رستنیها
سال:1401 | دوره:23 | شماره:1 (پیاپی 64) |تعداد مقالات:9

به منظور بررسی تنوع زیستی جنس های Penicillium و Talaromyces در ریزوسفر نیشکر در استان خوزستان، تعداد 64 نمونه خاک جمع آوری شده از هشت کشت و صنعت نیشکر مورد بررسی قرار گرفت که از این تعداد، 187 جدایه از جنس Penicillium و هشت جدایه از جنس Talaromyces به دست آمد. بیش ترین تعداد جدایه Penicillium به دست آمده در این تحقیق، به ترتیب مربوط به کشت و صنعت های نیشکر کارون (39 جدایه)، امیرکبیر (33 جدایه) و هفت تپه (30 جدایه) بود. به منظور انتخاب نماینده هایی از جدایه ها جهت انجام مطالعات ریخت شناختی، روش PCR-RFLPs براساس فرآورده تکثیر یافته ژن β,-tubulin کلیه جدایه های به دست آمده مورد استفاده قرار گرفت. براساس مطالعات ریخت شناختی و مولکولی مبتنی بر ژن β,-tubulin، گونه T. pinophilus و 11 گونه Penicillium شامل P. chrysogenum، P. citrinum، P. crocicola، P. crustosum، P. oxalicum، P. palitans، P. parvulum، P. polonicum، P. restrictum، P. rubens و P. simile شناسایی شدند که در این میان، گونه های P. parvulum و P. simile برای نخستین بار از ایران گزارش می شوند. گونه P. citri فراوان ترین گونه (61/64 %) شناسایی شده در این تحقیق بود که از تمامی کشت و صنعت های نیشکر جداسازی شد. بیشترین تنوع گونه ای Penicillium مربوط به کشت و صنعت سلمان فارسی بود. اعضای جنس Talaromyces هم با فراوانی و تنوع بسیار کم و تنها از کشت و صنعت های امیر کبیر، دعبل خزاعی، سلمان فارسی و کارون شناسایی شدند.

دانه گرده 33 گونه متعلق به 20 جنس از نعناییان، پراکنده در برخی رویشگاه های ایران با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی روبشی (SEM) مورد بررسی قرار گرفت. ریخت شناسی گرده گونه های Otostegia persica، Hymenocrater oxyodontus و مشخصات سطح اگزین در Salvia splendens وS. hypoleuca و Phlomis herba-venti subsp. lenkoranica برای نخستین بار مورد مطالعه قرار گرفت. این بررسی اندازه های متغیر قابل توجهی را در دانه های گرده به صورت بسیار کوچک، کوچک، متوسط تا بزرگ نشان داد. به علاوه، در مطالعه حاضر، پنج نوع شکل دانه گرده به صورت دوکی-گرد، نیمه دوکی، دوکی-کشیده، مخروطی-گرد و نیمه دوکی-پهن مشاهده شد. شیار در دانه های گرده اعضای این تیره به دو شکل سه شیاری و شش شیاری بود، گرچه به صورت هشت شیاری نیز در گونه هایZiziphora clinopodioides وZ. tenuior مشاهده شد. ده نوع تزیینات مختلف اگزین نیز به صورت مشبک (reticulate) و ریزمشبک (micro-reticulate)، چاله یا حفره دار (foveolate)، چین دار (rugulate)، چین ظریف (rugulose)، دوبار مشبک (bi-reticulate)، حفره دار-چین دار (rugolate-foveolate)، حفره دار-مشبک (foveolate-reticulate)، حفره دار-چین ظریف (foveolate-rugulose) و ریزحفره دار-چین دار (micro-foveolate-rugolate) مشاهده شد. این بررسی نشان داد که مشخصات دانه های گرده برای کاربردهای طبقه بندی ارزشمند بوده و ممکن است ابزار مفیدی برای تمایز بین جنس ها و گونه ها در طبقه بندی نعناییان باشد.

ریخت شناسی ساختار بافت نوشجای در جنس چلیپا (Matthiola) متعلق به کلمیان در محدوده فلورا ایرانیکا با استفاده از استریومیکروسکوپ به منظور درک ارزش سیستماتیکی و روابط فروجنسی آن مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه، مشخص شد که بیشتر ویژگی های این بافت در بین جمعیت های یک گونه ثابت ولی بین گونه های مختلف این جنس متنوع هستند. ویژگی های قابل اتکا عبارتند بودند از: نوع و تعداد نوشجای ها، شکل نوشجای کناری، حضور یا فقدان، طول و فاصله ضمایم نوشجای کناری. در بین این ویژگی ها نوع و تعداد نوشجای در ارایه یک گروه بندی مفید هستند. سه نوع نوشجای در جنس مذکور دیده شد که ساختار آن ها در بیشتر گونه ها به صورت دو نوشجای قمری شکل بود. Matthiola alyssifolia و M. longipetala از نظر نوع و تعداد نوشجای بین گونه ها منحصر به فرد بودند. همچنین، شکل این بافت در بین افراد جمعیت های مختلف گونه های چندریختی در M. longipetala، M. revoluta و M. chenopodiifolia نسبتا یکسان بود.

فرفیون با بیش از 2000 گونه به عنوان دومین ابرجنس گیاهی در سرتاسر خشکی های کره زمین به غیر از مناطق قطبی پراکنش دارد. ایران با چهار زیرجنس، 19 بخش، سه زیربخش و 93 گونه یکی از مراکز تنوع زیستی و پس از ترکیه غنی ترین کشور در منطقه غرب آسیا برای این جنس محسوب می شود. همچنین، ایران با 21 گونه انحصاری و 33 گونه نیمه انحصاری بیشترین تعداد گونه های انحصاری را در منطقه در خود جای داده است. بالاترین تنوع گونه ای این جنس در ایران به ترتیب در استان های مازندران (30 گونه)، خراسان (27 گونه)، البرز و آذربایجان شرقی (هر یک با 26 گونه) می باشد. کم ترین تنوع گونه ای این جنس به ترتیب در استان های قم (شش گونه) و بوشهر (هشت گونه) می باشد. بیشترین تنوع گونه های انحصاری به ترتیب در استان های اصفهان و فارس با هشت و هفت گونه و سپس کرمان، خراسان و مازندران هر یک با پنج گونه مشاهده شده در حالی که در دو استان قم و کرمانشاه، گونه انحصاری گزارش نشده است. ارزیابی جایگاه حفاظتی 60 گونه انحصاری، نیمه انحصاری و کمیاب در سطح کشور، 30 گونه در رتبه حداقل نگرانی (LC)، سه گونه در مرتبه نزدیک تهدید (NT)، نه گونه در مرتبه آسیب پذیر (VU)، نه گونه در جایگاه خطر انقراض (EN) و نه گونه در بحران انقراض (CR) را نشان داد.

هدف از این مطالعه، یافتن روابط فیلوژنتیک سیانوباکتری ها براساس ژن های 16S rRNA و ITS و توالی های پالیندرومی HIP، ERIC و STRR بوده است. به این منظور، نمونه برداری از پنج چشمه از قنات های کم عمق روستاهای گنبدکاووس (استان گلستان) انجام شد و در محیط کشت Z8 خالص سازی گردید. پس از استخراج DNA، ژن های 16S rRNA و ITS تکثیر و توالی یابی شدند. درخت فیلوژنتیک با استفاده از روش Likelihood Maximum و مدل مناسب به کمک وب سرور برخط Iqtree server ساخته شد. ساختار ثانویه ITS، در بخش های مختلف مارپیچ D1-D1′, ، D2، D3، tRNAIle، tRNAAla، BOX B، BOX A و V3 به کمک برنامه Mfold رسم شد. سپس، آنالیز فیلوژنتیک انگشت نگاری ها به کمک حضور و عدم حضور باندهای مجزا و قابل تکثیر در هر الگوی انگشت نگاری DNA تولید شده با پروفایل های PCR HIP، ERIC و STRR، به اطلاعات دوتایی تبدیل برای ساختن دندروگرام مرکب، استفاده شد. نتایج نشان داد که سویه های مورد بررسی متعلق به چهار تیره به اسامی Aphanizomenonaceae، Nostocaceae، Hapalosiphonaceae و Calotrichaceae از زیربخش راسته Nostocales بودند. نتایج کلاسترهای دندروگرام های رسم شده حاصل از تکثیر توالی های پالیندرومی تاییدکننده کلاستربندی های درخت های فیلوژنتیکی بود. به هر حال، نتایج حاصل از بخش های متغیر در بخش های D1-D1′,و Box-B ژن ITS، ساختارهای ثانویه منحصر به فردی یافت گردید که الگوی مشابهی با سویه های نزدیک به خود را نداشتند. نتایج کلی نشان داد که داده های حاصل از انگشت نگاری های ژنومیک، آنالیزهای درون رایانه ای و فیلوژنتیکی، برای تمایز سویه های نزدیک به هم سیانوباکتری ها بسیار مفید می باشند.

جنس Seidlitzia (تاج خروسیان) دارای سه گونه علفی و یک گونه درختچه ای است. گیاه اشنان (Seidlitzia rosmarinus) یکی از گیاهان مقاوم جوامع شورپسند است که نقش مهمی در حفاظت خاک ایفا می کند. در این تحقیق، نشانگر مولکولی RAPD برای بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت گونه مذکور، 85 نمونه گیاهی از 17 جمعیت، مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد پنج آغازگر تصادفی در انجام واکنش RAPD به کار گرفته شد و در کل 400 باند DNA به دست آمد. بیشترین تعداد باندها از دو آغازگر OPM-06 وOPS-07 به دست آمد. در تجزیه کلاستر ژنوتیپ ها برای تفسیر داده های آنالیز RAPD از نرم افزار NTSYS Ver. 2. 02 استفاده شد. ماتریس تشابه ایجاد شده در نرم افزار NTSYS با روش UPGMA با استفاده از مدل خوشه بندی SAHN به دست آمد. در تحقیق حاضر، جمعیت کاشان (PSE) با بیشترین فاصله، به عنوان گروه خواهری سایر جمعیت های موجود در نظر گرفته شد. بعد از تشکیل ماتریس صفر و یک با کمک نرم افزار Gen Alex 6. 41، برای تفسیر داده های آنالیز RAPD، از نرم افزار آنالیز واریانس مولکولی (AMOVA) به منظور برآورد تنوع ژنتیکی استفاده شد. از مجموع کل تنوع، بیشترین میزان تنوع ژنتیکی یعنی 69% آن مربوط به تنوع درون جمعیتی، 31% تنوع بین جمعیتی محاسبه شد. با توجه به اهداف این تحقیق، می توان نتیجه گرفت که نشانگر مولکولی RAPD روشی سودمند برای بررسی پراکندگی ژنتیکی جمعیت اشنان بوده است.

در تابستان و پاییز سال 1399، برای شناسایی برخی آرایه های قارچی مرتبط با گیاهان، از باغ ها و جنگل های استان های البرز، گلستان، گیلان و مازندران بازدید به عمل آمد و از گیاهان مو (Vitis vinifera)، سرو زربین (Cupressus sempervirens)، آلو بخارا (Prunus spinosa) و علف قناری (Phalaris minor) دارای علایم بیماری، نمونه برداری انجام شد. پس از جداسازی و خالص سازی، شناسایی ریخت شناختی و مولکولی آرایه ها با استفاده از توالی یابی نواحی ژنومی ITS rDNA صورت گرفت. براساس تلفیق داده های حاصل از ریخت شناسی و مولکولی، در تحقیق حاضر، چهار گونه متعلق به چهار جنس مختلف از تیره Chaetomiaceae (رده Sordariomycetes، راسته Sordariales) شامل گونه های Ovatospora brasiliensis از مو، Dichotomopilus erectus از سرو زربین و Staphylotrichum longicolle از علف قناری و همچنین تیره Didymosphaeriaceae (رده Dothideomycetes، راسته Pleosporales) شامل گونه Pseudopithomyces chartarum از آلو بخارا، شناسایی و معرفی می شوند که تمام جنس ها و گونه های به دست آمده برای فونگای ایران جدید هستند. همچنین درختان مو، سرو زربین، آلو بخارا و علف قناری به عنوان میزبان های جدید برای این آرایه ها در دنیا گزارش می شوند.

از آغاز تاسیس هرباریوم وزارت جهاد کشاورزی ("IRAN") در سال 1324، طی ماموریت های صحرایی به مناطق مختلف ایران و نمونه برداری از گیاهان آوندی، علاوه بر جمع آوری های اندکی که از خزه ها نیز صورت می گرفت، پس از تاسیس مجموعه خزه ها یکی از زیرمجموعه های هرباریوم فوق در سال 1376، به منظور توسعه آن، نمونه برداری های منظم در قالب پروژه های تحقیقاتی توسط نگارنده آغاز گردید. ضمن مبادرت به شناسایی نمونه ها، به مواردی برخورد می شد که با بررسی های مولکولی و تجزیه و تحلیل های تبارزایشی که طی دهه های اخیر در مورد این گیاهان انجام گرفته، اسامی علمی آن ها نیز همچون دیگر رستنی ها، همواره دستخوش تغییراتی در سطوح مختلف تاکسونومیکی گردیده که لازم است هر از چندگاهی این اطلاعات روزآمد شوند. بر این اساس، با بازنگری کل نمونه های خزه موجود در هرباریوم مذکور با استفاده از منابع معتبر، بیش از 240 گونه شناسایی گردید که از این میان، نام 39 آرایه بروزرسانی و تصحیح شد. لذا هدف از این نوشتار، ارایه نخستین فهرست خزه های هرباریوم "IRAN" شامل 248 گونه، 92 جنس متعلق به 37 تیره تحت 12 راسته و چهار رده می باشد.

در بررسی نمونه های جمع آوری شده از شمال کشور، نمونه ای متعلق به جنسDaphne L. از تیره Thymelaeaceae جمع آوری گردید که دارای مشخصات ریخت شناختی زیر می باشد: گیاه درختچه ای افراشته، به ارتفاع تا یک متر، ساقه ها محکم، شاخه های مسن قهوه ای، شاخه های جوان سبز رنگ؛ پوست قرمز-قهوه ای؛ برگ ها چرمی، متراکم در انتهای شاخه، واژتخم مرغی-قاشقی، بیضوی و یا مستطیلی-بیضوی، نوک تیز و در قاعده باریک شونده، به ابعاد 5/3-5/1 × 9-3 سانتی متر، بدون کرک؛ گل آذین محوری، متشکل از یک جفت گل، دم گل آذین به طول 25-10 میلی متر؛ دم گل به طول 8-3 میلی متر؛ گل ها به رنگ سبز مایل به زرد؛ لوب گل بنه باریک، نیزه ای، نامساوی، دو لوب کوتاه تر از بقیه؛ تخمدان بدون کرک؛ میوه شفت، قرمز رنگ، به طول 5-5 میلی متر و عرض 4-3 میلی متر (شکل 1). براساس ویژگی های ذکر شده و به استناد منابع موجود (Boissier et al. 1879, Pobedimova, 1949, Parsa 1951, Peterson 1972, Tan 1982)، این نمونه ها haematocarpa subsp. G. Woronow Daphne pontica تعیین نام شد. این زیرگونه برای نخستین بار برای ایران گزارش می شود. این گیاه از جنوب شرق اروپا تا منطقه قفقاز پراکنش داشته و در درختزارها یا شیب های پربوته رشد می کند، همیشه سبز، بسیار گل ده، میوه ده و معطر بوده و به ویژه هنگام غروب دارای بوی قوی می باشد. در طبقه بندی های موجود، گونه Daphne albowiana نیز با زیرگونه haematocarpa مترادف شده است (theplantlist. org)...