مدیریت تولید و عملیات
سال:1394 | دوره:6 | شماره:1 (پیاپی 10) |تعداد مقالات:10

هدف از مدیریت زنجیره تامین، بهبود فعالیت های مختلف اجزا و سطوح یک زنجیره تامین به منظور بهبود وضع کلی است. در این هنگام ممکن است بین اهداف اجزا و سطوح مختلف در جهت رسیدن به اهداف کلی، تضاد و تناقضات بسیاری مشاهده شود، که این اختلالات و تناقضات به مرور زمان به کاهش قدرت و رقابت پذیری منجر خواهد شد . از جمله تعارضات، هزینه های بازاریابی، قیمت گذاری و موجودی هستند. در تحقیق حاضر و با فرض عدم همکاری بین سطوح گوناگون و در حالت بازی های پویا با اطلاعات کامل، شناسایی رهبر مناسب از بین سطوح مختلف، مورد نظر است. در حالت بازی غیرهمکارانه پویا، هر یک از سطوح، اعم از خرده فروشان، تامین کنندگان و تولیدکنندگان، بسته به قدرت چانه زنی و جایگاه خود در بازار، می توانند نقش پیشرو را داشته باشند . با بررسی مدل های گوناگون، نتیجه-گیری شد که حرکت رهبری از انتهای زنجیره به ابتدا، سود کلی زنجیره تامین را کاهش داده است.

امروزه، صنعت گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین منابع اقتصادی جهان محسوب شده و پیش بینی می شود در سال 2020 میلادی به صنعت شماره یک جهان تبدیل شود. بیشتر تحقیقات انجام شده در حوزه گردشگری تا کنون، از جنبه های جامعه شناسی، جغرافیایی و مدیریتی به گردشگری و توسعه آن پرداخته و کمتر از رویکردهای کمی و ریاضی برای مطالعه و برنامه ریزی سیستم گردشگری استفاده گردیده است. این تحقیق، تکنیک ها و مقیاس هایی از تجزیه و تحلیل شبکه را که برای بررسی مشخصه های ساختاری اجزای شبکه مناسب هستند، معرفی نموده و ضمن تعمیم آن به صنعت گردشگری، یک متدولوژی برای واکافت شبکه مقاصد گردشگری ارائه نموده است. سپس این مقیاس ها را برای شبکه مقاصد گردشگری استان مازندران به عنوان یکی از مناطق معروف گردشگری در کشور ایران، اندازه گیری نموده و نتایج آن را تحلیل می نماید.

در این مقاله یک مدل زنجیره تامین برای تولید و توزیع محصولات زراعی فسادپذیر ارائه می گردد. حلقه های این زنجیره شامل: مزارع، سردخانه ها و میادین بار است و در صورت نیاز تقاضای محصولات را می توان از طریق واردات نیز پاسخ داد. مدل در نظر گرفته شده در این مقاله چند دوره ای است. هر محصول را بعد از برداشت حداکثر چند دوره معین می توان نگهداری کرد و پس از آن فاسد می شود. هدف از این مدل تعیین برنامه بهینه تولید، انبارش و ارسال به میادین بار برای هر محصول در هر دوره است؛ به طوری که هزینه کل زنجیره کمینه گردد. مدل ارائه شده در این مقاله به صورت یک مطالعه موردی برای سه محصول سیب زمینی، پیاز و گوجه فرنگی استفاده می شود. نتایج عددی نشان می دهد استفاده از این مدل به کاهش هزینه کل و نتیجتا کاهش قیمت تمام شده محصولات منجر می گردد. آثار مطلوب دیگر این مدل صرفه جویی در منابع آب است. همچنین، با انجام تحلیل حساسیت بر روی پارامترهای کلیدی مدل، اثر این پارامترها بر قیمت تمام شده و میزان واردات بررسی می شود.

برنامه ریزی تولید یکی از مهمترین وظایف مدیریت تولید و عملیات است و درباره تعیین مقدار بهینه تولید، نیروی کار و سطح موجودی برای هر دوره افق برنامه ریزی با در نظر گرفتن مجموعه منابع تولیدی و محدودیت ها، تصمیم گیری می کند. این پژوهش، یک مدل برنامه ریزی تولید چند محصولی و چند هدفه با پارامترهای فازی و ارزش زمانی پول را بر اساس سطح موجودی، سطح نیروی کار، ظرفیت ماشین آلات و فضای انبار معرفی می کند. مدل پیشنهادی سعی دارد که سود حاصل از فروش را حداکثر، هزینه نگهداری و سفارش های تاخیر شده و هزینه تغییر در سطوح نیروی انسانی را حداقل کند. مطالعه موردی انجام شده در کارخانه آلومینیوم، کارایی مدل پیشنهادی را نسبت به وضع موجود نشان می دهد.

با توجه به اهمیت تکنولوژی و نقش آن در ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان ها، لزوم توجه روزافزون به تکنولوژی و مسائل مرتبط با آن بیش از پیش نمایان است. یکی از مسائل اساسی در خصوص تکنولوژی، شیوه دستیابی به تکنولوژی مورد نیاز است. هدف این پژوهش، انتخاب مناسب ترین شیوه کسب تکنولوژی در صنعت لعاب استان یزد است. در این راستا، ابتدا با مطالعه ادبیات و مصاحبه با خبرگان این صنعت، معیارهای تاثیرگذار بر کسب تکنولوژی شناسایی گردیده اند، و با به کارگیری تکنیک دلفی فازی، معیارهای شناسایی شده از دیدگاه خبرگان صنعت تعدیل و مهمترین عوامل انتخاب شده اند. در مرحله بعد از تکنیک DEMATEL فازی برای تعیین ارتباطات و میزان تاثیرات میان معیارها استفاده شده و در نهایت، یک مدل ANP فازی، برای انتخاب مطلوب ترین شیوه کسب تکنولوژی از میان سه شیوه کلی مشارکت، تولید و خرید تکنولوژی ایجاد شده است. بر اساس نتایج این پژوهش، شیوه مشارکت از اولویت بالاتری نسبت به سایر شیوه های کسب برخوردار است.

هدف این مقاله ارائه مدلی برای بررسی اثر تراکم در خروجی های نامطلوب بر عملکرد و کارایی موسسات است. اندازه گیری تراکم برای ارزیابی عملکرد و تخصیص مناسب منابع، اهمیت ویژه ای داشته و تعیین آن با استفاده از تحلیل پوششی داده ها مورد توجه محققان بوده است؛ زیرا تراکم موجب کاهش کارایی می شود. از دیدگاه مدیریت، هرگاه افزایش یک یا چند ورودی موجب کاهش یک یا چند خروجی گردد؛ به طوری که سایر ورودی و خروجی ها بدون تغییر باشند، تراکم رخ می دهد یا بالعکس. اگرچه درحضور خروجی های مطلوب و نامطلوب، تعریف تراکم متفاوت خواهد بود؛ زیرا همواره افزایش خروجی های مطلوب و کاهش خروجی های نامطلوب مدنظر است. بنابراین، در این موارد نمی توان تعاریف و تئوری های متداول تراکم را مستقیما برای اندازه گیری تراکم استفاده نمود. مطالعاتی که تاکنون انجام شده، عموما به خروجی های مطلوب پرداخته اند، درحالی که خروجی مطلوب و نامطلوب همواره به صورت همزمان در موسسات تولیدی و خدماتی وجود دارند. دراین مطالعه، روش جدیدی برای اندازه گیری تراکم با درنظرگرفتن خروجی های نامطلوب پیشنهاد شده، سپس این روش برای تحلیل اثر تراکم در خروجی های نامطلوب و ورودی ها بر عملکرد دانشکده های دانشگاه به کار برده شده است. نتایج نشان می دهد تمامی دانشکده های ناکارا دارای تراکم در خروجی نامطلوب هستند. همچنین، تراکم درخروجی های نامطلوب بیشترین همبستگی را با کارایی دارد.

روش های متعددی برای تعیین اقتصادی بودن و رتبه بندی پروژه های رقابتی وجود دارد. روش نرخ بازگشت سرمایه داخلی یکی از پر کاربرد ترین روش هایی است که به منظور تعیین مطلوبیت پروژه ها می شود. اما علی رغم محبوبیت، این روش دارای مشکلات و محدودیت های جدی است. بعد از سال ها تلاش به منظور بهبود روش و غلبه بر مشکلاتش، مگنی در سال 2010، رویکرد جدید و متمایزی را ارائه نمود که توانست اغلب مشکلات روش نرخ بازگشت سرمایه داخلی را حل نماید و گام بزرگی را در موضوع بردارد. این مقاله به ارائه یک روش جدید می پردازد به طوری که از رویکرد مگنی نشات گرفته ولی دارای محاسباتی به مراتب ساده تر از روش او بوده و در عین حال تمامی مشکلات روش نرخ بازگشت سرمایه داخلی را پوشش می دهد.

طراحی شبکه زنجیره تامین توجه محققان زیادی را در سال های اخیر به خود جلب کرده است. در این مقاله، یک مدل برنامه ریزی خطی عدد صحیح مختلط امکانی جدیدی برای مساله طراحی شبکه زنجیره تامین (شامل سه بخش خرید، تولید و توزیع) چند کالایی، چند دوره ای تحت شرایط عدم قطعیت ارایه می شود. این مدل دو هدفه است که هدف اول با استفاده از مفاهیم هزینه گذاری مبتنی بر فعالیت و هزینه مالکیت کل و هدف دوم با استفاده از مفهوم تولید به هنگام (JIT) به ترتیب دو عامل هزینه و زمان را بهینه می کند. برای حل مدل مذکور از یک رویکرد حل فازی تعاملی استفاده می شود. خروجی های مدل شامل مقدار خرید از هر تامین کننده، مقدار تولید از هر محصول، میزان موجودی، مقدار زودکرد و دیرکرد کالاها، نوع حمل کالاها، مقدار حمل مواد اولیه و محصولات بین تسهیلات مختلف و نیز انتخاب تامین کنندگان در دوره های متفاوت است. به منظور ارزیابی و اعتبارسنجی مدل و رویکرد حل مذکور، یک مثال عددی ارایه و سپس با روش فوق حل شده و در ادامه، نتایج آن با نتایج یک روش غیرفازی مقایسه می شود. در خاتمه نتایج تحقیق ارایه می گردد.

شرکت های تولید کننده برای تضمین بقای خود در بازار رقابتی و طی کردن مسیر رشد و توسعه، ناگزیر به طراحی، ساخت و ارائه محصولات جدیدی به مشتریان و بازار هستند. از طرف دیگر، توسعه محصولات جدید ( NPD )، فرایندی کاملا پیچیده است و موفقیت آن تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد. هدف این پژوهش، شناسایی، اولویت بندی و تعیین شدت تعاملات بین این عوامل به صورت کمی است. در این پژوهش 9 عامل که تعداد زیادی از صاحبنظران به آنها اشاره کرده اند، تحلیل شده اند. برای نظرسنجی از نظرهای 12 نفر از خبرگان صنعت و دانشگاه استفاده شده است. روش به کار رفته برای اولویت بندی عوامل، مدل سازی ساختاری تفسیری ( ISM ) است و برای تحلیل کمی روابط و تعامل میان عوامل از روش DEMATEL استفاده شده است. در این پژوهش، عواملی چون: «حمایت سازمانی و مدیریت ارشد»، «قابلیت های فناورانه» و «پاداش دهی به اعضای تیم» به عنوان عوامل اثرگذار و علت شناسایی شده اند و عواملی چون: «راهبردهای توسعه محصولات جدید»، «نوآوری محوری» و «کیفیت فرایند» به عنوان عوامل اثرپذیر و معلول شناسایی شده اند.

بررسی زنجیره تامین معمولا دو مشکل اساسی دارد. مشکل اول زمانی ظاهر می شود که تعداد تامین کنندگان، محصولات و اقلام بسیار زیاد باشند. امروزه به خاطر پیچیدگی سیستم های تولیدی، تامین کنندگان با محدودیت هایی مواجه هستند. این همان مشکل دوم است. یکی از محدودیت ها این است که تقاضاها باید توسط تامین کنندگان به طور کامل ارضا شوند. در این مقاله، این مشکل از طریق خوشه بندی اقلام و تامین کنندگان و نیز استفاده از روش TOPSIS حل می شود. روش پیشنهادی در شرکتی تولیدی به عنوان مطالعه موردی پیاده سازی می شود. در انتها نتایج به دست آمده از روش پیشنهادی با روش DEA که نتایج شان مشابه است، مقایسه می شود.