علوم و مهندسی آبیاری
سال:1395 | دوره:39 | شماره:2 |تعداد مقالات:18

دمای هوا یکی از مهم ترین شاخص های تغییر اقلیم در مقیاس جهانی و منطقه ای می باشد که تغییرات آن هم بر روند سایر پارامترهای اقلیمی و هم بر بخش های دیگری از جمله بخش کشاورزی و مساله مصرف آب در این بخش تاثیر گذار خواهد بود. با افزایش دمای هوا انتظار می رود که قدرت تبخیر کنندگی هوا یا تبخیر و تعرق پتانسیل افزایش یابد. لذا در پژوهش حاضر با استفاده از روش سری های زمانی، مدل سازی و پیش بینی دمای حداکثر و حداقل ماهانه دشت مشهد انجام گرفت. سپس با کمک فرمول تجربی هارگریوز - سامانی میزان تبخیر و تعرق پتانسیل و با انتخاب ضریب گیاهی مناسب، نیاز آبی پنج محصول عمده زراعی و باغی دشت مشهد با بیشترین سطح زیر کشت آبی (گندم، چغندرقند، گوجه فرنگی، یونجه و سیب) در طول فصل رشد برای دهه آتی و دوره پایه محاسبه و میانگین دو دوره با یکدیگر مقایسه گردید. نتایج پیش بینی مدل ها حاکی از آن است که دمای حداقل و حداکثر در آینده به ترتیب با افزایشی برابر با 1.4 و 1 درجه سانتی گراد همراه خواهند بود به طوری که دمای حداکثر بیشتر در فصول گرم سال (بهار و تابستان) و دمای حداقل بیشتر در فصول سرد سال (پاییز و زمستان) افزایش خواهند داشت. پیش بینی تغییرات تبخیر و تعرق پتانسیل نشان داد که تغییرات آن بیشتر تحت تاثیر تغییرات دمای حداکثر خواهد بود. همچنین مقایسه نیاز آبی محصولات مختلف بین دو دوره آتی و پایه نشان دهنده افزایش تبخیر و تعرق گیاهان در آینده می باشد به طوری از بین پنج محصول منتخب در دشت مشهد، چغندرقند دارای بیشترین درصد تغییرات در نیاز آبی برابر با 2.8 درصد و معادل با 290 مترمعکب آب مصرفی در هر هکتار خواهد بود

دو عامل مهم باعث ایجاد آب شستگی اطراف پایه های پل می شوند، یکی برخورد جریان با پایه و دیگری جدایی جریان از پایه. نصب طوق از تماس مستقیم جریان پایین رونده در جلو پایه با بستر رودخانهجلوگیری می کند و توان گرداب نعل اسبی را کاهش می دهد. در این تحقیق، اثر قرارگیری طوق مشبک و طوق ساده بر آب شستگی اطراف پایه پل مکعبی به ابعاد 40 میلی متر و در فلومی به طول 7.3 متر، عرض 0.56 متر و عمق 0.6 متر مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور آزمایش ها با چهار طوقه ساده، 15، 30 و 40 درصد مشبک تحت سه عدد فرود 0.19، 0.16 و 0.13 در شرایط آب زلال، در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. عملکرد طوقه ها در سه تراز 0.5 B، 0.25 B و روی بستر رسوبی بررسی و با نتایج پایه بدون طوقه مقایسه گردید. نتایج آزمایش ها بین 34 تا 97 درصد کاهش در عمق بیشینه آب شستگی را در حضور طوقه های مشبک نشان داد. هم چنین با کاهش فرود جریان در تمامی طوقه ها با درصد های بازشدگی مختلف، میزان آب شستگی کاهش یافت.

رسوب شویی هیدرولیکیتحت فشار یکی از روش های موثر برای رفع مشکل رسوب گذاری در مخازن سد می باشد، که تاثیر بسیار موضعی داشته و برای خارج کردن رسوبات نهشته شده اطراف ورودی آبگیر نیروگاه نیز به کار می رود. برای طراحی مناسب دریچه های تخلیه کننده تحتانی و سایر سازه های مرتبط با رسوب شویی هیدرولیکی مخازن، بررسی مشخصات حفره ایجاد شده در رسوب شویی تحت فشار امری ضروری به نظر می رسد. برای انجام این پژوهش یک مدل فیزیکی در دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز ساخته شد و با اجرای آزمایش های مختلف تاثیر شکل دریچه تحتانی بر روی حجم و ابعاد حفره رسوب شویی بررسی گردید. برای دست یابی به این هدف، آزمایش ها بر روی چهار دریچه با شکل های دایره، نیم دایره، مستطیل و مربع با سطح مقطع های یکسان 18 سانتی متر مربع، پنج ارتفاع آب 30، 45، 55، 65 و 78 سانتی متر و در نتیجه پنج دبی تخلیه متفاوت روی هر دریچه انجام گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد، شکل دریچه تحتانی پارامتر مهمی در پدیده رسوبشویی هیدرولیکی می باشد و با تغییر آن، ابعاد حفره آبشستگی نیز تغییر می کند. نتایج همچنین نشان داد که به ازای یک ارتفاع آب ثابت در مخزن و در یک زمان مشخص، ابعاد آبشستگی برای دریچه های مربعی و نیم دایره ای بیشتر از دریچه مستطیلی و دریچه مستطیلی نیز بیشتر از دریچه دایره ای است و در ارتفاع های کمتر (دبی های کمتر) این تفاوت محسوس تر است. همچنین طول آبشستگی و حجم مخروط رسوب شویی با ارتفاع آب افزایش و برای دریچه دایره ای از همه کمتر است.

ضریب هدایت هیدرولیکی خاک از پارامتر های بسیار مهم در فیزیک خاک و طراحی سیستم های زهکشی است. در این تحقیق نفوذ پایه، سرعت نفوذ، هدایت هیدرولیکی اشباع و غیر اشباع در یک طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تیمار و در سه تکرار در مزرعه ذرت در شمال خوزستان (دزفول) در سال 1392 تعیین گردید. تیمار ها شامل بی خاک ورزی (NT)، کم خاکورزی (MT) و خاک ورزی مرسوم بودند. به منظور مقایسه تاثیرروش اندازه گیری هدایت هیدرولیکی اشباع با دو روش استوانه دوگانه و نفوذسنج مکشی بر روش های خا ک ورزی از آزمون فاکتوریل استفاده گردید. اندازه گیری های نفوذسنج مکشی در مکش های 15، 10، 5، 3 و صفر انجام شد. نتایج نشان داد که نفوذ پایه، سرعت نفوذ و هدایت هیدرولیکی اشباع و غیر اشباع (به جز در مکش های 10 و 15) در روش خاک ورزی مرسوم به طور معنی دار از دو روش دیگر خاک ورزی بالاتر بود (P<0.01). مقایسه دو روش اندازه گیری نشان داد که بین دو روش اندازه گیری اختلاف معنی دار وجود داشت. بر این اساس مقدار هدایت هیدرولیکی اشباع در روش نفوذسنج مکشی نسبت به استوانه دوگانه بالاتر بود.

به منظور بررسی عملکرد باگاس نیشکر در حذف نیترات از زه آب زهکش های زیرزمینی، تحقیقی در آزمایشگاه مدل های فیزیکی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز از تابستان 1392 تا تابستان 1393 انجام شد. برای انجام این آزمایش از یک مدل فیزیکی به ابعاد40×120×150 سانتی متر که ترانشه زهکشی را شبیه سازی می کرد استفاده شد سی درصد حجمی باگاس با هفتاد درصدحجمی خاک ترکیب شد و به عنوان فیلتر در کنار لوله زهکش کارگذاری شد. در این مطالعه از محلول نیترات با غلظتی در حدود 160 میلی گرم در لیتر به عنوان زهاب ورودی استفاده شد. جریان ورودی از ابتدای مطالعه تا انتها به صورت پیوسته از سیستم عبور می کرد. در ابتدا هر دو روز یک بار و در ادامه هر چهار روز یکبار از خروجی لوله زهکش نمونه برداری شد.نمونه برداری از محلول ورودی و خروجی مدل زهکشی از طریق بطری های پلاستیکی انجام گرفت. سپس نیترات، آمونیوم، میزان اسیدیته، میزان هدایت الکتریکی نمونه های تهیه شده، تعیین گردید.نتایج نشان دادوجود باگاس نیشکر به عنوان ماده کربنی در خاک میزان نیترات را از 160 میلی گرم درلیتر به 60 میلی گرم در لیتر یعنی در حدود بیش از 60 درصد کاهش داد. دراین تحقیق میزان آمونیوم به میزان خیلی ناچیز افزایش یافت. استفاده از باگاس نیشکر به عنوان فیلتر زهکشی، باعث کاهش میزان اسیدیته در زهاب خروجی شد و تاثیری بر میزان هدایت الکتریکی نداشت. نتایج مدل فیزیکی نشان داد که گرفتگی این فیلتر در این مدت نسبتا کم بوده و فیلتر کربنی عملکرد مناسبی داشته است. در ابتدای آزمایش میزان سرعت آب خروجی بالا بودولی با گذشت زمان سرعت خروجی آب کاهش یافت. طبق تحلیل های صورت گرفته، اختلاف بین پارامتر ورودی و خروجی در سطح پنج درصد برای میزان اسیدیته و هدایت الکتریکی معنادار بود.

تحقیق حاضر، بر عملکرد روش پنمن-مانتیث فائو در برآورد تبخیر- تعرق بادنجان، ضرایب گیاهی و تنش آبی تحت سطوح مختلف کمبود آب و شوری، در گلخانه و مزرعه متمرکز شده است. مقادیر روزانه تبخیر - تعرق گیاه مرجع چمن و بادنجان از طریق توزین روزانه میکرولایسیمترها در طول فصل رشد تعیین گردید. روند تغییرات روزانه تبخیر-تعرق گیاه مرجع به خوبی در هر دو محیط برآورد گردید، هرچند در گلخانه برآوردها 12 درصد کمتر از مقدار واقعی بودند. بهترین برآوردهای مقادیر روزانه و میانگین 10 روزه تبخیر-تعرق بادنجاندر گلخانه و مزرعه، مربوط به تیمارهای آبیاری روزانه (I1 ) بوده اند. با توجه به ملایم شدن تغییرات روزانه داده های هواشناسی و رطوبت خاک، همبستگی بهتری میان مقادیر میانگین 10 روزه تبخیر-تعرق بادنجاناندازه گیری شده و محاسبه شده مشاهده گردید. در هر دو محیط، مقادیر ضریب تنشو دقت برآورد آنها با افزایش شدت تنش کاهش یافت. الگوی تغییرات روزانه ضریب گیاهی مشابه تبخیر-تعرق بادنجانبه دست آمد. برآوردهای مزرعه ای در تمامی تیمارها از دقت بالاتری برخوردار بودند.

طراحی صحیح و اصولی یکی از عوامل مهم در توسعه و بهبود سامانه های آبیاری تحت فشار است. این پژوهش با هدف ارزیابی سامانه آبیاری قطره ای اجرا شده در کشت و صنعت شهید رجایی شهرستان دزفول، با استفاده از روش مریام - کلر انجام گردید. برای این منظور تعداد پنج سامانه تحت پوشش سامانه آبیاری قطره ای انتخاب شد. این سامانه ها از نظر آرایش لوله فرعی و دبی اسمی قطره چکان ها باهم متفاوت بودند. قطره چکان های به کار رفته در این سامانه ها خودتنظیم کننده فشار با دبی2.2 ، 4 و 8 لیتر در ساعت با آرایش های دم خوکی و موازی بودند. برای ارزیابی سامانه های آبیاری، از پارامترهای ضریب یکنواختی کریستیانسن، راندمان یکنواختی پخش، راندمان پتانسیل کاربرد ربع پایین وراندمان واقعی کاربرد ربع پایین استفاده گردید. مقادیر متوسط پارامترهای فوق در سامانه های ارزیابی شده به ترتیب 95.12، 91.68، 82.91 و 91.2 درصد به دست آمد. از بین سامانه های ارزیابی شده، سامانه با آرایش دم خوکی و قطره چکان های 8 لیتر در ساعت به عنوان بهترین سامانه از لحاظ پارامترهای اندازه گیری شده، انتخاب شد. مقادیر ضریب یکنواختی کریستیانسن، راندمان یکنواختی پخش، راندمان پتانسیل کاربرد ربع پایین، راندمان واقعی کاربرد ربع پایین برای سامانه مذکور به ترتیب 98، 95.8، 86.22 و 95.8 درصد به دست آمد. مقادیر راندمان یکنواختی پخش به دست آمده برای هر پنج سامانه ارزیابی شده در رده "عالی" قرار داشتند. اختلاف کم مقادیر راندمان پتانسیل کاربرد ربع پایین و راندمان واقعی کاربرد ربع پایین نشان دهنده مدیریت خوب این سامانه ها و طراحی مناسب آن ها می باشد.

برای استخراج سیاست های بهینه بهره برداری ازسیستم های چند مخزنه، اعمال اهداف چندگانه متضاد به صورت همزمان، از اهمیت بسیاربالایی برخوردار است.در این راستا، به ارائه یک مدل بهینه سازی چندهدفه شامل اهداف کشاورزی و زیست محیطی در یک سیستم سه سدی منابع آب پرداخته شده است. بدین منظور از تلفیق مدل شبیه ساز سیاست بهره برداری جیره بندی گسسته و مدل بهینه سازی الگوریتم ﮊنتیک چند هدفه با رویکرد مرتب سازی نامغلوب، استفاده شده است تا شاخص کمبود آب برای تامین اهداف مورد نظر را در طول دوره آماری 48 ساله آبدهی کاهش دهد. معیارهای ارزیابی الگوریتم بهینه ساز شامل شاخص متوسط فاصله بین نقاط و انحراف معیار نقاط جبهه نامغلوب می باشند که با توجه به محاسبات انجام شده مقادیر هر یک به ترتیب معادل 0.357 و 0.0111 به دست آمد. این نتایج بیانگر کارایی موثر این الگوریتم در به دست آوردن جبهه جواب نامغلوب می باشد. همچنین الگوریتم های چند هدفه، مجموعه ای از جواب های بهینه را به جای یک جواب در اختیار کاربر قرار می دهند، بنابراین به سهولت تصمیم گیری در مورد نحوه تامین آب اهداف متضاد کشاورزی و زیست محیطی در شرایط مختلف و پیچیده بهره برداری از جمله شرایط خشکسالی کمک می نماید.

از آنجایی که بخش کشاورزی عمده ترین مصرف کننده منابع محدود آبی کشور است، به کارگیری روش هایی به منظور افزایش راندمان کاربرد آب در این بخش امری ضروری است. استفاده از پلیمرهای سوپر جاذب می تواند راهکاری مناسب برای صرفه جویی در مصرف آب در شرایط کنونی کشور باشد. از دیگر راهکارهای مقابله با بحران آب استفاده از آب های نامتعارف در کشاورزی می باشد که در این شرایط بررسی تغییرات خواص فیزیکی و شیمیایی خاک حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر کاربرد توامان شوری آب آبیاری و سوپر جاذب و بر ظرفیت نگهداشت آب در خاک، تخلخل و هدایت هیدرولیکی اشباع در دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. مدل آماری طرح به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی بود که در سه تکرار، سه تیمار شوری آب آبیاری، دو نوع سوپر جاذب ایرانی و فرانسوی هر کدام در سه سطح و به صورت دو آزمایش مستقل در زمستان 1392 و بهار 1393 اجرا شد. سطح استفاده از پلیمرها شامل سه سطح 0، 3 و 6 گرم پلیمر در هر کیلوگرم خاک (0، 0.3 و 0.6 درصد وزنی) و تیمارهای شوری آب آبیاری شامل 2.6، 4 و 6 دسی زیمنس بر متر بود. پس از دو ماه آبیاری تحت تیمارهای کیفیت آب، نمونه برداری به منظور انجام آزمایش ها صورت گرفت. نتایج نشان داد افزایش سطح کاربرد سوپر جاذب موجب افزایش معنی دار آب قابل استفاده گیاه و تخلخل شد در حالی که هدایت هیدرولیکی کاهش یافت. همچنین افزایش شوری موجب کاهش تخلخل خاک، آب قابل استفاده گیاه و هدایت هیدرولیکی اشباع شد. پلیمر سوپر جاذب ایرانی و فرانسوی آب قابل استفاده را 1.45 و 1.96 برابر و تخلخل را 33.61 درصد و 40.75 درصد نسبت به نمونه بدون پلیمر افزایش داد.

محدودیت منابع آب، عملکرد پایین بهره وری، افزایش جمعیت و نیاز روزافزون به این منبع حیاتی لزوم برنامه ریزی مناسب به منظور استفاده بهینه از منابع آب را در مناطق خشک و نیمه خشک جهان نمایان می سازد. الگوهای کشت مناسب، روشی بسیار موثر و اساسی برای استفاده بهینه از آب است. با توجه به محدودیت منابع آبی در دشت بیرجند، این تحقیق برای بهینه سازی الگوی کشت در این دشت انجام شد. بدین منظور، الگوی کشت رایج در دشت بیرجند (A) و هشت الگوی کشت رایج در سایر دشت های خراسان به عنوان الگوهای پایه مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق از روش تصمیم گیری چند معیاره فرایند تحلیل سلسله مراتبی و مدل برنامه ریزی لینگو برای تعیین بهترین الگوی کشت استفاده شد. در هر دو مدل از معیارهای اقتصادی و اجتماعی برای حداکثر کردن درآمد خالص، اشتغال و نیروی کار و حداقل کردن آب مصرفی، هزینه، و مقدارآب مجازی صادراتی استفاده شد. نتایج نشان داد که معیارهای سود و آب مصرفی نسبت به سایر عوامل از اهمیت بیشتری در تعیین رتبه بندی محصولات و نوع کشت برخوردار می باشند. نتایج نشان داد که گیاهان زعفران، زیره، جو، گندم، صیفی جات، سبزیجات، چغندرقند، نباتات علوفه ای و پنبه به ترتیب بیشترین اولویت را برای کشت داشتند. با توجه به این نتایج و بر اساس الگوهای کشت رایج در منطقه، هشت الگوی کشت پیشنهاد شد. نتایج مدل تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که الگوهای هشت، دو و چهار به عنوان الگوهای مناسبی می باشند که در این الگوها به ترتیب نباتات علوفه ای (21.12 درصد)، گندم (36.74 درصد) و گندم (46.76 درصد) بیشترین سطح زیر کشت را داشتند. با توجه به بهینه یابی در مدل LINGO مدل 8 به علت دارا بودن پایین ترین ضریب تعیین (R2) نامناسب می باشد. در الگوهای 2 و 4 سطح زیر کشت گندم و سبزیجات نسبت به الگوی کشت رایج در منطقه افزایش نشان داد. گیاهان جالیزی، زعفران، پنبه و جو در الگوی دو نسبت به الگوی رایج منطقه افزایش داشت در حالی که در الگوی چهار کاهش یافت. زیره در الگوی دوم کاهش نشان داد ولی در الگوی چهار افزایش یافت. سطح زیر کشت نباتات علوفه ای و چغندرقند در هر دو الگوی کشت نسبت به وضعیت فعلی منطقه کاهش نشان داد.

شبیه سازی فرآیند بارش - رواناب اولین و مهمترین گام برای کنترل سیلاب در مدیریت منابع آب می باشد. در این تحقیق فرآیند بارش - رواناب ماهانه رودخانه کاکارضا واقع در استان لرستان، با استفاده از شبکه عصبی بیزین موردبررسی قرار گرفت و نتایج آن با روش های برنامه ریزی بیان ژن و ماشین بردار پشتیبان مقایسه گردید. بر این اساس ترکیب های مختلفیبا استفاده از پارامترهای بارندگی و رواناب، طی دوره آماری (1392-1348) به عنوان ورودی برای تخمین روانابدر مقیاس زمانی ماهانه مورد ارزیابی قرار گرفت. معیارهای ضریب همبستگی، ریشه میانگین مربعات خطا، ضریب نش ساتکلیف و بایاس برای ارزیابی و نیز مقایسه عملکرد روش ها مورداستفاده قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد ساختارهای ترکیبی با استفاده از روش هایهوشمند موردبررسی، در شبیه سازی فرآیند بارش – رواناب نتایج قابل قبولی ارائه می نماید. مقایسه مدل ها نشان داد شبکه عصبی بیزین عملکرد بهتری نسبت به سایر مدل ها در شبیه سازی فرآیند بارش-رواناب دارد. درمجموع روش شبکه عصبی بیزین توانایی بالایی در تخمین مقادیر کمینه، میانی و مقادیر بیشینه رواناب از خود نشان داده است.

از آنجا که چالش بزرگ بخش کشاورزی تولید غذای بیشتر از آب کمتر است که با افزایش کارآیی مصرف آب دست یافتنی است، نیاز به افزایش کارآیی مصرف آب و استفاده صحیح از منابع آبی مخصوصا در نواحی خشک ضروری می باشد. تحقیق حاضر با هدف تاثیرآبیاری با پساب شهری بر عملکرد و کارآیی مصرف آب ذرت، در اراضی کشاورزی جنوب غرب شهرکرد در قالب کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با پنج فاکتور اصلی (100 درصد آب چاه (M1)، 25 درصد پساب + 75 درصد آب چاه (M2)، 50 درصد آب چاه + 50 درصد پساب (M3)، 75 درصد پساب و 25 درصد آب چاه (M4) و 100 درصد پساب (M5)) و چهار فاکتور فرعی (سطوح مختلف کاربرد آب، پساب و یا نسبت های اختلاط آب و پساب با نیاز آبی مختلف (50 (L1)، 65 (L2)، 85 (L3) و 100 (L4) درصد نیاز آبی در سه تکرار اجرا گردید.در تیمارهای نوع آب، تیمار 25 درصد آب چاه + 75 درصد پساب (M4) بیشترین عملکرد کل ماده خشک را نشان داد.عملکرد بیوماس، دانه و کارآیی مصرف آب بر اساس کل ماده خشک نیز در تیمار M4 (تیمار 25 درصد آب چاه + 75 درصد پساب) بیشترین مقدار را داشت و کمترین کارآیی مصرف آب بر اساس کل ماده خشک در تیمار 100 درصد پساب (M5) به دست آمد. در تیمارهای مقادیر مختلف آب، بیشترین عملکرد ماده خشک، بیوماس، دانه و کارآیی مصرف آب بر اساس عملکرد کل ماده خشک در تیمار 100 درصد نیاز آبی گیاه (L4) بدست آمد و تیمار 85 درصد نیاز آبی گیاه (L3) بیشترین کارآیی مصرف آب را بر اساس عملکرد بیوماس نشان داد. با توجه به نتایج، از نظر میزان کل ماده خشک، بیوماس و عملکرد دانه، تیمار 75 درصد پساب با 25 درصد آب چاه مناسب ترین اختلاط آب معمول آبیاری و پساب شهری برای آبیاری در منطقه مورد مطالعه را نشان داد. ازطرفی به علت دارا بودن عناصر غذایی در پساب و در شرایط کنونی کم آبی حاکم در کشور حتی بدون مصرف کود می توان از پساب در این منطقه استفاده و در مصرف آب و کود صرفه جویی نمود.

مالچ ها نه تنها بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تاثیر گذار می باشند بلکه میزان نفوذپذیری را نیز بهبود می بخشند. در این تحقیق تاثیر بقایای گندم، ذرت، خاک اره، برگ و سوپرجاذب A200 بر خصوصیات فیزیکی خاک شامل جرم مخصوص ظاهری، ظرفیت نگهداری آب و نفوذ آب به خاک در مدت چهار ماه بررسی شد. تاثیر مالچ ها در حالت خاک ورزی و بدون خاک ورزی در قالب طرح بلوک های تصادفی و آزمون اسپلیت پلات در زمان مطالعه گردید. نتایج تحقیق نشان داد مالچ ها سبب کاهش جرم مخصوص ظاهری خاک می شوند و با گذر زمان مقدار آن به جز در تیمار سوپرجاذب A200 روند افزایشی دارد. مالچ ها سبب افزایش ظرفیت نگهداری آب خاک گردیدند، بیشترین میزان آن در حالت بدون خاک ورزی در تیمار کاه وکلش گندم و در حالت خاک ورزی در تیمار سوپرجاذب گردید. کاه و کلش گندم، ذرت، و سوپرجاذب A200 موجب افزایش معنی دار نفوذ با گذر زمان نسبت به مالچ های خاک اره و برگ درخت شدند.

تنداب ها یکی از انواع سازه های هیدرولیکی می باشند که به واسطه جریان فوق بحرانی باعث ایجاد امواج غلتان و آشفتگی در سطح آزاد جریان می شود. در این تحقیق به وسیله نرم افزار فلوئنت و با استفاده از مدل حجم سیال و الگوریتم پیزو، شکل گیری امواج غلتان در مدل فیزیکی سرریز سد آزادو مدل های عددی بررسی شده است. برای این منظور عمق جریان و ارتفاع موج در نقاط متفاوتی از طول تنداب ها به ازای دبی های ورودی مختلف و عرض ها و شیب های طولی مختلف به دست آمد.نتایج حاصل نشان داد که زبری کف و دیواره ها نقش به سزایی در جلوگیری از تشکیل امواج غلتان دارد، همچنین برای مقاطعی از تنداب که نسبت ارتفاع موج به عمق جریاندر آن مقطع بیشتر از 0.57 باشد، باید انتظار تشکیل امواج غلتان را داشت.

بررسی خصوصیات و رفتار جریان در رودخانه ها و سازه های مرتبط با آن از پدیده های پیچیده است که استفاده از نرمافزار را امری اجتناب ناپذیر می نماید. در ابتدا از نتایج مدل آزمایشگاهی ارائه شده توسط دوان و همکاران (2009) در آزمایشگاه مینیسوتا آمریکا برای صحت سنجی نرم افزار FLOW-3D نسخه 9.3 و مقایسه نتایج عددی شبیه سازی شده استفاده شده، در ادامه آبشکن مایل با زوایای 60 و 30 درجه نسبت به جهت جریان مورد بررسی قرار گرفت. شبیه سازی ها با نرم افزار FLOW-3D، به مدت650 ثانیه و با استفاده از مدل های آشفتگی دو معادله ای استاندارد، گروه نرمال شده و شبیه سازی گردابه های بزرگ انجام شد.با مقایسه مدل های مختلف آشفتگی و نتایج آزمایشگاهی، حداکثر عمق آبشستگی در نوک آبشکن با زاویه 90 درجه در شرایط آزمایشگاه 8.82 سانتی متر و با استفاده از نرم افزار FLOW-3D، حداکثر عمق آبشستگی در مدل های آشفتگی دو معادله ای استاندارد، گروه نرمال شده و شبیه سازی گردابه های بزرگ به ترتیب 9.1، 8.9 و 9.1 سانتی متر حاصل گردید که مدل آشفتگی دومعادله ای گروه نرمال شده تقریبا با 9 درصد خطا، نسبت به دو مدل آشفتگی دو معادله ای استاندارد وشبیه سازی گردابه های بزرگمطابقت بهتری را نشان داد. همچنین در شبیه سازی مربوط به آبشکن 60 و 30 درجه حداکثر عمق آبشستگی در نوک آبشکن ها به ترتیب 8.75 و 6.5 سانتی متر بود.

در این مقاله نتایج مطالعه آزمایشگاهی تعیین ابعاد حفره آبشستگی حاصل از جت دایره ای مستغرق در حوضچه های استغراق با مصالح غیر چسبنده ارائه شده است. برای این منظور اثر پارامترهای سرعت جریان خروجی از نازل، ارتفاع نصب نازل و اندازه قطر ذرات بستر مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این تحقیق از مصالح غیر چسبنده با متوسط قطر 4.06، 7.14 و 8.73 میلی متر استفاده شده است. رقوم نصب جت نسبت به سطح تسطیح شده مصالح کف حوضچه استغراق، ارتفاع های 24، 5.35 و 44 سانتی متر را تجربه نموده است. سرعت جریان خروجی از نازل حدودا بین دو الی ده متر بر ثانیه تغییر یافته است. مقایسه نتایج مشاهداتی این تحقیق با محققین پیشین گویای این مطلب است که پارامتر فرسایش به طور مطلق قادر به نرمال سازی اثر قطر مصالح، رقوم نصب جت و سرعت جت خروجی از نازل بر ابعاد نسبی حفره آبشستگی نمی باشد. تحلیل حساسیت صورت گرفته بر روابط عمومی معرفی شده در این تحقیق حاکی از آن است که تغییرات سرعت جریان و رقوم نصب جت در مقابل تغییر دانه بندی مصالح در تخمین ابعاد حفره آبشستگی از اثری دوچندان برخوردار است. همچنین نتایج نشان داد که جوشنی شدن بستر حوضچه استغراق نقش به سزایی در تخمین پارامترهای نسبی آبشستگی ایفا می نماید.