اخلاق زیستی
سال:1391 | دوره:2 | شماره:5 |تعداد مقالات:7

علم پزشکی دارای سیر تاریخی مشخصی است که پرداختن به آن یکی از ضرورت های اساسی است. پزشکی بدوی حالت جادویی و یا مذهبی داشت، در حالی که پزشکی نوین تحت تاثیر یک سری گرایش ها جنبه منطقی پیدا کرده و روابط خود را با جنبه های جادویی و غیرعقلانی گسسته و بیش از پیش متکی بر علومی مانند شیمی و فیزیک گردیده است که در زمان ما در حال گسترش سریع هستند. در قرن بیستم پزشکی از نظر تخصصی رشد سریع یافت و دارای سازمان پیچیده ای گشت.

مقدمه: امروزه اچ. آی. وی/ ایدز تنها به عنوان یک بیماری و حامل آن به عنوان بیمار شناخته نمی شوند. از آنجایی که راه های انتقال این بیماری بیشتر مربوط به رفتار انحرافی بشر بوده است، نسبت به این بیماری یک استیگما شکل گرفته است. این مقاله در پی بررسی تاثیری است که استیگما بودن این بیماری در جامعه ایران بر روی درمان این بیماران و رابطه متقابل پزشک و بیمار اچ. آی. وی مثبت برجای گذاشته است.روش: روش مورد استفاده قرار گرفته در این مطالعه روش کیفی بوده است. جمع آوری داده ها با استفاده از تکنیک مصاحبه انجام گرفته که برای مصاحبه با بیماران اچ. آی. وی مثبت از مصاحبه عمیق و برای مصاحبه با پزشکان متخصص عفونی از مصاحبه نیمه ساخت یافته استفاده گردیده است. این مطالعه در مرکز مشاوره و بخش عفونی بیمارستان امام خمینی انجام گرفته است و شش نفر از مراجعان مرکز مشاوره رفتاری و هفت نفر متخصص بیماری های عفونی انتخاب شده اند.یافته ها: استیگمای ایدز ترس های نابجایی را در جامعه پزشکی برانگیخته است که کنش متقابل پزشک و بیمار اچ. آی. وی مثبت را تحت تاثیر قرار داده و در بسیاری موارد موجب تبعیضات درمانی برای این بیماران شده است.نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده استیگمای ایدز تاثیر نامطلوبی در جامعه پزشکی ما داشته است و این مساله مانعی برای دستیابی بیماران مبتلا به اچ. آی. وی/ ایدز به حقوق درمانی برابر می باشد. نتایج نشانگر نقش استیگما در تبدیل این بیماری به یک پدیده اجتماعی فرهنگی می باشد. پزشکان نیز مانند دیگر آحاد جامعه تحت تاثیر ارزش ها، هنجارها و برساخت های جامعه قرار دارند.

مقدمه: افزایش پیشرونده جمعیت سالمند در بسیاری از کشورهای توسعه یافته موجب معطوف شدن توجه به مسایل این گروه سنی شده است. از جمله روش هایی که در دهه های اخیر برای مقابله با مشکلات سالمندان و دیگر گروه های خاص به کار گرفته شده، برنامه های توانبخشی مبتنی بر جامعه است. اجرای چنین برنامه هایی در کشورهای مختلف از جمله ایران مراحل اولیه رشد خود را می گذراند. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر این برنامه ها در میان سالمندان کهریزک و تاثیر آن بر کیفیت زندگی آنان است.روش: روش این مطالعه مورد - شاهدی است بوده است. در این مطالعه 100 نفر از سالمندان 60 سال به بالای آسایشگاه کهریزک (شعبه کرج) به روش نمونه گیری کاملا تصادفی انتخاب شدند. این افراد در دو گروه 50 نفری آزمون و شاهد قرار گرفتند. ویژگی اصلی تفکیک دو گروه، شرکت یا عدم شرکت در برنامه های توانبخشی مبتنی بر جامعه بوده است. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از تکنیک پرسشنامه و مصاحبه جمع آوری شده است.یافته ها: نتایج نشان دهنده تفاوت میان دو گروه آزمون و شاهد است به طوری که سالمندانی که در برنامه های توانبخشی مبتنی بر جامعه شرکت داشته و خدمات معناداری را دریافت کرده اند از میزان کیفیت زندگی بالاتری برخوردار بوده اند.نتیجه گیری: با وجودی که مدت زیادی از اجرای برنامه های توانبخشی مبتنی بر جامعه در کهریزک نمی گذرد، اما همان طور که در نظریه ها و مدل های نظری مشخص شده بود افراد شرکت کننده در این برنامه ها با بازگشت به اجتماع و انجام فعالیت های مختلف هویت فردی و اجتماعی خویش را بازیافته و توانسته اند در مقایسه با دیگر سالمندان از کیفیت زندگی بالاتری برخوردار شوند.

مقدمه: مطالعات گسترده ای پیرامون بررسی مشکلات و روشن نمودن ابعاد زندگی زنان سرپرست خانوار صورت پذیرفته است که همگی گواه بر نامساعد بودن وضعیت زندگی این گروه از زنان دارد. با این وجود درخصوص سلامت زنان سرپرست خانوار مطالعات اندکی در حوزه جامعه شناسی صورت پذیرفته است. مطالعه پیش رو به بررسی مقایسه ای توجه به مراقبت های بهداشتی - پزشکی در میان زنان سرپرست خانوار و سایر زنان می پردازد.روش: روش تحقیق کمی بوده و جامعه آماری زنان 19 تا 75 ساله شهر تهران که در طرح «آمارگیری گذران وقت» در سال 1388 شرکت داشته اند. بر این مبنا تعداد نمونه برابر 227 نفر از زنان سرپرست خانوار و 2122 نفر از زنان متاهل است.یافته ها: نتایج مقایسه ویژگی های این دو گروه از زنان نشان دهنده توجه بیشتر زنان متاهل در توجه به مراقبت های بهداشتی و پزشکی و دریافت مراقبت های شخصی از دیگران دارد.نتیجه گیری: بر توجه ویژه به سلامت زنان سرپرست خانوار با توجه به شرایط نامناسب و حساس آنها تاکید فراوانی می شود.

مقدمه: اچ. آی. وی دستگاه ایمنی بدن را به شدت ضعیف کرده و بدن فرد آلوده به آن برای مبارزه با بیماری های عفونی ناتوان می شود. ویژگی های این بیماری از جمله سرعت انتقال و گسترش، ترس از افشا و تلاش برای پنهان نگه داشتن، آن را به مشکلی اجتماعی تبدیل کرده است. از ابتدای پیدایش ایدز زنان برچسب های زیادی را خورده و تبعیض های قابل توجه ای را تجربه کرده اند.روش: مطالعه حاضر با رویکردی کیفی پیامدهای اجتماعی داغ ننگ و برچسب در زنان مبتلا به عفونت اچ. آی. وی مثبت را مورد بررسی قرار دهد. با استفاده از مصاحبه نیمه ساخت یافته سعی شده است تا از طریق گفت وگو با پاسخگویان به توصیف جهان ذهنی آنها بپردازیم. با 10 نفر از زنان باشگاه یاران مثبت که ما بین 20 تا 50 سال سن داشته و ساکن تهران بوده اند و مایل به همکاری با محقق بوده و خوددرگیری ذهنی با این موضوع داشته اند صورت گرفته است.یافته ها: زنان مبتلا به اچ. آی. وی مثبت عمدتا از دو راه الف: ابتلای مستقیم و ب: ابتلای غیرمستقیم، به ویروس نقص ایمنی اکتسابی مبتلا شده بودند؛ که همگی پیامدهای بسیاری را از داغ ننگ و برچسب از سوی جامعه تحمل نموده اند.نتیجه گیری: نگاه مجرمانه برچسبی است که جامعه به دلیل عدم آگاهی بر زنان مبتلا به عفونت اچ. آی. وی می زند که این خود باعث تحریم و طرد اجتماعی آنان می شود و آنان به دلیل تجربه شخصی سعی در پنهان نگه داشتن بیماری خود دارند.

مقدمه: در نزد اطباء برخورداری از درجه ای از تعهد عاطفی عامل تاثیرگذاری بر انگیزه های شغلی و کیفیت کاری آنان محسوب می شود. در مطالعه حاضر که بر اساس یافته های یک مطالعه تجربی در باب تاثیرات عوامل اجتماعی بر تعهد عاطفی پزشکان در شهر تهران تدوین شده است، سعی گردیده برخی از عوامل اجتماعی که در مبانی نظری و تجربی مربوط به عنوان متغیرهای تاثیرگذار بر تعهد عاطفی نظیر جامعه پذیری حرفه ای و درونی سازی هنجارهای اجتماعی، التزام و تعهد شغلی، سرمایه گذاری بلندمدت در شغل مربوطه، رضایت شغلی و نظایر آن مطرح اند، مورد بررسی قرار گیرند.روش: با استفاده از روش تحقیق پیمایش تعداد 396 پزشک (عمومی، متخصص، فوق تخصص و دندانپزشک) با روش نمونه گیری خوشه ای احتمالی از میان 44202 پزشک شاغل به طبابت در شهر تهران انتخاب و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، داده های مورد نیاز جمع آوری گردید. اطلاعات حاصله از طریق نرم افزار SPSS پردازش و مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: با توجه به یافته های تحقیق، رضامندی شغلی، درونی سازی هنجارها، جامعه پذیری حرفه ای، التزام و تعهد شغلی و سرمایه گذاری بلندمدت در حرفه مربوطه (پزشکی) رابطه معنی داری را با تعهد عاطفی پزشکان نشان می دهند. مع الوصف میزان تعهد عاطفی بر حسب سن و جنس تغییر نمی کند. بیشترین همبستگی را در تعهد عاطفی به ترتیب متغیرهای رضایت، تعهد و التزام شغلی، جامعه پذیری حرفه ای و درونی سازی هنجارهای اجتماعی به خود اختصاص داده اند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که متغیرهای مستقل این مطالعه حدود 41 درصد از تغییرات مربوط به تعهد عاطفی پزشکان تحت مطالعه را تبیین می نمایند.نتیجه گیری: هر قدر پزشکان از لحاظ رضایتمندی در سطح بالایی قرار داشته باشند به همان نسبت نیز از تعهد عاطفی بالاتری برخوردار خواهند بود. اطرافیان پزشک، شرایط اجتماعی جامعه، ویژگی های خاص مربوط به شغل از جمله منابعی هستند که رضایت را تولید می کنند.

مقدمه: اهمیت و تاثیر رابطه اجتماعی میان پزشکان و بیماران، بر پیامدهای بالینی، روانی - اجتماعی و رفتاری مشاوره سبب شده است تا توجه چشمگیری به شکل ها و عوامل تعیین کننده این رابطه معطوف شود. هدف اصلی این مطالعه بررسی الگوی های زیستی، روانی و اجتماعی رابطه پزشک و بیمار در گذر از الگوی زیست پزشکی است.روش: روش این بررسی اسنادی است و مقاله های انگلیسی سال های 1980 تا 2011 موجود در پایگاه های اطلاعاتی Springer،Wiley  و Proquest بررسی شده و کلمات کلیدی doctor-patient relationship، biomedical model و biopsychosocial model جزء کلیدواژه های آنها بود و برخی مقاله های فارسی نیز وارد مطالعه شدند.یافته ها: در کشورهای توسعه یافته، تبادل اطلاعات، الگوی غالب ارتباطی است و جنبش مصرف کننده سلامت، به متداول شدن مدل تصمیم گیری مشارکتی و ارتباط بیمارمحور منجر شده است. مدلی که در آن ضرورت جامع نگری به انسان چندبعدی به طور روزافزونی مطرح می شود. انسانی مرکب از ابعاد زیستی، روانی و اجتماعی. این پیچیدگی، تغییری نمونه ای را در رابطه پزشک و بیمار تحمیل می کند: گذاری از مدل پزشکی زیستی خطی به مدل زیستی - روانی - اجتماعی دورانی با تاثیرهای متقابل بی شمار.نتیجه گیری: برای جستجوی مراقبت های درمانی موثرتر و انسانی تر، مطالعه جامعه شناختی رابطه پزشک و بیمار می تواند زمینه های اجتماعی که در فرایند درمان بیماران مورد غفلت واقع شده اند را برجسته تر کند. لذا آموزش مهارت های ارتباطی در کنار فن و دانش پزشکی، ایجاد پیوندهای مناسب در زمینه پژوهش و آموزش میان دانشکده های علوم انسانی و علوم پزشکی و جایگزین کردن الگوهای ارتباطی بیمارمدار می تواند راهکارهای مناسبی برای گذار از مدل سنتی پزشکی زیستی به مدل چندبعدی زیستی - روانی - اجتماعی باشد.