روابط خاک و گیاه (علوم و فنون کشت های گلخانه ای)
سال:1398 | دوره:10 | شماره:1 (پیاپی 37) |تعداد مقالات:7

به منظور بررسی اثر غلظت های مختلف پتاسیم و کلسیم محلول غذایی و نیز نسبت پتاسیم به کلسیم بر رشد و گل دهی لیزیانتوس (Eustoma grandiflorum) در شرایط کشت بدون خاک، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور شامل پتاسیم در دو سطح (300 و 400 میلی گرم بر لیتر) و کلسیم در سه سطح (80، 100 و 160 میلی گرم بر لیتر) انجام شد. نتایج نشان داد که غلظت 400 میلی گرم بر لیتر پتاسیم، تعداد برگ و ارتفاع بوته را به ترتیب 10 و 5 درصد به غلظت 300 mg/L افزایش داد، اما اثری بر وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه نداشت. بیشترین ارتفاع بوته (45/6 سانتی متر) در غلظت 100 mg/L و بیشترین وزن تر ریشه در غلظت 160 mg/L کلسیم به دست آمد. اثر متقابل پتاسیم و کلسیم بر تعداد برگ و انشعابات معنی دار بود. بیشترین تعداد برگ (40/3) در تیمارK=400 mg/L و 160=Ca مشاهده شد. اثر متقابل کلسیم× پتاسیم بر کلیه صفات مرتبط با گل دهی معنی دار بود. بیشترین تعداد گل (16/4 عدد)، تعداد شاخه های گل دار (4/7 عدد) و قطر گل (49/5 میلی متر) در تیمار 400=K و 100=Ca یا K=400 mg/L و 80=Ca (نسبت های 4 و 5 پتاسیم به کلسیم) مشاهده شد؛ درحالی که ماندگاری گل کمترین بود (10/3 روز). بیشترین ماندگاری گل (17/7 روز) در تیمار K=300 mg/L و 100=Ca مشاهده شد. بهترین تیمار هم از نظر عملکرد و ماندگاری گل، غلظت K=300 mg/L و 80=Ca بود.

به منظور بررسی تأثیر پیش تیمار بذر با اسید سالیسیلیک و پاکلوبوترازول بر گیاه دارویی جعفری در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار در شرایط گلخانه و آزمایشگاه تحقیقاتی گروه باغبانی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل پنج سطح پرایمینگ (پیش تیمار بذر با غلظت های 100 و 200 میلی گرم بر لیتر اسید سالیسیلیک و 100 و 200 میلی گرم بر لیتر پاکلوبوترازول و شاهد (بدون پرایمینگ)) و سه سطح تنش خشکی (25، 50 و 100 درصد رطوبت ظرفیت زراعی) بود. نتایج نشان داد که پیش تیمار بذر، ارتفاع بوته، وزن خشک بوته و ریشه، محتوای پرولین، هدایت روزنه ای و محتوای پتاسیم جعفری را به طور معنی داری تحت تأثیر قرار داد (P<=0/05). پیش تیمار بذر با غلظت های 100 و 200 میلی گرم بر لیتر اسید سالیسیلیک به ترتیب باعث افزایش 14 و 8 درصدی وزن خشک بوته جعفری در مقایسه با شاهد شد. پیش تیمار بذر با غلظت های 100 و 200 میلی گرم بر لیتر پاکلوبوترازول به ترتیب باعث کاهش 1 و 11 درصدی وزن خشک بوته جعفری نسبت به گیاهان شاهد شد. تمام صفات رویشی مورد بررسی تحت تأثیر تنش خشکی کاهش یافتند، اما محتوای پرولین و پروتئین محلول برگ افزایش نشان داد. حداکثر میزان پرولین برگ (2/4 میکروگرم بر گرم وزن تر) برای 25 درصد رطوبت ظرفیت زراعی و کمترین میزان آن (1/06 میکروگرم بر گرم وزن تر) به شرایط 100 درصد رطوبت ظرفیت زراعی تعلق گرفت. پیش تیمار بذر با سالیسیلیک اسید، با تأثیر مثبت بر خصوصیات رشدی و فیزیولوژیک، باعث افزایش مقاومت نسبت به تنش خشکی در مقایسه با پاکلوبوترازول شد.

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر محلول پاشی سیلیکات کلسیم و سیلیکات سدیم بر ویژگی های رشدی و میزان عناصر برگی داوودی بود. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور منبع سیلیس در دو سطح (سیلیکات کلسیم و سیلیکات سدیم) و غلظت سیلیس در پنج سطح (صفر به عنوان شاهد، 50، 100، 150 و 200 میلی گرم در لیتر) در محیط کشت خاک و در سه تکرار انجام شد. در پایان دوره رشد، وزن تر و خشک برگ، ساقه، گل و ریشه، قطر گل، تعداد گل، پروتئین کل، قندهای محلول و نیز غلظت عناصر برگی شامل نیتروژن، پتاسیم، فسفر، روی، منگنز، آهن، مس و سیلیس اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که با تغذیه برگی گیاه با سیلیس، وزن تر و خشک برگ، ساقه، گل و ریشه، قطر گل، تعداد گل، پروتئین کل و قندهای محلول افزایش یافت، همچنین، غلظت عناصر برگی گیاه داوودی، به ویژه نیتروژن، فسفر، پتاسیم و روی افزایش و مقادیر عناصر آهن، منگنز و مس کاهش یافت. غلظت 150 میلی گرم در لیتر سیلیکات های سدیم و کلسیم برای بهبود ویژگی های مورفولوژیک و زایشی و نیز جذب عناصر نیتروژن، پتاسیم، منگنز، آهن و مس مناسب ترین غلظت بود. ولی برای بهبود جذب عناصر روی و سیلیس، بهترین غلظت از هر دو نوع سیلیکات، غلظت 200 میلی گرم در لیتر بود.

تأمین آب برای تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان به معضل جدی تبدیل شده که پیوند روی پایه های مناسب می تواند از اثرهای منفی تنش آبی بر گیاهان بکاهد. بدین منظور، برای ارزیابی تأثیر پایه های مختلف کدو (فلکسی فورت، شینتوزا و خیار های غیرپیوندی) و تنش رطوبتی (40، 60 و 90 درصد ظرفیت زراعی) بر خصوصیات مورفولوژیک و عملکرد خیار گلخانه ای (Cucumis sativus L. var. Nagen 792) آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 اجرا شد. نتایج نشان داد که وزن خشک گیاه، وزن تر برگ و ساقه، تعداد گره و مقدار رطوبت ریشه در پایه فلکسی فورت نسبت به گیاهان غیرپیوندی به ترتیب 91، 53، 58، 28 و 7 درصد افزایش یافت. حجم ریشه در پایه های شینتوزا و فلکسی فورت دو برابر گیاهان غیرپیوندی بود و حجم آن با افزایش تنش خشکی کاهش یافت. وزن خشک گیاه، وزن تر برگ و ساقه، تعداد گره، حجم ریشه و مقدار رطوبت برگ و ریشه با افزایش تنش آبی به طور معنی داری کاهش یافت. بیشترین سطح برگ و عملکرد بازارپسند در پایه فلکسی فورت آبیاری شده با 90 درصد ظرفیت زراعی و کمترین آنها در گیاهان غیرپیوندی آبیاری شده با 40 درصد ظرفیت زراعی به دست آمد. این نتایج پیشنهاد می کند که گیاهان پیوندی روی پایه های فلکسی فورت و شینتوزا در مقایسه با گیاهان غیرپیوندی، رشد و عملکرد بهتری در شرایط تنش آبی داشتند.

شته داوودی (Macrosiphoniella sanborni) به عنوان یکی از مهم ترین آفات گیاه داوودی محسوب می شود؛ درحالی که اطلاعات اندکی در زمینه اثر متقابل بین گیاه داوودی و شته داوودی موجود است. در مطالعه حاضر، اثر متقابل ارقام مختلف گل داوودی و جمعیت شته ها از طریق ارزیابی صفات مورفو-فیزیولوژیک بررسی شد. بدین منظور، 14 رقم گل داوودی در گلخانه دانشگاه صنعتی اصفهان به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار کشت شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، حضور شته تمام پارامترهای رشدی اندازه گیری شده در گیاه را به طور معنی داری تحت تأثیر قرار داد. صفات مورد مطالعه نسبت به شرایط تنش عکس العمل منفی نشان دادند که بیشترین اثر کاهشی مربوط به فتوسنتز بود. همچنین، میزان تنفس نسبت به فتوسنتز در بین گیاهان آلوده افزایش یافت. علاوه بر این، حضور آفت منجر به کاهش نسبت غنچه های باز شده به کل غنچه های موجود روی گیاه، کاهش ارتفاع بوته و تأخیر در شروع دوره گل دهی در بین گیاهان آلوده شد. اگرچه نحوه رشد جمعیت شته در ارقام مختلف طی روزهای مختلف دقیقاً یکسان نبود، اما از روند نسبتاً مشابهی برخوردار بود. گل های رقم اردیبهشت، با وجود جمعیت نسبتاً زیاد شته روی آنها، همچنان از کیفیت مناسبی برخوردار بودند. به طور کلی، بر اساس نتایج این مطالعه، شته ها می توانند رشد رویشی و زایشی گیاه داوودی را به طور معنی داری تحت تأثیر قرار دهند.

نور خورشید به عنوان یک منبع طبیعی، عامل مهمی در کشاورزی است که به طور نامحدود و بدون هزینه، توسط خورشید عرضه می شود. اما برخی پدیده ها مانند ابری بودن هوا و یا کوتاه شدن طول روز در طول سال، باعث ایجاد محدودیت در دسترسی به این منبع مهم می شوند. این موضوع برای کشت در محیط های کنترل شده مانند گلخانه ها که معمولاً محصول خارج از فصل هم تولید می کنند بسیار حائز اهمیت است. هدف این مقاله، ارزیابی اقتصادی نوردهی مصنوعی در افزایش تولید خیار جهت جبران ساعات کمبود نور ناشی از ابرناکی هوا است. بدین منظور، از داده های روزانه تولید و برداشت خیار یکی از گلخانه های شهرستان همدان که فاقد سیستم نوردهی مصنوعی بود و آمارهای هواشناسی منطقه برای ارزیابی خسارت ساعات ابری استفاده شد. داده های سری زمانی روزانه برای دوره زمانی فروردین 1386 تا تیرماه 1389 جمع آوری شد و با استفاده از الگوی خودتوضیح برداری با وقفه های توزیعی (ARDL) میزان کاهش محصول به ازای هر ساعت ابرناکی هوا تخمین زده شد. نتایج نشان داد که به طور میانگین در هر دوره تولیدی، ابرناکی هوا به میزان 3/8 درصد بر تولید خیار گلخانه ای اثر منفی دارد. از سوی دیگر، بر مبنای یافته های تحقیق، جبران کمبود نور خورشید ناشی از ابرناکی هوا به وسیله نوردهی مصنوعی در این منطقه، فاقد توجیه اقتصادی بود و نسبت منفعت به هزینه آن برابر 0/11 به دست آمد.

هدف از این پژوهش، بررسی اثر مقطع زمانی کاربرد نور مکمل و ترکیب طیفی نور بر چگونگی رشد رویشی و زایشی اطلسی (hybridaSuper cascade Blue× Petunia) بود. به این منظور، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. گیاهان پس از گذشت 12 ساعت قرارگیری در گلخانه، نور تکمیلی را در دو مقطع زمانی (ساعت 18 الی 22 و 22 الی 2 بامداد) و با استفاده از ترکیبات متفاوت نور قرمز (625 نانومتر) و آبی (467 نانومتر) شامل 100 درصد قرمز، 15 درصد آبی: 85 درصد قرمز، 30 درصد آبی: 70 درصد قرمز و نور لامپ پرفشار سدیم (شاهد) دریافت کردند. نتایج نشان داد که در تمامی صفات رویشی مورد بررسی، برهمکنش مقطع زمانی کاربرد نور مکمل و ترکیب طیفی نور معنی دار نبود. با کاربرد نسبت نوری30 درصد آبی: 70 درصد قرمز، بیشترین وزن تر (15/73 گرم) و خشک (0/86 گرم) برگ سار و وزن تر (1/13 گرم) و خشک (0/3 گرم) ریشه، میانگین ارتفاع ساقه های جانبی (6/63 سانتی متر)، غلظت کلروفیل های a، b، کل و کاروتنوئید (به ترتیب 1/03، 0/35، 1/38 و 0/44 میلی گرم در گرم وزن تر) و با کاربرد نسبت نوری 15 درصد آبی: 85 درصد قرمز، بیشترین ارتفاع ساقه مرکزی (14/4 سانتی متر)، سطح برگ (313/07 سانتی متر مربع)، تعداد برگ (80/5) و تعداد ساقه جانبی (9/83) به دست آمد. همچنین، نتایج بیانگر برهمکنش معنی دار اثر مقطع زمانی کاربرد و ترکیب طیفی نور بر صفت سرعت گل دهی بود و بیشترین سرعت گل دهی (56 روز پس از کاشت) با کاربرد ترکیب تیماری 30 درصد آبی: 70 درصد قرمز از ساعت 22 الی 2 بامداد به دست آمد.