پژوهش های کاربردی در گیاهپزشکی
سال:1400 | دوره:10 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

کرم برگخوار چغندر قند Spodoptera exigua یکی از مهم ترین آفات پلی فاژ چغندرقند با پراکنش جهانی می باشد. با توجه به صدمات جبران ناپذیر اغلب آفت کش های شیمیایی، استفاده از روش های کنترل امن تر در مدیریت این آفت توصیه می شود. این مطالعه با هدف بررسی سازگاری دو گونه نماتود بیمارگر حشرات، Steinernema carpocapsae و S. feltiae با حشره کش سایپرمترین علیه لاروهای کرم برگخوار چغندرقند انجام گرفت. تاثیر نماتودهای بیمارگر حشرات و سایپرمترین بر لاروهای شش روزه کرم برگخوار چغندر قند به ترتیب با روش تماسی و گوارشی مورد ارزیابی قرار گرفت. مقادیر برآورد شده LC50 برای نماتود S. carpocapsae و S. feltiae به ترتیب 63/6 و 41/4 لارو آلوده کننده به ازای هر لارو (IJ/Larvae) و برای حشره کش سایپرمترین 4/465 پی پی ام بدست آمد. برای بررسی تاثیر تلفیق دو عامل، دو غلظت 160 و320 پی پی ام از حشره کش سایپرمترین و غلظت های دو، چهار و هشت IJ/Larvae از نماتودهای بیمارگر حشرات به صورت تلفیق با یکدیگر علیه لاروهای شش روزه کرم برگخوار چغندرقند مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد علیرغم تاثیر منفی سایپرمترین بر روی نماتودهای بیمارگر مورد بررسی، تلفیق غلظت 160 پی پی ام سایپرمترین با دو IJ/Larvae نماتود S. carpocapsae و تلفیق دو غلظت 160 و 320 پی پی ام سایپرمترین با دو IJ/Larvae گونه S. feltiae اثر سینرژیستی در مرگ و میر آفت نشان دادند. همچنین مشخص شد، با افزایش زمان در معرض قرارگیری با سایپرمترین به تنهایی و یا در تلفیق با نماتودهای بیمارگر، میزان مرگ و میر لاروهای کرم برگخوار چغندرقند افزایش یافت در حالی که این اثر افزایشی درخصوص نماتودهای بیمارگر به تنهایی پس از 48 ساعت ثابت و تغییری نشان نداد.

ظهور و گسترش سریع نژادهای بیماریزای عوامل زنگ های گندم تحقیقات را به سمت یافتن منابع مقاومت پایدار هدایت کرده است. مقاومت تدریجی (Slow rusting) نوعی مقاومت نژاد غیراختصاصی و پایدار است. در این مطالعه به منظور تشخیص منابع احتمالی دارای مقاومت پایدار نسبت به زنگ ساقه، پارامترهای مقاومت تدریجی شامل ضریب آلودگی (CI)، شدت نهایی بیماری (FRS)، نرخ آلودگی ظاهری (r) و مقدار نسبی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (rAUDPC) در 46 لاین گندم همراه با شاهد حساس (مخلوط رقم McNair و لاین CD-90-12 ) طی سال های زراعی 95-1394 و 96-1395 در مزرعه آزمایشی ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل ارزیابی شدند. ارزیابی لاین ها تحت شرایط آلودگی طبیعی و در برابر جمعیت نژادی دارای پرآزاری برای ژن های مقاومت Sr25، Sr5، Sr6، Sr7a، Sr9f، Sr23، Sr28، Sr29، Sr30، Sr33، Sr34، Sr37، SrDP2، SrGT،-SrPL، SrWLD، SrH و SrTmp انجام شد. نتایج بررسی ها نشان داد که لاین های گندم M-93-13، M-93-14، M-93-16 و M-93-20 مقادیر پایینی از CI، FRS، r و rAUDPC نشان دادند و به عنوان لاین های دارای سطح مطلوب مقاومت تدریجی در نظر گرفته شدند. لاین های شماره C-93-10، C-94-6، C-94-8 ، CD-94-6 M-93-3، M-93-12 وM-93-18 مقادیر متوسطی از پارامترهای مقاومت به زنگ ساقه را نشان دادند و به عنوان لاین های دارای سطح متوسط مقاومت تدریجی برای زنگ ساقه در نظر گرفته شدند. 25 لاین نیز دارای سطح پایین مقاومت تدریجی و بقیه لاین ها در گروه لاین های حساس و بدون هیچ نوع مقاومت تدریجی گروه بندی شدند. لاین های دارای سطح مطلوب و متوسط مقاومت تدریجی که از این مطالعه تشخیص داده شدند، می-توانند برای معرفی رقم کاندید شده یا در برنامه های به نژادی گندم نسبت به زنگ ساقه استفاده شوند.

سوسک توتون Lasioderma serricorneبه بسیاری از محصولات انباری خسارت می زند. علیرغم تلاش ها و تحقیقات مختلف، کنترل این آفت هنوز متکی به استفاده از قرص فستوکسین است که با توسعه مقاومت بسیاری از آفات انباری در برابر آن به یک ترکیب کمتر موثر تبدیل شده است. در این تحقیق اثر حشره کشی گازهای دی اکسید کربن و نیتروژن به تنهایی و در تلفیق با هم علیه حشرات کامل سوسک توتون مورد ارزیابی قرار گرفت. تلفات بعد از 24 ساعت ثبت گردید. نتایج نشان داد که گاز نیتروژن به تنهایی فاقد اثر کشندگی قابل توجه و معنی دار روی حشرات کامل آفت است. مقدار LC50 گاز دی اکسید کربن نیز برابر با 59/2498 پی پی ام به دست آمد. در تلفیق گازهای مذکور نیز غلظت های 254، 381 و 508 پی پی ام از گاز نیتروژن با مقدار LC50 گاز دی اکسید کربن تلفیق داده شد. نتایج حاصل از اختلاط این دو گاز نشان داد بیشترین مقدار کشندگی گاز دی اکسید کربن در غلظت های پایین از گاز نیتروژن حاصل می شود. طبق نتایح حاصل از تحقیق، هزینه استفاده از قرص فستوکسین در مقایسه با گاز دی اکسید کربن برای کنترل سوسک توتون بسیار بیشتر بود. می توان روش برنامه ریزی خطی را به عنوان یک روش مفید برای بهینه سازی مدیریت کنترل این آفت معرفی کرد و با در نظر گرفتن هزینه پایین و اثر حشره کشی بالای دی اکسید کربن و با بررسی کردن دیگر جوانب استفاده از آن، این فومیگانت را یک جایگزین مناسب برای فستوکسین در نظر گرفت.

در بازدیدهای بهار و تابستان سال 1397 از باغات درختان سیب در استان خراسان رضوی، علائم مشکوک به بیماری فیتوپلاسمایی مانند زردی، ریزبرگی، و همچنین برگ هایی که گوشوارک در آن به طور غیرعادی کشیده شده بود در سطح باغات مشاهده شد و 33 نمونه از برگ درختان جمع آوری گردید. با استفاده از آغازگرهای عمومی P1 / P7 و آغازگرهای آشیان ه ای R16F2n / R16R2، fU5 / rU3 و R16MF2 / R16MR2 در واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) از کلیه نمونه های دارای علائم، قطعات 1800 جفت باز در PCR عمومی و در PCRهای آشیان ه ای به ترتیب قطعات 1250، 876 و 1400 جفت باز تکثیر شدند. در نتایج حاصله مشخص گردید 18 نمونه آلوده به فیتوپلاسما مثبت بودند. محصول PCR دومرحله ای با جفت آغازگرهای R16F2n / R16R2، همسانه سازی و تعیین ترادف شده و در بانک جهانی ژن ثبت گردید. مقایسه توالی های به دست آمده با توالی های موجود در NCBI توسط نرم افزار BLAST و همچنین بررسی چند شکلی طولی قطعات برشی (RFLP) حقیقی با محصول PCR دومرحله ای با استفاده از آنزیم های AluI، RsaIو Tru1I (MseI)، نشان داد که فیتوپلاسمای همراه درختان سیب بیشترین شباهت را با Candidatus Phytoplasma trifolii مربوط به گروه افژولش شبدر (Clover proliferation group, 16SrVI) دارند. آنالیز توالی ها با استفاده از نرم افزار iPhyClassifier، تعیین میزان تشابه نوکلئوتیدی و آنالیز تبارزایی با استفاده از ترادف کامل ژن RNA ریبوزومی 16S نیز تعلق فیتوپلاسمای همراه درختان سیب در استان خراسان رضوی را در گروه 16SrVI-A تایید کرد. این اولین گزارش از سیب های آلوده به Ca. Phytoplasma trifolii در ایران و سایر نقاط جهان است.

پسیل معمولی پسته، یکی از مهم ترین آفات باغات پسته در ایران می باشد. در این تحقیق، تاثیر آفتکش اسپیروتترامات (SP)، اسید سالیسیلیک (SA)، عصاره های متانولی و ان هگزانی پوست گردو (به ترتیب MW و NW)، عصاره های متانولی و ان-هگزانی دانه شوید (به ترتیب MD و ND) و کاربرد تلفیقی اسپیروتترامات با این ترکیبات (SP + SA، SP + MW، SP + NW، SP + MD و SP + ND) روی جمعیت پسیل پسته در طی دو سال بررسی شد. آب مقطر نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. همچنین مقدار ترکیبات ثانویه )فنل و فلاونوئید (در برگ های پسته تحت تیمارهای مختلف تعیین شد. در سال اول، بیش ترین درصد کاهش جمعیت پسیل پسته در تیمار تلفیقی اسپیروتترامات و عصاره متانولی دانه شوید (SP + MD) با میانگین 21/3 ±,26/91-درصد و در سال دوم در تیمارهای عصاره متانولی دانه شوید (MD) با میانگین 43/8 ±,70/ 36-درصد و تیمار تلفیقی SP + MD با میانگین 9/17 ±,17/35-درصد محاسبه شد. ضمن اینکه در هر دو سال، کاربرد تلفیقی عصاره ان هگزانی پوست سبز گردو با اسپیروتترامات (SP + NW) موجب کاهش معنی دار جمعیت پسیل پسته در مقایسه با کاربرد اسپیروتترامات به تنهایی شد. مقدار ترکیبات فنل و فلاونوئید کل نیز در برگ درختان پسته تیمار شده با ترکیبات مورد مطالعه، اختلاف معنی داری نشان دادند. بالاترین سطح فنل کل (94/1 ±,48/75) در تیمار اسپیروتترامات + عصاره متانولی دانه شوید (SP + MD) به دست آمد که اختلاف معناداری با اسپیروتترامات، عصاره متانولی دانه شوید و اسپیروتترامات + عصاره ان-هگزانی دانه شوید نشان داد. در هر دو سال عصاره متانولی دانه شوید در تلفیق با اسپیروتترامات (SP + MD) بیشترین تاثیر را در کنترل جمعیت پوره های پسیل پسته داشت و بنابراین می تواند در برنامه های مدیریت تلقیقی این آفت مورد توجه قرار گیرد.

چکیده گیاه نخود سومین لگوم غذایی مهم جهان است. برق زدگی مخربترین بیماری نخود است که توسط قارچ Didymella rabiei ایجاد می شود. شناسایی منابع مقاومت در ژرم پلاسم نخود جهت برنامه های به نژادی و مدیریت بیماری ضروری است. به منظور بررسی تأثیر غلظت اسپور و شدت پرآزاری جدایه بر واکنش ژنوتیپ های نخود به بیماری برق زدگی، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. اثر دو جدایه (A3: با پرآزاری متوسط و A6: با پرآزاری شدید) و غلظت اسپور (105، 105 × 2، 105 × 5 اسپور در هر میلی لیتر آب مقطر) بر شاخص و شدت بیماری در 20 ژنوتیپ نخود مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شاخص بیماری و شدت آن تحت تأثیر غلظت اسپور، پرآزاری جدایه ها و ژنوتیپ های نخود قرار گرفت و بین ژنوتیپ ها، جدایه ها و غلظت های اسپور تفاوت معنی داری مشاهده شد. شدت بیماری با افزایش غلظت اسپور از 105 × 2 به 105 × 5 اسپور در هر میلی لیتر برای ارقام مقاوم ILC 202، ILC72، ILC3279، ICC3996 و ICC12004 افزایش یافت، در حالی که شدت بیماری ژنوتیپ های حساس تحت تأثیر همه غلظت های اسپور بود. ارقام افتراقی نخود از جمله ILC202، ILC72، ILC3279، ICC3996 و ICC12004 در برابر تمام غلظت های اسپور جدایه A3 مقاوم بودند، در حالیکه به غلظت 105 × 2 اسپور جدایه A6 حساس بودند. غلظت اسپور 105 × 2 با جدایه A3 بیشترین تفاوت را میان ژنوتیپ های نخود بر اساس میانگین شاخص بیماری ایجاد کرد. اطلاعات به دست آمده از این تحقیق می تواند در برنامه های به نژادی ارقام نخود و مطالعات بررسی تنوع بیماری زایی جمعیت قارچ مورد استفاده قرار گیرد.

پروانه برگ خوار مرکبات (Papilio demoleus) یکی از آفات مهم نهالستان های مرکبات در اکثر نقاط مرکبات خیز کشور، بویژه استان مازندران می باشد. لذا در این تحقیق شاخص های تغذیه لارو پروانه برگ خوار مرکبات روی ارقام مختلف مرکبات (پرتقال تامسون ناول، نارنج، پرتقال سانگین و نارنگی انشو) در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2 ±,24 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 75-65% و دوره نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی) در سال 1389 بررسی شد. نتایج نشان داد که نرخ رشد نسبی، کارآیی تبدیل غذای هضم شده و شاخص تقریبی هضم شوندگی میزبان های مختلف با یکدیگر اختلاف معنی داری دارند اما نرخ مصرف نسبی و درصد کارآیی غذای خورده شده توسط لارو آفت در ارقام مورد بررسی اختلاف معنی داری را نشان ندادند. بیشترین نرخ رشد نسبی به برگ تامسون (36/0 ±,92/6) و کمترین مقدار آن مربوط به برگ سانگین (19/0 ±,71/3) بود. همچنین بیشترین کارآیی تبدیل غذای خورده شده (6/6 ±,19/41) و بیشترین کارآیی تبدیل غذای هضم شده (42/33 ±,63/96) مربوط به رقم تامسون بود.

قارچ های عامل بیماری زنگ (راسته Pucciniales) یکی از بزرگترین گروه بیمارگرهای گیاهی را شامل می شوند و به عنوان تهدید جدی محصولات کشاورزی در دنیا به شمار می روند. طی مطالعه قارچ های عامل بیماری زنگ در پوشش گیاهی دشت اردبیل، تعداد 46 گونه قارچ مولد زنگ از هشت جنس مختلف روی 60 گونه میزبانی متعلق به 16 تیره گیاهی در سال های 98-97 جمع-آوری و با روش های ریخت شناختی شناسایی شدند. در بین نمونه های شناسایی شده، جنس Puccinia با 20 گونه، دارای بالاترین درصد فراوانی بود و جنس های Phragmidium و Melampsora به ترتیب با هشت و پنج گونه در رتبه دوم و سوم قرار گرفتند. تعداد 31 گونه شامل Aecidium euphorbiae، A. cf. orbiculare، Gymnosporangium cf. orientale، Melampsora allii-populina، M. euphorbiae، M. magnusiana، Phragmidium rosae-pimpinellifoliae، Ph. mucronatum، Ph. tranzschelianum، Ph. tuberculatum، Ph. violaceum، Puccinia absinthii var. absinthii، P. acroptili، P. allii، P. calcitrapae، P. cardui-pycnocephali، P. echinopis، P. epilobii-tetragoni، P. littoralis، P. hordei، P. magnusiana، P. menthae، P. mixta، P. persistens، P. schismi، P. sii-falcariae، Tranzschelia discolor، Uromyces glycyrrhizae، U. polygoni-avicularis، U. striatus و U. turcomanicus برای میکوبیوتای استان اردبیل جدید می باشند. طبق منابع در دسترس، گونه Gymnosporangium cf. orientale پس از گذشت بیش از یک قرن برای دومین بار روی Crataegus meyeri در ایران گزارش می شود. میزبان های Allium atroviolaceum برایP. allii، Juncus gerardii برایP. littoralis، Rosa canina برای Ph. rosae-pimpinellifoliae و Rosa × damascena برای Ph. tranzschelianum و Ph. tuberculatum به عنوان میزبان های جدید در ایران گزارش می شوند. گونه های Polygonum serpyllaceum برای U. polygoni-avicularis و Allium atroviolaceum برای P. mixta نیز به عنوان میزبان های جدید در دنیا گزارش می شوند.