مطالعات تجربی حسابداری مالی
سال:1396 | دوره:13 | شماره:53 |تعداد مقالات:7

اهمیت سرمایه انسانی موضوعی پذیرفته شده است و تحقیقات گزارشگری مالی سرمایه انسانی، تحت عنوان کلاسیک «حسابداری منابع انسانی»، سابقه ای طولانی دارد و به تبع آن، روش های زیادی برای اندازه گیری و گزارشگری آن مطرح شده است. با این حال، گزارشگری مالی سرمایه انسانی همچنان مساله ای حل نشده باقی مانده است. با توجه به این واقعیت، بررسی کیفیت مدل های اندازه گیری یا گزارشگری سرمایه انسانی دارای اهمیتی غیرقابل انکار است. این پژوهش شواهدی را در رابطه با مربوط بودن و محتوای اطلاعاتی مدل گزارشگری مالی سرمایه انسانی " مبتنی بر سرمایه" ارائه می کند. برای این منظور، از مدل های ارتباط ارزشی به عنوان چارچوب تجربی سنجش مربوط بودن مدل مذکور استفاده شده است. تعداد 22 شرکت طی دوره زمانی 1389 الی 1393 (مجموعا 110 سال-شرکت) با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و فرضیات تحقیق با استفاده از رگرسیون خطی آزمون شده است. نتایج نشان داد بین سرمایه انسانی مدل مبتنی بر سرمایه و شکاف ارزشی سهم رابطه معنی دار وجود دارد. پس از تایید ویژگی مربوط بودن به روش شبه آزمایشی، در سطحی بالاتر، محتوای اطلاعاتی مدل مبتنی بر سرمایه با استفاده از طرح آزمایشی چهارگروهی پیش آزمون و پس آزمون مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج این آزمایش که در شرایط کنترل شده و با کمک دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی انجام گرفت، به طور میانگین نتوانست تفاوت قابل ملاحظه ای بین پاسخ های گروه آزمون و کنترل و در نتیجه وجود محتوای اطلاعاتی را نشان دهد.

کیفیت حسابرسی برای استفادهکنندگان صورت های مالی، مدیران و حسابرسان، اهمیت ویژهای دارد. هدف این پژوهش، الگوبندی رابطه بین متغیرهای کیفیت حسابرسی و بررسی تاثیر همزمان و متقابل متغیرهای مزبور است. به این منظور، تعداد 101 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در دوره 11 ساله پژوهش (سالهای 1384 تا 1394) انتخاب شدند. روش پژوهش استفاده از الگوی علت و معلولی سیستمهای پویاست. دادهها از صورتهای مالی شرکتهای نمونه و نرمافزار رهآورد نوین نسخه 3 به دست آمد. آزمون فرضیه ها (رگرسیون چندمتغیره و حسب مورد رگرسیون جزئی و توابع آرچ) با استفاده از نرمافزارهای SPSS نسخه 23 و E Views نسخه 9 انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که عوامل «رعایت استانداردها و اجرای حرفهای به وسیله حسابرس»، «حقالزحمه حسابرس»، «اندازه حسایرس»، «شهرت حسابرس»،«تعداد بندهای تعدیل در گزارش حسابرسی»، «درصد تحریفات کشف و گزارش، «نوع اظهارنظر حسابرس»، «تاخیر در گزارش حسابرسی»، «طول دوره تصدی حسابرس» و«تخصص حسابرس وی از صنعت» در الگوی علت و معلولی کیفیت حسابرسی، با لحاظ ارتباط متقابل، بر یکدیگر اثر معنادار دارند.

چسبندگی هزینه به این واقعیت اشاره دارد که کاهش هزینه در زمان کاهش سطح فعالیت کمتر از افزایش هزینه در زمان افزایش سطح فعالیت است. این مطالعه به بررسی مفهومی دیگر به نام ضدچسبندگی هزینه نیز میپردازد. ضدچسبندگی هزینه به این واقعیت اشاره دارد که کاهش هزینه در زمان کاهش سطح فعالیت بیشتر از افزایش هزینه در زمان افزایش سطح فعالیت است، که این موضوع ناشی از خوشبینی مدیران در سنوات گذشته و رخ دادن چسبندگی ناکارآ به دلیل تغییرات فروش برخلاف انتظارات مدیران است. این پژوهش با استفاده از تکنیک داده های تلفیقی به بررسی وجود چسبندگی و ضدچسبندگی هزینه غیرتولیدی در شرکتهای ایرانی میپردازد. بدین منظور داده های 229 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1393 -1390 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که هزینه غیرتولیدی در شرکتهای مورد بررسی، علاوه بر رفتار چسبنده دارای رفتاری ضدچسبنده هستند که این موضوع از تغییرات فروش در سنوات گذشته ناشی می شود.

در دنیای واقعی معمولا سرمایه گذاران عملکرد شرکتها را با توجه به همبستگی سود هر شرکت با سود سایر شرکتها و یا میانگین سود صنعت مورد ارزیابی قرار می دهند. بنابراین، هدف از این مقاله بررسی تاثیر همبستگی بین سود شرکتهای صنعت و زمانبندی اعلان سود بر اقلام تعهدی مورد استفاده توسط مدیریت شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران است. دوره زمانی مورد مطالعه 1387 تا 1392 و تعداد نمونه 108 شرکت است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان دادند که عملکرد نسبی سود شرکت تاثیر معناداری بر اقلام تعهدی اختیاری استفاده شده توسط شرکت دارد. همچنین، در شرکتهایی که سود آنها دارای همبستگی بالایی با سود صنعت بوده و از عملکرد نسبی پایینتری برخوردارند، رابطه قویتری بین اقلام تعهدی اختیاری و عملکرد نسبی سود وجود دارد. اما تاخیر در اعلان سود شرکت ها، عاملی در شناسایی احتمالی تعدیل اقلام تعهدی اختیاری به منظور مدیریت سود نخواهد بود.

در این پژوهش، اثر فرضیه سیاسی) هزینه های سیاسی( بر کیفیت گزارش گری مالی با رویکرد الگوسازی معادلات ساختاری بررسی م شود. برای دست یابی به اهداف پژوهش، 66 شرکت از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سا ل های 1382 تا 1393 به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. هزینه های سیاسی به کمک متغیرهای مشاهده پذیر نسبت سرمایه بری، درجه رقابت در صنعت، نرخ موثر مالیاتی، اندازه شرکت، تراکم کارکنان و ریسک اندازه گیری می شود و سنجش کیفیت گزارش گری مالی نیز با استفاده از شاخص های کیفیت اقلام تعهدی، کیفیت افشا، پایداری سود و دقت اطلاعات مالی انجام می گیرد. همچنین، متغیرهای نسبت اهرمی و فرصت های رشد به عنوان متغیرهای کنترلی وارد الگوی پژوهش شده اند. پس از اطمینان یافتن از برازش قابل قبول الگوهای اندازه گیری و ساختاری پژوهش، نتایج حاکی از آن است که هزینه های سیاسی، اثر منفی و معناداری بر کیفیت گزارش گری مالی دارد.

با توجه به گسترش معاملات با اشخاص وابسته و افزایش بکارگیری این معاملات در شرکتها لازم است جهت کاهش جرائم مالی و بهبود عملکرد، سازوکارهای نظارتی ایجاد گردد. از جمله چنین سازوکارهای نظارتی، طراحی و اجرای نظام حاکمیت شرکتی مناسب در شرکتهاست. شواهد تجربی حاکی از نقش تعدیل کننده حاکمیت شرکتی در معاملات با اشخاص وابسته است. در پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین مکانیزم های حاکمیت شرکتی و معامله با اشخاص وابسته پرداخته شده است. نمونه مورد بررسی شامل 136 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1393 -1389 می باشد. جهت آزمون فرضیه ها پژوهش از مدل رگرسیون چند متغیره با رویکرد پنل دیتا استفاده شده است. استقلال اعضای هیات مدیره، پاداش هیات مدیره، مالکیت سهامداران نهادی، تغییر مدیرعامل و چرخش حسابرس مستقل به عنوان پنج مکانیزم حاکمیت شرکتی مورد استفاده قرار گرفته اند. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که بین معامله با اشخاص وابسته و مالکیت سهامداران نهادی و تغییر مدیرعامل رابطه معکوس و معنادار، بین معامله با اشخاص وابسته و استقلال اعضای هیات مدیره رابطه معکوس غیرمعنادار، بین معامله با اشخاص وابسته و پاداش هیات مدیره رابطه مستقیم معنادار، و بین معامله با اشخاص وابسته و چرخش حسابرس مستقل رابطه مستقیم غیرمعنادار وجود دارد.

در این پژوهش تاثیر کیفیت حسابرسی بر دقت پیشبینی جریانهای نقدی عملیاتی آتی در بین شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است. کیفیت حسابرسی با استفاده از معیارهای اندازه موسسه حسابرسی، تخصص حسابرس در صنعت و دوره تصدی حسابرس اندازه گیری شده است. مشابه با برخی پژوهش های های قبلی انجام شده، دقت پیشبینی جریان های نقدی عملیاتی نیز با استفاده از باقیمانده های مدل بارث و همکاران (2001) برآورد گردیده است. نتایج حاصل از بررسی 97 شرکت در بین سالهای 1386 تا 1392 نشان میدهد که ( متغیرهای اندازه موسسه حسابرسی و تخصص حسابرس در صنعت رابطه مثبت و معناداری با دقت پیشبینی جریانهای نقدی عملیاتی دارند و سبب افزایش آن میگردند در حالی که میان دوره تصدی حسابرس و دقت پیشبینی جریان- های نقدی عملیاتی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. این یافته ها نشان می دهد که کیفیت حسابرسی می تواند در کیفیت اطلاعات حسابداری و در نتیجه بر دقت پیش بینی جریان های نقدی عملیاتی آتی تاثیر گذار باشد.