پژوهش در بهداشت محیط
سال:1401 | دوره:8 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

یکی از عوارض حمل و نقل در شهرها، الودگی صوتی ناشی از وسایل نقلیه است. امروزه سر و صدا در محیط های شهری به عنوان یک مسیله مهم در حوزه بهداشت عمومی مطرح است. با توجه به تاثیرات منفی آلودگی صوتی بر سلامتی و رفاه انسان، شناسایی و درک روزافزون این تاثیرات بر سلامتی افراد در معرض ضرورت یافته است. در این پژوهش بررسی نوع ترکیب ترافیک محور بزرگراهی و شناسایی نوع اطلاعات ترافیکی مورد نیاز با شناسایی موقعیت ها جهت استقرار ایستگاه برداشت صدا در طول محور بزرگراهی و تهیه داده های صدا و شناسایی عوامل موثر بر انتشار صوت صورت پذیرفت. در هر کدام از ایستگاه های نمونه برداری، متغیرهای مورد نیاز در بازه های زمانی 7: 30-9: 30، 12: 30-14: 30، 18: 30-20: 30، 23: 30-1: 30 و3: 30-5: 30 و فصول مختلف سال برای مدل سازی اندازه گیری و ثبت شدند. نتایج نشان می دهد که مقایسه میانگین پارامترهای آلودگی صوتی در ایستگاه های مختلف بزرگراه شهید کلانتری در سطح معنی داری 5 درصد نشان داد که بیشترین میزان صدا و شاخص های صوتی اندازه گیری شده به ترتیب مربوط به ایستگاه اول آبادگران با میزان دسی بل 79. 61 دسی بل، جاده ورودی به کوهسنگی حدود 80 دسی بل و کمترین میزان ایستگاه میدان حافظ حدود 58 دسی بل می باشد. پارامترهای Lmax, Leq, L10, L50 و L90 از لحاظ تصویری توزیع یکسان و یکنواخت نتایج در محدوده خط برازش دیده می شود. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق اعلام می گردد که درکلیه فصول سال میانگین تراز معادل صدا در تمامی ایستگاه های مورد بررسی، بالاتر از تراز صدای محیطی روزانه توصیه شده استاندارد صدا در هوای آزاد ایران می باشد. در حالیکه استاندارد میزان تراز صوت در مناطق مسکونی طی روز 55 دسی بل و شب 45 دسی بل می باشد.

زمینه و هدف: آلودگی های منتشره در صنایع چاپ، مطابق تحقیقات سازمان بهداشت جهانی به عنوان یکی از جدی ترین خطرات برای سلامتی کارکنان به شمار می رود. اثرات بهداشتی این آلاینده ها از بیماری های حاد مانند سوزش چشم تا اثرات مزمن مانند ابتلا به سرطان و حتی آسیب به DNA است. مواد و روش ها: جهت مطالعه آلودگی هوا در محیط های داخلی صنعت چاپ، با استفاده از دستورالعمل EPA و روش رتبه بندی مکانی، نمونه ها جمع آوری و سپس توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی آنالیز شد. یافته ها: بر اساس نتایج کرماتوگرافی گازی، مجموع غلظت ترکیبات آلی بسیار فرار و ترکیبات آلی فرار در نزدیک ترین نقطه به مخزن رنگ، محل قرارگیری اپراتور در فاصله یک متری و دو متری از دستگاه هلیوگراور، و فضای عمومی کارخانه به ترتیب برابر %83/20، %41/5، %85/1 %46/1 به دست آمد. 52% از آلاینده های مشاهده شده جزو حلال های آلی مرکب، 38% از ترکیبات گوگرددار و 52% جزو ترکیبات نیتروژن دار بودند. حدود 24% از آلاینده ها ساختار پیچیده ای متشکل از 12 کربن و بالاتر دارند. غلظت آلاینده های مشاهده شده نه تنها از استانداردهای OSHA و NIOSH بسیار فراتر است؛ بلکه در مقایسه با پژوهش مشابه بین المللی نیز، بسیار بالا می باشد؛ بطوری که در محدوده اعلان کد خطر بوده و اثرات بهداشتی نگرانکننده ای بر کارکنان دارند. نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده نیاز به مداخله فوری برای کاهش آلایندگی محیط های صنعت چاپ می باشد. روش ارجح برای مدیریت کیفیت هوای داخلی، کنترل و جایگزینی منبع آلودگی، تهویه عمومی و موضعی مناسب با استفاده از تجهیزات تهویه مطبوع و یا استفاده همزمان از فیلترها و سیستم تهویه مطبوع جهت کاهش انتشار پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: کدورت آب تصفیه شده به عنوان یک پارامتر مهم در تعیین کیفیت آب آشامیدنی و یا صنعتی در تمامی تصفیه خانه ها اندازه گیری می شود. از دیر باز با توجه به اهمیت یافتن شیوع عوامل بیماریزا مثل ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوم که عامل ایجاد بیماری های خطرناکی همچون اسهال خونی می باشند، رابطه کاهش میزان کدورت و افزایش حذف این میکروارگانیزم ها در مطالعات به اثبات رسیده است. مواد و روش ها: در این مطالعه یک مدل شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون خطی چندگانه در پیش بینی کدورت خروجی از آب تصفیه شده تصفیه خانه شهر طبس توسعه و عملکرد آنها با هم مقایسه گردید. کل جامدات محلول، pH، ، دما و کدورت ورودی به عنوان پارامترهای ورودی مدل ها در پیش بینی ها استفاده شد. بهترین الگوریتم پس انتشار و تعداد نورون برای بهینه سازی معماری مدل تعیین شد. یافته ها: نتایج نشان داد که الگوریتم لونبرگ-مارکوارت به عنوان بهترین الگوریتم انتخاب شد و تعداد نورون بهینه نیز 16 تعیین شد. همچنین نتایج تحلیل حساسیت مدل شبکه عصبی نشان داد که کدورت ورودی با مقدار 29 درصد به عنوان مهمترین پارامتر در توسعه مدل شبکه عصبی مصنوعی است. نتیجه گیری: نتایج ضریب همبستگی مدل رگرسیون خطی چندگانه و مدل شبکه عصبی مصنوعی به ترتیب برای داده های آموزش 63/0 و 892/0 و برای داده های تست 60/0 و 8571/0 به دست آمد که نشان از برتری مدل شبکه عصبی مصنوعی در پیش بینی کدورت خروجی از تصفیه خانه آب طبس است.

زمینه و هدف: رسوبات رودخانه ای یکی از شناساگرهای زیست محیطی بسیار مهم برای تعیین میزان آلودگی در بوم سازگان هستند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی کیفیت رسوبات رودخانه مهاباد در استان آذربایجان غربی است. مواد و روش ها: بدین منظور 15 نمونه رسوبات سطحی (از عمق 20-0 سانتی متری) رودخانه برداشت شد. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی رسوبات شامل: بافت، مواد آلی، مواد خنثی شونده، هدایت الکتریکی، pH، مقدار کل فلزات سنگین اندازه گیری شد. همبستگی بین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی رسوبات با فلزات سنگین، با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: میانگین غلظت کل فلزات سنگین آرسنیک، نیکل، روی، کادمیوم، سرب، کبالت، کروم و مس به ترتیب 29/13، 40/63، 53/60، 47/0، 39/0، 40/18، 47/44 و 93/25 میلی گرم بر کیلوگرم است. آرسنیک، نیکل و کادمیوم مقادیری بالاتر از غلظت استاندارد فلزات سنگین در رسوبات را داشتند. طبق نتایج ضریب همبستگی پیرسون، ظرفیت تبادل کاتیونی، ماده آلی، رس و سیلت بیشترین همبستگی مثبت معنی دار را با نحوه توزیع فلزات سنگین دارند. از طرف دیگر به غیر از مس، کروم و کبالت بقیه عناصر باهم همبستگی مثبت معنی دار 99 درصد را نشان می دهند. نتایج نشان داد همه عناصر دارای منشا یکسانی هستند. نتیجه گیری: با توجه با تفکیک نمونه های بالادست و پایین دست می توان گفت غلظت عناصر در بالادست ناشی از عوامل طبیعی بوده و در پایین دست با افزایش فعالیت های انسانی، آلایندگی فلزات سنگین بیشتر شده است.

زمینه و هدف: فعالیت های انسانی، مقادیر زیادی نیتروژن، فسفر و مواد آلی وارد اکوسیستم های آبی نموده است. مواد و روش ها: نمونه های فاضلاب شهری و صنعتی به ترتیب از تصفیه خانه پرکند آباد شماره یک مشهد و تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی کلات تهیه گردید. نمونه های فاضلاب به منظور حذف فعالیت مواد معلق درشت و باکتری ها به مدت یک ساعت ته نشین و سپس استریل گردید. جلبک کلرلا ولگاریس از جهاد دانشگاهی مشهد خریداری و در محیط کشت اختصاصی تحت شرایط نور سفید تک رنگ با روشنایی 350±, 5000 لوکس، تناوب نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی، درجه حرارت 2±, 25 درجه سانتیگراد و pH نزدیک به خنثی (5/8-7) در مدت زمان 10 روز تکثیر شد. سپس یک لیتر از محلول فوق به راکتورهایی به حجم 10 لیتر حاوی نمونه فاضلاب شهری، صنعتی و محیط کشت اختصاصی بارگذاری گردید و در مجاورت نور بمدت 10 روز هوادهی شد. در فواصل زمانی معین هر 2 روز یکبار) نمونه هایی از راکتورها جهت اندازه گیری پارامترهای COD، نیتروژن کل، فسفرکل، pH و مقدار کلروفیل گرفته شد. یافته ها: راندمان حذف جلبک کلرلا ولگاریس برای COD، نیتروژن کل و فسفرکل در فاضلاب شهری 69/63، 52/12 و 79/13 درصد و برای فاضلاب صنعتی 57/66، 34 و 18/50 درصد می باشد. بر اساس یافته ها، کارایی جلبک در حذف مقدار اکسیژن مورد نیاز شیمیایی بیشتر و برای نیتروژن کل کمتر از بقیه آلاینده ها بود. همچنین در فاضلاب شهری کمترین کارایی در حذف نیتروژن کل بود. کارایی جلبک در حذف آلاینده ها در فاضلاب صنعتی بهتر از فاضلاب شهری بود. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که محیط فاضلاب شهری و صنعتی می تواند یک محیط مناسب برای رشد و تکثیر جلبک کلرلا ولگاریس باشد. همچنین این ریزجلبک توانایی حذف مواد مغذی موجود در پساب را دارد.

زمینه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs)، گروهی از آلاینده های محیط زیستی با قابلیت ناهنجاری زایی، جهش زایی و سرطان زایی هستند که از احتراق ناقص و پیرولیز سوخت های فسیلی و یا احتراق مواد آلی تولید می شوند. این مطالعه با هدف شناسایی، تعیین محتوی و منشا یابی PAHs در خاک سطحی مناطق صنعتی شهرستان همدان در سال 1399 انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش توصیفی، 36 نمونه خاک سطحی از 12 ایستگاه مستقر در مناطق صنعتی جمع آوری شد. پس از استخراج آنالیت ها به روش سوکسله، از روش کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی (GC-MS) برای شناسایی و تعیین محتوای ترکیبات PAHs در نمونه ها استفاده شد. برای تعیین منشاء PAHs از روش نسبت های تشخیصی مولکولی (MDRs) استفاده شد. همچنین، مقادیر پارامترهای pH، هدایت الکتریکی (EC) و کربن آلی کل (TOC) نمونه های خاک نیز اندازه گیری شد. پردازش آماری داده ها نیز با استفاده از نسخه 20 نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: بر اساس نتایج، مجموع غلظت 16 ایزومر شناسایی شده از 2417 تا 16279 میکروگرم در کیلوگرم متغیر و میانگین مقادیر آن ها 7685 میکروگرم در کیلوگرم بود. به علاوه، مشخص شد که هیدروکربن های 4-6 حلقه ای %66 از کل مقادیر PAHs را به خود اختصاص داده اند. از طرفی، فلورانتن (Fla)، پایرن (Pyr) و بنزو (بتا) فلورانتن (B(b)F) فراوان ترین ترکیبات شناسایی شده در خاک بودند و میانگین محتوی ترکیبات بنزو (آلفا) آنتراسن (B(a)A)، بنزو (بتا) فلورانتن (B(b)F)، بنزو (آلفا) پایرن (B(a)P) و دی بنزو (آ اچ) آنتراسن (DB(ah)A) از بیشینه رواداری کیفیت خاک هلند بیش تر بود. نتایج روش MDRs نشان داد که هر دو منابع پیروژنیک و پتروژنیک منشاء PAHها در منطقه مورد مطالعه هستند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه حاکی از تاثیر بالای فعالیت های انسانی بر آلودگی خاک منطقه مورد مطالعه به PAHs است و از این رو، نسبت به اعمال راهکارهای مدیریتی از جمله پالایش و پاکسازی خاک های آلوده برای حفظ سلامت محیط و انسان توصیه می شود.

مقدمه و هدف: امروزه، همه گیری بیماری کرونا (Covid-19) به یکی از مشکلات ویژه و حایز اهمیت در جوامع انسانی تبدیل گشته است. متاسفانه این بیماری منجر به خسارت و آسیب های گسترده ای شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی و مقایسه بازخوردهای حاصل از سطح رفتارهای پیشگیرانه ایرانیان از ابتلا به کووید-19 در سال 1399 و 1400 انجام گرفت. روش کار: در پژوهش توصیفی-مقطعی حاضر، در مجموع 744 نفر از شرکت کنندگان در سال های 1399 و 1400 به روش نمونه گیری در دسترس وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه الکترونیکی بود که از طریق اینترنت در دسترس کاربران قرار گرفت. برای توصیف داده های کمی یافته ها به صورت، انحراف معیار ±,میانگین (Mean ±,SD) بیان شد و برای توصیف داده های کیفی از فراوانی استفاده شد. ثبت و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Excel نسخه 2016 انجام گرفت. یافته ها: در این مطالعه افراد اظهار داشتند که در سال 1400 شخصا بهداشت فردی و عمومی را به میزان متوسط (18%) و کم تر (21%) رعایت کرده اند. اما در مطالعه سال 1399 میزان افرادی که بهداشت فردی و عمومی را متوسط و کم تر رعایت کرده اند به ترتیب حدود 8% و 13% بوده است. همچنین میزان مراجعات به بانک نیز در سال 1400 به نسبت سال 1399 رشد چشمگیری داشته است. به طور کلی رعایت سایر رفتارهای پیشگیرانه مثل رعایت فاصله اجتماعی، شستشوی مرتب دست ها و عدم برگزاری میهمانی و مراسمات نسبت به سال 1399 کمتر شده ست. نتیجه گیری: نتایج حاصل از یافته های پژوهش می تواند اطلاعات مفیدی برای تدوین سیاست ها و خط مشی های نظام سلامت ایران برای نشان دادن وضعیت رفتار پیشگیرانه عموم مردم ارایه کند. بطور کلی مطالعه بیانگر این موضوع است که افراد جامعه در سال 1400 دستورالعمل های بهداشتی را به میزان پایین تری به نسبت سال 1399 رعایت کرده اند.

زمینه و هدف: با توجه به همه گیری ویروس کووید 19 و اثرگذاری آن بر محیط زیست از ابعاد مختلف، این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی نیازهای آموزشی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب در راستای دستیابی به مدیریت سبز دانشگاهی در دوران این پاندمی انجام شده است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر، کاربردی، ازنظر زمانی مقطعی و از منظر شیوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی پیمایشی بوده است. جامعه آماری، دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب به تعداد 7160 نفر در نیمسال اول سال تحصیلی 1400-1399 بود و حجم نمونه با فرمول کوکران، 365 نفر محاسبه شد. روش نمونه گیری، تصادفی طبقه ای بود. با روش اسنادی نیازهای آموزشی، استخراج و در قالب پرسشنامه در اختیار دانشجویان قرار داده شدند که روایی صوری، محتوایی و سازه و پایایی پرسشنامه، بررسی شدند و به منظور اولویت بندی شاخص های هر دسته از آزمون فریدمن استفاده گردید. یافته ها: 70 درصد از جامعه موردمطالعه، زن و 30 درصد، مرد و 57 درصد از دانشجویان در مقطع کارشناسی، 39 درصد در مقطع کارشناسی ارشد و 4 درصد در مقطع دکتری در حال تحصیل هستند. اولویت نیازهای آموزشی در سه حوزه دانش، نگرش و رفتار بررسی شد و نیازهای آموزشی دانشجویان در راستای مدیریت سبز در حوزه نگرش با میانگین رتبه ای 34/2 در رتبه اول قرار گرفت. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش در هر سه حوزه موردمطالعه، اولین اولویت مربوط به رعایت فاصله با سایر دانشجویان و عدم تجمع به خصوص در مکان های مسقف بوده است و با بهره گیری از اولویت های شناسایی شده، پیشنهادهای لازم در هر حوزه ارایه شد.