مهندسی بهداشت محیط
سال:1401 | دوره:10 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: کشور ایران در لیست کشورهای آسیب پذیر در حوزه منابع آبی قرار دارد. این مساله لزوم توجه برنامه ریزی و مدیریتی منابع آب را به خوبی منعکس می نماید. مصارف آب در حوزه شهری به دلیل صرف هزینه تصفیه و تامین و همچنین اهمیت آن در حفظ و ارتقاء سلامت جامعه، نیازمند توجه جدی است. مطالعه حاضر با هدف بررسی مصرف آب در شهر گناباد در حوزه های مختلف شهری و با در نظر گرفتن شرایط پاندمی کوید 19 به انجام رسیده است. مواد و روش ها: شهر گناباد با جمعیت 50899 نفر در استان خراسان رضوی قرار دارد. جمع آوری اطلاعات مصرف آب در این شهر در زیر حوزه های مسکونی، تجاری، صنعتی و اداری در 3 سال متوالی از سال 1397 تا 1399انجام گرفت. سرانه مصرف آب با استفاده از اطلاعات جمعیتی محاسبه و داده های مصرف آب با هدف آنالیز تغییرات مصرف در زیر حوزه های مختلف آنالیز گردید. مصرف آب در سال 1399 به عنوان شرایط پاندمی و با در نظر گرفتن ورود بیماری در اسفند ماه 1398 در کشور تحلیل گردید. یافته ها: متوسط مصرف سرانه آب در شهر گناباد در سال های 1397، 1398 و 1399 به ترتیب 125، 146، و 161 لیتر به ازای هر نفر بوده که به طور میانگین حدود 11 درصد افزایش سالانه داشته است. از کل مصارف آب به صورت متوسط 86. 9 درصد در حوزه های مسکونی، 3. 4 درصد در بخش تجاری، 8. 6 درصد در حوزه اداری و7. 9 درصد در امور صنعتی استفاده شده است. مطالعه حاضر همچنین نشان داد متوسط رشد سه ساله مصرف آب در حوزه های مسکونی، تجاری، اداری و صنعتی شهر گناباد به ترتیب 22. 9، 4. 5، 0. 8 و 27. 6 درصد بوده است. در سال 1399 نسبت به دو سال قبل میزان مصرف آب روند افزایشی را نشان می دهد که علت آن را بحران همه گیری کوید 19 می توان عنوان نمود. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد نیاز آبی شهر گناباد در طی سال های مورد مطالعه به طور چشمگیری با رشد 11 درصدی در حال افزایش بوده و حوزه مسکونی بخش غالب مصرف آب و بیشترین رشد نیاز آبی را به خود تخصیص داده است. همچنین مطالعه حاضر به اهمیت برنامه ریزی برای شرایط ویژه همچون وجود پاندمی که می تواند به افزایش مصرف آب منجر شود تاکید نموده است.

زمینه و هدف: فاضلاب صنایع غذایی حاوی مقادیر زیادی از جامدات معلق و سایر مواد شیمیایی مورد استفاده برای اهداف بهداشتی هستند. لذا، حذف این آلاینده ها از پساب از اهمیت بالایی برخوردار است. این مطالعه با هدف حذف کدورت از پساب کارخانه شیر پاستوریزه پگاه همدان توسط منعقد کننده طبیعی عصاره بذر درخت چنار انجام شد. مواد و روش ها: در مطالعه توصیفی، اثر پارامترهای زمان تماس، مقدار جاذب، pH و مقادیر مختلف کدورت بر کارایی حذف کدورت از پساب مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی چگونگی فعل و انفعال بین جاذب و ماده جذب شونده از مدل های جذب ایزوترم لانگمویر و فروندلچ و برای بررسی سرعت فرآیند جذب از سینتیک جذب مرتبه اول و شبه مرتبه دوم استفاده شد. به منظور تعیین حضور گروه های عملکردی در منعقدکننده از دستگاه اسپکتروفتومتر(FTIR) و برای بررسی خصوصیات مورفولوژی سطحی نمونه ها نیز از میکروسکوپ الکترونی روبشی(SEM) استفاده شد. یافته ها: بیشینه کارایی حذف کدورت توسط منعقد کننده عصاره بذر درخت چنار در pH بهینه 8، زمان تماس 60 دقیقه، کدورت اولیه NTU 1 و مقدار جاذب 0/1 گرم در لیتر به میزان %98 مشاهده شد. نتایج نشان داد که رفتار فرآیند موردنظر از مدل ایزوترمی جذب لانگمیر (0/994 = R2) تبعیت کرده و سینتیک آن بر واکنش شبه مرتبه دوم (0/991 = R2) منطبق بوده است. حداکثر ظرفیت جذب جاذب نیز 0/203 میلی گرم در گرم تعیین شد. نتیجه گیری: از آن جا که منعقد کننده عصاره بذر درخت چنار از کارایی بالایی در حذف کدورت از پساب صنایع غذایی برخوردار بود، می توان از آن به عنوان جایگزینی مناسب برای کاهش مشکلات ناشی از منعقد کننده های متداول شیمیایی در تصفیه خانه های فاضلاب استفاده کرد.

زمینه و هدف: در کشور ما نان یکی از مهمترین منابع غذایی را تشکیل می دهد. بهداشت نان از اهمیت بالایی برخوردار است و یکی از مهمترین موارد قابل توجه، بهداشت نانوایی هاست. مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت موجود نانوایی های شهرستان ملکشاهی انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه به صورت توصیفی-مقطعی در شهرستان ملکشاهی در سال 1400 انجام شد. همه ی نانوایی های فعال موجود در سطح شهر ملکشاهی (تعداد 52 واحد) به روش سرشماری مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از چک لیست بازرسی بهداشتی نانوایی سنتی اطلاعات از نانوایی های شهرستان ملکشاهی جمع آوری شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار Excel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان دادند که از نقطه نظر بهداشت فردی، بهداشت مواد غذایی، بهداشت ابزار و تجهیزات و بهداشت ساختمان به ترتیب، 79/73، 68/37، 55/59 و 71/1 درصد دارای وضعیت مطلوب می باشند و میانگین کل رعایت شاخص های بهداشت محیط در نانوایی های شهرستان ملکشاهی برابر با 68/69 درصد گزارش گردید. نتیجه گیری: جهت ارتقاء و بهبود وضعیت بهداشتی پیشنهاد می شود، بازرسان واحد ایمنی و بهداشت محیط در مراکز بهداشتی ضمن اعمال قوانین سختگیرانه تر بویژه در زمینه توجه به بخش بهداشت ابزار و تجهیزات مورد استفاده در نانوایی ها، با نظارت و کنترل مستمر این اماکن و تدوین قوانین عملی و نظارت بر اجرای آن ها و نیز ارائه آموزش های مناسب به متصدیان نانوایی ها، سلامت نان را بعنوان قوت غالب مردم تضمین نمایند.

زمینه و هدف: بیماری زمینه ای نقش مهمی در شدت و میزان مرگ و میر ناشی از کووید19 دارد. از طرفی عوامل محیطی مانند شرایط اقلیمی می توانند بر پویایی بسیاری از بیماری های عفونی تأثیر بگذارند. هدف کلی این پژوهش تعیین میزان کشندگی ناشی از کووید19 در گروه های پرخطر و ارتباط آن با شرایط اقلیمی در شهر اصفهان از اسفند 1398 تا پایان آذر ماه 1399 بود. مواد و روش ها: در بازه مورد مطالعه تعداد افراد بصورت سرشماری وارد مطالعه شدند (81881 نفر). برای گرداوری داده ها از فرم جمع آوری اطلاعات، شامل وضعیت فرد از نظر شدت بیماری و بستری، به همراه اطلاعات جمعیت شناختی (سن و جنس) و نوع بیماری آنها استفاده شد. همچنین پارامترهای اقلیمی از جمله میانگین دما، رطوبت نسبی، بارش و سرعت باد در طول مدت مطالعه، به تفکیک هر ماه از سایت اداره هواشناسی اصفهان اخذ گردید و داده ها توسط نرم افزار SPSS و در سطح معناداری 0/05 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: تعداد افراد مبتلا در آبان 1399 با تعداد 20130 در صدر ماه های مورد مطالعه بود. بین متغیرهای دما، رطوبت نسبی و بارش با میزان ابتلا رابطه معناداری وجود نداشت. اما میانگین سرعت وزش باد با میزان ابتلا، رابطه معکوس معناداری داشت. بین متغیرهای شرایط اقلیمی با میزان کشندگی ناشی از کووید19 رابطه معناداری وجود نداشت. نتیجه گیری: نتیجه رگرسیون پوآسون روی کل افراد پر خطر (دارای بیماری زمینه ای) جهت بررسی میزان کشندگی بر حسب ماه بجز در مورد متغیر بارش، برای سایر متغیرها معنی دار بود.

زمینه و هدف: آرایشگاه های زنانه از جمله اماکن عمومی هستند که توجه به مسائل بهداشت محیط در سلامت فرد و جامعه قابل اهمیت هستند، چرا که عدم رعایت موازین بهداشتی و انجام فعالیت های غیر اصولی نظیر تاتو کردن و غیره تهدیدی برای سلامتی جامعه است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت بهداشتی آرایشگاه های زنانه شهر ایوان در سال 1396 انجام گرفت. مواد و روش ها: این پژوهش به صورت توصیفی-مقطعی در شهر ایوان در سال 1396 انجام شد. همه ی آرایشگاه های فعال موجود به روش سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. جمع آوری اطلاعات از طریق بازدید از آرایشگاه های زنانه و تکمیل چک لیست فرم آیین نامه مقررات بهداشتی از آرایشگاه و سالن های زیبایی زنانه و مشاهده انجام شد. جهت آنالیز داده های جمع آوری شده از نرم افزار Excel استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که 67/14 و 68/57 درصد از آرایشگاه ها به ترتیب دارای کارت معاینه پزشکی و گواهینامه آموزش بهداشت عمومی بودند. از نقطه نظر بهداشت ابزار و تجهیزات 57/14 درصد و از نظر وضعیت بهداشت ساختمان در مجموع 60/42 درصد از آرایشگاه ها مطابق آئین نامه بودند. همچنین 60 درصد از آرایشگاه ها برای دفع پسماند های اجسام تیز و برنده از جعبه ایمن استفاده نمی کردند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده وضعیت بهداشتی آرایشگاه های زنانه شهر ایوان در برخی از شاخص ها با قوانین مطابقت نداشته و نیاز به آموزش صحیح، تشدید بازرسی در خصوص ارائه خدماتی چون تاتو، اپیلاسیون و آرایش ناخن در جهت کنترل شرایط بهداشتی این اماکن و سلامتی جامعه ضروری می باشد.

زمینه و هدف: شنا یکی از فعالیت های تفریحی و یک ورزش مهم برای سلامت جسم و روح است. در صورت عدم رعایت موازین بهداشتی در استخرها، بروز مشکلات بهداشتی و انتقال بیماری های عفونی به شناگران اتفاق می افتد. هدف از مطالعه حاضر، تعیین وضعیت بهداشت محیط استخرهای شنا شهر ایلام در سال 98-1397 می باشد. مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی-مقطعی بود که وضعیت بهداشت محیط 8 استخر فعال شهر ایلام مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این تحقیق چک لیست ارزیابی وضعیت بهداشت محیط استخر که توسط وزارت بهداشت تهیه شده است از طریق مشاهده مستقیم و اندازه گیری دقیق تکمیل و از نرم افزار Excel جهت تجزیه و تحلیل داده های گرد آوری شده استفاده شد. یافته ها: میزانpH، میزان کلر آزاد باقی مانده، ضوابط بهداشت فردی و کنترل حشرات به ترتیب در 50، 75، 100 و 75 درصد نمونه ها مطالق آئین نامه بودند این در حالی است که کدورت و دمای محیط استخر در 100 درصد نمونه ها در شرایط نامطلوبی قرار داشتند. نتیجه گیری: بخش ابزار و تجهیزات در مقایسه با سایر بخش ها، از مطلوبیت کمتری برخوردار بود. آنچه نیاز به فوریت بیشتری برای پیگیری دارد: پارامترهای بحرانی مانند کدورت آب استخرها، درجه حرارت آب و دمای محیط استخر ها می باشد.

زمینه و هدف: افزایش مقاومت آنتی بیوتیکی در اکثر باکتری ها منجر به توسعه ترکیب های ضدمیکروبی طبیعی شده است. هدف از این مطالعه بررسی اثر گندزدایی گیاه زنیان بر روی سوش استاندارد سودوموناس آئروژینوزا است. مواد و روش ها: تهیه اسانس با روش تقطیر انجام شد. اجزای تشکیل دهنده با روش های کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی شناسایی شدند. جهت بررسی اثر گندزدایی اسانس گیاه فوق بر روی سوش استاندارد سودوموناس آئروژینوزا از روش های رقیق سازی ماکروپلیت و انتشار دیسکی استفاده شد. یافته ها: بیشترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس زنیان شامل تیمول 50 درصد، پاراسیمن 23/6 درصد و گاماترپینن 20/3 درصد بود. میانگین مقدار MIC و MBC مواد آنتی باکتریال موردمطالعه (گیاه زنیان +DMSO، گلوتارآلدئید 2%) به ترتیب 83، 125 و 125، 166/72 میکروگرم بر میلی لیتر تعیین شد. میانگین قطر هاله عدم رشد مواد آنتی باکتریال موردمطالعه در غلظت MIC برابر 11و 12 میلی متر بود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش، اسانس گیاه زنیان اثر گندزدایی مشابه گندزدای شیمیایی (گلوتارآلدئید) دارد و می تواند به عنوان یک جایگزین بالقوه برای گلوتارآلدئید در مقاصد گندزدایی بیمارستانی باشد.

زمینه و هدف: استقرار صنایع خودروسازی در نواحی شهری با توجه به تنوع آلاینده های منتشره از آنها، می تواند کیفیت هوای شهرها را تحت تاثیر قرار دهد. هدف این مطالعه بررسی تأثیر همزمان صنایع خودروسازی سایپا و دو بزرگراه اطراف بر کیفیت هوا می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه داده های هواشناسی مناسب جهت مدلسازی پراکنش آلایندهها، از ایستگاه هواشناسی مهراباد تهیه شده است، و مدلسازی پراکنش آلاینده های گازی دی اکسید نیتروژن و منوکسید کربن منتشر شده از کارخانه اتومبیل سازی و منابع خطی توسط نرم افزار AERMOD انجام گرفت و صحت نتایج آن با سنجش های میدانی آلاینده NO2 توسط جاذب های غیرفعال تأیید شد. یافته ها: نتایج صحت سنجی عملکرد قابل قبول مدل را نشان می دهد، بالاترین غلظت سالیانه دی اکسید نیتروژن 1209 قسمت در بیلیون در مختصات 515326/80 و 3953279/17 متر داخل بزرگراه لشکری دیده می شود که حدودا 23 برابر استاندارد NAAQS هست وبالاترین غلظت CO، 12/6 قسمت در میلیون در مختصات 515326/80 و 3953279/17 متر داخل بزرگراه لشکری دیده می شود که حدودا 1/4 برابر استاندارد NAAQS هست. نتیجه گیری: در معرض تماس بودن افراد عابر در جاده ها با غلظتهای بالاتر از حد استاندارد NAAQS گازهای دی اکسید نیتروژن و منوکسید کربن نشان دهنده لزوم اقدام دولت و مسئولین در رابطه با بزرگراهها و قوانین ترافیکی است.