تحقیقات کیفی در علوم سلامت
سال:1396 | دوره:6 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

مقدمه: در سال 1374 دستورالعمل اداره نظام نوین امور بیمارستان ها (کارانه) ابلاغ گردید. مطابق این طرح، درصدی از درآمدهای اختصاصی بیمارستان تحت عنوان کارانه به پرسنل آن اختصاص می یافت. در اوایل مهر 1393 دستورالعمل جدید طرح کارانه با عنوان طرح مبتنی بر عملکرد با هدف رفع نواقص طرح قبلی مورد بازبینی قرار گرفت و به اجرا در آمد. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی راهکارهای اصلاحی ساختاری ارتقای عملکرد نظارت و بهبود زیرساخت های اجرای دستورالعمل جدید طرح کارانه در سال 1393 بود. روش: تحقیق حاضر به شیوه کیفی صورت گرفت. از مشارکت کننده عمیق برای جمع آوری داده ها استفاده شد. نمونه های مورد بررسی، 11 نفر از مدیران میانی و ارشد بیمارستان ها و ستاد مرکزی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، برخی از اعضای هیات علمی دانشگاه ها و مسوولان بیمارستان های شهر اصفهان بودند که به روش هدفمند انتخاب شدند. تمامی مشارکت کننده ها ضبط شده و سپس، بر روی کاغذ نوشته شد و مدت زمان بین 30 تا 60 دقیقه متغیر بود. روش تحلیل داده ها نیز بر مبنای روش تحلیل محتوا بود. یافته ها: در این پژوهش، 6 تم اصلی راهکارهای اصلاحی اقتصادی ارتقای عملکرد نظارت و بهبود زیرساخت های اجرای دستورالعمل جدید طرح کارانه به دست آمد که عبارت از اصلاح نظام پرداخت، اصلاح تعرفه ها، تعریف بسته خدمات در بیمارستان های دولتی، اعمال سیاست های مالی و اقتصادی، اصلاح سطوح ارجاع و پیاده سازی پزشک خانواده و حمایت سازمان بیمه گر بود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش راهکارهای اصلاحی اقتصادی ارتقای عملکرد نظارت و بهبود زیرساخت های اجرای دستورالعمل جدید طرح کارانه را بیان می کند که بارزترین یافته های آن شامل اصلاح نظام پرداخت، اصلاح تعرفه، اعمال سیاست های مالی و اقتصادی می باشد. این یافته ها به سیاستگذاران بخش سلامت کمک می کند تا بتوانند با در نظر گرفتن راهکارهای اصلاحی، راهبردهای مناسبی در جهت اجرای نظارت و بهبود آن در طرح کارانه جدید طراحی نمایند.

مقدمه: نوجوانان ویژگی های تکاملی و نیازهای بهداشتی-درمانی منحصر به فردی دارند که آن ها را از کودکان و بزرگسالان متمایز می کند؛ چرا که آن ها هم در جنس مشکلاتشان و هم در نحوه دریافت خدمات درمانی با سایر گروه های سنی متفاوت هستند. مطالعه حاضر با هدف توصیف تجارب نوجوانان از بستری شدن در بیمارستان انجام گرفت. روش: 9 نوجوان 10 تا 19 ساله از بخش اطفال بیمارستان زابل، با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند و با رویکرد پدیده شناسی مورد مطالعه قرار گرفتند. برای جمع آوری اطلاعات، از مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته استفاده گردید. اطلاعات خام با استفاده از روش Colaizzi مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. صحت و استحکام مطالعه از طریق توجه به چهار محور «ارزش واقعی، کاربردی بودن، تداوم و مبتنی بر واقعیت بودن» حاصل شد. یافته ها: نوجوانان طیف وسیعی از نگرانی ها و ترس ها را در مورد بستری شدن در بیمارستان عنوان نمودند که شامل چهار مفهوم اصلی «جدایی از خانواده و دوستان، قرار گرفتن در یک محیط ناآشنا، ترس از انجام اقدامات درمانی و محدود شدن استقلال فردی» بود. نتیجه گیری: ترس های نوجوانان بیشتر در مورد رویه های ناآشنا، اقدامات درمانی و کارکنان بیمارستان می باشد و قبل از بستری شدن آن ها، باید برنامه هایی جهت آمادگی برای بستری وجود داشته باشد؛ چرا که نوجوانان در یک محیط بیگانه، اغلب به دنبال نظم و امنیت هستند. بنابراین، فضای بیمارستان باید محیط امنی باشد که نوجوان تا زمان انتقال از خانه به بیمارستان، دچار اضطراب و نگرانی کمتری شود. برای جلوگیری از اضطراب نوجوانان در بیمارستان، پیشنهاد می شود که کارکنان حرفه ای، طراحی محیط و روتین بخش را از دیدگاه نوجوان نیز مشاهده کنند و بهتر است اقداماتی را انجام دهند که نوجوان محور باشد.

مقدمه: مادر نوزاد نارسی که نیازمند بستری شدن در بخش مراقبت های ویژه است، با مادر یک نوزاد طبیعی و عادی تفاوت بسیاری دارد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تبیین عوامل مرتبط با انطباق با نقش مادری در مادران نوزادان نارس بستری در بخش مراقبت های ویژه انجام شد. روش: این مطالعه از نوع کیفی بود و شرکت کنندگان از میان مادران نوزادان نارس بستری در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان تامین اجتماعی و بیمارستان های آموزشی شهر کرمانشاه انتخاب شدند. نمونه گیری به روش مبتنی بر هدف صورت گرفت و داده ها با استفاده از روش مصاحبه فردی و نیمه ساختار یافته عمیق جمع آوری گردید. مصاحبه ها با 17 مادر نوزاد نارس (کمتر از 36 هفته) که حداقل یک هفته از بستری شدن نوزادشان در بخش مراقبت ویژه نوزادان گذشته بود، به اشباع رسید. داده ها به شیوه تحلیل محتوای قراردادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. معیارهای مقبولیت، قابلیت همسانی، تاییدپذیری و انتقال پذیری جهت حمایت صحت و استحکام داده ها لحاظ گردید. یافته ها: دو طبقه اصلی «عوامل فردی و عوامل اجتماعی» از داده ها استخراج گردید که عوامل فردی شامل سه طبقه فرعی «آشفتگی احساسی، بیگانگی و خودکارامدی» و عوامل اجتماعی متشکل از سه طبقه فرعی «تعامل، حمایت اجتماعی و قضاوت اطرافیان» بود. نتیجه گیری: با برقراری انواع حمایت ها، پیشگیری از پیش داوری و قضاوت و خودکارامد نمودن مادران، می توان قدرت مقابله مادر با مشکلات و احساسات منفی را افزایش و انطباق با نقش مادری را ارتقا داد.

مقدمه: صمیمیت، کیفیتی از ارتباط است که افراد باید نسبت به هم اعتماد دوجانبه و نزدیکی عاطفی داشته باشند و قادر به آشکارسازی افکار و احساسات هم باشند. پرستار کودکان نیاز به برقراری ارتباط معنی دار با کودک و خانواده دارد. هدف از انجام مطالعه حاضر، تبیین تجربه صمیمیت پرستار با بیمار در بخش کودکان بود. روش: مطالعه از نوع پدیدارشناسی در سال 1395 در دو مرکز آموزشی درمانی دانشگاهی بر روی 12 پرستار در بخش کودکان با نمونه گیری مبتنی بر هدف و با حداکثر تنوع صورت گرفت. برای جمع آوری اطلاعات از مصاحبه های نیمه ساختار یافته با حداقل یک سوال مشترک «وقتی می گویم صمیمیت با بیمار چه چیزی به ذهن شما می آید؟ آن را برایم بازگو نمایید؟ » شروع شد. از سوالات کاوشی چرا، چگونه، مثال بزنید به کرات برای عمیق شدن مصاحبه ها استفاده گردید. مصاحبه ها ضبط، بلافاصله دست نویس و سپس، با استفاده از روش 7 مرحله ای Collaizzi تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: با تحلیل داده ها یک مضمون اصلی «صمیمیت، کلید ارتباط موفق» با سه زیرمضمون «تعامل برای آموزش به بیمار»، «تعامل برای مراقبت با کیفیت» و «تعامل برای مراقبت های انسان دوستانه» استخراج شد. نتیجه گیری: درک پرستاران از صمیمیت با بیمار و خانواده او، چیزی جز داشتن ارتباطات حرفه ای برای ارایه مراقبت با کیفیت نبود. پرستاران با هنر صمیمیت، پل ارتباطی با بیمار برقرار کرده و هنر و علم پرستاری خود را با آموزش، مراقبت، پیگیری و رفتارهای انسان دوستانه به بیمار و خانواده ارایه می دهد.

مقدمه: اکثر مرگ های مادر ناشی از عوارض بارداری و زایمان غیر منتظره می باشد. این واقعه، آثار متعددی بر خانواده داشته و دشواری هایی در زندگی آن ها ایجاد می نماید. پژوهش حاضر، با هدف توصیف و تبیین تجارب حاصل از مرگ مادر در اثر عوارض مربوط به بارداری و زایمان بر افراد خانواده انجام شد. روش: تحقیق به روش کیفی پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. نمونه پژوهش شامل 10 نفر از اعضای خانواده های دارای حداقل یک فرزند زنده که بیش از 6 ماه از مرگ مادر گذشته باشد، 3 نفر اعضای خانواده هایی که نوزادان مادران فوت شده را سرپرستی می کردند و 3 نفر ماما بود، در مجموع 16 نفر بودند. نمونه گیری به روش مبتنی بر هدف صورت گرفت. جمع آوری اطلاعات با روش مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با سوالات باز پاسخ، میانگین مدت مصاحبه ها 45 دقیقه بود و از ضبط صوت الکترونیکی برای ثبت مصاحبه ها استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با روش Colaizzi و با کمک نرم افزار MAX-QD10 انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش به صورت 3 مضمون اصلی و 11 مضمون زیرشاخه ای استخراج گردید. مضامین اصلی عبارت بود از حیطه روحی و رفتاری، حیطه دگرگونی مسیر زندگی و حیطه مداخلات اجتماع که از تلفیق این مضامین بیانه ای صریح به دست آمد، مبنی بر این که مرگ مادر در اثر عوارض بارداری و زایمان، یک تراژدی است که موجب آسیب پذیری خانواده به ویژه فرزندان می شود. نتیجه گیری: تجاربی که برای خانواده های مادران فوت شده در اثر عوارض بارداری و زایمان حاصل شده بود، از دو جنبه با تجارب مرگ سایر مادران متفاوت است. نخست این که مرگ این مادران قابل پیش بینی نبوده و انتظار مرگش نمی رفت. این عدم آمادگی موجب تشدید آسیب پذیری خانواده می شود. دوم این که نوزاد که برای مراقبت، وابستگی و نیاز شدیدی به وجود مادر دارد، بلاتکلیف می ماند. بنابراین، در گام نخست باید اقدامات اصولی برای پیشگیری از مرگ مادر به عمل آید. همچنین، باید ارگان های دولتی و غیر دولتی، تدابیر و خط مشی هماهنگ و مشخصی برای حمایت از این خانواده ها و پیشگیری از آثار سوء زودرس و دیررس آن برنامه ریزی نمایند.

مقدمه: شادکامی به مقدار ارزش مثبتی که یک فرد برای خود قایل است، اشاره دارد. شادکامی هدف مشترک همه انسان ها است؛ چرا که تمام تلاش های انسان برای رسیدن به آن انجام می پذیرد و در دهه های اخیر به مساله ای حایز اهمیت در زندگی بشر تبدیل شده است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تجربه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران از پدیده شادکامی بود. روش: مطالعه از نوع کیفی و با روش پدیدارشناسی در سال 1394 انجام شد. تعداد مشارکت کنندگان در تحقیق 12 نفر بود و داده ها با مصاحبه های نیمه ساختار یافته جمع آوری و با تکنیک هفت مرحله ای Colaizzi مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: پس از بررسی و تحلیل داده ها، 219 مفهوم، 10 زیرطبقه و 3 طبقه اصلی استخراج شد. مقولات اصلی شامل تحقق اهداف، پیوندهای اجتماعی و نابسامانی های زندگی بود. مشارکت کنندگان، شادکامی را در جریان زندگی اجتماعی کسب می کردند و در کنار آن، تلاش های فردی را برای رسیدن به خواسته ها و شادکامی اساسی می دانستند. همچنین، از برخی نابسامانی و تحولات مخرب زندگی از جمله وضعیت رفاهی نامناسب و رویارویی با آینده مبهم رنج می بردند. نتیجه گیری: با توجه به آن که جنبه اجتماعی رسیدن به شادکامی و تاثیر وضعیت رفاهی بر آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است، سیاست گذاری و برنامه ریزی های مناسب آموزشی برای دانشجویان و تلاش برای بهبود شرایط اقتصادی آنان جهت افزایش شادکامی ضروری می باشد.

مقدمه: با توجه به اهمیت انتشار دانش در سال های اخیر و نیازی که پرستاران به عمل بر پایه تحقیق دارند تا یافته ها، تجربیات و اطلاعات خود را برای تصمیم گیری های آگاهانه در اعمال بالینی و تعامل با سایرین به کار گیرند، پژوهش حاضر، با هدف شناسایی موانع انتشار دانش در بین پرستاران انجام گرفت تا چالش های پیش روی آن را بررسی کند. روش: در مطالعه کیفی حاضر با 21 نفر از پرستاران بیمارستان های آموزشی شهر کرمان مصاحبه نیمه ساختار یافته صورت گرفت. همه مصاحبه ها ضبط و سپس، خط به خط دست نویس شد و با استفاده از روش Colaizzi تحلیل گردید. یافته ها: موانع در 6 طبقه اصلی متشکل از «فرهنگ»، «تسهیلات مالی»، «سیاست ها، قوانین و مقررات»، «ارتباطات»، «منابع انسانی» و «فرایند مدیریت» شناسایی شد. نتیجه گیری: انتشار موثر دانش در بین پرستاران، با هدف افزایش سطح دانش و ارتقای خدمات آن ها در بیمارستان ها، امر ضروری است. همچنین، لازم است که تدابیری برای چالش های پیش روی آن اندیشیده شود و این امر نیازمند مدیریت و سیاست گذاری بیش از پیش است.

مقدمه: با توجه به حوزه کاری مشترک پرستاران و پزشکان و مکمل بودن این دو حرفه، وجود ارتباطات حرفه ای اجتناب ناپذیر است. روابط حرفه ای مطلوب، موجب بهبود مراقبت های بهداشتی و کسب موفقیت پزشکان و پرستاران می شود. پژوهش حاضر با هدف تبیین تجارب پرستاران و پزشکان از ارتباط حرفه ای آنان با یکدیگر انجام شد. روش: مطالعه با رویکرد کیفی و از نوع پدیدارشناسی توصیفی صورت گرفت. در مجموع، 15 شرکت کننده از پرستاران (8 نفر) و پزشکان (7 نفر) طبق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. پس از کسب رضایت آگاهانه از آنان، داده ها با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختارمند جمع آوری گردید. مصاحبه ها تا رسیدن به مرحله اشباع ادامه یافت. کلیه مصاحبه ها ضبط و روی کاغذ بازنویسی و مرور شد. از روش Colaizzi برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید و درون مایه ها استخراج شد. یافته ها: با آنالیز مستمر داده ها و تجزیه و تحلیل دست نوشته های حاصل از مصاحبه ها، تعداد 317 کد، 4 طبقه اصلی و 19 زیرطبقه پدیدار شد که یکی از این درون مایه ها، درک الگوی ارتباط بود. بر اساس این طبقه اصلی، ارتباط بین پزشکان و پرستاران توصیف گردید. نتیجه گیری: بر اساس تجارب زیسته پرستاران و پزشکان از درک ارتباط حرفه ای می توان گفت که ارتباط حرفه ای بین پزشک و پرستار پدیده ای است که با درک الگوی ارتباط نمایان می شود و برای ارتقای کیفیت مراقبت، درمان بیماران و رضایت شغلی پرستاران و پزشکان لازم و ضروری است. ارتباط حرفه ای پرستاران و پزشکان، فرایندی است که عواملی مانند تعامل و همکاری و کنار آمدن، باعث تسهیل آن می شود و عواملی همچون عدم تعامل و همکاری، رابطه دستوری و اقتدارگرایانه و سپر بلا واقع شدن، این فرایند را تهدید می کند.

مقدمه: با توجه به موانع و چالش هایی که کشورهای در حال توسعه به جهت وجود ضعف سازماندهی بین تحقیقات و آموزش های دانشگاهی با بخش های صنعتی دارند، مطالعه حاضر با هدف تبیین موانع موجود در تعامل بین صنعت و دانشگاه های علوم پزشکی انجام گردید. روش: این پژوهش از نوع کیفی بود و به روش تحلیل محتوای مرسوم و نمونه گیری هدفمند انجام شد. 20 مدرس از دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان در مطالعه مشارکت نمودند. داده ها با استفاده از مصاحبه های عمیق و بدون ساختار جمع آوری گردید. متن هر مصاحبه بارها خوانده و واحدهای معنایی مشخص شد و سپس کدگذاری صورت گرفت. کدها خلاصه و بر اساس مشابهت ها دسته بندی گردید و طبقات ایجاد شد. داده ها به طور مستمر و هم زمان با مرحله جمع آوری، به صورت مقایسه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: سه درون مایه اصلی بر اساس تجارب و ابعاد درک شده توسط مشارکت کنندگان استخراج گردید که شامل «موانع فردی، موانع سازمانی و موانع محیطی» بود. موانع فردی از چهار زیرطبقه «موانع نگرشی، موانع مهارتی، موانع روان شناختی و موانع جمعیت شناختی»؛ موانع سازمانی از چهار زیرطبقه «موانع فرهنگی، موانع مدیریتی، موانع مالی و موانع ساختاری» و موانع محیطی از سه زیرطبقه «موانع قانونی، موانع ویژگی های خاص صنعت و موانع نظارتی» تشکیل شد. نتیجه گیری: بر اساس تجارب مدرسان، «موانع نگرشی» به عنوان پرتکرارترین موانع فردی، «موانع مالی» به عنوان پرتکرارترین موانع سازمانی و «موانع قانونی» نیز به عنوان پرتکرارترین موانع محیطی شناسایی شد. مشارکت کنندگان تاکید نمودند که برنامه ریزی صحیح نشات گرفته از حکمرانی خوب دولت، منجر به ایجاد تعامل مثبت بین این دو نهاد صنعت و دانشگاه می گردد.