مجله دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
سال:1380 | دوره:14 | شماره:1 (مسلسل 26) |تعداد مقالات:12

با مستثنی ساختن جراحان عمومی، چشم پزشکان و جراحان گوش و گلو و بینی، دندانپزشکان نقش عمده ای در پیدایش و تکمیل جراحی پلاستیک و ترمیمی امروزی ایفا کرده اند. به هنگام مطالعه تاریخچه جراحی ترمیمی (بویژه بخش جراحی فک و صورت) طی دهه ای 70-1960 می توان سه گروه از جراحان دندانپزشک را مشخص و متمایز نمود:الف- افرادی که با استفاده از دانش و مهارت تخصصی خود در زمینه علم تشریح ناحیه فک و صورت، جراحان پزشک را جهت توسعه و تکمیل جراحی پلاستیک و ترمیمی یاری و حمایت کرده اند؛ نظیرHarlod Gillies  که در کتاب «جراحی پلاستیک» چندین بار از کمک و یاری جراح و دندانپزشکی به نام Kelsey-Fry قدردانی نموده است؛ همچنین در آلمان برخی دندانپزشکان نقش بارزی در همکاری و همفکری با جراحان عمومی داشته اند که در این میان می توان از Schroder ,Bier, Ernest و نیز جراحی به نام Klapp نام برد. این نقش حمایتی دندانپزشکان هم اکنون نیز در کشورهای اسکاندیناوی و انگلیسی زبان اروپا و آمریکای شمالی حفظ شده است. در دهه های اخیر جراحان پلاستیک جهت طرح درمان و جراحی بیماران خود از متخصصین ارتودنسی کمک می گیرند.ب- در جنگ جهانی اول و دوم بسیاری از جراحان دندانپزشک با آسیبهای نسوج نرم و سخت صورت مواجه شدند و نسبت به درمان و بازاسزی آن صدمات اقدام  نمودند. آنان برای فعالیت در تمام زمینه های جراحی فک و صورت، مجبور به اخذ مدرک پزشکی و دندانپزشکی بودند تا بتوانند بنیانگذار مکتبهای تازه (Schools) برای این تخصص جدید باشند. نمونه این بزرگان Ginestet, Wassmund وPichler  و دیگران در اروپا و Kazanijan, Ivy, Dingman در آمریکا بوده اند. قابل ذکر است که در گذشته نه چندان دور برخی از جراحان عمومی که در زمینه جراحی پلاستیک کار می کرده اند، لازم دانسته اند  که تحصیلات دندانپزشکی داشته باشند و دکتری آن را دریافت دارند.در برخی دانشکده های  دندانپزشکی مشاهده می شد که یک نفر استاد جراحی در سنین بالای چهل سالگی، به منظور پر کردن خلا عملی خود به آموختن پرداخته است و آپاره های پروتزی و دندانپزشکی می سازد تا موفق به اخذ دکتری دندانپزشکی شود.

استفاده از روش کد گذاری بیماریها ، به منظور بهره وری ،دسترسی سریع و آسانتر به موارد مختلف بیمارها و نیز استفاده تحقیقاتی از پرونده های بیماران، پیشنهاد شده است. وقتی حجم قابل قبول توجهی از اطلاعات پزشکی بیماری های مختلف در بایگانی مدارک پزشکی وجود داشته باشد، نیاز به چنین روشی بیشتر محسوس می باشد.این امر سهولت مکانیزاسیون داده ها را نیز به دنبال دارد. سازمان جهانی بهداشت (WHO) با همکاری کشورهای مختلف طبقه بندی واحدی از بیماریها را با عنوان ICD را تدوین نموده است که پس از تجدید نظرهای متعدد، چاپ دهم آن تحت عنوان ICD-10 هم اکنون در دسترس می باشد. کتاب ICD-DA به دلیل وسعت و حجم زیاد بیماری های دهان و دندان، به طبقه بندی آنها پرداخته است. برای طبقه بندی جراحیهای فک ، دهان  و دندان باید از کتاب ICPM استفاده کرد. این دو کتاب را می توان در مراکز دندانپزشکی، جراحی فک و آسیب شناسی دهان جهت گرد آوری اطلاعات و آمار بهداشتی و همچنین منافع آموزشی مورد بهره برداردی قرار داد ...

وجود لایه اکسید در سطح آلیاژ، زمینه چسبندگی آن را به پرسلن فراهم می سازد. در سطح آلیاژهای بیس متال نسبت به آلیاژهای با طلای بالا، اکسید بیشتری ایجاد می شود. ممکن است تشکیل لایه اکسید زیاد، منجر به شکست باند گردد و ضخامت آن در اثر پخت مکرر پرسلن، افزایش یابد. هدف از این مطالعه تعیین اثر پخت مکرر پرسلن بر مقاومت باند دو آلیاژ بیس متال مینالوکس و وراباند 2 می باشد؛ به همین منظور شانزده صفحه فلزی (50´5´0.5) از هر گروه آلیاژ ریخته شد و سطح آنها مطابق دستور کارخانه آماده گردید. پرسلن با ضخامت یکسان (1 میلی متر) در یک سوم میانی نمونه ها قرار داده شد. هر گروه از آلیاژ به سه زیر گروه تقسیم شد. گروه اول بعد از گلیز کنار گذاشته شد. گروه دوم و سوم 2 و 4 بار بیشتر پخت شدند و مقاومت باند آنها توسط روش خمش 3-Point مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آنالیز واریانس یک طرفه استفاده شد. نتایج حاصله اختلاف معنی داری را بین مقاومت باند نمونه ها در اثر پخت مکرر پرسلن و همچنین بین مقاومت باند دو آلیاژ در تعداد پخت مساوی نشان نداد. بر اساس یافته های این مطالعه، آلیاژهای مینالوکس و وراباند 2 از نظر باند به پرسلن مشابهت دارند.

حفره خشک (Dry Socket) یکی از عوارض نسبتا شایع در آوردن دندانها می باشد. اتیولوژی و پاتوژنز این عارضه کاملا شناخته شده نیست و فاکتورهای متعددی به عنوان عوامل مستعدکننده این عارضه مطرح شده اند. در راستای نیاز به انجام تحقیقات بیشتر در مورد میزان شیوع و اتیولوژی این عارضه، مطالعه حاضر در بخش جراحی دهان و فک و صورت دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران به صورت مقطعی از اول مهر ماه سال 1376 تا پایان تیرماه سال 1377 انجام شد. در این مدت تعداد دندانهای کشیده شده 4880 مورد و تعداد بیمارانی که با عارضه حفره خشک به بخش مراجعه نمودند، 25 مورد بود. در این مطالعه عوامل موثر شامل: سن، جنس، نوع دندان کشیده شده، علایم عارضه، وارد شدن تراما حین کشیدن دندان، سابقه عفونت دندان، سطح بهداشت دهان، استعمال دخانیات و ابتلا به بیماریهای سیستمیک بود. نتایج نشان داد که شیوع حفره خشک در بخش جراحی دهان و فک و صورت این دانشکده حدود 5/0% و در خانمها بیش از دو برابر آقایان بود. این حفره در ناحیه مولرهای سوم فک پایین به میزان قابل ملاحظه ای بیشتر از نواحی دیگر مشاهده گردید.

دندانپزشکان معمولا با استفاده از رادیوگرافی های بایت وینگ (Bitewing) به ضایعات پوسیدگی پروگزیمالی پی می برند و با توجه به عمق مشاهده شده از پوسیدگی، درمانهای خود را پایه ریزی می کنند. این تکنیک در حال حاضر عمومی ترین و قابل قبول ترین روش در این زمینه می باشد؛ اگرچه درصدی خطا در تعیین عمق ضایعات پروگزیمالی در آن به چشم می خورد که عمدتا به دلیل محدوده وسیع دانسیته در فیلم های جدید High Speed با استفاده از ولتاژهای پایین می باشد. متغیرهایی از قبیل Superimposition و گاه بزرگنمایی نیز در ایجاد این اختلاف موثر می باشند. در این مطالعه به منظور تفسیر صحیح تر رادیوگرافی های بایت وینگ و در نهایت تشخیص دقیق تر، ضخامت عاج مشاهده شده در زیر پوسیدگی های پروگزیمالی در رادیوگرافی بایت وینگ و نسج دندان مورد مقایسه قرار گرفتند‍؛ بررسی علل این اختلاف جزء اهداف این تحقیق نمی باشد. به این منظور از 24 نمونه دندان خلفی با پوسیدگی پروگزیمالی استفاده شد و قبل و بعد از برداشتن پوسیدگیها، رادیوگرافی بایت وینگ انجام شد و سپس دندانها به دو نیم تقسیم شدند و ضخامتهای عاج در زیر پوسیدگیهای پروگزیمالی در رادیوگرافی و نسج دندان در زیر میکروسکوپ با دقت 0.01 میلی متر اندازه گیری شد. پس از انجام آزمون آماری مربوطه (t.test)، مشخص شد که میانگین ضخامت عاج در نسج دندان 41% ضخامت عاج در رادیوگرافی بایت وینگ می باشد که نشانگر کاهشی حدود 59% می باشد.

سیالوپروتئین، یک گلیکوپروتئین اسکلتی فسفریله است که نقش آن بخوبی درک نشده است. ممکن است این گلیکوپروتئین در تمایز سلولی و تبدیل ماتریکس غیر معدنی به ساختمان معدنی در دندان موثر باشد. هدف از انجام این تحقیق، اندازه گیری مقدار سیالوپروتیین در سرم افراد سالم، که دندان پوسیده ندارند و در بیماران دارای حداقل دو دندان پوسیده و بررسی ارتباط آن با تغییرات ساختمانی مینا و عاج دندان می باشد. گروه مطالعه شامل 50 نفر (32 نفر مرد و 18 نفر زن) در سنین 17 تا 54 سال (با متوسط سنی 32.5 سال) بود. گروه کنترل شامل 50 نفر (26 نفر مرد و 24 نفر زن) در سنین 22 تا 51 سال (با متوسط سنی 39.6 سال) بود. نتایج آزمایشگاهی گروه اخیر به عنوان مرجع مورد استفاده قرار گرفته است. برای انجام پژوهش، نمونه خون از افراد مراجعه کننده به کلینیک دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی بابل تهیه شد. نمونه خون تهیه شده از هر مورد در دور 3000 به مدت 20 دقیقه سانتریفوژ شد و محلول بالایی جدا گردید. نمونه های به دست آمده به مدت 20 دقیقه در دور 10000 سانتریفوژ و سپس محلول رویی به ستون کروماتوگرافی حاوی ژل سفارز انتقال داده شد و با گوانیدین HCL- با غلظت 4 مول در لیتر وتریس 0.1 مولار با pH=7.4 انتقال داده شد و با سرعت 0.5 میلی لیتر در دقیقه شسته شد. فراکشن های به دست آمده توسط کروماتوگرافی هر یک از نمونه ها به طور مجزا الکتروفورز گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که مقدار سیالوپروتیین در سرم افراد دارای دندان پوسیده بیشتر و برابر با 18.45±3.21 میکروگرم در لیتر و در سرم گروه کنترل برابر با 11.37±2.45 میکروگرم در لیتر می باشد.

ترویج رشد استخوان اطراف ایمپلنت دندانی موجب پایداری و تثبیت سریعتر ایمپلنت و نیز کاهش زمان التیام و درمان می گردد. پوششهای بیوسرامیکی از جمله هیدروکسی آپاتیت، قادر است بر روی ترویج رشد و روند تشکیل استخوان تاثیر بگذارد و سبب بالارفتن بافت استخوان شود. هدف از این مطالعه، ارزیابی مقایسه ای رشد استخوان اطراف اندو ایمپلنت های دندانی با و بدون پوشش هیدروکسی آپاتیت بود. در این تحقیق از 36 دندان نیش فک پایین 20 گربه سالم استفاده شد و پس از آماده سازی کانال دندانها و ناحیه پری آپیکال، بطور اتفاقی یکی از چهار نوع ایمپلنت تهیه شده از آلیاژ وایتالیوم و فولاد زنگ نزن با و بدون پوشش هیدروکسی آپاتیت در داخل دندان اندوایمپلنت گردید. پس از گذشت چهار ماه، میزان ترویج رشد استخوان با میکروسکوپ الکترونی روبشی ارزیابی شد. نتایج نشانگر آن است که اختلاف معنی داری در رشد استخوان اطراف اندوایمپلنت های با و بدون پوشش هیدروکسی آپاتیت وجود دارد.

گونه ای خاص از بیماریهای پریودنتال به نام Rapidly Progressive Periodontitis (RPP) نامیده می شود. سن ابتلا به این بیماری قبل از 39 سالگی و سرعت تخریب استخوان و از بین رفتن چسبندگیها 4 تا 5 برابر سایر بیماریهای پریودنتال گزارش شده است. هدف از این مطالعه تعیین میزان حضور اکتینوباسیلوس اکتینومیست کومیتانس در ضایعات پیشرفته پریودنتال می باشد. در این مطالعه، باکتری موجود در فلور زیر لثه ای 15 نفر از مبتلایان به RPP جمعا از 60 ناحیه با استفاده از روش کشت بیهوازی و کاپنوفیل مورد بررسی قرار گرفتند. 13 بیمار ( 6/86%) از لحاظ وجود اکتینوباسیلوس Aa مثبت بودند و 2 بیمار (3/13%) پس از 2 بار نمونه گیری در کشت Aa قابل شناسایی نبودند. 29 ناحیه (3/48%) از لحاظ وجود Aa مثبت و 31 ناحیه (7/51%) منفی بود. در این بررسی در مجموع از 7/86% بیماران اکتینوباسیلوس جدا و کشت داده شد.

یکی از شایعترین اعمال جراحی دهان خارج کردن دندان عقل نهفته فک پایین می باشد و تجویز آنتی بیوتیک به مدت چند روز از رایجترین اقدامات بعد از عمل محسوب می شود. لزوم این کار در تحقیقاتی که در سایر کشورها انجام شده، ثابت نشده است؛ بدین منظور این تحقیق برای بررسی لزوم تجویز آنتی بیوتیک بعد از عمل جراحی فوق انجام گرفت. این بررسی بر روی 25 بیمار که مورد عمل جراحی دندان عقل نهفته مزیوانگولر فک پایین قرار گرفته بودند، انجام شد. بیماران به دو گروه ِA و B تقسیم شدند. افراد گروه )ِA نفر 14) 500 میلی گرم آمپی سیلین و افراد گروه 11) B نفر) پلاسبو (در بسته های مشابه) دریافت کردند. رکوردهای قبل و بعد از عمل برای مشاهده عفونت، تورم، تریسموس ثبت گردید. در نهایت اطلاعات به دست آمده، مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که در افراد با سیستم ایمنی سالم و رعایت اصول اسپتیک، مصرف آنتی بیوتیک ضرورتی ندارد. هدف کاربردی برای این بررسی عدم تجویز آنتی بیوتیک در جراحیهای روزمره دندانپزشکی و جلوگیری از عوارض سوء مصرف آنتی بیوتیک و زیانهای اقتصادی آن می باشد.

بحثها و نظرات گوناگونی در مورد نحوه بازسازی دندانهای روت کانال تراپی شده وجود دارد. از سویی پست های پیش ساخته برای تمامی دندانها قابل تجویز نیستند و از طرف دیگر وقت و هزینه اضافی که پست های ریختگی به دنبال دارند، مانع از کاربرد عمومی آنها می شود. در کنار این مسایل با عرضه رستوریشن های تمام پرسلنی کاربرد پست های فلزی در زیر این رستوریشن ها زیبایی نهایی کار را کاهش می دهد. در این مقاله به ارایه نتایج برخی از پژوهشهای انجام شده بر روی روشهای مختلف بازسازی دندانهای روت کانال تراپی شده و نیز عرضه چند دستورالعمل کاربردی برای تصمیم در مورد نحوه بازسازی دندانهای روت کانال تراپی شده قدامی و خلفی پرداخته شده است؛ در بخش دیگر مقاله برخی از روشهای ساخت پست های غیرفلزی مانند پست های کامپوزیتی و زیرکونیوم اکساید ارائه شده است.