نشریه پرستاری ایران
سال:1400 | دوره:34 | شماره:133 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: سندرم روده تحریک پذیر یکی از شایع ترین اختلالات عملکردی دستگاه گوارش است که به شکل قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد مبتلا اثرگذار است. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر بیان نوشتاری بر کاهش شدت علایم گوارشی بیماران با سندرم روده تحریک پذیر انجام شده است. روش بررسی: در این مطالعه کارآزمایی بالینی که در سال 1398 انجام شد، 71 بیمار مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر مراجعه کننده به درمانگاه های گوارش بیمارستان های فیروزگر و رسول اکرم (ص) تهران بر اساس معیارهای ورود، به روش مستمر انتخاب و به روش تصادفی بلوک بندی و به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. پرسش نامه مشخصات جمعیت شناختی و شاخص شدت علایم (SI IBS) توسط هر دو گروه تکمیل شد. در گروه آزمایش، یک دفترچه سفید دارای فرمت خاص جهت بیان نوشتاری در اختیار آزمودنی ها قرار گرفت. بیان نوشتاری بیمار در طول یک ماه، هفته ای یک بار، و هر بار به مدت 15 الی 30 دقیقه در منزل انجام شد. پس از یک ماه، مجددا پرسش نامه SI IBS توسط هر دو گروه تکمیل شد. در پایان اطلاعات پرسش نامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: پس از انجام مداخله، شدت علایم گوارشی در گروه آزمایش به طور معنی داری نسبت به قبل از مداخله کاهش یافت (0/016=P). با این حال، بین میانگین نمرات شدت علایم گوارشی دو گروه آزمایش و کنترل یک ماه بعد از مداخله، اختلاف معنی دار آماری مشاهده نشد (0/438=P). نتیجه گیری: اجرای بیان نوشتاری در مطالعه حاضر هر چند اختلاف آماری معنا داری در نمره شدت علایم گوارشی بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر ایجاد نکرد، اما با کاهش شدت علایم گوارشی بیماران گروه آزمایش همراه بود. این مداخله غیردارویی می تواند به عنوان روشی کاربردی و آسان همراه با درمان های دارویی برای مبتلایان به این سندرم در نظر گرفته شود.

مقدمه: یکی از مشکلات مرتبط با سلامت در محیط کار، استرس مرتبط با شغل است. پرستاری از جمله مشاغل است که در آن پرستاران استرس زیادی را تجربه می کنند. استرس شغلی، پاسخی جسمانی و هیجانی است و زمانی که مطالبات شغلی با توانایی، منابع یا نیازهای فرد در تعارض است، رخ می دهد. حجم بالا و ساعات طولانی کار، نارضایتی از دستمزد و مزایا، ارتباط با بیماران و همراهانشان، برقراری ارتباط با پزشکان و سایر پرستاران، کار در روزهای تعطیل از جمله مواردی است که منجر به ایجاد استرس در پرستاران می شود. استرس طولانی مدت کار بر سلامت جسمانی و روانی پرستاران تاثیر منفی می گذارد و بهزیستی روانشناختی آنها را کاهش می دهد. بر اساس مطالعات ریف، بهزیستی روانشناختی یکی از مولفه های مهم سلامت است. بهزیستی روانشناختی را می توان به عنوان عملکرد روانشناختی مثبت تعریف کرد که شامل پذیرش خود، حس خودمختاری، داشتن هدف و تسلط، رشد فردی و روابط مثبت با دیگران است یکی از متغیرهایی که بنظر می رسد می تواند چگونگی این رابطه را توضیح دهد انعطاف پذیری شناختی است. انعطاف پذیری شناختی توانایی سازگار کردن راهبردهای شناختی و رفتاری در پاسخ به تغییرات مداوم محیط است. در نتیجه به افراد اجازه می دهد تا در برابر عوامل استرس زا یا حوادث زندگیشان سازگارانه تر واکنش نشان دهند که نتیجه آن بهزیستی روانشناختی است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین استرس شغلی با بهزیستی روانشناختی با نقش میانجی انعطاف پذیری شناختی می باشد. روش: پژوهش حاضر مطالعه ای مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه پرستاران مشغول به کار در بیمارستان های شهر اصفهان در سال 1398 بود. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چهار بیمارستان شهر اصفهان (کاشانی، چمران، خورشید و حجتیه) به صورت تصادفی انتخاب شدند و پس از آن از هر بیمارستان 4 بخش بصورت تصادفی انتخاب شد و پرسشنامه ها در بین پرستاران آن بخش ها به تعداد 150 نفر توزیع شد. جهت رعایت ملاحظات اخلاقی نمونه های پژوهش با تمایل خود وارد پژوهش شدند و رضایت نامه کتبی را امضاء نمودند. همچنین، به آنها اطمینان داده شد که اطلاعات پرسشنامه آنها محرمانه باقی می ماند. در ضمن این مطالعه دارای کد اخلاق پژوهش است. ابزار پژوهش شامل سه پرسشنامه بود. 1-پرسشنامه استرس شغلیHSE با 35 سوال که به منظور سنجش استرس های مربوط به کار توسط سازمان اجرایی ایمنی و بهداشت انگلستان طراحی شده است. نمرات بالاتر نشان دهنده ی سطح بالای استرس می باشد. در ایران اعتبار پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ 78/0 بدست آمده است. 2-پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف فرم کوتاه: که شامل 18 سوال بود. نمره بالاتر بیانگر بهزیستی روانشناختی بهتر است. در ایران آلفای کرونباخ برای کل مقیاس71/0 به دست آمده است. 3-پرسشنامه انعطاف پذیری شناختی ابزار خودگزارشی کوتاه 20 سوالی است. این پرسشنامه برای ارزیابی میزان پیشرفت فرد در ایجاد تفکر انعطاف پذیر به کار می رود. در ایران ضریب اعتبار بازآزمایی کل مقیاس را71/0 گزارش کرده اند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 16 و برای آزمون نقش میانجی انعطاف پذیری شناختی در رابطه بین استرس شغلی و بهزیستی روانشناختی از مراحل پیشنهادی بارون و کنی به روش رگرسیون سلسله مراتبی استفاده شد. یافته ها: بررسی متغیرهای جمعیت شناختی نشان داد که 111نفر (74 درصد) از پرستاران را زنان و 39 نفر (26 درصد) را مردان تشکیل می دادند. 46 نفر (7/30 درصد) مجرد و 104 نفر (3/69 درصد) متاهل بودند. بیشترین فراوانی تحصیلات پرستاران مربوط به کارشناسی با 119 نفر (3/79 درصد) بود. میانگین (±,انحراف معیار) متغیرهای پژوهش از جمله استرس شغلی 97/16±,94/89، انعطاف پذیری شناختی 69/14±,41/102 و بهزیستی روانشناختی 44/9±, 28/78 بدست آمد. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد استرس شغلی با دو متغیر انعطاف پذیری شناختی و بهزیستی روانشناختی رابطه منفی و انعطاف پذیری شناختی با بهزیستی روانشناختی رابطه مثبت دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که در مرحله اول استرس شغلی با بتای (42/0-=β, ) پیش بینی کننده معنادار بهزیستی روانشناختی است. در مرحله دوم متغیرهای استرس شغلی و انعطاف پذیری شناختی به ترتیب با بتای (21/0-=β,و 54/0=β, ) بهزیستی روانشناختی را پیش بینی کردند. با توجه اینکه بتای استرس شغلی در مرحله دوم نسبت به مرحله اول کاهش یافت، نقش میانجی جزیی انعطاف پذیری شناختی در رابطه بین استرس شغلی و بهزیستی روانشناختی مورد تایید قرار گرفت. نتیجه گیری: بیشتر افراد می توانند برای مدت کوتاهی با استرس مقابله کنند اما استرس مزمن باعث ایجاد تغییراتی در وضعیت فیزیولوژیکی و روانشناختی می شود که از پیامدهای آن می توان به کاهش بهزیستی روانشناختی اشاره کرد. به نظر می رسد در رابطه بین استرس شغلی و بهزیستی روانشناختی برخی از عوامل نقش میانجی دارند از جمله انعطاف پذیری شناختی که در این پژوهش مورد بررسی و تایید قرار گرفت. هر چه انعطاف پذیری فرد بیشتر باشد می تواند موقعیتهای سخت و رویدادهای زندگی را به عنوان موقعیتهای قابل کنترل در نظر بگیرد و به راه حلهای جایگزین فکر کند. در چنین شرایطی ظرفیت فرد برای مقابله، سازگاری و رهایی از استرس و دشواریهای زندگی افزایش می یابد. شغل پرستاری بصورتی است که نیازمند رصد کردن عوامل و اطلاعات مختلفی است که هریک از آنها ممکن است به پاسخ متفاوتی نیاز داشته باشد برای مثال ممکن است لازم باشد علاوه بر توجه به حالات عاطفی، رفتاری و فیزیولوژیک بیمار به اطلاعات تشخیصی و درمانی بدست آمده در مورد بیمار هم پاسخ دهند. محیط شغلی آنها می تواند با تغییرات ناگهانی همراه باشد که نیازمند گوش بزنگی مداوم و توانایی تغییر توجه از یک کار به وظیفه دیگر است. از اینرو انعطاف پذیری شناختی که شامل توانایی تغییر آمایه های شناختی به منظور سازگاری با محرک های در حال تغییر محیطی است به پرستاران کمک می کند که محیط شغلی دایما متغیر استرس زا پاسخ مناسب دهند. نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که بخشی از رابطه منفی بین استرس شغلی و بهزیستی روانشناختی تحت تاثیر کاهش انعطاف پذیری شناختی است. از اینرو زمانی که امکان حذف منبع استرس وجود نداشته باشد تقویت انعطاف پذیری شناختی می تواند منجر به کاهش اثرات منفی استرس شود. در این راستا پیشنهاد می شود که جلساتی با هدف آموزش انعطاف پذیری شناختی برای پرستاران برگزار گردد و اثربخشی آن بر افزایش بهزیستی روانشناختی مورد بررسی قرار گیرد.

زمینه و هدف: جو اخلاقی محیط کار پرستاران؛ باعث می شود پرستار با سهیم شدن در تصمیم گیری به سطوح بالاتری از استدلال اخلاقی دست یابد. اگرچه داشتن توانایی تصمیم گیری حایز اهمیت است، اما پاسخ درست به موقعیت ها و غلبه بر ترس نیاز به شهامت اخلاقی دارد. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین درک پرستاران از جو اخلاقی، استدلال و شهامت اخلاقی در بیمارستان انجام گرفته است. مواد و روش ها: پژوهش مقطعی حاضر از نوع توصیفی است که در اسفند ماه 1398 روی 87 نفر از پرستاران شاغل در بیمارستان های شهرستان میبد و اردکان، انجام شد. جهت جمع آوری داده ها از ابزار جو اخلاقیHospital Ethical Climate Survey (HECS)، آزمون معضلات اخلاقی پرستاری Nursing Dilemmas Test (NDT) و پرسشنامه شهامت اخلاقی Professional Moral Courage (PMC) بهره گرفته شد. داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS نسخه 16و آمار توصیفی و تحلیلی (پیرسون، آزمون T مستقل) آنالیز شد. یافته ها: محدوده سنی شرکت کنندگان 50-24 سال و با میانگین 26/7±, 97/32 بود. میانگین نمره جواخلاقی 42/17±, 72/ 83، استدلال اخلاقی 91/6±, 00/45، شهامت اخلاقی 04/6±, 55/45 به دست آمد. بین جنس و درک از جو اخلاقی تفاوت معناداری یافت شد (03/0 =P). اما سایر ویژگی های فردی پرستاران با متغیرهای مورد بررسی تفاوت معناداری نداشتند (05/0

زمینه و هدف: توجه به سلامت، و شادکامی زنان سالمند، که به علت امید به زندگی بیشتر، بیش از مردان در معرض تهدید تنهایی و انزوا، و عدم برخورداری از حمایت اجتماعی هستند، مستلزم پژوهش، و برنامه ریزی دقیق است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه سلامت عمومی و شادکامی زنان سالمند با و بدون همسر مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهرستان بندرعباس در سال 1397 انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، 390 زن سالمند با، و بدون همسر واجد معیارهای پژوهش مراجعه کننده به 8 مرکز بهداشتی درمانی منتخب شهرستان بندر عباس شرکت داشتند. روش نمونه گیری خوشه ای-سهمیه ای، و ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی، پرسشنامه سلامت عمومی Goldberg و Hillier پرسشنامه شادکامی Axford بود. جهت تحلیل داده ها از از نرم افزار SPSS نسخه 2023، و آمار توصیفی (فراوانی، درصد و میانگین و انحراف معیار) و تحلیلی (کای دو، و تی مستقل، آنالیز واریانس)، استفاده شد. یافته ها: از 260 نفر زن سالمند با همسر در این پژوهش، 218 نفر (8/83 درصد)، و از130 نفر زن سالمند بدون همسر83 نفر (8/63 درصد) زیر 70 سال سن داشتند. اکثر زنان بدون همسر (6/67 درصد)، و با همسر (65 درصد)، دارای 5 تا 9 فرزند، و بیش از نیمی از آنان در هر دو گروه دارای 5 تا 9 فرزند متاهل بودند. حدود نیمی از زنان در دو گروه دارای تحصیلات ابتدایی، و اکثرا خانه دار بودند. از لحاظ وضعیت اقتصادی اغلب (5/61 درصد از هر گروه) در سطح متوسط، و نزدیک به نیمی از نظر مالی وابسته بودند. دو گروه مورد مطالعه از لحاظ تمام متغیرهای جمعیت شناختی به جز سن و تعداد سالهای زندگی با همسر همگن بودند نتایج نشان داد گرچه که سالمندان با همسر، در مقایسه با سالمندان بدون همسر از سطح سلامت عمومی مطلوب تر، و شادکامی بیشتری برخوردارند، اما نتایج آنالیز کوواریانس نشان داد که این اختلاف از لحاظ آماری معنی دار نیست. بحث و نتیجه گیری: گرچه برخی از تغییرات در سلامت جسمی و روانی با وضعیت تاهل قابل توضیح است، اما احتمالا عوامل دیگری غیر از صرف داشتن همسر، مانند کیفیت روابط خانوادگی نیز بر حس رفاه، سلامتی و شادکامی این زنان سالمند تاثیر گذار است، که شناسایی آن ها مستلزم انجام تحقیقات بیشتری است.

مقدمه: تغییرات اپیدمیولوژیک در گذر زمان باعث شده است تا بیماری های مزمن روز به روز اهمیت بیشتری پیدا کنند. پرفشاری خون نیز به عنوان یک بیماری مزمن شناخته شده است. شیوع بالای پرفشاری خون در سراسر جهان، این بیماری را به شکل مشکل عمده بهداشتی در جوامع تبدیل کرده است. از طرفی، سلامت معنوی به عنوان یکی از شاخص های بهداشتی و نیز یکی از عوامل پیشگویی کننده خودمراقبتی در بیماری های مزمن مطرح شده است. لذا این پژوهش با هدف تعیین ارتباط سلامت معنوی با پیروی از رژیم درمانی در بیماران مبتلا به پرفشاری خون انجام شده است. روش کار: در این مطالعه توصیفی همبستگی، 121 بیمار مبتلا به پرفشاری خون به روش نمونه گیری مستمر از کلینیک های قلب وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران به شیوه نمونه گیری مستمر انتخاب شدند. اطلاعات از طریق فرم اطلاعات جمعیت شناختی و پرسش نامه های روا و پایا شده سلامت معنوی Ellison, Paloutzian (1982) و پیروی از رژیم درمانی Hil-Bone (2000) جمع آوری شد. روایی و پایایی این پرسش نامه ها به ترتیب از طریق روایی محتوی و محاسبه همسانی درونی بدست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 16 و آزمون های آماری اسپیرمن، تی مستقل، کای اسکویر و آنالیز واریانس استفاده شد. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان می دهد بین سلامت معنوی و پیروی از رژیم درمانی در بیماران مبتلا به پرفشاری خون ارتباط منفی و معنی دار وجود دارد (001/0=p و05/0-=r). بحث: یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که با افزایش سلامت معنوی، پیروی از رژیم درمانی در بیماران مبتلا به پرفشاری خون کاهش می یابد. به نظر می رسد که برخورداری از سلامت معنوی برای این گروه از بیماران منجر به پیروی کمتر آنان از رژیم درمانی می گردد.

زمینه و هدف: نتایج مطالعات قبلی حاکی از عملکرد ضعیف و دانش ناکافی کارکنان اتاق عمل در زمینه احیای قلبی ریوی است. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش به روش خود ارزیابی تصویری برسطح دانش، عزت نفس و عملکرد کارکنان اتاق عمل در احیای قلبی ریوی پیشرفته، انجام شد. روش بررسی: این مطالعه پیش تجربی از نوع پیش آزمون، پس آزمون تک گروهی با شرکت 32 نفر از کارکنان اتاق عمل انجام شد. مداخله به صورت برگزاری کارگاه احیای قلبی ریوی و فیلم برداری از انجام عملی احیای قلبی بر روی مولاژ توسط هریک از شرکت کنندگان و سپس باز پخش فیلم به منظور خودارزیابی بود. داده ها با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر-ساخته دانش و پرسشنامه عزت نفس Rosenberg در 3 نوبت (قبل، بلافاصله و 8 هفته پس از مداخله) و پرسشنامه خود ارزیابی عملکرد و چک لیست مشاهده ای عملکرد در دو نوبت (بلافاصله و 8 هفته پس از مداخله) جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS16 آنالیز واریانس با تکرار مشاهدات، Greenhouse-Geisser و Bonferroni post hoc test و تی زوجی انجام شد. یافته ها: میانگین نمره دانش کارکنان اتاق عمل از قبل تا بلافاصله بعد از مداخله ارتقاء یافت (001/0>P) اما تفاوتی بین زمان های قبل و 8 هفته بعد از مداخله دیده نشد. در خصوص میانگین نمرات عزت نفس نیز از قبل تا 8 هفته بعد از مداخله ارتقاء یافتند و این تفاوت مربوط به 3 زمان اندازه گیری قبل، بلافاصله و 8 هفته بعد از مداخله بود (004/0=P). به علاوه اینکه میانگین نمرات خودارزیابی عملکرد افزایش و عملکرد مشاهده شده کاهش پیدا کرد که این تفاوت ها مربوط به زمان های بلافاصله بعد و 8 هفته بعد از مداخله بود (001/0>P). نتیجه گیری کلی: روش آموزشی خودارزیابی تصویری در ارتقاء عزت نفس و خودارزیابی عملکرد کارکنان اتاق عمل در میان مدت موثر بوده و بدین منظور به استفاده از این روش در آموزش های مداوم احیای قلبی ریوی توصیه می شود.

مقدمه: بیشتر بیماران آسیب مغزی بر اساس شدت ضایعه، کما را تجربه می کنند. از جمله عوارضی که بیماران مبتلا به کما را در بخش های مراقبت ویژه تهدید می نماید، خطربروز محرومیت حسی است که تحریکات مکرر حسی می تواند جهت توانبخشی و افزایش سطح هوشیاری این بیماران مفید واقع گردد. هدف از این مطالعه تعیین تاثیر تحریکات حسی با صدای آشنا و ترجیحات شنوایی بیمار بر سطح هوشیاری بیماران آسیب مغزی بستری در بخش های مراقبت ویژه در بیمارستان های منتخب شهر اهواز می باشد. روش بررسی: مطالعه حاضر یک مطالعه شبه تجربی می باشد که بر روی 45 بیمار بستری در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان های منتخب شهر اهواز درسال 1399 انجام شد. نمونه گیری در بازه زمانی 6 ماه به صورت مستمر صورت گرفت. بیماران دارای شرایط ورود به مطالعه به روش تصادفی سازی جایگشتی به دو گروه مداخله و یک گروه کنترل تقسیم شدند. جهت بیماران گروه اول (تحریک شنوایی با صدای آشنا) و گروه دوم (تحریک شنوایی با صدای مورد علاقه بیمار) به مدت 15 دقیقه برای 3 روز از ابتدای پذیرش و دو نوبت در روز (مجموعا 6 نوبت) در ساعات 10 صبح و 3 عصر از طریق ضبط صوت پخش شد. برای گروه کنترل مراقبت های روتین و صداهای روتین بخش انجام گردید. 15 دقیقه قبل و 15 دقیقه بعد از مداخله در سه گروه سطح هوشیاری با مقیاس GCS اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد میانگین سطح هوشیاری گروه ترجیحات شنوایی و صدای آشنا بعد از مداخله به طور معناداری بیشتر از گروه کنترل بود (05/0> P) اما بین دو گروه ترجیحات شنوایی و صدای آشنا اختلاف معنادار وجود نداشت (05/0< P). نتیجه گیری: با توجه به این که صدای آشنا و ترجیحات شنوایی سطح هوشیاری بیماران مورد مطالعه موثر بوده است لذا توصیه می شود در صورت امکان برنامه تحریکات شنوایی با صدای خانواده نزدیک و ترجیحات شنوایی برای بیماران در وضعیت کما در بخش های مراقبت ویژه فراهم گردد.

زمینه و هدف: جمعیت سالمند در جهان و همچنین در ایران روند رو به افزایش دارد، که این روند میتواند نشانگر افزایش قابل توجه بیماری های مزمن بویژه بیماریهای نارسایی کلیوی در سالمندان و عوارض همراه آن از جمله اختلال خواب، باشد که سبب اختلال در فعالیت های روزانه و کیفیت پایین زندگی در این بیماران می گردد. بنابراین پژوهشگر برآن شد تا پژوهشی را با استفاده از فعالیت ورزشی و تاثیر آن بر کیفیت خواب بیماران سالمند تحت همودیالیز انجام دهد. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع تحقیق تجربی می باشد که برروی 30 سالمند بیمار سالمند تحت همودیالیز (15 نفر گروه آزمون و 15 نفر گروه کنترل) در مرکز خیریه غیاثی شهر تهران سال 99-1398انجام شد. ابزارهای پژوهش شامل فرم اطلاعات جمعیت شناختی، آزمون کوتاه شناختی و پرسشنامه کیفیت خواب پیست بورگ بود. در گروه آزمون سالمندان فعالیت ورزشی به مدت 8 هفته و 3 بار در هفته در طول دیالیز انجام دادند. در گروه کنترل بجز مداخلات روتین مداخله ای انجام نگرفت. یافته ها: با مقایسه کیفیت خواب بین هفته اول و هشتم پژوهش در گروه آزمون، مشخص شد که بعد از اجرای برنامه ورزشی، کیفیت خواب بصورت معنی داری بهبود یافت(0001/0p<) ولی مقایسه توزیع میانگین کیفیت خواب بین هفته اول و هشتم پژوهش در گروه کنترل به لحاظ آماری کاهش معنی دار داشت(001/0P=). مقایسه توزیع میانگین کیفیت خواب بین دو گروه آزمون و کنترل قبل از انجام پژوهش به لحاظ آماری معنی دار بود(035/0P=) و گروه کنترل کیفیت خواب بهتری داشتند و این تفاوت توزیع میانگین کیفیت خواب بین دو گروه در هفته هشتم پژوهش به لحاظ آماری نیز معنی دار شد (0001/0p<) و در پایان مداخله کیفیت خواب در گروه آزمون بهتر از گروه کنترل شد. بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش علاوه بر اینکه میتواند در افزایش دانش پرستاری موثر باشد همچنین، می تواند از این روش به عنوان یک روش ایمن و کم هزینه که بر بهبود کیفیت خواب سالمندان تحت همودیالیز موثر است، استفاده کرد.