تحقیقات کیفی در علوم سلامت
سال:1396 | دوره:6 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

قدمه: سرطان یکی از بیماری های مزمن در کودکان است و والدین به عنوان یکی از اعضای تیم مراقبت های بهداشتی، با نقش ویژه ای که ایفا می کنند، نیازمند اطلاعات کافی در این زمینه هستند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی نیازهای اطلاعاتی والدین کودکان مبتلا به سرطان انجام شد. روش: این مطالعه از نوع کیفی بود که به روش تحلیل محتوا انجام گرفت. 14 والد به روش نمونه گیری هدفمند از میان والدین دارای کودک بستری در بیمارستان مرکز طبی کودکان شهر تهران انتخاب شدند و طی سه ماه مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته قرار گرفتند. داده ها به روش تحلیل محتوای کیفی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: مفاهیم استخراج شده در 4 مضمون و 14 زیرمضمون طبقه بندی شد. طبقات اصلی شامل «نیاز به اطلاعات پزشکی، نیاز به اطلاعات پیرامون مراقبت از سلامت جسمانی، نیاز به اطلاعات راجع به مراقبت سلامت روانی-تربیتی و نیاز به اطلاعات در زمینه سبک زندگی خانوادگی» بود. نتیجه گیری: نیاز به اطلاعات پزشکی پیرامون سرطان، روش های درمانی، مراقبت سلامت جسمانی، روانی و تربیتی، بیشترین دغدغه والدین در ارتباط با کودکان مبتلا به سرطان بود. در این راستا، لازم است آموزش های لازم برای توانمند کردن والدین جهت مراقبت جامع از کودکان مبتلا به سرطان صورت گیرد.

مقدمه: پژوهش حاضر به چگونگی حضور مؤلفه تنهایی وجودی در موقعیت وسواس-اجبار پرداخت. در این راستا، نگرش ها و واکنش های زنان با گرایش های وسواسی-جبری نسبت به تنهایی وجودی بررسی شد تا فهم بهتری نسبت به اختلال وسواس-اجبار(Obsessive-compulsive disorder یا OCD) پدید آید. روش: این مطالعه با استفاده از روش کیفی از نوع نظریه زمینه ای بر روی زنان کرمانی صورت گرفت. شرکت کنندگان بر اساس مقیاس وسواس-اجبار Yale-Brown (Yale-Brown Obsessive-Compulsive Scale یا Y-BOCS) انتخاب شدند. نمونه گیری به روش هدفمند از نوع گلوله برفی آغاز شد و با نمونه گیری نظری ادامه یافت و با 13 نفر به اشباع رسید. تنهایی وجودی با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته مورد کاوش قرار گرفت. گفته های شرکت کنندگان با استفاده از تحلیل مبتنی بر نظریه زمینه ای و با روش Strauss و Corbin کدگذاری و تحلیل گردید. یافته ها: «پذیرش/ عدم پذیرش» به عنوان مقوله مرکزی در نظر گرفته شد و «استقلال در مقابل وابستگی، مقابله دفاعی و غیر پذیرشی و مقابله سازگارانه و پذیرشی» نیز مقوله های محوری استخراج شده بودند که هر کدام زیرمجموعه هایی داشتند. به طور کلی، یافته ها گرایش به وابستگی را بیشتر از گرایش به استقلال نشان داد. شرکت کنندگان بیشتر از ساز و کارهای «مقابله دفاعی و غیر پذیرشی» در مواجهه با تنهایی وجودی استفاده می کردند تا «مقابله سازگارانه و پذیرشی». عدم پذیرش، واکنش اغلب زنان دارای گرایش های وسواسی-جبری نسبت به تنهایی وجودی بود. نتیجه گیری: به نظر می رسد که عدم پذیرش تنهایی وجودی، می تواند بخشی از اضطراب های مفرط، مقابله های ناکارامد و مشکلات ارتباطی افراد مبتلا به OCD را توجیه کند.

مقدمه: بهترین راه حصول اطمینان از یادگیری و اتخاذ رفتار جنسی امن و سالم و محدود کردن رفتار جنسی غیر بهداشتی، آموزش سلامت جنسی مبتنی بر توانمندسازی است. هدف از انجام پژوهش حاضر، تبیین راهبردهای آموزش سلامت جنسی مبتنی بر توانمندسازی بود. روش: در این مطالعه کیفی، از رویکرد تحلیل محتوای قراردادی استفاده گردید. مشارکت کنندگان به روش هدفمند انتخاب شدند. داده ها از طریق 38 مصاحبه عمیق فردی با زنان و مردان در شرف ازدواج و ازدواج کرده و 9 مصاحبه با مطلعین کلیدی جمع آوری گردید. تمام مصاحبه ها ضبط و پیاده سازی شد و سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای قراردادی در نرم افزار MAXQDA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: استخراج کدهای به دست آمده منجر به پدیدار شدن راهبردهای آموزش سلامت جنسی مبتنی بر توانمندسازی در دو طبقه اصلی «استفاده از همه ظرفیت ها برای آموزش (با دو زیرطبقه شامل آموزش رسمی و آموزش غیر رسمی)» و «ساختار مطلوب آموزش (با چهار زیرطبقه شامل همگانی بودن آموزش ها، داشتن اهداف آموزشی، مبتنی بر ارکان آموزش بودن و متناسب با ویژگی های گروه هدف بودن)» شد. نتیجه گیری: هدف نهایی برنامه توسعه آموزش و ارتقای سلامت جنسی در کشور، توانمندسازی مردم و جوامع می باشد که برای تحقق این هدف در امر سلامت جنسی، بهره مندی از تمام ظرفیت ها و اصلاح ساختار آموزش ضرورت دارد. از نتایج پژوهش حاضر می توان در طراحی برنامه های آموزشی سلامت جنسی با هدف توانمندسازی افراد جامعه به ویژه جوانان استفاده نمود.

مقدمه: دفیبریلاتور قابل کاشت (Implantable cardioverter defibrillator یا ICD)، وسیله ای حیاتی برای درمان و کنترل دیس ریتمی های قلبی می باشد. هدف از انجام مطالعه حاضر، تبیین تجارب زیسته همسران افراد دارای ICD بود. روش: این پژوهش کیفی با رویکرد پدیده شناسی هرمنیوتیک و با روش van Manen انجام شد. مشارکت کنندگان را 13 نفر از همسران افراد دارای ICD مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی (ره) تهران در سال 1394 تشکیل داد که به صورت هدفمند انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته عمیق جمع آوری گردید. مصاحبه ها بین 30 تا 45 دقیقه به طول انجامید. داده ها با استفاده از روش پیشنهادی شش مرحله ای van Manen مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: از تجزیه و تحلیل داده های تحقیق، 3 مضمون اصلی و 11 مضمون فرعی پدیدار شد. مضامین اصلی شامل دریافت اولین شوک با مضامین فرعی «ترس، انتظار شوک و تجربه ناخوشایند»؛ احساس امنیت با مضامین فرعی «دریافت کمک پنهانی، به دست آوردن کنترل و وابستگی» و تجربه محدودیت های زندگی با ICD با مضامین فرعی «اختلال در نقش، هزینه، محدودیت حرکتی، رانندگی و رفت و آمد» بود. نتیجه گیری: افراد دارای ICD بعد از تعبیه این دستگاه، با وجود تجربه ناخوشایند دریافت شوک الکتریکی و داشتن برخی محدودیت ها، احساس امنیت و آرامش می کردند. اعضای تیم درمان به خصوص پرستاران می توانند با ارایه آموزش هایی در زمینه نحوه عملکرد دستگاه، بهبود کیفیت زندگی و ارتقای خودمراقبتی، به این افراد و اعضای خانواده آنان کمک نمایند.

مقدمه: یکی از حوزه های مهم سلامت و بهداشت روان سالمندان، تجربه بهزیستی عاطفی آن ها می باشد. تاکنون پژوهش های کمی اندکی در زمینه مفهوم کلی بهزیستی ذهنی انجام شده، اما تحقیقات کیفی در جهت پی بردن به ابعاد مختلف بهزیستی عاطفی صورت نگرفته است. بنابراین، هدف اصلی از انجام مطالعه حاضر، بررسی تجارب سالمندان مقیم آسایشگاه در جهت فهم عمیق تر ماهیت بهزیستی عاطفی بود. روش: این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش پدیدارشناسی انجام گرفت و به همین دلیل، محققان از مصاحبه عمیق و متوالی به عنوان ابزاری برای کسب توصیفات تجربه زیسته استفاده نمود. در مجموع، 20 سالمند که در سرای سالمندان شهر کرمان زندگی می کردند، به روش نمونه گیری هدفمند در طول یک دوره 10 ماهه مورد مطالعه قرار گرفتند. داده های جمع آوری شده با استفاده از روش Schutz تحلیل و در قالب نمونه عبارات اولیه، مضامین فرعی و مضامین اصلی طبقه بندی گردید. یافته ها: یافته ها مشتمل بر 2 مضمون اصلی «انرژی احساسی» با درون مایه های «احساس نشاط اجتماعی و احساس مهرورزی» و «رکود احساسی» با درون مایه های «احساس ناامیدی و زیست غم انگیز» و 12 مضمون فرعی بود. نتیجه گیری: سالمندان تحقیق حاضر از زندگی در سرای سالمندان، هم انرژی احساسی و هم رکود احساسی را تجربه کردند. به نظر می رسد که سه عامل اساسی «نیازهای عاطفی و روحی سالمندان در آسایشگاه، نحوه تعاملات اجتماعی با افراد درون و بیرون از آسایشگاه و وضعیت جسمانی»، در تجربه بهزیستی عاطفی سالمندان نقش مهمی دارد.

مقدمه: با گسترش تکنولوژی دیجیتال و مدل های یادگیری مانند Massive open online course (MOOCS) و Offline programming (OLP)، نظام های آموزش عالی سلامت متحول شده اند. با توجه به منحصر به فرد بودن ویژگی های فضای سایبری، به کارگیری بهینه آن نه تنها در سطوح عملکردی، بلکه در سطوح بالاتر مانند سیاست گذاری و مدیریت نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. هدف از انجام مطالعه حاضر، شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر هدایت و مدیریت آموزش عالی سلامت در فضای سایبری از دیدگاه خبرگان کشور ایران بود. روش: این مطالعه از نوع کیفی با رویکرد تحلیل محتوای موضوعی بود. برای تولید داده ها، از نمونه گیری هدفمند با حداکثر تنوع و مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان کشور استفاده گردید. داده ها بر اساس روش Braun و Clark مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: «جایگزینی تولیت هوشمند» به عنوان درون مایه اصلی و «تغییر در زیرساخت فن آوری، تغییر در مدیریت دانش و همگرایی و همکاری شبکه ای» از تحلیل داده ها به عنوان درون مایه های فرعی استخراج شد. بر اساس یافته های به دست آمده، نظام آموزش عالی سلامت ایران باید راهکارهای نوینی را در به کارگیری فن آوری هوشمند و برنامه ریزی استراتژیک مد نظر قرار دهد. نتیجه گیری: نتایج حاصل شده می تواند به سیاست گذاران و مدیران آموزشی در برنامه ریزی استراتژیک آموزش پزشکی در فضای سایبری کمک کند و منجر به ایجاد ارزش افزوده در نظام سلامت گردد.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف توصیف تجارب زنان زایمان کرده از آموزش شیردهی انجام شد تا بتواند گام مؤثری در جهت شناسایی مشکلات مرتبط با آموزش شیردهی بردارد. روش: این مطالعه به صورت کیفی و توصیفی از خرداد سال 1391 تا خرداد سال 1394 در تهران انجام شد. شرکت کنندگان را 9 زن تازه زایمان کرده به شیوه سزارین و یک مدرس شیردهی تشکیل دادند که به صورت هدفمند انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته جمع آوری گردید و از طریق روش آنالیز محتوای قراردادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: کدهای حاصل از تجزیه و تحلیل متن مصاحبه ها در 4 طبقه شامل «میزان و شرایط دریافت آموزش شیردهی قبل و بعد از زایمان، محتوا و سبک آموزش شیردهی قبل و بعد از زایمان، موانع اثربخشی آموزش شیردهی قبل و بعد از زایمان و مناسب ترین زمان و سبک جهت دریافت آموزش شیردهی» دسته بندی گردید. نتیجه گیری: اغلب زنان پس از زایمان شرایط مساعدی را برای این که تحت آموزش شیردهی قرار بگیرند، ندارند. بنابراین، بهترین زمان شروع آموزش شیردهی، در دوران بارداری و به ویژه هفته ها و روزهای آخر بارداری است و سپس این آموزش ها باید پس از زایمان ادامه یابد. برگزاری کلاس های شیردهی به صورت گروهی پس از زایمان، کیفیت آموزش ها را کاهش می دهد، اما شیوه آموزش انفرادی بر بالین خود مادران، می تواند مناسب ترین روش آموزش شیردهی پس از زایمان باشد.

مقدمه: از آن جا که حرفه پرستاری به شدت با مفهوم احساسات عجین شده و مدیریت احساسات به منظور ابراز نمایش احساسی مورد انتظار، اهمیت دوچندانی پیدا کرده است، انجام تحقیقات کیفی که قادر به استخراج مضامین پنهان این مفهوم در زمینه مورد نظر باشد، ضرورت می یابد. از این رو، پژوهش حاضر با هدف کشف محتوای ابعاد نیروی کار احساسی پرستاران برگزیده در بیمارستان های دولتی شهر مشهد انجام شد. روش: این مطالعه از نوع تحقیقات کیفی مبتنی بر استراتژی پدیدارشناسی بود. جهت جمع آوری داده ها، از مصاحبه های نیمه ساختار یافته عمیق و جهت تجزیه و تحلیل نیز از رویکرد Colaizzi استفاده گردید. جامعه پژوهش را کلیه پرستاران برگزیده کشوری بیمارستان های دولتی شهر مشهد تشکیل داد که با توجه به نمونه گیری هدفمند و کفایت آن مورد مصاحبه قرار گرفتند. یافته ها: در بعد بازیگری ظاهری، 5 زیرمؤلفه در قالب 2 مؤلفه اصلی «نقاب احساسی» و «مقابله احساسی» و در بعد بازیگری عمیق نیز15 زیرمؤلفه در قالب 5 مؤلفه اصلی «عقب نشینی احساسی»، «همدلی احساسی»، «برانگیختگی احساسی»، «اشتراک گذاری احساسی» و «انعکاس احساسی» پدیدار شد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده بینش ارزشمندی را در مورد نیروی کار احساسی انجام شده توسط پرستاران برگزیده کشوری در جامعه مورد مطالعه فراهم کرد. بنابراین، درک صحیح این مفهوم به عنوان یک منبع معتبر در ساخت دانش حرفه ای پرستاران، می تواند بخش اصلی توانمندی پرستاری باشد و از این طریق به ارتقای کیفیت مراقبت از بیماران و در نتیجه، بهبود کیفیت زندگی آنان کمک کند.

مقدمه: با توجه به این که تاکنون الگویی در تبیین چگونگی شکل گیری نگرش به ازدواج در کشور ارایه نشده است، مطالعه حاضر با هدف ارایه نظریه زمینه ای فرایند شکل گیری نگرش به ازدواج انجام گرفت. روش: این پژوهش از نوع کیفی بود که با استفاده از نظریه زمینه ای در سال تحصیلی 94-1393 انجام شد. از بین دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز، 18 نفر با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روش جمع آوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختار یافته و عمیق بود. برای تحلیل داده ها از کدگذاری سه مرحله ای (باز، محوری و انتخابی) Strauss و Corbin استفاده گردید. یافته ها: «تغییر نسبی در نگرش به ازدواج» الگوی پارادایمی پژوهش حاضر بود. طبقه عوامل فرهنگی-اجتماعی، تجربیات اولیه و مشاهده الگوهای ناقص به عنوان شرایط علی، آگاهی و شناخت یکدیگر، حمایت های مادی و معنوی و ادراک حرمت و قداست ازدواج به عنوان شرایط مداخله گر، فشارهای ازدواج، دخالت والدین و انتقال بین نسلی و همچنین، عوامل اقتصادی به عنوان شرایط زمینه ای، و راهبردهای مقابله متناسب با نگرش به عنوان کنش های تعاملی و رشد شخصی ادراک شده و اشتیاق به ازدواج، دوسوگرایی در تمایل به ازدواج و بالا رفتن سن ازدواج نیز به عنوان پیامد این الگوی پارادایمی مشخص گردید. نتیجه گیری: بر اساس الگوی کشف شده، تغییر نگرش به ازدواج به عنوان عامل اساسی ترغیب کننده جوانان به ازدواج، طی رویکردی کلی و سیستمی صورت می گیرد. بر اساس این رویکرد، اقداماتی مانند ترویج الگوهای موفق ازدواج در جامعه، حمایت های مادی و معنوی والدین، آموزش راهبردهای مقابله ای متناسب با چالش های ازدواج، افزایش مهارت های آمادگی ازدواج و حمایت دولت در تشکیل هسته های مشاوره ازدواج توصیه می شود.