مجله مطالعات اجتماعی ایران
سال:1399 | دوره:14 | شماره:1 |تعداد مقالات:6

با توجه به چندفرهنگیبودن ایران، شناسایی الگوی مطلوب روابط قومی مسیلهایضروری است. این تحقیق مبتنی بر یک پیمایش ملی (در سال 1397 (با حجم نمونه1950 نفر در میان فارسها (تهران)، ترکها (تبریز)، کردها (سنندج)، عربها (اهواز) وبلوچها (زاهدان) است که در آن گرایش ملی، گرایش قومی، گرایش به نظام سیاسی، گرایش قومی فرامرزی، گرایش به فرهنگ و جامعه غربی و درنهایت، گرایش بهاجتماعات قومی دیگر مورد سنجش قرار گرفته است. همچنین با استفاده از مدلالگوی مطلوب روابط قومی در ایران شناسایی شد. یافته ها نشان میدهد فارسها 3 بری، بیشترین گرایش ملی، بیشترین گرایش به اجتماعات قومی دیگر و کمترین گرایش بهنظام سیاسی را دارند. علاوهبراین، ترکها دارای کمترین گرایش به اجتماعات قومیدیگر و بیشترین گرایش قومی فرامرزی هستند. درمجموع، الگوی روابط قومی که اکثرپاسخگویان (تقریبا 75 درصدشان) ترجیح میدهند، الگوی چند فرهنگگرایی یاانسجام بخشی است

پژوهش حاضر با هدف ارایه تحلیلی از ظهور گفتمانی شادی، درصدد است تا به اینمسیله در وضعیت ایران پاسخ دهد که چگونه شادی، در هییت مسیلهای مذهبی، درونعقلانیت حکومتی قرار گرفت. بر این اساس، پیوند گفتمان فقهی با کردار حکمرانیاهمیت خواهد یافت؛ چراکه از آن پس، شادی بهعنوان یک حقیقت تمامعیار حقوقی، مذهبی و سیاسی ظهور کرده است. در این راستا و برمبنای الگوی فوکویی تبارشناسی، این پرسش مطرح میشود که چه نوع بسترهای تاریخی، ترسیم چشماندازی فقهی را دراقتصاد گفتمانی شادی، ممکن کرد؟ روش انجام پژوهش حاضر، تحلیل گفتمان فوکوییاست؛ لذا جعبهابزار تحلیلی مورد استفاده قرار میگیرد که برگرفته از رویکرد تاریخیفوکو در تحلیل گفتمان است. مطابق با یافته ها، میتوان آغاز حکمرانی سیاسی مبتنی برفقه را در عصر صفویه، نقطه عطف اصلی دانست که از آن پس، عقلانیت جدید شادی ازطریق بهکارگیری مجموعهای از تکنیکها، ممکن شد. تفکیک سازمانی، فراخوانیمجتهدان شیعی و اعطای مناصب قضایی-سیاسی به آنها، اعطای سیورغال و واگذاریموقوفات، از تکنیکهای مهم به کار رفته است. این سامانه، به داشتن مناسبات ابزاریهرچه بیشتر با گفتمانهای مبتنی بر نفوذ، گرایش دارد.

انسجام خانوادگی بهعنوان مفهومی که نشاندهنده رابطه میان والدین و فرزندانی استکه خانه پدری خود را پس از ازدواج ترک کردهاند، توسط بنگستون و رابرت، در رد نظریهفروپاشی خانواده هستهای، مطرح شد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی تاثیر متغیرهایساختاری بر دو بعد انسجام (ارزشی و کارکردی) در این نظریه است. با روش نمونهگیریخوشهای، 256 نفر از فرزندان ازدواجکرده سه منطقه شهر تهران که حداقل یکی ازوالدین آنها در قید حیات بودند، انتخاب و تحقیق به روش پیمایش به اجرا درآمد. نتایجنشان میدهد اگرچه میزان انسجام ارزشی و کارکردی در خانواده های تهرانی در حدمتوسط است، ولی با شرایط بحرانی فاصله دارد. بهعلاوه، این مقادیر نشان میدهد کهجامعه ما با وضعیت معمول خود که در آن حمایتهای متقابل خانوادگی بسیار بالاست، تفاوت زیادی کرده است. همچنین، روابط دومتغیره حاکی از آن است که از میانمولفه های ساختار خانوادگی که متغیر مستقل تحقیق محسوب میشوند، فقط متغیربرخورداری والدینی با انواع انسجام ارزشی و کارکردی رابطه معناداری برقرار کرده است. روابط همبستگی موجود نشانگر آن است که پسران نسبت به دختران کمتر حمایتوالدین را دریافت میکنند، ولی در حمایت از والدین و انسجام ارزشی یا باور بهمسیولیتها و وظایف، تفاوت معناداری با دختران ندارند. همچنین، براساس مدلرگرسیونی، 4, 25 درصد واریانس متغیر انسجام کارکردی مادران، 4, 11 درصد تغییراتانسجام کارکردی پدران، 2, 11درصد تغییرات متغیر انسجام کارکردی فرزندانازدواجکرده و 4, 55 درصد واریانس متغیر انسجام ارزشی، توسط مولفه های ساختارخانواده تبیین شدهاند. درنهایت، تحلیل مسیر متغیرهای وابسته نشان میدهد که ضرایبتاثیر غیرمستقیم متغیرهای ساختاری بسیار ضعیف است.

گفتارها و کردارها، عناصر اصلی فعالیت انسانها در حیات اجتماعیشان هستند وچگونگی ارتباط این دو، همواره یکی از دغدغه های اصلی برای دانشمندان علوماجتماعی، بهویژه جامعهشناسان، در جهت درک و تبیین کنشهای اجتماعی بودهاست. در این راستا، مشکل ناهمسازی گفتارها با کردارها، مسیلهای روششناختی بانتایج آشکار برای تحقیقات جامعهشناختی بوده است؛ چون رایجترین روش ها وتکنیکهای تحقیق مورد استفاده جامعهشناسان (یعنی پیمایشها و مصاحبه ها) بر اینفرض اثباتنشده استوارند که تطابقی نسبی میان پاسخهای افراد به سوالات پژوهشیدرخصوص کردارهایشان و کردار واقعی آنان در حیات اجتماعی وجود خواهد داشت. این مقاله به بررسی دلالتهای روششناسانه این استدلال برخی جامعهشناسانپرداخته است مبنی بر اینکه چیزی که مردم میگویند، غالبا پیشبین ی ضعیفی است ازچیزی که عملا انجام میدهند. درنتیجه، پیمایشگران و مصاحبهگرانی که ادعاهایشانرا روی اظهارات کلامی افراد استوار میسازند، باید روشن کنند که به تحلیل آن چیزیکه مردم واقعا انجام میدهند نمیپردازند، بلکه فقط به تحلیل آن چیزی میپردازند کهمردم ادعا کردهاند که انجام میدهند؛ مگر آنکه نشان دهند که اظهارات مردمدرخصوص انجام یک کردار خاص، قدرت پیشبینیکنندگی آن کردار یارفتار را دارد.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه مصرف کالای فرهنگی با امنیت اجتماعی و امنیت قضاییدانشجویان پرداخته است. پژوهش از نوع پیمایشی است و از طریق نمونهگیریطبقهبندی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، تمامی دانشجویان دانشگاه شهیدباهنر کرمان را شامل میشود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 224 نفر برآوردشد. یافته های توصیفی نشان میدهد فعالیت هنری کمترین و مصرف موسیقیاییبیشترین نوع مصرف کالاهای فرهنگی پاسخگویان بودهاند. در مورد گویه های امنیتاجتماعی میتوان گفت که 68 درصد از پاسخگویان معتقدند که میزان بیبندوباری درکشور کاهش نیافته است و 81 درصد هم معتقدند که علاوه بر اینکه بیبندوباری کاهشنیافته است، فساد اخلاقی هم گسترش یافته است. از نظر امنیت قضایی، 68 درصد ازپاسخگویان معتقدند که قانون بهصورت یکسان برای مردم و مسیولان اجرا نمیشود و58 درصد هم معتقدند که در دادگاه ها بهصورت مطلوب به پرونده های قضایی رسیدگینمیشود. یافته های استنباطی نشان میدهد که بین مصرف کالای فرهنگی و امنیتاجتماعی و امنیت قضایی رابطه معنیدار مثبت وجود دارد. در تحلیل رگرسیون نیزمشخص شد که مصرف کالای فرهنگی با بتای 18/0 بر امنیت اجتماعی و با بتای 47/0بر امنیت قضایی تاثیر معنی دارمثبت دارد.

این مطالعه به روش کیفی، با هدف فهم ابعاد و زوایای بحران سیلاب اواخر سال 1397و ابتدای سال 1398 در استان خوزستان به انجام رسیده است. روش مورد استفاده دراین پژوهش، نظریه داده بنیاد است. داده های این پژوهش از طریق مصاحبه عمیق ونمونه گیری هدفمند-نظری با پانزده نفر از ذی نفعان مرتبط با سیلاب، گردآوری شده وبرای تحلیل داده ها از پنج مرحله کدگذاری باز و تشخیص مفاهیم، توسعه مفاهیم درجهت ابعاد و ویژگیها، تحلیل داده ها برای زمینه و واردکردن فرایند به تحلیل ویکپارچه سازی مقولات استفاده شد. بعد از کدگذاری، چهارده مقوله اصلی از داده هاپدیدار شد. مدل ظهوریافته شامل سه بعد شرایط، کنش-تعاملها و پیامدهاست. بعد«شرایط» شامل کم اهمیتی لایروبی کانالها و رودخانه ها، تعدی تدریجی به حریم وبستر رودخانه ها، تمرکز برنامه ریزی ها بر خشکسالی، چرخش غافلگیرکننده شرایطآبوهوایی و کمبود ماشین آلات و تجهیزات، بعد «کنش-تعامل»، شامل کمکرسانیگسترده ولی آشفته، جلسات پی در پی مدیریت بحران، فراخوان همه ظرفیتهایسازمانی، تدوین استراتژی آسیب نرسیدن به انسانها، در اولویت قرار گرفتن حفاظت ازشهرها، بعد «پیامدهای انسانی»، شامل افزایش تعامل مسیولان و معتمدان محلی، ارتقای سطح مطالبات سیل زدگان، افزایش اعتماد و همبستگی اجتماعی و بعد «پیامدمحیطی» شامل شکنندگی اقلیمی بیشتر مناطق سیلزده است که حول یک مقوله هسته به نام حضور گسترده و موثر، ولی آشفته سازمانها و مردم در صحنه سیلاب، شکل گرفته اند.