پژوهش علف های هرز
سال:1396 | دوره:9 | شماره:2 |تعداد مقالات:6

این آزمایش با هدف بررسی اثر دما و رطوبت بر جوانه زنی بذر علف هرز ارینجیوم (Eryngium caeruleum) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در آزمایشگاه علوم علف های هرز پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل هفت سطح دمایی (5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی گراد) و هفت سطح رطوبتی (0، 2-، 4-، 6-، 8-، 10-و 12-بار) بودند و از مدل هیدروترمال تایم بردفورد برای توصیف جوانه زنی ارینجیوم استفاده شد. پارامترهای جوانه زنی شامل دمای پایه (Tb)، دمای مطلوب (To)، حداقل رطوبت لازم برای آغاز جوانه زنی (Wpb)، ضریب کاهشی (b) و انحراف معیار (Sigma) تحت تاثیر سطوح مختلف دما و رطوبت با استفاده از مدل هیدروترمال تایم به ترتیب 39/2، 52/23، 93/0-، 13/0 و 34/0 به دست آمدند. همچنین نتایج آزمایش نشان داد که سرعت و درصد جوانه زنی در دمای پایه تا پتانسیل 4-بار افزایش یافت و در دمای اپتیمم این خصوصیات جوانه زنی به بیشترین مقدار خود رسید. با توجه به نتایج به دست آمده از این آزمایش می توان گفت که بذرهای گیاه چوچاق در دماهای خیلی پایین و خیلی بالا به تنش خشکی مقاومت نداشته و در دمای 20 درجه سانتی گراد بیشترین مقاومت را از خود نشان می دهند.

به منظور بررسی تغییرات دمای کاردینال جوانه زنی بذر خردل وحشی طی رفع کمون، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1396 انجام شد. عامل اصلی دماهای مختلف (5، 10، 15، 20، 25 و 30 درجه سانتی گراد) و عامل فرعی غلظت های مختلف جیبرلیک اسید (GA: 0، 100، 300، 500، 1000، 1500، 2000 پی پی ام) بود. برای توصیف واکنش سرعت جوانه زنی به دما، از تابع دندان مانند استفاده شد. برای دهک های مختلف جوانه زنی، دمای پایه از 9/2 تا 4/3 درجه سانتی گراد در GA0 به 2/1-تا 0/2-درجه سانتی گراد در GA2000 کاهش یافت؛ دمای سقف در GA0، 25 درجه سانتی گراد بود و در GA2000 به3/33 درجه سانتی گراد افزایش یافت؛ دامنه بردباری دمایی از 6/21 تا 1/22 درجه سانتی گراد در GA0 به 4/32 تا 1/35 درجه سانتی گراد در GA2000 رسید. با توجه به تغییرات دمای کاردینال، کمون فیزیولوژیک خردل وحشی از نوع غیرعمیق تیپ یک می باشد. بذرهای دارای کمون ابتدا در دماهای پایین بیشترین جوانه زنی داشته و با خروج از حالت کمون در دماهای بالا هم جوانه می زنند و دامنه دمایی جوانه زنی افزایش می یابد. پارامترهای تخمینی در این مطالعه می تواند در مدل های شبیه سازی بانک بذر و برای مطالعات بعدی در مورد بیولوژی و اکولوژی خردل وحشی مفید باشد.

به منظور بررسی آمیخته دو علف کش ریم سولفورون (تیتوس) و متری بوزین (سنکور) بر کنترل علف های هرز، عملکرد سیب زمینی (Solanum tuberosum L. )، آزمایشی مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و با استفاده از رقم آگریا در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی، در سال 1395 انجام شد. تیمارها شامل علف کش های ریم سولفورن با مقادیر 0، 5/12، 25، 5/37 و50 گرم ماده مؤثره در هکتار و متری بوزین با مقادیر 0، 25/153، 50/306، 75/459 و 613 گرم ماده ی مؤثره در هکتار برای 5 نسبت آمیخته دو به دو (به صورت 0: 613، 5/12: 75/459، 25: 50/306، 5/37: 25/153و50: 0) و فاکتور دوم زمان های مختلف کاربرد علف کش ها شامل (پیش کاشت و سبز شدن غده سیب زمینی) بودند. براساس نتایج این تحقیق، کاربرد آمیخته علف کش های ریم سولفورون + متری بوزین، باعث بهبود کارایی آنها در کنترل علف های هرز از طریق کاهش تراکم علف های هرز شد. نتایج عملکرد تک بوته و عملکرد کل سیب زمینی نشان داد که تیمار کاربرد 50/306 گرم متری بوزین + 25 گرم ریم سولفورون در زمان سبز شدن به ترتیب با 53/10 و 83/61 درصد افزایش عملکرد تک بوته و عملکرد کل، نسبت به شاهد، برترین تیمار آزمایش بود.

به منظور بررسی کلونی سازی قارچ روی ریشه کلزا و چند گونه علف هرز، هشت آزمایش مستقل در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تکرار در سال 1396-97، اجرا شد. در آزمایشات مذکور دو سطح تلقیح قارچ، شامل قارچ پیریفورموسپورا (P. indica) و شاهد روی کلزا (Brassica napus L. ) رقم احمدی و علف های هرز ازمک (Cardaria draba L. )، خاکشیر تلخ (Sisymbrium irio L. ) خاکشیر (Descurainia sophia L. )، کیسه کشیش (Capsella bursa-pastoris Medik)، خردل وحشی (Sinapis arvensis L. )، یولاف وحشی (Avena ludoviciana Durieu) و علف قناری(Phalaris minor Retz. )، اعمال شد. بعد از پر کردن گلدان ها با خاک استریل شده، قارچ به گلدان ها اضافه و در هر گلدان تعداد بذر مشخصی کاشته شد. نتایج آزمایش نشان دهنده تاثیرات متفاوت قارچ بر رشد گیاه زراعی کلزا و علف های هرز بود. بیشترین درصد کلونی سازی قارچ کلزا به میزان 80/52 درصد و کمترین میزان کلونی سازی با ریشه گیاه خردل وحشی مشاهده شد. وزن خشک اندام هوایی در علف های هرز ازمک، کیسه کشیش، خردل و حشی و خونی واش در حضور قارچ، کاهش یافت. پاسخ رشدی میکوریزایی از 33/16-تا 49/50+ در گیاهان متفاوت بود.

به منظور ارزیابی تحمل برخی ارقام و توده های گوجه فرنگی (Lycopersicon esculentum L. ) به گل جالیز مصری pers. ) Orobanche aegyptiaca) مصری آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در شرایط گلخانه ای انجام شد. در این آزمایش 23 رقم و 4 توده محلی گوجه فرنگی در دو سری تیمار آلوده به گل جالیز و شاهد (عاری از گل جالیز) کشت شدند. بر اساس نتایج حاصل از آزمایش، ارقام و توده های گوجه فرنگی مورد بررسی اختلاف معنی داری در زیست توده داشتند و گل جالیز وزن تر و خشک همه ی ارقام و توده های گوجه فرنگی را بطور معنی داری کاهش داد. ارقام و توده های گوجه فرنگی از نظر تحمل به گل جالیز اختلاف معنی داری با هم داشتند. به طور کلی بر اساس نتایج به دست آمده می توان ارقام اوربانا و GS15 و مارکونی را در کنار توده های گوجه فرنگی، ارقام حساستر در مقابل گل جالیز مصری معرفی کرد؛ حال آنکه ارقام کال جی ان، پرایمو، هیبرید پتوپرایدV، هیبرید زمان و هیبرید سوپرست با وجودی که از قابلیت پارازیته شدن بالایی در مواجهه با گل جالیز برخودار بودند، امّا مشاهده شد در مقایسه با دیگر ارقام کمترین میزان کاهش وزن اندام های هوایی و ریشه را در حضور گل جالیز به خود اختصاص دادند. همچنین مقایسه توده ها و ارقام گوجه فرنگی نشان داد علی رغم تولید زیست توده بالاتر توده ها در شرایط عاری از گل جالیز، در شرایط پارازیته شدن به گل جالیز توده ها از حسّاسیّت بیشتری برخوردار بودند و آسیب شدیدتری را متحمل شدند.

بروز مقاومت در علف های هرز باعث تحمیل هزینه شایستگی نسبی به آن ها می شود. در تحقیق پیش رو پنج بیوتیپ مقاوم به هالوکسی فوپ آر متیل استر علف هرز یولاف وحشی زمستانه که از مزارع کلزای شهرستان کلاله واقع در استان گلستان جمع آوری شده بودند به همراه بیوتیپ حساس، از حیث تنوع در دماهای کاردینال جوانه زنی مورد مقایسه قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار 25 بذری در آزمایشگاه های دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. پتری دیش های حاوی بذرها پس از 72 ساعت بهاره سازی در دمای 4 درجه، در دماهای 5 تا 40 درجه سانتی گراد (به فواصل 5 درجه) نگهداری و به طور مستمر پایش شدند. از مدل های رگرسیون غیرخطی جهت کمی سازی پاسخ جوانه زنی به دما استفاده شد. بین بیوتیپ های یولاف مدل بتا در صدک 50 مناسب ترین مدل برای توصیف دماهای کاردینال بود. دماهای پایه، مطلوب و سقف به ترتیب بین 21/4-تا 91/5-، 37/23-94/23 و 99/36-54/37 درجه سانتی گراد برآورد شدند. دامنه بردباری به دما نیز در بیوتیپ های مقاوم و حساس تفاوت معنی داری نداشت. در کل، پاسخ بیوتیپ های مقاوم و حساس مشابه یکدیگر بود. عدم وجود هزینه شایستگی نسبی از جنبه دماهای کاردینال جوانه زنی نشان می دهد روش های مدیریتی غیرشیمیایی از جمله کاشت زودهنگام می تواند برای بیوتیپ های حساس و مقاوم مشابه باشد.