چکیده فارسی:گفتمان «معنویت بدون دین» و یا «معنویت بدون تشریع و تکلیف»، از آثار سیر طبیعی تمدن عقل گرا و تجربه محور غرب است که امروزه در میان روشن فکران جامعه ما رسوخ نموده است، گفتمانی که به موجب آن، گروه های معنوی مدرن با عقاید و تعالیم عامه پسند و بعضا مخاطره آمیز، شکل گرفته و به سرعت در حال توسعه هستند. ازاین رو، این پژوهش بر آن است تا با تبیین صفات مناسک اسلامی، به روش شناسی و نحوه تاثیرگذاری آن بر فرایند معنویت یابی دینی پرداخته و جایگاه احکام اسلامی و اهمیت آن را در این قلمرو تعیین نماید. در این زمینه، صفاتی از قبیل، وحیانی بودن، اخلاق مداری، ریخت مندی، نماد مندی، تکرار و تداوم و جمع گرایی شناسایی و تبیین گردید.
چکیده عربی:إن خطاب «المعنویة بدون دین» أو «المعنویة بدون تشریع وتکلیف» هو من نتائج المسیرة الطبیعیة للحضارة الغربیة ذات النزعة العقلیة والتی تتمحور حول التجربة حیث ترسخت الیوم بین مفکری مجتمعاتنا، فهو خطاب تنشأ علی أساسه طوائف معنویة حدیثة تتبنی معتقدات وتعالیم یستحسنها العوام وفی بعض الأحیان تصبح هذه التعالیم مجازفات وهی تتطور بشکل سریع. علی هذا الأساس قام الباحثان فی هذه المقالة ببیان صفات المناسک الإسلامیة ودراسة منهجیتها وکیفیة تأثیرها علی عملیة اکتساب المعنویة و وضحا منزلة الأحکام الإسلامیة و أهمیتها فی هذا المضمار، و من صفات المناسک الإسلامیة التی تطرقا إلیها عبارة عن کونها وحیانیة ومحورها الأخلاق وموجدة للأطر والرمزیة والتکرار والاستمرار والمعرفة الجماعیة.