فن آوری زیستی در کشاورزی
سال:1389 | دوره:9 | شماره:2 |تعداد مقالات:6

در این پژوهش اثر دو رقم تجاری کلزا (PF-7045-91 و SLM-046)، تراکم ریزنمونه (در دو سطح 15 و 30 کوتیلدون در یک پتری دیش به قطر 10 سانتی متر) و اثر متقابل آن ها روی باززایی نوساقه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین رقم های کلزا از نظر باززایی نوساقه اختلاف معنی دار وجود دارد، به طوری که رقم PF-7045-91 (با 74% باززایی) برتر از رقم SLM-046 (با 56% باززایی) شناخته شد. بین دو تراکم کشت شده نیز از این لحاظ اختلاف معنی دار وجود داشت، به طوری که تراکم 15 ریزنمونه (با 79% باززایی) برتری معنی داری نسبت به تراکم 30 ریزنمونه (با 51% باززایی) نشان داد. هم چنین نتایج آزمون تجزیه واریانس حاکی از عدم وجود اختلاف معنی دار بین اثر متقابل رقم در تراکم کشت بود.

آلل های خودناسازگاری 16 رقم و ژنوتیپ بادام با استفاده از آغازگرهای اختصاصی و عمومی بررسی شد و هم چنین هم پوشانی گلدهی آن ها با ارقام شاهرود 12، شکوفه و سلکسیون 10-4-K تعیین گردید. به طور کلی 12 آلل مختلف با استفاده از آغازگرهای اختصاصی و عمومی شناسایی گردید. با استفاده از آغازگرهای اختصاصی 5 آلل خودناسازگاری S1، S2، S7، S8 و S9 و آلل خودسازگاری Sf در ارقام و ژنوتیپ های مورد بررسی تکثیر گردید. برای 5 رقم و ژنوتیپ هر دو آلل، در 7 رقم و ژنوتیپ تنها یک آلل و برای 4 رقم و ژنوتیپ هیچ آللی شناسایی نشد. با استفاده از آغازگرهای عمومی دومین اینترون ژن ناسازگاری 31 آلل از مجموع  32آلل ناسازگاری موجود در ارقام شناسایی گردید. در 15 رقم و ژنوتیپ هر دو آلل و در ژنوتیپ  7تنها آلل S5 تکثیر گردید. آلل های S1 و S3 دارای بیشترین فراوانی بوده و به ترتیب در 8 و 5 رقم و ژنوتیپ شناسایی شدند. تاریخ شروع گلدهی، تمام گل و پایان گلدهی ارقام و ژنوتیپ ها یادداشت برداری شده و درصد هم پوشانی گلدهی آن ها با ارقام شاهرود 12، شکوفه و سلکسیون 10-4-K تعیین گردید. با در نظر گرفتن ژنوتیپ ناسازگاری و درصد هم پوشانی گلدهی گرده زاهای مناسب برای ارقام مورد بحث تعیین شد. برای سلکسیون 10-4-K ژنوتیپ های 11-10-K، K-12-14، k-30-16، k-16-25، k-4-12 و ارقام شاهرود 12 و مارکونا، برای رقم شاهرود 12 ژنوتیپ 10-4-K و رقم مارکونا، و برای رقم شکوفه ارقام سوپرنوا، سهند، تونو، ژنوتیپ 8، ژنوتیپ 7 و ژنوتیپ 25-16-K به عنوان گرده زا مناسب پیشنهاد می شوند.

در این مطالعه، دو رقم توت فرنگی به نام های کاماروزا و سلوا روی سه محیط کشت پایه موراشیگ و اسکوگ (1962) ، نیچ و نیچ (1956) و گامبورگ و همکاران (1968) به علاوه یک محیط کشت پیشنهادی و هر کدام با سه ترکیب هورمونی متفاوت از نظر نوع، غلظت و نسبت هورمون کشت گردیدند. آزمایش ها در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل و برای هر رقم به صورت جداگانه انجام شد.مریستم ها به عنوان ریزنمونه روی محیط های کشت قرار داده شدند و در دمای C º 1 ± 25 با فتو پریود 16ساعت روشنایی و با شدت نور  36 mmol m-2 S-1نگهداری گردیدند. پس از 2.5 ماه اندازه و تعداد گیاهچه های باززایی شده، طول بزرگترین برگ، طول و پهنای پهنک برگچه میانی، طول دمبرگچه میانی، تعداد دندانه برگچه میانی و طول ریشه در مریکلون ها مورد بررسی قرار گرفتند. محیط کشت های MS و NN به ترتیب بهترین محیط کشت پایه و دو ترکیب هورمونی شامل بنزیل آدنین، ایندول بوتیریک اسید و اسید جیبرلیک به ترتیب با مقادیر 1، 0.05 و 0.05 میلی گرم در لیتر و هم چنین کینتین، 2, 4-D و اسید جیبرلیک به ترتیب با مقادیر 5، 0.5 و0.05  میلی گرم در لیتر بهترین اثر را نشان دادند. بر اساس نتایج به دست آمده رقم کاماروزا دارای پایداری و پتانسیل باززایی بیشتری نسبت به رقم سلوا بود. بررسی صفات مورفولوژیکی گیاهان باززایی شده در این مطالعه نشان داد که ریز ازدیادی رقم کاماروزا از طریق کشت مریستم در مقایسه با رقم سلوا بهتر صورت گرفت.

در این بررسی تنوع ژنتیکی در 30 اکوتیپ یونجه ایرانی جمع آوری شده از منطقه شمال غرب کشور با استفاده از نشانگرهای RAPD ارزیابی شد.استخراج DNA در 30 نمونه از هر اکوتیپ انجام شد. ده آغازگر از 30 آغازگر تصادفی ارزیابی شده، مجموعا 78 نوار چند شکل ایجاد کردند و تعداد نوارهای چند شکل از 36 نوار تا 68 نوار متفاوت بود.بیشترین میانگین سطح تنوع ژنتیکی بر اساس شاخص های نی و شانون در اکوتیپ ورزقان - جوشین مشاهده شد و کمترین آن متعلق به اکوتیپ تبریز - اسپره خون بود. بیشترین فاصله ژنتیکی FST بین اکوتیپ های مرند - زنوزق و بستان آباد - باش کند و کمترین آن مربوط به اکوتیپ های ورزقان - جوشین و ورزقان - الهرد بود که این نتایج با فواصل جغرافیایی مناطق مورد کشت اکوتیپ های فوق مطابقت نشان داد. تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که 34.63 درصد از تنوع کل مربوط به تنوع ژنتیکی بین اکوتیپ ها و 65.37 درصد مربوط به تنوع ژنتیکی درون اکوتیپ ها می باشد که حاکی از تنوع قابل ملاحظه و وجود پتانسیل عظیم ژنتیکی برای کارهای اصلاحی آتی می باشد. تجزیه خوشه ای 30 اکوتیپ یونجه را در 4 خوشه دسته بندی نمود. اکوتیپ بستان آباد - باش کند به صورت انفرادی در یک گروه مستقل قرار گرفت. این اکوتیپ از نظر ویژگی های اقلیمی منطقه مورد کشت نیز متفاوت از سایراکوتیپ ها بود به طوری که ارتفاع منطقه جمع آوری 2400 متر و در اقلیم بسیار سرد واقع شده است و جزو اکوتیپ های متحمل به سرما می باشد. به نظر می رسد ارتفاع ناحیه جغرافیایی اکوتیپ ها دارای بیشترین سهم در تاثیرگذاری برروی ساختار ژنتیکی آن ها بوده است.

قارچ Fusarium solani f. sp. melongenae یکی از مهم ترین عوامل بیماری زای خاک زی است که دارای دامنه میزبانی بسیار وسیعی بوده و با ایجاد بیماری پژمردگی آوندی روی گیاه بادمجان (Solanum melongena) موجب کاهش معنی داری در عملکرد این محصول می شود. در جستجوی یک آنتاگونیست موثر علیه قارچ مذکور از خاک های زراعی چند منطقه در استان کرمان، تعداد 110 استرین اکتینومیست خاک زی به دست آمد که از بین آن ها تعداد 18 استرین، فعالیت کیتینازی قوی از خود نشان دادند. از بین استرین های مورد بررسی استرین استرپتومایسس 401 توانست به طور موثری از فعالیت این قارچ هم در شرایط آزمایشگاهی و هم در شرایط گلخانه ای جلوگیری کند. در ادامه برخی ویژگی های بیولوژیکی و فیزیولوژیکی این استرین بررسی شد. هم چنین، به منظور جداسازی ژن کد کننده کیتیناز، استخراج DNA ژنومی از این جدایه به روش CTAB صورت گرفت. تکثیر ژن کد کننده کیتیناز با پرایمرهای CH1FB و CH1RB و توالی یابی آن نشان داد که طول این ژن 876 جفت باز و مشابهت بالا با کیتینازهای خانواده 19 ماندد ChiC از باکتری Streptomycec griseus دارد.

یکی از روش های بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های گیاهی، استفاده از روش الکتروفورز پروتئین می باشد. به منظور بررسی الگوی پروتئینی کلزا، 16 ژنوتیپ در سه تکرار تحت شرایط تنش خشکی و بدون تنش خشکی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی ارزیابی شد. در مرحله گلدهی کامل در هر دو شرایط رشدی پروتئین کل نمونه های برگی استخراج گردید. هم چنین تفکیک پروتئین ذخیره ای برگ بر اساس روش لاملی و با استفاده از سیستم الکتروفورز ژل پلی اکریل آمید در حضور سدیم دو دسیل سولفات در ژل جدا کننده 12.5 درصد و ژل متراکم کننده پنج درصد انجام پذیرفت. در هر دو محیط (شرایط نرمال و تنش خشکی) میانگین برآورد فاصله ژنتیکی به ترتیب در محدوده 0.056 تا 0.632 و 0 تا 0.5 بود. ژنوتیپ های مورد بررسی بر اساس الگوی پروتئینی و بر اساس ضریب تشابه جاکارد، در شرایط شاهد در سه گروه دسته بندی و در شرایط تنش نیز در سه گروه قرار گرفتند (در گروه ها ژنوتیپ ها به طور کامل یکسان نبودند) و نتایج SDS-PAGE تفاوت الگوی باندی بین ژنوتیپ ها را تا حدودی مشخص کرد. بر اساس یافته های این تحقیق الگوی باندی و به تبع آن گروه بندی ژنوتیپ ها در دو شرایط تنش خشکی و نرمال متفاوت است.