سیاست متعالیه
سال:1392 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

چکیده فارسی:مقاله حاضر در پی بررسی عدالت سیاسی از منظر قرآن کریم است که رسالت انبیا را اقامه قسط توسط مردم بیان می کند. با عدالت سیاسی از وجود توازن، رعایت قانون و توزیع مطلوب قدرت میان شهروندان سخن به میان می آید و ارزشی است که با فراگیرشدن آن، امور جامعه، در پیوند با قدرت، به تناسب در جای خود، قرار می گیرد و حقوق شهروندان به شایستگی ادا می شود. قرآن کریم، کتابی است برای همه زمان ها و مکان ها، راهبردها و خط مشی های عدالت را بیان کرده است، این راهبردها، دارای اصولی پیشینی مانند همراهی عدالت فردی و اجتماعی، مبارزه با ظلم و عدالت طلبی است که نقشی تاثیرگذار در برداشت ها دارند. بر اساس آیات، مبانی و منطق کلام الهی، راهبردهای عدالت سیاسی را می توان در مواردی چون مسوولیت و نظارت همگانی، تکافل و همیاری سیاسی، شایسته سالاری و مشورت، رصد کرد.   چکیده عربی:تسعی هذه المقالة الی دراسة العدالة السیاسیة من وجهة نظر قرأنیة وتبین إن رسالة الإنبیاء هی إقامة العدالة والقسط بین الناس ویتزامن الحدیث عن العدالة السیاسیة عن وجود عملیة التوازن ورعایة قانون التوزیع المطلوب للقدرات والإمکانیات بین المواطنین وسوف یأخذ الاستحقاق الشمولی الذی ینظم امور المجتمع وربطه بالقدرات الموجودة بالتناسب مکانه الطبیعی ویؤدی بجدارة حقوق المواطنة.ان القرآن الکریم هو کتاب سماوی لجمیع الأزمنة والأمکنة وأوضح من خلال آیاته الشریفة الطرق والآلیات العدالة ومن الواضح فإن هذه الآلیات لها اصول أولیة من قبیل مواکبة العدالة الفردیة والإجتماعیة فی مسیر واحد ومجابهة الظلم وطلب العدالة والتی تعلب دورا مهما فی الإنطباعات والاستنتاجات ویمکن علی اساس الآیات تلک رصد القواعد ومنطق الکلام الإلهی وطرق العدالة السیاسیة فی موارد من امثال المسؤولیة والإشراف الجماعی والتکافل والتضامن السیاسی والجدارة الحاکمة والاستشارة.

چکیده فارسی:قرآن کریم با تعابیری مختلف، وحدت و همبستگی را ستایش کرده و آن را نعمتی الهی دانسته و بعثت پیامبران را برای فرو نشاندن اختلافات و برقراری وحدت در جامعه معرفی کرده است. در این مقاله پس از بررسی مفهومی وحدت که بار معنوی دارد، به مولفه های تقویت کننده وحدت سیاسی اشاره شده است. سپس با آسیب شناسی موانع وحدت، «وحدت و همبستگی» به عنوان استراتژی مسلمانان تلقی گردیده است، از این رو با غیرمسلمانان، چه یهود و نصارا و چه کفار غیرحربی، صرفا از طریق قرارداد که بار معنوی ندارد و تاکتیک تلقی می شود، می توان ارتباط برقرار کرد.   چکیده عربی:لقد مدح القرآن الکریم وعبر بتعابیر مختلفة عن مسألة الوحدة والتضامن ویراها بإنها نعمة إلهیة ویعرف بعثة الأنبیاء علی إنها جاءت من اجل ازالة الأختلافات والتفرقة وإقامة اواصر الوحدة فی المجتمع. وأشارت هذه المقالة وبعد دراستها مفهوم الوحدة وما تحملها من ثقل معنوی وإنطباع ایجابی الی العوامل التی من شأنها تقویة تلک الوحدة ومن ثم تطرقت الی ذکر الموانع التی تقف للحیلولة دون حدوث الوحدة واعتبرت عملیة «الوحدة والتضامن» استراتیجیة للمسلمین لایمکن التغافل عنها ومن هذا المنطلق فإن تلک الوحدة مع غیر المسلمین سواء کانوا یهود ونصاری أو کفار غیر حربیین والتی تأتی صرفا عن طریق المعاهدات لیس لها ای شحنة معنویة وانما هی تکتیک یمکن من خلاله ایجاد نوع من العلاقة المتبادلة والمصلحة بین الطرفین.

چکیده فارسی:مقاله حاضر «عقل و وحی» در اندیشه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی را بررسی می کند و نشان می دهد که خواجه تبیین جدیدی از وحی را در فلسفه سیاسی اسلامی عرضه داشته و مناسبات عقل و وحی را به حوزه های عملی تری چون قانون و قانونگذاری و سیاست کشانده است. از امتیازات مقاله، توجه آن به موضوع منطق های موازی در اخلاق ناصری است، زیرا خواجه در این اثر میان فارابی، ابن مسکویه، ابن سینا و اساسیین در رفت و آمد است .البته آنچه اخلاق ناصری را نوشتاری اصیل می گرداند ایده مرکزی خواجه درباره وجوه تقسیم حکمت به نظری و عملی و تعریف این دو و اظهار دانشی هم پای حکمت عملی است که آن را فقه می نامد. منشا این دو گونه دانش، عقل و وحی است که حکیم و پیامبر بهره مندان از آنها هستند. از مناسبات عقل و حکمت عملی و حکیم از یک سو و وحی و پیامبر و فقه از سوی دیگر، در حوزه سیاست دو مفهوم سیاست و شریعت پدیدار می شود و خواجه در اخلاق ناصری، به تفصیل ماهیت و مناسبات عقل و وحی، علم حکمت مدنی و علم فقه، حکیم و پیامبر، سیاست و شریعت را می کاود.   چکیده عربی:تبحث المقالة هذه «العقل والوحی» فی الرؤیة السیاسیة لدی الخواجه نصیرالدین الطوسی وتوضح بإن الخواجه استطاع من طرح رؤیة جدیدة عن الوحی فی الفلسفة السیاسیة الإسلامیة وجر المواضیع العقلیة والروحیة الی المجالات الأکثر عملیا من قبیل القانون والتشریع والسیاسة ومن الخصوصیات التی تحملها هذه المقالة هی تسلیطها الضوء وإهتمامها بموضوع السیاسات الموازیة فی الأخلاق الناصریة باعتبار ان الخواجه فی هذا الأثر قد جمع بین نظریات وآراء الفارابی وابن مسکویه وابن سینا واخرین، بالطبع فإن تلک الأخلاق تعتمد فی محوریتها علی العقیدة المرکزیة للخواجه حول وجوه تقسیم الحکمة الی حکمة نظریة وحکمة عملیة وتعریفهما والإتیان بعلم مجاری للحکمة العملیة اسماه بالفقه.ولاشک فان منشأ هذین القسمین هما العقل والوحی وان المستفید منهما هما الحکیم والنبی وتظهر علاقة العقل والحکمة العملیة والحکیم من جهة وبین الوحی والنبی والفقه من جهة اخری وذلک فی مجال السیاسة فی المفهومین السیاسی والشریعة وبحث الخواجه فی الأخلاق الناصریة بتفاصیل فی الماهیة وعلاقة العقل والوحی وعلم الحکمة المدنیة وعلم الفقه والحکیم والنبی والسیاسة والشریعة.

چکیده فارسی:فقه حکومتی معتقد به توانمندی فقه اسلامی در اداره جامعه است و تنها راه تحقق شریعت در حوزه فردی و اجتماعی را تاسیس حکومت اسلامی می داند. این رویکرد در صدد است صورت بندی جدیدی از مناسبات فرد و دولت ارائه نماید. در چارچوب فقه حکومتی، بین فرد و دولت یک رابطه تعاملی در چگونگی اجرای شریعت برقرار می باشد، یعنی فرد، دولت ساز و دولت زمینه ساز اجرای شریعت است، به گونه ای که فرد در قبال شریعت مسوول است، اما باتوجه به ماهیت احکام شرعی، با تاسیس دولت، این مهم به نحو کامل تری انجام می شود. بنابراین فرد و دولت هردو در اجرای شریعت مسوول اند.این مقاله بخشی از این مساله را مورد کاوش قرارمی دهد و تنها ناظر به مسوولیت های فرد در تحقق شریعت است و تلاش می کند تا با تنقیح برخی از مسوولیت های فرد در اجرای شریعت، این مهم را در چارچوب فقه حکومتی و با تکیه بر اجتهادات امام خمینی تحلیل نماید.   چکیده عربی:یؤمن الفقه الحکومی بقدرة الفقه الإسلامی فی إدارة مفاصل المجتمع ویعتقد بإن الطریق الوحید فی تحقیق الشریعة وحاکمیتها فی المجال الفردی والإجتماعی هو تأسیس حکومة إسلامیة ویقدم هذا الإتجاه مشروعا جدیدا عن علاقة الفرد والدولة ویؤکد علی وجود علاقة تعاملیة مباشرة فی إطار الفقه الحکومی فی کیفیة تطبیق الشریعة وهذا یعنی ان الفرد صانع للدولة والدولة هی من یهیأ الأرضیة المناسبة لاجراء وتطبیق الشریعة علی أرض الواقع بشکل یجعل معها الفرد مسؤولا ولاعبا اساسیا فی قبال الشریعة ویتحقق هذا الامر بشکل کامل وذلک نطرا لماهیة الاحکام الشرعیة وتأسیس الدولة ومن هنا فإن الفرد والدولة مسؤولین علی حد سواء فی تطبیق الشریعة.وتبحث هذه المقالة قسم من تلک المسألة حیث اخذت علی عاتقها دراسة جانب المسؤولیات التی یتحملها الفرد فی تحقیق الشریعة وتسعی ایضا ومن خلال تشخیص بعض المسؤولیات الفردیة فی تحقیق الشریعة تحلیل هذا الموضوع فی إطار الفقه الحکومی وذلک بالاعتماد علی آراء الإمام الخمینی ونظریاته.

چکیده فارسی:بررسی چگونگی ارتباط میان و اخلاق و سیاست وظیفه اصلی مقاله حاضر است. این امر بر اساسی یکی از ظرفیت های موجود در حکمت متعالیه یعنی عالم مثال صورت می گیرد. عالم مثال در حد واسط عالم محسوس و معقول قرار دارد و خاص موجوداتی است که ابعاد مادی و روحانی دارند. تبیین تئوریک عالم مثال که در حکمت متعالیه تحقق یافته توانسته است نفی دوگانگی اخلاق و سیاست، چگونگی فروکاهش اخلاق در جوامع سکولار، ارتقای سیاست در اسلام، قدرت گیری شریعت و پیوند اخلاق و سیاست را تبیین نماید.   چکیده عربی:اخذت هذه المقالة علی عاتقها مسؤولیة الدراسة والبحث فی کیفیة الأرتباط وإیجاد العلاقة بین عالم الأخلاق وعالم السیاسة وأبتنت تلک الدراسة علی اساس واحد من الاستقطبات والاستیعابات الموجودة فی الحکمة المتعالیة یعنی عالم المثال. ولاشک فإن عالم المثال یقع فی الحد الوسط بین عالم المحسوسات وعالم المعقولات وخاص بالموجودات التی لها ابعاد مادیة و روحانیة و استطاعت عملیة توضیح أبعاد نظریة عالم المثال والتی تمثلت وتحققت فی الحکمة المتعالیة من نفی ثنائیة الأخلاق والسیاسة وتبین کیفیة إنحطاط الإخلاق فی المجتمعات العلمانیة وارتقاء السیاسة فی الإسلام و قدرة الشریعة وآصرة الأخلاق والسیاسة.

چکیده فارسی:زندگی سیاسی در جامعه دینی هم نیازمند داشتن بنیان های عقلی و دینی و هم نیازمند احکام و جزئیاتی است که رفتارهای سیاسی را در درون یک نظم سیاسی قاعده مند می کند .نیازمندی اولی را فلسفه سیاسی و نیازمندی دوم را فقه سیاسی پوشش می دهد. فلسفه سیاسی تولید شده در فرهنگ اسلامی، عهده دار هویت، دوام و بقا و رشد و تعالی زندگی سیاسی می باشد و فقه سیاسی نقش موثری در سامان دهی زندگی سیاسی و ابتنای آن بر عدالت دارد. حال، این پرسش مطرح است که فلسفه سیاسی و فقه سیاسی دارای چه نقاط اشتراک و امتیازی هستند تا مرزبندی و ضرورت این دو در زندگی سیاسی و دینی بهتر و بیشتر ظاهر شود؟ فلسفه سیاسی و فقه سیاسی به عنوان دو دانش سیاسی اسلامی هرچند در منشا تولید و مبانی اشتراکاتی دارند، اما تمایزات زیادی در موضوع، هدف، روش و مبانی و مسائل دارند و در سایه آنها از یکدیگر متمایز می شوند. مقاله حاضر به بررسی و تبیین اشتراکات و تمایزات این دو دانش می پردازد.   چکیده عربی:مما لاشک فیه فإن الحیاة السیاسیة فی المجتمع الدینی هی بامس الحاجة الی الاسس العقلیة والمبادئ الدینیة وکذلک فهی تحتاج الی الاحکام والجزئیات والتی هی البنی والقواعد المهمة للسلوکیات السیاسیة فی داخل النظام السیاسی ویغطی الحاجة الأولی الفلسفة السیاسیة واما الحاجة الثانیة فیغطیها الفقه السیاسی وبالطبع فإن الفلسفة السیاسیة هی نتاج الثقافة الإسلامیة وأخذت علی کاهلها الحفاظ علی الهویة والدوام وبقاء وتنمیة وتطور وتسامی الحیاة السیاسیة واما الفقه السیاسی فهو یلعب دورا مهما ومؤثرا فی تنظیم الحیاة السیاسیة ویبتنی علی العدالة ومن هنا یقفز الی الذهن سؤالا مفاده ماهی النقاط والقواسم المشترکة بین الاثنین حتی یتبین بشکل واضح وجلی حدود وضرورة کل منهما فی الحیاة السیاسیة والدینیة؟ان الفلسفة السیاسیة والفقه السیاسی هما بعنوان علمین سیاسین ومع انهما یحملان قواسم مشترکة فی منشأ التکوین وفی القواعد ولکن هناک بون شاسع بینهما فی الموضوع والهدف والاسلوب والقواعد والمسائل وفی ظل تلک الجوانب یمکن تمایزهم. وتتطرق هذه المقالة الی توضیح وبیان المشترکات والإختلافات بین هذین العلمین.

چکیده فارسی:اگر قرن دهم هجری را عرصه تجدید حیات سیاسی و فکری برای تاسیس نظام عرفی کشور - ملت بنامیم، قرن یازدهم عبارت از تفصیل آن اجمال و باعث وضوح و روشنی آن نظام در همه حوزه های سیاسی و فکری و اجتماعی می باشد. بر این اساس شاهد مرزبندی ها و تعارض های گوناگون ذهنی و فکری هستیم که هرکدام مدعی رهیافتی مستقل برای اداره زندگی می باشند. اما فضای قرن دوازدهم معطوف به جستجوی راه های اعتدالی با تکیه بر عمل گرایی است و نوعی گریز از تنازعات پیشین را نشان می دهد.   چکیده عربی:إننا اذا اطلقنا علی القرن العاشر الهجری هو قرن التجدید للحیاة السیاسیة والفکریة من اجل تأسیس نظام عرفی حکومی - وطنی فإن القرن الحادی عشر هو عبارة عن تفصیل ذلک بشکل إجمالی ویوضحه فی جمیع المجالات السیاسیة والفکریة والإجتماعیة وعلی هذا الاساس فإننا نری ان هناک إتجاهات وتعارضات ذهنیة وفکریة مختلفة یدعی کل واحد منهم علی إنه الاتجاه المستقل القادر علی إدارة دفة الحیاة واما مناخ القرن الثانی عشر فإنه معطوف بالبحث عن الآلیات والنظریات المعتدلة وذلک من خلال الاستناد علی النهج العملی ونوع من الهروب عن الخلافات والتجاذبات السابقة.