاد غیر اقتصادی عملکردی کشور ها نیستند، به همین منظور، محققان معیارهای غیراقتصادی از قبیل سطح آموزش، سرمایه انسانی، شاخص های زیست محیطی و. . . را مورد ارزیابی قرار داده اند. در نهایت پیشنهاد می شود که برای ارزیابی عملکرد بازارهای صادراتی کشورها، به طور هم زمان، معیارهای اقتصادی و غیر اقتصادی مورد ارزیابی قرار گیرند.

مدل های سنتی تحلیل پوششی داده ها مانند مدل راسل اصلاح شده، واحدهای تصمیم گیری را به صورت جعبه سیاه درنظر گرفته و برای اندازه گیری کارایی واحدهای تصمیم گیری متجانس با ساختار شبکه ای فقط از ورودی های آغازین و خروجی های پایانی استفاده می کنند و به عملیات داخلی آن ها توجهی نمی کنند. لذا منشا ناکارایی درون ساختارها به دقت مشخص نمیشود. مدل های تحلیل پوششی داده های شبکه ای مانند مدل راسل اصلاح شده برای رفع این اشکال توسعه یافته اند. در این مدل به داده های واسطه ای برای ارزیابی کارایی کلی و کارایی هر مرحله توجه نشده است. در این مقاله، مدلی بر پایه مدل راسل اصلاح شده برای ارزیابی عملکرد ساختارهای شبکه ای دومرحله ای عمومی ارایه شده که در آن متغیرهایی برای تعیین داده های واسطه ای آرمانی (بهین) به مدل اضافه شده است. علاوه برقابلیت ارزیابی کارایی کلی و کارایی هر مرحله، مدل پیشنهادی قادر است راه حل هایی برای بهبود کارایی هر مرحله با تغییر داده های واسطه ای بهین ارایه کند. اعتبارسنجی مدل پیشنهادی با اثبات سه قضیه ریاضی نشان داده شده و از آن برای تحلیل کارایی گروه های آموزشی در یک دانشگاه استفاده شده است.