پژوهش علف های هرز
سال:1397 | دوره:10 | شماره:2 |تعداد مقالات:6

متریبوزین یکی از رایج ترین علف کش های مورد استفاده در زراعت سیب زمینی است. به منظور بررسی تأثیر خصوصیات خاک و سابقه مصرف علف کش متریبوزین بر کارایی این علف کش در کنترل علف هرز تاج خروس وحشی، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور در سال 1391 انجام شد. عامل اول نوع خاک در شش سطح (همدان با 15 سال و بدون سابقه مصرف، جیرفت با 15 سال و بدون سابقه مصرف، اصفهان دو سال سابقه مصرف و مشهد سه سال سابقه مصرف) و عامل دوم غلظت علف کش متریبوزین در شش سطح (صفر، 100، 300، 700، 1000 و 1500 گرم در هکتار(به ترتیب 10، 0، 30، 70، 100 و 150% درصد غلظت توصیه شده)) بود. قبل از کاشت تاج خروس وحشی، گلدان ها با مقادیر مورد نظر علف کش متریبوزین تیمار شد و 4 هفته بعد از کاشت، برداشت انجام شد و صفات طول ریشه و اندام هوایی و وزن خشک آن ها اندازه گیری و منحنی های غلظت-پاسخ رسم گردید. بالاترین و پایین ترین خسارت به تاج خروس وحشی به ترتیب در خاک های جیرفت بدون سابقه مصرف و همدان با 15 سال سابقه مصرف دیده شد. در خاک جیرفت با 15 سال سابقه ی مصرف، کاهش وزن خشک اندام هوایی در غلظت های 1/0، 3/0، 7/0، 1 و 5/1 کیلوگرم متریبوزین در هکتار نسبت به عدم مصرف آن، به ترتیب 15، 29، 45، 46 و 56 درصد بود، درحالی که در خاک همدان با 15 سال سابقه مصرف، کاهش وزن اندام هوایی در غلظت های مذکور متریبوزین نسبت به عدم مصرف علف کش به ترتیب 6، 11، 25، 31 و 36 درصد بود. نتایج نشان داد که در خاک های مختلف افزایش غلظت علف کش سبب کنترل مطلوب تر تاج خروس وحشی گردید ولی افزایش میزان رس و ماده آلی و همچنین افزایش سابقه مصرف، از شدت تأثیر بقایای متریبوزین کاست.

به منظور بررسی اثر گیاه پوششی و علف کش متریبوزین بر بانک بذر علف های هرز سیب زمینی در سیستم های مختلف خاک ورزی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا در سال 1392، به صورت کرت های دو بار خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سیستم های خاک ورزی در دو سطح (خاک ورزی متداول و حداقل) در کرت های اصلی، کاربرد گیاهان پوششی در سه سطح (گیاه پوششی جو، ماشک و شاهد) در کرت های فرعی و کاربرد علف کش متریبوزین (با علف کش و بدون علف کش) در کرت های فرعی-فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد کاربرد علف کش متریبوزین موجب کاهش تراکم بانک بذر علف های هرز گردید. کاهش میزان تراکم بانک بذر علف های هرز با علف کش متریبوزین نسبت به بدون علف کش معادل 62/33 درصد بود. گیاهان پوششی جو و ماشک به صورت میانگین در روش خاک ورزی حداقل و متداول در مقایسه با تیمار شاهد به ترتیب 43/44 و 88/54 درصد تراکم بانک بذر علف های هرز را کاهش دادند. استفاده از گیاه پوششی جو و ماشک باعث کاهش شاخص غنای گونه ای بانک بذر علف های هرز شد. علف کش متریبوزین در روش خاک ورزی حداقل و متداول در مقایسه با تیمار شاهد به ترتیب 52/23 و 50/71 درصد شاخص غنای گونه ای علف های هرز را کاهش داد. گیاهان پوششی در روش خاک ورزی متداول و حداقل شاخص تنوع شانون-وینر علف های هرز را به ترتیب 60/24 و 13/23 درصد کاهش دادند. میزان کاهش شاخص تنوع شانون-وینر با کاربرد توأم علف کش و گیاهان پوششی در روش های خاک ورزی متداول و حداقل نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 17/85 و 60/32 درصد بود.

به منظور بررسی علف کش ها بر عملکرد و اجزای ذرت در سیستم های مختلف خاک ورزی در منطقه فسا، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در 2 سال زراعی انجام شد. کرت های اصلی شامل خاک ورزی در 3 سطح خاک ورزی رایج، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی و تیمار کرتهای فرعی شامل علف کش ها در 7سطح نیکوسولفورون در 2 غلظت 2 و یک لیتر در هکتار، فورام سولفورون در دو مقدار 2 و یک لیتر در هکتار، فورامسولفورون + یدوسولفورون در 2 غلظت 5/1 و 75/0 لیتر در هکتار و شاهد بدون علف کش بود. نتایج نشان داد که بیشترین تراکم علف های هرز در خاک ورزی مرسوم (5/7 و 5/5 بوته در متر مربع) بود و کمترین تراکم علف های هرز در بی خاک ورزی به دست آمد. بیشترین وزن خشک علف های هرز در خاک ورزی مرسوم (3/45 و 1/36 گرم در متر مربع) بود و کمترین وزن خشک علف های هرز در بی خاک ورزی به دست آمد. نیکوسولفورون در میزان 2 لیتر در هکتار بیشترین تاثیر برکاهش تراکم علف های هرز باریک برگ را داشت و در کاهش تراکم علف های هرز پهن برگ تفاوت معنیداری بین علف کش های مصرفی مشاهده نشد. همچنین نیکوسولفورون در میزان 2 لیتر در هکتار بیشترین تاثیر در کاهش وزن خشک علف های هرز باریک برگ و پهن برگ نسبت به شاهد ( به ترتیب 8/22 و 8/13 گرم در متر مربع) داشت. بیشترین عملکرد دانه ذرت (12 تن در هکتار) در تیمار کم خاک ورزی و نیکوسولفورون به میزان 2 لیتر در هکتار به دست آمد و کمترین عملکرد دانه (6/5 تن در هکتار) در تیمار خاک ورزی مرسوم و شاهد بدون علف کش به دست آمد.

به منظور ارزیابی اثر عملیات مختلف مدیریتی بر زمان رویش گاوپنبه، آزمایشی به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در شرکت دشت ناز ساری در سال های 1395 و 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی، دو سیستم خاک ورزی رایج و بدون خاک ورزی، سه مقدار بذرپاشی سویا (200، 300 و 400 هزار بذر در هکتار سویا) و سه دز مختلف علف کش ایمازاتاپیر (SL 10%) (صفر، 50 و 100 گرم ماده موثره در هکتار) بودند. رویش گاوپنبه به طور معنی داری به وسیله عملیات مدیریتی نظیر سیستم های خاک ورزی، مقادیر بذرپاشی سویا و دزهای ایمازاتاپیر تحت تاثیر قرار گرفت. سیستم بدون خاک ورزی، تراکم 400 هزار بذر در هکتار و دز 100 گرم ماده موثره در هکتار ایمازاتاپیر نه تنها منجر به پایین ترین تراکم گیاهچه گاوپنبه در متر مربع شدند بلکه زمان تاخیری طولانی تری برای رسیدن به 50 درصد رویش گیاهچه را ایجاد کردند، لذا منجر به فاز تاخیری طولانی تری از رویش گاوپنبه در ابتدای فصل رشد شدند. نتایج این مطالعه ممکن است به تکامل راهبردهای مدیریتی موثر برای این گونه کمک کند.

به منظور بررسی کارایی فرمولاسیون میکروکپسول علف کش تریفلورالین در کنار فرمولاسیون امولسیون (ترفلان 48 درصد) با مقادیر 50، 75 و 100 درصد ماده ی مؤثره توصیه شده (6/0، 9/0 و 2/1 کیلوگرم ماده ی مؤثره در هکتار) و روش های کاربرد، اختلاط و عدم اختلاط با خاک، آزمایشی بصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال زراعی 1393 در مرکز تحقیقات تیرتاش انجام شد. طی مراحل اجرا تراکم و وزن خشک علف های هرز 40 و 60 روز پس از نشاکاری و عملکرد گیاه توتون در چهار مرحله برداشت مورد سنجش قرار گرفت. علف های هرز غالب مزرعه شامل دم روباهی سبز و تاج خروس ریشه قرمز بودند. برطبق نتایج فرمولاسیون میکروکپسول موجب افزایش معنی دار کارایی هر یک از مقادیر مصرفی نسبت به فرمولاسیون امولسیون گردید. کاربرد 50 درصد دُز توصیه شده فرمولاسیون میکروکپسول اثر کنترل کنندگی مشابه کاربرد 75 درصد فرمولاسیون امولسیون داشت؛ بطوریکه کنترل علف های هرز دم روباهی سبز و تاج خروس ریشه قرمز در 50 درصد دُز توصیه شده میکروکپسول به ترتیب حدود 72 و 69 درصد و در 75 درصد امولسیون حدود 79 و 65 درصد گردید. همچنین کاربرد 50 درصد دُز توصیه شده فرمولاسیون میکروکپسول موجب افزایش عملکردی هم سطح کاربرد 100 درصد فرمولاسیون امولسیون به ترتیب با عملکرد 26/4 و 30/4 تن در هکتار شد. اختلاط علف کش با خاک جهت افزایش کارایی ضروری است.

به منظور بررسی ساختار جمعیت و تنوع گونه ای علف های هرز بوم نظام های گندم استان قزوین، مطالعه ای طی سال زراعی 1395-1394 اجرا گردید. نمونه برداری به روش شبکه بندی از حدود 330 کوادرات 5/0 متر × 5/0 متر در 9 مزرعه سه هکتاری، در بوم نظام گندم تحت مدیریت های دیم (کم نهاده)، بی خاک ورزی (کم نهاده) و آبی (پر نهاده) در دو مرحله پنجه زنی و انتهای ساقه دهی انجام شد. به طورکلی بیش ترین جمعیت و تنوع گونه ای علف های هرز در نظام های زراعی دیم (کم نهاده) با 27 گونه علف هرز و کم ترین تنوع گونه ای با 10 گونه در سیستم کشت آبی (پرنهاده) مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد فراوانی جمعیت علف های هرز در مزارع بدون شخم کم ترین بود. بررسی عملکرد گندم نیز نشان داد بالاترین عملکرد دانه و ماده خشک کل گندم به ترتیب با 6231 و 18580 کیلوگرم در هکتار در سیستم کشت آبی و کم ترین آن نیز به ترتیب با 2078 و 60180 در سیستم کشت دیم می باشد. نتایج عملکرد گندم در سیستم کشت بی خاک ورزی نیز با عملکرد دانه 5830 عملکرد قابل قبولی را نشان داد. با توجه به جمعیت علف های هرز و عملکرد دانه گندم، سیستم های بی خاک ورزی می تواند راهکار مناسبی در جهت کاهش هزینه، کنترل علف هرز باشد.