توسعه کارآفرینی
سال:1400 | دوره:14 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

با پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، مدل کسب وکار سازمان ها دچار تغییرات اساسی شده است. صنعت بانکداری نیز از این تغییرات مستثنی نبوده است. هدف این پژوهش تعیین روابط عناصر تشکیل دهنده ی مدل کسب وکار بانکداری الکترونیک ایران است. پژوهش حاضر از نظر روش تحقیق، کمی و از نظر هدف، کاربردی و برحسب گردآوری اطلاعات، توصیفی از نوع همبستگی است. جهت رسیدن به هدف تحقیق و بر اساس پیشینه ی پژوهش از مدل مفهومی شش بخشی بانکداری الکترونیک ایران استفاده شد. بر این اساس با طرح فرضیه هایی روی عناصر مدل مذکور، همه ی روابط احتمالی عناصر مدل کسب وکار بانکداری الکترونیک ایران بررسی گردید. برای جمع آوری داده های مورد نیاز پرسشنامه ای با طیف پنج سطحی لیکرت طراحی شد. جامعه آماری پژوهش را خبرگان، مدیران و متخصصان حوزه کسب وکار بانکداری الکترونیک کشور در بازه زمانی زمستان 1398 تشکیل دادند. قبل از توزیع پرسشنامه در جامعه، روایی صوری آن توسط اساتید دانشگاهی تایید و با محاسبه آلفای کرونباخ، پایایی آن نیز روی همه متغیرها تایید شد. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران در جوامع نامحدود استفاده و حجم نمونه آماری 384 نفر تعیین گردید. جهت تحلیل داده های جمع آوری شده از تحلیل عاملی تاییدی به عنوان یکی از روش های پیشرفته آماری جهت مدل سازی معادلات ساختاری و تعیین روابط عناصر تشکیل دهنده مدل استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد «زمینه های فرهنگی»، «نحوه تعامل بانک ها با سایر بازیگران صنعت» و «نحوه تعامل قانون گذار با بانک ها» موجب ارایه «خدمات رایگان بانکداری الکترونیک» شده است و «خدمات رایگان بانکداری الکترونیک» موجب افزایش «انتظارات مشتریان»، ایجاد «نظام کارمزدی اشتباه» و «منفعت شرکت های ارایه دهنده خدمات پرداخت از کارمزدها» در نظام بانکی کشور گردیده است.

شناسایی و تقویت سرمایه اجتماعی در قالب ظرفیت های متنوع سازمان های مردم نهاد و عضویت های داوطلبانه سبب افزایش سطح همکاری اعضاء در گروه های اجتماعی و جامعه می شود. وجود میزان قابل قبولی از سرمایه ی اجتماعی موجب تسهیل کنش های اجتماعی می شود، به طوری که در مواقع بحرانی می توان از سرمایه ی اجتماعی به عنوان اصلی ترین منبع حل مشکلات و اصلاح فرایندهای موجود سود برد. پژوهش حاضر، با هدف کاربردی و برحسب روش گردآوری اطلاعات کیفی-تحلیل مضمون روایت اعضاء تعاونی ها از سرمایه ی اجتماعی در تعاونی ها است. نتایج حاصل از داده ها در 275 مفهوم، 9 مقوله اولیه و مقولات ثانویه «حاشیه رانی نهادی امر تعاون»، «کاهش مشارکت مداوم در بین اعضاء» و «ضعف عملکردی تعاونی ها» مورد بحث و تحلیل واقع شدند. سرآخر، این مقولات در مقوله ی هسته ی «ضعف تعامل اجتماعی و نهادی تعاونی ها» جای داده شدند. بر این اساس، آسیب های تعاونی در بعد درونی و بیرونی ناشی از ضعف تعامل اجتماعی بیرونی نهادی بوده و برای برطرف نمودن آنها لازم است توانمندسازی و حمایت نهادی انجام گیرد.

هدف از پژوهش حاضر طراحی مسیر توانمندسازی دانشگاه یزد جهت نقش آفرینی در اکوسیستم نوآوری استان یزد بود. پژوهش از منظر هدف کاربردی و برحسب روش گردآوری داده ها آمیخته-اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش متشکل از کلیه ی اعضای هییت علمی دانشگاه یزد در سال 1399 بود که از میان آن ها با روش نمونه گیری قضاوتی تعداد 10 نفر به عنوان خبره برای شرکت در جلسات هم اندیشی انتخاب شدند. همچنین با روش گلوله برفی 10 نفر به عنوان پاسخ دهنده به سوالات پرسشنامه، برگزیده شدند. روش پژوهش در بخش تحلیل محتوا کیفی و در بخش تبیین روابط علی و از نوع کمی می باشد. نتایج حاصل نشان داد که عوامل سیاسی و قانونی، سرمایه انسانی، سبک رهبری و مدیریت دانشگاه، منابع مالی موجود، عوامل فرهنگی و اجتماعی، فناوری، مدیریت بازار، مدیریت ارتباطات، توانایی در توسعه عوامل فردی، نظام آموزشی و پژوهشی حاکم در دانشگاه یزد، مدیریت راهبردی و سیستم های اطلاعاتی از توانمندسازهای دانشگاه یزد جهت نقش آفرینی در اکوسیستم نوآوری استان یزد می باشند. همچنین از میان عوامل دوازده گانه موثر بر توانمندسازی دانشگاه یزد جهت نقش آفرینی در اکوسیستم نوآوری استان یزد، مدیریت ارتباطات، فناوری، سرمایه انسانی، سیستم های اطلاعاتی و مدیریت بازار به ترتیب از تاثیرپذیرترین عوامل توانمندساز می باشند. همچنین مدیریت و رهبری، مدیریت راهبردی، نظام آموزشی و پژوهشی، عوامل فرهنگی و اجتماعی و منابع مالی به ترتیب از موثرترین عوامل توانمندساز به شمار می روند.

یکی از ارکان اصلی تداوم کسب وکار ها تأمین مالی است. یکی از روش هایی که پس از ظهور اینترنت بر روی آن تمرکز شد، تأمین مالی جمعی بود. با ظهور تکنولوژی بلاکچین، تأمین مالی کسب وکارها از طریق عرضه ی اولیه بهامُهر، به عنوان پدیده ای نوظهور مورد توجه قرار گرفت، که راه را برای تأمین مالی از سراسر جهان با سرعت زیادی هموار کرد. روش پژوهش برحسب هدف کاربردی و برحسب گردآوری داده ها، تحلیل مقایسه ای کیفی فازی 72 کمپین تأمین مالی به روش عرضه ی اولیه ی بهامُهر از طریق صرافی های آنلاین در نیمه ی اول سال 2019-که کل کمپین ها را شامل می شود-به بررسی عوامل موفقیت تأمین مالی به روش عرضه ی اولیه ی بهامُهر پرداخته شده است. نتایج تحلیل با استفاده از نرم افزار FSQCA ورژن 3. 1 نشان می دهد که قیمت پایین، نسبت کم بهامُهرهای عرضه شده به کل بهامُهرهای موجود و تعداد بازدیدکنندگان صرافی عرضه کننده، جز عوامل موفقیت در یک کمپین عرضه ی بهامُهر در صرافی های آنلاین هستند. نتایج پژوهش حاضر در مقایسه با پژوهش های پیشین مقایسه و مسیر پژوهش های آتی معرفی شده است.

هدف این مقاله ارایه الگوی قابلیت شبکه سازی کارآفرینانه است. این پژوهش برحسب هدف، بنیادی و برحسب گردآوری اطلاعات، با روش اسنادی-مرور نظام مند، ابعاد و اجزا گوناگون و گزاره های ارایه شده پیرامون قابلیت شبکه سازی کارآفرینانه را شناسایی، گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. جامعه آماری این پژوهش را تمامی پژوهش های حوزه قابلیت شبکه سازی تشکیل می دهند که دربازه زمانی «آغاز باز (بدون اعمال تاریخ) تا آخر ژانویه 2021» در پایگاه اسکپوس درج شده اند. تاریخ جستجو در پایگاه مذکور 31 ژانویه 2021 (12 بهمن 1399) می باشد. در این تحقیق برای شناسایی پژوهش های پیرامون قابلیت شبکه سازی، به وسیله کلید واژه های مرتبط با اصطلاحات قابلیت شبکه سازی در «عنوان» و در محدوده قلمرو موضوعی «بازرگانی، مدیریت و حسابداری» و نوع سند، محدود به «مقاله» و «مقاله کنفرانسی»، جستجو شدند که تعداد 197 سند یافت شد. در گام بعدی با مطالعه چکیده سندهای فوق و با اعمال سایر شاخص ها، 79 مقاله باقی ماند. مقالات مذکور در بازه زمانی 1997 الی 2021 منتشر شده اند. اجزا و ابعاد قابلیت شبکه سازی در این مقالات، پس از گذر از فرآیند کدگذاری، در سه مقوله پیشایندها، فرایندها و پیامدها دسته بندی شدند و در نهایت خلاءهای پژوهش های پیشین در مورد مفهوم قابلیت شبکه سازی شناسایی شده و پیشنهادهای پژوهشی برای پژوهشگران آتی ارایه شده است.

پژوهش حاضر با هدف اصلی بررسی تاثیر شاخص آزادی اقتصادی بر چرخه فعالیت های کارآفرینانه در کشور ایران انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و در گردآوری و تحلیل داده ها، توصیفی-همبستگی بود که به روش خودرگرسیونی توزیعی با وقفه انجام شد. برای این منظور ازداده های سازمان دیده بان جهانی کارآفرینی و موسسه فریزر در طی سال های 2005 تا 2017 بهره گرفته شد. داده ها با استفاده از نرم افزار ایویوز نسخه 9 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که شاخص های آزادی اقتصادی (اندازه دولت، امنیت حقوق مالکیت، دسترسی به پول سالم، آزادی تجارت خارجی و تنظیم قوانین و مقررات) به صورت مثبت یا منفی بر چرخه فعالیت های کارآفرینانه (نوظهور، جدید، نوپا، ثبیت شده و خروج از کسب و کار) در ایران تاثیر می گذارند. برای مثال، نتایج پژوهش نشان داد که متغیر اندازه دولت به صورت منفی و معناداری بر فعالیت های کارآفرینانه نوظهور، جدید، نوپا و ثبیت شده و به صورت مثبت و معنادار بر نرخ خروج از کسب وکارها تاثیرگذار بود. یافته های این مطالعه دستاوردهای نظری و کاربردی مناسبی برای کمک به پژوهشگران و سیاست گذاران در زمینه توسعه فعالیت های کارآفرینانه دارد.

کارآفرینی مملو از شکست است، اما در اقتصادی ایران، شروع کسب وکار و انجام سرمایه گذاری جدید پس از شکست، دشوار است. ازاین رو، موضوع یادگیری از تجربه های شکست اهمیت بیشتری برای کارآفرینان ایرانی دارد. این پژوهش در تلاش است تاثیر تجربه شکست و یادگیری از شکست بر انجام سرمایه گذاری جدید را بررسی کند. روش پژوهش برحسب هدف کاربردی و برحسب گردآوری اطلاعات توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش، کارآفرینان فعال استان قم در سال 1398 است که با روش نمونه گیری احتمالی ساده، برای کارآفرینان پرسشنامه استاندارد در طیف پنج گانه لیکرت ارسال شد و درنهایت 100 پرسشنامه به روش مدل سازی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار SmartPLS 2. 0 مورد تحلیل قرار گرفت. پرسشنامه استاندارد مذکور دارای 38 سوال است. روایی توسط خبرگان دانشگاهی و پایایی با ضریب آلفای کرونباخ 748/0 مورد تایید قرار گرفت. نتایج حاکی از این است که اکثر کارآفرینان مشارکت کننده، تجربه شکست داشتند و موافق هستند که با یادگیری از شکست می توان به انجام سرمایه گذاری جدید اقدام کرد. با توجه به نتایج می توان گفت یادگیری و تجربه شکست در کسب وکار کارآفرینانه بسیار درهم تنیده هستند و درواقع برای یادگیری کارآفرینی، تجربه شکست یک نقش اساسی دارد و پیشنهاد می شود که مجموعه ای شکست های متداول کارآفرینانه گردآوری و یادگیری از تجربیات نیابتی جایگزین تجربیات خودزیسته شده و در دانشگاه تدریس شود.

هدف از این پژوهش، شناسایی شاخص های اکوسیستم کارآفرینی دانشگاهی می باشد. روش برحسب هدف کاربردی و برحسب گردآوری اطلاعات کیفی-ترکیب پژوهی است. با توجه به ماهیت خاص مطالعه، جامعه آماری و حجم مطالعاتی شامل کلیه مطالعات پژوهشی در زمینه اکوسیستم کارآفرینی دانشگاهی است که با کلیدواژه های تخصصی در بازه زمانی (1387-1399) و (2008-2020) در پایگاه های معتبر داخلی و خارجی جست و جو شد. در نهایت 43 مقاله به تحلیل نهایی راه یافت. در یافته های به دست آمده 12 کلمه زیرشاخص ها در قالب 33 مقوله فرعی ثانویه: پداگوژی کارآفرینی (برنامه های آموزشی کارآفرینی، برنامه های درسی کارآفرینی)، کارآفرینی تحقیقات دانشگاهی (مدیریت تحقیقات دانشگاهی، هدفمندسازی تحقیقات دانشگاهی، توسعه تحقیقات دانشگاهی)، کارآفرینی دانشگاهی (نهادسازی کارآفرینی، توسعه تعاملات کارآفرینی، توسعه رویدادهای کارآفرینی، تعامل مستمر دانشگاه با صنعت، راهبردهای کارآفرینی، مدیریت فعالیت های کارآفرینی)، حکمرانی خوب (سیاستگذاری سیاسی، سیاستگذاری اقتصادی، جمع سپاری در حکمرانی)، حکمرانی در آموزش عالی (رهبری آموزش عالی، مدیریت نوین دانشگاه ها)، نیروی انسانی کارآفرین (توسعه سرمایه انسانی اعضای هییت علمی، دانشجویان و کارکنان، مدیریت منابع انسانی)، حمایتی و تشویقی (سازوکارهای حمایتی، سازوکارهای تشویقی)، مالیه کارآفرینی (تامین منابع مالی، تخصیص منابع مالی، مدیریت و برنامه ریزی مالی)، قانونی-نظارتی (سازوکارهای قانونی، سازوکارهای نظارتی)، ظرفیت سازی های سخت (ظرفیت سازی سخت درون دانشگاهی، ظرفیت سازی سخت برون دانشگاهی)، ظرفیت سازی های نرم (فرهنگ درون دانشگاهی، فرهنگ برون دانشگاهی) و فضاسازی رقابتی (رقابتی سازی درون دانشگاهی و رقابتی سازی برون دانشگاهی) دسته بندی شدند.

پژوهش حاضر که از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش جمع آوری داده ها از نوع توصیفی-پیمایشی بود به بررسی تاثیر نوآوری مدل کسب و کار بر خلق مزیت رقابتی با نقش میانجی گری توانمندی کارآفرینانه پرداخته است. جامعه آماری تحقیق شامل مدیران شرکت های دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات شهر یزد در سال 1399 به تعداد 55 نفر بود که با توجه به کم بودن تعداد آن ها و براساس روش سرشماری، پرسشنامه نزد تمامی آنها توزیع و تکمیل شد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های استاندارد نوآوری مدل کسب و کار پانگ و همکاران (2019)، توانمندی کارآفرینانه هنانوزاپاتا و پیرو (2018) و مزیت رقابتی طبرسا و همکاران (1391) بود. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از روش حداقل مربعات جزیی و نرم افزار Smart PLS2 انجام شد. نتایج تحقیق نشان دهنده تاثیر مثبت و معنادار نوآوری مدل کسب و کار بر خلق مزیت رقابتی و توانمندی کارآفرینانه و تاثیر مثبت و معنادار توانمندی کارآفرینانه بر خلق مزیت رقابتی در شرکت های دانش بنیان حوزه فناورزی اطلاعات و ارتباطات است. همچنین نتیجه گرفته شد که نوآوری مدل کسب و کار تاثیر غیرمستقیم بر خلق مزیت رقابتی از طریق توانمندی کارآفرینانه دارد.

روش های مختلف انتقال تکنولوژی علاوه بر آن که در کاهش شکاف تکنولوژی موثرند تبعات دیگر اقتصادی به همراه دارند که عدم توجه به این آثار می تواند به مشکلات و چالش های اقتصادی کشورها بیافزاید. از جمله؛ اثر این روش ها بر اشتغال و تاثیر آن بر نیروی کار ماهر و ساده است. این مقاله برحسب هدف کاربردی و برحسب گردآوری اطلاعات اسنادی-مرور سیستماتیک مقالات علمی پژوهشی منتشر شده در زمینه اثر روش های انتقال تکنولوژی بر اشتغال؛ با آزمون علامت و به کمک نرم افزار SPSS26، اثر ده روش منتخب انتقال تکنولوژی را بر اشتغال مورد بررسی قرار داده است. به این منظور سه پایگاه اطلاعاتی از مقالات علمی و پژوهشی فارسی و هشت پایگاه انگلیسی زبان با کلیدواژه های مرتبط به اشتغال جستجو شده است. در سطح 1%؛ از میان روش های مورد بررسی، اتحاد و سرمایه گذاری مشترک بر اشتغال بی اثر و اثر روش های ادغام و اکتساب، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، فرانشیز، مجوز فعالیت، شرکت های چند ملیتی، تحقیق و توسعه و شرکت های زایشی بر اشتغال مثبت شناسایی شد. در مرحله دوم؛ با استفاده از روش تاپسیس، روش های انتقال تکنولوژی بر مبنای معیار اثر بر اشتغال نیروی کار ماهر و ساده رتبه بندی شدند. بر این اساس روش فرانشیز مناسب ترین روش برای ایجاد اشتغال در نیروی کار ساده و روش های تحقیق و توسعه، سرمایه گذاری مستقیم خارجی و شرکت های زایشی مناسب ترین روش برای ایجاد اشتغال در نیروی کار ماهر شناسایی شدند.