مدیریت سلامت
سال:1401 | دوره:25 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

مقدمه امروزه در محیط های پویا، اختلالات و خطرات بسیاری در زنجیره های تامین ایجاد می شود که بر عملکرد و بهره وری سازمان تاثیر منفی می گذارد. در نتیجه شناسایی عوامل کلیدی موفقیت برای مدیریت و رفع آن ضروری است. این موضوع در زنجیره تامین گردشگری سلامت نیز صادق است. لذا، هدف اصلی این پژوهش طراحی مدل مفهومی از عوامل کلیدی موفقیت در زنجیره تامین گردشگری سلامت به منظور بهبود تاب آوری است. روش ها این پژوهش از نوع کاربردی بود که با روش ترکیبی (کیفی و کمی) در سال 1399 انجام شد. در مرحله اول عوامل کلیدی موفقیت از طریق مصاحبه با خبرگان زنجیره تامین گردشگری سلامت بیمارستان آیت الله یثربی شناسایی و دسته-بندی گردید. درمرحله دوم هم اندیشی خبرگان تشکیل شد و مدل عوامل کلیدی موفقیت از طریق مدلسازی ساختاری-تفسیری طراحی شد. یافته ها از نتایج مصاحبه با خبرگان 70 عامل کلیدی موفقیت بدست آمد که در قالب 12 دسته کلی طبقه بندی گردید. در نهایت از طریق اعضای هم اندیشی خبرگان، مدل عوامل کلیدی موفقیت مشخص گردید که عامل مدیریت محیطی دارای بیشترین اثر گذاری و عوامل انعطاف پذیری در زنجیره تامین، مدیریت تامین کنندگان، هماهنگی و همکاری در زنجیره تامین و مدیریت موجودی دارای بیشترین اثرپذیری بودند. نتیجه گیری: بررسی عوامل کلیدی موفقیت زنجیره تامین گردشگری سلامت برای کشورهایی که علاقه مند به بهبود تاب آوری این صنعت بوده بسیار حایز اهمیت است. انتظار می رود نتایج این پژوهش بتواند به مدیران، سیاست گذاران و برنامه ریزان حوزه گردشگری سلامت در شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی موفقیت در سطح زنجیره تامین کمک نماید.

مقدمه تحلیل هزینه های بیمارستانی یکی از موضوعات مهم اقتصادی است که به دلیل محدودیت منابع و افزایش هزینه ها در نظام سلامت مطرح می شود. هدف مطالعه حاضر، مقایسه ساختار هزینه بیمارستان های منتخب وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان طی سال های 1390 تا 1399 بود. روش ها پژوهش حاضر از نوع کاربردی با روش کمی-توصیفی بود. جهت گردآوری داده ها از چک لیست محقق ساخته استفاده شد. داده های هزینه، با مراجعه حضوری از سوابق حسابداری و مالی بیمارستان ها و سپس داده های تکمیلی از ستاد مرکزی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اخذ گردید. داده ها با روش آمار توصیفی در نرم افزار اکسل نسخه 2016 تحلیل شد. یافته ها نتایج نشان دهنده روند افزایشی در هزینه کل بیمارستان ها بود. ساختار هزینه تجمعی بیمارستان های منتخب نشان داد هزینه های پرسنلی، 55/95 درصد از هزینه کل را به خود اختصاص داده اند. دامنه تغییرات سهم این هزینه، «70/93-46/40 درصد» بود. هزینه های دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی با دامنه تغییرات «33/30-12/98درصد»، پس از هزینه های پرسنلی بالاترین سهم از هزینه کل (19/76 درصد) را دارا بودند. نتیجه گیری: شناسایی ساختار هزینه، بینشی صحیح و مبتنی بر شواهد را برای برنامه ریزی، مدیریت هزینه و ارزیابی کارایی بیمارستان فراهم و راه را برای مسیولان بیمارستان در راستای کاهش هزینه های بیمارستانی و بهبود کیفیت خدمات سلامت هموار می کند و می تواند مبنای تصمیم گیری آگاهانه قرار گیرد. با توجه به اینکه در بیمارستان های مورد مطالعه، سهم قابل توجهی از هزینه کل به هزینه های پرسنلی و دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی اختصاص یافته است، مسیولان بیمارستان ها باید در برنامه ریزی های خود به مدیریت این هزینه ها بیشتر توجه کنند.

مقدمه صنعت داروسازی هر کشور نشان دهنده توانمندی آن کشور در حوزه تامین بهداشت و سلامت آن جامعه می باشد. دارو به دلیل اثرگذاری بر سلامت انسان ها و جوامع بشری همواره از مهم ترین ارکان سلامت بوده است. در نتیجه تولید، توزیع و قیمت گذاری حتی در بحرانی ترین شرایط کشور از اولویت خاص دولت هاست. در این راستا، سیاست تخصیص ارز ترجیحی دارو به منظور تضمین دسترسی بیماران به داروها در شرایط کمبود ارزی و تحریم های بین المللی علیه ایران تدوین و اجرا شد. اهداف مطالعه حاضر تحلیل سیاست تخصیص ارز ترجیحی به دارو و ارایه گزینه های سیاستی در ایران بوده است. روش ها مطالعه حاضر به صورت کیفی و از نوع تحلیل سیاست گذاری سلامت گذشته نگر می باشد. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته با مطلعان کلیدی و اسناد سیاستی و قانونی جمع آوری شد. از روش تحلیل چارچوبی و نرم افزار MAXQDA11 برای دسته بندی و تحلیل یافته ها استفاده شد. یافته ها نتایج این پژوهش نشان داد عوامل زمینه ای (عوامل موقعیتی، ساختاری، فرهنگی و بین المللی) بر کلیه مراحل سیاست گذاری تخصیص ارز ترجیحی دارو موثر بوده است. چهار گزینه سیاستی تخصیص ارز ترجیحی در حوزه دارو در کشور پیشنهاد شد که شامل حذف کامل سیاست ارز ترجیحی و پرداخت مابه التفاوت نرخ ارز به بیمه ها، اعلام نرخ جدید برای ارز ترجیحی، پرداخت کل مابه التفاوت نرخ ارز (فروش ارز نیمایی به صنایع دارویی و پرداخت مابه التفاوت به مصرف کننده) و آزاد سازی بخشی از ارز دارو است. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش به تدریج چالش ها و تبعات منفی ارز ترجیحی بروز پیدا کرده است که به نظر می رسد قبل از اصلاح ارز ترجیحی، الزامات آن باید بررسی شود. بنابراین، تدوین یک نقشه راه دقیق و گام به گام با مشارکت نهادهای تاثیرگذار و ذینفع برای اصلاح این سیاست ضروری است.

مقدمه کتابخانه های نسل چهارم دیگر نمی توانند به امکانات نرم افزارهای وب اکتفا کنند و باید از فناوری هایی از جمله واقعیت های دیجیتالی برای بالا بردن میزان خدمات رسانی و جذب مخاطب استفاده نمایند. لذا هدف از مطالعه حاضر، شناسایی نقش و تاثیرات این فناوری ها در کتابخانه ها با استفاده از مروری نظام یافته است. روش ها مطالعه حاضر از نوع مروری نظام یافته بود که با استفاده از کلیدواژه های مرتبط در پایگاه های داده پابمد، وب آو ساینس، اسکوپوس و موتور جستجوی گوگل اسکالر از ابتدا تا سال 2020 جستجو شد. مطالعات مرتبط پس از حذف موارد تکراری و براساس معیار ورود و خروج انتخاب شد. یافته ها از مجموع 4614 مقاله، 52 مطالعه مرتبط بررسی شد. یافته ها نشان داد که در انواع کتابخانه ها، استفاده از فناوری های واقعیت دیجیتال می تواند در ارایه و دریافت خدمات نوین، تقویت فرآیند آموزش کاربران، هدایت و تقویت سواد اطلاعاتی آن ها، بهبود حرفه ای فعالیت کتابداران، صرفه جویی اقتصادی، مدیریت و غنی سازی منابع کتابخانه و اشتراک دانش در شبکه های پژوهشی کمک شایانی نماید. نتیجه گیری: کتابخانه های نوین اگرچه با چالش هایی چون فقدان بودجه برای فراهم کردن زیرساخت های ارتباطی، عدم درک و مشارکت گروهی کتابداران، لزوم تربیت نیروی ماهر برای ارایه خدمات همراه است؛ اما به واسطه اشتراک دانش در شبکه پژوهشی، تقویت آموزش، افزایش سواد اطلاعاتی کاربران، مدیریت منابع موثر می تواند تصویری جذاب از ارایه خدمات و نحوه دسترسی به منابع اطلاعاتی ارایه دهد.

مقدمه سیستم نسخه نویسی الکترونیکی یکی از فناوری های اساسی در ساختار نظام سلامت است که با هدف مدیریت مناسب منابع و خدمات مراقبت سلامت، پیشگیری از خطاهای رایج نسخه نویسی دستی و افزایش ایمنی بیمار توسعه یافته است. با توجه به اینکه رابط کاربری سیستم نسخه نویسی الکترونیکی به عنوان عامل اصلی پذیرش کاربران محسوب می شود، هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی کاربردپذیری رابط کاربری سیستم های نسخه نویسی الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی و بیمه سلامت در ایران بود. روش ها این پژوهش از نوع کاربردی با روش توصیفی-مقطعی بود که در سال 1401 انجام شد. نمونه پژوهش شامل 150 نفر از پزشکان شاغل در مراکز آموزشی-درمانی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه بود که به روش نمونه گیری طبقه ای با تخصیص متناسب انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده پرسشنامه ای محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن به دست آمد. داده ها با آمار توصیفی و آزمون تی مستقل با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شد. یافته ها رابط کاربری سیستم نسخه نویسی الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی و بیمه سلامت در محورهای عمومی (اصطلاحات، حروف، آیکون و مسیریابی) و اختصاصی (نمایش هشدار، شخصی سازی، ورود و نمایش اطلاعات، راهنما و تعاملات) اختلاف آماری معناداری با هم نداشتند. با این حال، در محورهای «رنگ» (047/0=P) و «قابلیت دید» (049/0=P) اختلاف آماری معنی دار وجود داشت. نتیجه گیری: رابط کاربری دو سیستم نسخه نویسی الکترونیکی در ایران از نظر کاربردپذیری وضعیت متوسطی دارند. بنابراین جهت ارتقای آن ضروری به نظر می رسد، توسعه دهندگان سیستم ها در طراحی رابط کاربری مطابق اصول تعامل انسان-کامپیوتر از عناصر زیبایی شناختی، تعامل به زبان کاربر، ارایه اطلاعات مفید در قالبی ساده و واضح استفاده کنند.

مقدمه سیستم اطلاعات داروخانه نقش موثری در مدیریت اطلاعات دارویی بیماران دارد که پزشکان را از تجویز ناایمن داروها، مصرف بیش ازحد تجویزشده و تداخلات دارویی احتمالی آگاه می سازد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی سیستم اطلاعات داروخانه با استفاده از مدل همسویی انسان، سازمان و فناوری (HOT-fit) در بیمارستان های آموزشی منتخب دانشگاه علوم پزشکی مشهد صورت گرفت. روش ها این پژوهش کاربردی با روش تحلیلی-مقطعی در سال 1398 در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول، معیارهای استخراج شده در هم اندیشی خبرگان مطرح و تایید گردید. در مرحله دوم، سیستم اطلاعات داروخانه از دیدگاه 118 کاربران در داروخانه، منشی یا پرستار ثبت کننده درخواست دارو در بخش های بالینی و کارشناس سامانه اطلاعات بیمارستان ارزیابی شد. نتایج ارزیابی با استفاده از آزمون رگرسیون خطی ساده در نرم افزار SPSS 21 تحلیل شد. یافته ها در هم اندیشی تخصصی 24 معیار تایید و سپس پرسشنامه ای با توجه مدل HOT-fit طراحی و در اختیار کاربران قرار گرفت و در نتیجه 37/55 درصد کاربران عملکرد سیستم را مطلوب ارزیابی نمودند. نتایج نشان داد که طبق بررسی 17 فرضیه مدل HOT-fit بین جنبه ها در سه بعد فنی، انسانی و سازمانی و سود خالص ارتباط معنادار وجود دارد؛ اما ارتباط معنی داری بین جنبه کیفیت اطلاعات در بعد فنی و جنبه استفاده از سیستم در بعد انسانی وجود نداشت. نتیجه گیری: قابلیت استفاده و کیفیت اطلاعات موجب افزایش رضایتمندی در کاربران سیستم های اطلاعاتی می گردد. انتظار می رود در طراحی سیستم اطلاعات بیمارستانی به تطابق سیستم با وظایف کاربر و مطلوبیت خروجی مورد انتظار توجه شود.

مقدمه اطلاع درمانی راهکاری ساده برای تسهیل دسترسی بیماران به اطلاعات سلامت است که می تواند به خود مراقبتی افراد یاری رساند. با توجه به اهمیتی که درمان و اطلاعات سلامت و درگیری افرادی با تخصص های متنوع در فرآیند اطلاع درمانی وجود دارد. لذا، هدف از پژوهش حاضر شناسایی فرصت ها و چالش های تاسیس یک مرکز اطلاع درمانی بود. روش ها پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است که به روش کیفی-توصیفی انجام شد. جامعه پژوهش، شامل بیماران و آن دسته از کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی، پزشکان و مراقبان سلامت و روانشناسان بودند که تجربه کار اطلاع درمانی و تجویز اطلاعات سلامت را داشتند. نمونه گیری به صورت غیر تصادفی هدفمند و گلوله برفی انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات راهنمای مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. داده ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA20 تحلیل شدند. یافته ها تحلیل مصاحبه ها در ذیل مضمون «فرصت ها» منجر به شناسایی یک طبقه اصلی با عنوان «مزایای اطلاع درمانی» شامل چهار طبقه فرعی بیمار و خانواده، کادر درمان، نظام سلامت و کتابداران پزشکی بود. همچنین ذیل مضمون «چالش ها» نیز چهار طبقه اصلی موانع اطلاع درمانی، مشکلات مالی، پیاده سازی و اجرا شناسایی شد. نتیجه گیری: باوجود مزایای متعدد تاسیس یک مرکز اطلاع درمانی برای بیماران و خانواده آن ها، کادر درمان، روانشناسان و کتابداران پزشکی، موانعی نیز از طرف همین گروه ها و نظام سلامت وجود دارد که نیازمند بررسی و دقت بیشتر و یافتن راهکارهایی برای رفع این چالش ها و ایجاد بسترهای مناسب در جامعه و نظام سلامت برای پذیرش آن است. برای تاسیس چنین مرکزی لازم است با یک برنامه ریزی دقیق، ملاحظات همکاری بین گروهی و بین سازمانی هم در نظر گرفته شود.

مقدمه مرزبندی دقیق نواحی مبتلابه فیبروز میوکارد در تصاویر ام آرآی کسب شده با ماده حاجب نقش بسیار مهمی در پایش بیماران کاردیومیوپاتیک هیپرتروفیک و ارزیابی ریسک ابتلای آن ها به عوارض ناشی از این بیماری همچون مرگ ناگهانی دارد. به دلیل صرف زمان بسیار و نیاز به تخصص برای انجام این عمل، خودکار کردن این فرایند می تواند نقش بسزایی در تسریع و افزایش کارایی آن بگذارد. هدف از مطالعه انجام شده، استفاده از یک مدل مبتنی بر یادگیری عمیق برای خودکار کردن فرایند مرزبندی فیبروز میوکارد در تصاویر ام آرآی کسب شده با ماده حاجب بیماران در کاردیومیوپاتیک هیپرتروفیک بود. روش ها در این پژوهش از پشت سر هم قرار گرفتن سه مدل مشابه برگرفته از شبکه ی یونت، به ترتیب برای تشخیص ناحیه هدف، رسم مرزهای میوکارد و مرزبندی دقیق نواحی مبتلابه فیبروز استفاده شده است. برای انجام این پژوهش، از تصاویر ام آرآی کسب شده با ماده حاجب 41 بیمار مبتلابه کاردیومیوپاتی استفاده شد که توسط دو متخصص با سابقه مرزبندی شده بودند. یافته ها مدل استفاده شده توانست ضریب تشابه دایس و صحت به ترتیب 74/89 و 22/98 در مرزبندی فیبروز؛ و 42/88 و 66/94 در مرزبندی ماهیچه بطن چپ دست یابد و در مقایسه با روش های قبلی کارایی بالاتری ارایه دهد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان دادند که استفاده از روش های یادگیری عمیق در روند رسم مرزهای فیبروز میوکارد، علاوه بر خودکارسازی این فرایند، حذف نیاز به تخصص و همچنین کاهش زمان، می توانند کارایی این عمل را نسبت به روش-های ارایه شده پیشین افزایش دهند.