مشاوره کاربردی
سال:1401 | دوره:12 | شماره:1 |تعداد مقالات:6

سوء استفاده جنسی از کودکان می تواند بر بسیاری از زمینه های زندگی بزرگسالان دارای این تجربه مانند روابط زناشویی اثر بگذارد. هدف پژوهش حاضر بررسی تجربه زیسته پیامدهای سوء استفاده جنسی دوران کودکی بر کیفیت رابطه زناشویی زنان و مردان بود که با روش کیفی از نوع پدیدار شناسی انجام شد. . در پژوهش حاضر، 16 شرکت کننده (11 زن و 5 مرد) به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد و این روند تا زمان اشباع داده ها ادامه یافت. تجزیه و تحلیل داده ها مطابق با الگوی کلایزی انجام شد. تحلیل داده ها چهار مقوله اصلی را نشان داد که عبارتند از: پیامدها در رابطه عاطفی، رفتارهای مقابله ای ناکارآمد، پیامدها در رابطه جنسی و پیامدهای روان شناختی. این مطالعه نشان داد، سوء استفاده جنسی کودکی، در بافت زندگی زناشویی چگونه تجربه می شود و چه پیامدهایی برای زندگی زناشویی در بر دارد. این پدیده رابطه عاطفی و جنسی شرکت کنندگان را تحت تاثیر قرار داده و باعث پیدایش مشکلات روان شناختی و رفتارهای مقابله ای ناکارآمد در میان آنان شده بود. بر اساس یافته های این پژوهش، می توان نتیجه گرفت که تجربه سوء استفاده جنسی در دوران کودکی می تواند تاثیرات طولانی مدتی بر زندگی افراد آسیب دیده بگذارد و بر کیفیت زندگی زناشویی آنان تاثیر گذار باشد.

رشد آمار طلاق در ایران، متخصصان را نگران تصمیم گیری درست زوجین در پدیده ی طلاق کرده است. به همین منظور، هدف پژوهش حاضر ساخت و اعتباریابی پرسشنامه ی سنجش امکان سازگاری زناشویی است که به منظور کمک به تصمیم گیری کارشناسانه ی متخصصان در مورد زوجین در آستانه ی طلاق ساخته شده است. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی (تدوین ابزار) بوده که در دو مرحله انجام شد. در مرحله ی اول براساس روش کیفی نظریه زمینه ای، با استفاده از مصاحبه با 33 زوج در آستانه ی طلاق و 15 مشاور خانواده و طلاق، عوامل امکان سازگاری زناشویی کشف شد و پرسشنامه ای در دو فرم زنان و مردان طراحی شد. در مرحله ی دوم بر اساس روش کمی، روایی و پایایی پرسشنامه های ساخته شده با انتخاب هدفمند 262 زن و 202 مرد مراجعه کننده به مراکز مشاوره ی شهر اصفهان بررسی شد. با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS تحلیل عاملی تاییدی انجام گرفت و آلفای کرونباخ پرسشنامه و خرده آزمون ها محاسبه شد. یافته ها نشان داد که دو بعد اصلی سرمایه های مثبت و سرمایه های منفی رابطه ی زناشویی (بازدارنده های طلاق) در امکان سازگاری زناشویی همسران دخیل است. نتایج حاکی از آن بود که مقوله های علاقه، اعتماد، رابطه ی جنسی، پذیرش، عدالت و انصاف در بعد سرمایه های مثبت رابطه ی زناشویی برای مردان و زنان ظهور یافتند. همچنین در بعد سرمایه های منفی رابطه ی زناشویی، مقوله های نگرش های بازدارنده، خانواده ی اصلی، فرزندان (برای مردان و زنان) و شرایط اقتصادی-اجتماعی (خاص زنان) بدست آمدند. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نیز بیانگر تبیین معناداری از واریانس متغیر موردنظر توسط عامل ها هم برای فرم زنان (48/0) و هم برای فرم مردان (49/0) بود. آلفای کرونباخ پرسشنامه ی فرم زنان 89/0 و برای فرم مردان 90/0 بدست آمد. با توجه به کسب اعتبار و روایی مناسب برای فرم زنان و مردان، به نظر می رسد این پرسشنامه بتواند در امر تصمیم گیری درست برای زندگی زناشویی برای متخصصان و زوجین کمک کننده باشد.

رضایت و صمیمیت زناشویی یک ارزیابی کلی از وضعیت رابطه زناشویی یا رابطه عاشقانه کنونی فرد است. هدف از تحقیق حاضر واکاوی عوامل مرتبط با صمیمیت و رضایتمندی زناشویی بر اساس تجربه زیسته زوجین ناسازگار است. این پژوهش از نوع کیفی و با روش پدیدار شناسی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه زوجین ناسازگار شهر یزد در سال 1399 بودند. 12 زوج (24 نفر/ 12 زن و 12 مرد) به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده های کیفی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری و سپس کد گذاری به روش کلایزی و استخراج مضمون های اصلی و فرعی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان داد که ابعاد الگوی صمیمیت و رضایتمندی زناشویی بر اساس واکاوی تجربه زیسته زوجین شامل عوامل خانوادگی، عوامل بین فردی و عوامل فردی است که عوامل خانوادگی شامل دخالت درزندگی زن و شوهر، احترام نگذاشتن به همسر، عوامل بین فردی شامل عدم اعتماد متقابل، عدم همدلی، نداشتن حریم خصوصی، و عوامل فردی مثل عدم مسیولیت، دلبستگی نا ایمن، ناپختگی هیجانی است. نتایج این پژوهش نشان داد که توجه به عوامل خانوادگی، بین فردی و فردی به زوجین یاری می رساند که بتوانند رضایت و صمیمیت بیشتری را در زندگی به وجود آورند.

با توجه به اهمیت نهاد خانواده در ایران و نقش کلیدی والدین در پایه ریزی و استمرار خانواده های بادوام، بررسی مفاهیم مرتبط با خانواده از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین این پژوهش با هدف تدوین مدل مفاهیم مرتبط با دفتر کل خانواده در افراد سالم و مضطرب، به شیوه کیفی و با استفاده از نظریه داده بنیاد انجام شد. بدین منظور از بین مراجعین به کلینیک های روان پزشکی 10 نفر و از بین افراد سالم، 7 نفر از شهرستان شاهرود در سال 99-1398 با روش نمونه گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آورری، ثبت، کدگذاری و در قالب مفاهیم، زیرمقولات طبقه بندی شد. تحلیل داده ها به روش تحلیل مقایسه ای پیوسته (6 کد گروه مضطرب و 4 کد گروه سالم) با کدگذاری محوری انجام شد. یافته ها نشان داد احساس بی عدالتی و تبعیض ادراک شده در افراد مضطرب در خانواده گسترده باعث عدم تراز در دفتر کل خانواده و منجر به حس استحقاق کسب نشده و احساس دین مخرب و وفاداری شده است. افراد مضطرب در تحمل ناکامی ها ظرفیت پایینی داشتند در حالی که افراد سالم، احساس عدالت و انصاف داشتند. احساس دین افراد سالم هم به پدر و هم مادر بود و در چرخه بین نسلی شامل همسر نیز شد. همچنین، آن ها برداشت ذهنی مثبت هم از والدین و هم در رابطه زوجی داشتند. در نهایت با استفاده از داده های دو مدل و بر پایه نظریه بافت نگر-فرآیندی مداخله ای شامل سه مرحله به دست آمد: 1-بررسی عدالت و انصاف در روابط نزدیک، 2-اصلاح وابستگی ها در روابط نزدیک و 3-تقویت ارتباط در روابط نزدیک.

در دهه های اخیر پژوهش های مختلفی به بررسی اثربخشی رویکرد زوج درمانی شناختی رفتاری بر بهبود متغیرهای مختلف مانند افسردگی، خیانت، تعارض زناشویی، دلزدگی زناشویی، نارضایتی زناشویی و تاب آوری پرداخته اند. بسیاری از این پژوهش ها تغییرات معناداری را نسبت به گروه کنترل گزارش کرده اند اما تاثیر دقیق آن ها مشخص نیست و نیاز به یکپارچه سازی این تحقیقات دارد. هدف این فراتحلیل تعیین میزان اثربخشی زوج درمانی شناختی-رفتاری بر کاهش مشکلات زناشویی بود. این پژوهش با استفاده از روش فراتحلیل با یکپارچه کردن نتایج تحقیقات مختلف، اندازه اثر زوج درمانی شناختی –,رفتاری را مشخص می کند. 16 پژوهش که از لحاظ روش شناسی قابلیت بررسی داشتند انتخاب شدند و فراتحلیل بر روی آنها انجام گرفت. منابع جستجوی داده ها پایگاه های علمی داخلی شامل پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، پایگاه مجلات تخصصی نور (Noormags)، بانک اطلاعات نشریات ایران Magiran، پرتال جامع علوم انسانی (ensani. ir) و پایگاه استنادی جهان اسلام (SCI) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS16 و محاسبه اندازه اثر با استفاده از نرم افزار CMA2 و شاخص gانجام شد. یافته های این فراتحلیل نشان داد که میزان اندازه اثر زوج درمانی شناختی-رفتاری بر کاهش مشکلات زوجین برای شیوه مداخله زوجی 57/1، اندازه اثر مداخله فردی 23/1 و اندازه اثر کلی 37/1است اندازه اثر هر سه مداخله بالاتر از 8/0 و (001/0 < p) است مطابق جدول کوهن اندازه اثر بزرگ ارزیابی می شود. یافته ها نشان دهنده آن است که میزان موفقیت اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر کاهش مشکلات زناشویی موثرتر از عدم درمان است بر این اساس اندازه اثر به دست آمده در پژوهش های صورت گرفته در بازه بزرگ قرار گرفته است. همچنین اندازه اثر تصادفی مقدم تر از اندازه اثر ثابت است می توان گفت تخمین های مشاهده شده از اندازه اثر در هر مطالعه می تواند واقعی و فراتر از تصادف باشد بدین معنی که در اندازه اثرهای مشاهده شده در پژوهش های بررسی شده در این فراتحلیل تفاوت معنی دار مشاهده می شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش شادکامی اسلامی بر نشاط ذهنی و عواطف مثبت و منفی در زنان با تعارض زناشویی در یک طرح نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل انجام گرفت. جامعه ی این پژوهش شامل زنان با تعارض های زناشویی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شرق شهر تهران بود که سی زن با روش نمونه گیری داوطلبانه-هدفمند انتخاب و به طور تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل اختصاص داده شدند. شرکت کننده های گروه آزمایش تحت هشت جلسه ی نوددقیقه ای آموزش شادکامی اسلامی قرار گرفتند و شرکت کنندگان گروه های آزمایش و کنترل در آغاز و پس از پایان مداخله، مقیاس نشاط ذهنی و پرسشنامه عاطفه ی مثبت و منفی را تکمیل کردند. از روش آماری تحلیل کوواریانس و نرم افزار 21-SPSS برای تحلیل داده ها استفاده شد. بر اساس نتایج، آموزش شادکامی اسلامی در زنان با تعارض زناشویی در بهبود نشاط ذهنی و عواطف مثبت و کاهش عواطف منفی موثر بود. بنابر مداخلات شادکامی مبتنی بر تعالیم اسلامی می تواند به افراد متاهل برای ارتقای سطح نشاط ذهنی و عواطف مثبت و کاهش عواطف منفی کمک کرد.