مطالعات توسعه اجتماعی - فرهنگی
سال:1391 | دوره:1 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

هدف پژوهش حاضر مطالعه رابطه کاربری رسانه ها به ویژه اینترنت با رفتار سیاسی (سنتی و غیرسنتی) دانشجویان است. علاوه بر تاثیر رسانه ها که از طریق میزان دسترسی، منابع مورد استفاده برای جستجوی اخبار و... مورد سنجش قرار گرفت، تاثیر عوامل محیطی و شناختی و اثربخشی سیاسی نیز کنترل شد. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان دانشگاه تهران در چهار گروه علوم انسانی، فنی مهندسی، علوم پایه و هنر تشکیل می دهند. 295 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند و اطلاعات با استفاده از پرسش نامه جمع آوری شد.بر اساس یافته های پژوهش، میزان استفاده از اینترنت برای پیگیری اخبار سیاسی بسیار بیش از سایر رسانه هاست و حدود 90 درصد از پاسخ دهندگان با هدف جستجوی اخبار سیاسی اینترنت استفاده می کنند. دانشجویان در میان رفتارهای سیاسی غیرسنتی (جدید) شرکت در تظاهرات و در میان رفتارهای سیاسی سنتی شرکت در انتخابات را بیش از سایر انواع فعالیت ها انجام می دهند. نتایج الگوی معادلات ساختاری (لیزرل) نشان داد که تاثیر متغیر مواجهه با اخبار رسانه بر رفتار سیاسی از طریق متغیر بینابین اثربخشی سیاسی است.

این مقاله به مطالعه علل اقتصادی و اجتماعی تکدی گری در شهر مشهد پرداخته است. نویسندگان از رویکردهای جامعه شناختی و سیاست اجتماعی برای روشن شدن ابعاد مفهومی و نظری آن سود جسته اند و از روش کیفی و فنونی چون مصاحبه های عمیق و نیمه سازمان یافته و مشاهده وضعیت ظاهری و شیوه ها و شگردهای تکدی گری آن ها برای شناخت، تحلیل و جمع آوری اطلاعات استفاده کرده اند. پدیده تکدی گری با دو دسته عوامل مشتمل بر مستعد کننده های محیطی و عوامل مستقیم اثر گذار مرتبط است که از طریق برانگیختن احساسات نوع دوستانه ترحم آمیز عمل می کند. یافته های پژوهش نشان داد که عوامل مهمی چون ماهیت شهر مشهد از نظر مذهبی بودن و مهاجر پذیری و ویژگی های متکدیان مانند وضعیت جسمانی نامناسب، سطح تحصیلات پایین، نابه سامانی خانوادگی، فقدان قابلیت های پایه ای و فقر و بی کاری آنان از عوامل تعیین کننده ای بودند که یک دیگر را تقویت می کردند و به بروز شرایط درماندگی و پذیرش نقش تکدی گری انجامیدند. هم چنین مطالعه نشان داد که پذیرش نقش تکدیگری از طریق فرایند اجتماعی- روانی تحقیرکننده عزت نفس عادی شده و استمرار پیدا کرده است. بنایراین، برخلاف نظریاتی که متکدیان را به بی همتی و رذیلت اخلاقی متهم می کند؛ براساس دستاوردهای این مقاله این ها علل موخر و ثانویه اند و فقر و درماندگی و متغیرهای مرتبط نقش اساسی تر را در این فرایند ایفا می کنند.

هدف اصلی تحقیق حاضر ارتباط سرمایه فرهنگی با اعتماد به نهادها و سازمان ها بوده است. روش این تحقیق کمی و از تکنیک پیمایش استفاده شده است. حجم نمونه در این پژوهش شامل 384 نفر از جوانان14-29 سال شهر شیراز است که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. ابزار جمع-آوری اطلاعات پرسش نامه و تجزیه و تحلیل اطلاعات با نرم افزار SPSS انجام شده است. هم چنین برای ارزیابی اعتبار و پایایی پرسش نامه از اعتبار صوری و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است.در بخش آمار استنباطی این تحقیق، از رگرسیون چندمتغیره، استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد دو متغیر میزان تماشای ماهواره و میزان تماشای تلویزیون در تمامی مدل ها وارد معادله شده اند، ولی با این تفاوت که تماشای ماهواره رابطه منفی و تماشای تلویزیون با متغیر وابسته رابطه مثبت داشته اند. هم چنین بعد تاریخی- مذهبی و بعد علمی در بیش تر مدل ها وارد معادله شده اند که هر دو نوع بعد رابطه مثبت با متغیرهای وابسته را نشان می دهند. تحصیلات فرد نیز جزء متغیرهایی است که در بیش تر مدل ها وارد شده است اما دارای رابطه منفی با متغیر وابسته بوده است.

وندالیسم یا تخریب عمومی، یکی از پیچیده ترین نمونه های رفتار انسانی است که نتیجه عوامل و شرایط مختلف فردی، اجتماعی و خانوادگی است. هدف از این پژوهش، شناسایی و تعیین برخی عوامل موثر بر بروز رفتارهای وندالیستی در میان دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه منطقه کوت عبداله شهر اهواز است. در این زمینه با توجه به نظریات مطرح شده، رابطه جنسیت، پایگاه اجتماعی اقتصادی، موفقیت تحصیلی، متغیرهای درون فردی (شامل احساس محرومیت نسبی، تبعیض، عزت نفس، خویشتن داری)، و پیوند اجتماعی(خانه، مدرسه، دوستان) با بروز رفتارهای وندالیستی بررسی گردید. روش تحقیق پیمایشی بوده و جهت انتخاب افراد نمونه از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شد و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 385 دانش آموز انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق پرسش نامه بوده و با استفـاده از آزمون های همبستگی پیرسون، آزمون t و رگرسیون چند متغیره به بررسی فرضیات پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد به جز جنسیت، میان تمام متغیرهای ذکر شده با وندالیسم رابطه وجود دارد. مقدار R یا هم بستگی میان مقادیری که به وسیله معادله پیش میانی می شوند معادل 0.711 است که در سطح 0.01 معنادار است. باتوجه به این که مدل پژوهش، توان استه است با استفاده از متغیرهای مستقل تعریف شده 50 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کند، می توان گفت از قدرت پیش میانی خوبی برخوردار بوده است.

«مناقشه» ازجمله اساسی ترین شیوه های ارتباطی در جوامع انسانی است که از دیرباز به اشکال گوناگون متناسب با موقعیت ها و شرایط مختلف تعین منحصر به فردی می یافته است. در ایران، به دلیل میزان مسایل و آسیب ها، شیوه های مواجهه و حل نزاع ها و مناقشات از وجوه ویژه ای برخوردار است. آنچه در این نوشتار مورد توجه است، تبیین شیوه های مذکور در مراحل مواجهه و حل آن با تکیه بر میانجی گیری نسلی است. پس از بررسی ابعاد مفهوم شناختی موضوعات مرتبط با مقاله، نظریات مختلف مطرح شده است. بر اساس مقدمات نظری مذکور، مدلی از پرسش ها به منظور پاسخ گویی به مسایل، طراحی شد. روش اصلی به منظور گردآوری اطلاعات میدانی و تجربی، مصاحبه های عمیق از افراد مختلف ساکن در شهر تهران با توجه به تعلق به نسل های سه گانه جوان (15-29 سال)، میانسال (30-49 سال) و پیر (50 سال به بالا) در دو گروه زنان و مردان بوده است. بیش از چهل و پنج مصاحبه در این زمینه گردآوری شده و مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس اطلاعات به دستامده، تجربیات نسلی نقش تعیین کننده ای در شکل گیری ذهنیت و شیوه مواجهه افراد با موقعیت های مناقشه آلود و استراتژی های حل آن داشته است. نسل های جوان، با توجه به شیوه های جامعه پذیری نسلی و ارزش هایی که به تدریج فرامی گیرند، استراتژی های دفعی تر و تندتر را برمی گزینند. در حالی که کیفیت مواجهه در نسل های بعدتر با گذشت زمان و کسب تجربیات متنوع تر، منجر به انفعال در حل مناقشات، چشم پوشی یا ساز و کارهای اصلاحی برای از میان رفتن وضعیت مورد مناقشه می شود. «نسل» میانجی در کیفیت مواجهه ایرانیان با مناقشه و شیوه های حل آن، تاثیر دارد.

تجربه سال های متمادی اجرای اقدامات توسعه ای بر اساس رویکردی عمدتا اقتصادی و بدون ملاحظه تاثیرات زیست محیطی، فرهنگی و اجتماعی ای که این اقدامات بر جا می گذارند، خوشایند نبوده است. اما امروز دریافته ایم که اقدامات توسعه ای به سادگی به اهدافی که برای آن ها در نظر گرفته می شود دست نمی یابند و دست یافتن به این اهداف نیازمند فراهم شدن شرایط اجتماعی خاصی است. حال که توجه به ارزیابی تاثیرات اجتماعی اقدامات توسعه ای در کشور ما و در حوزه های مختلف مورد توجه قرار گرفته، شایسته است تا مدل ها و فرایندهایی مناسب برای آن طراحی شود. هدف اصلی این مقاله تدوین دستورالعمل و مدلی برای ارزیابی تاثیرات اجتماعی در پروژه های صنعت نفت و گاز در کشور ایران است. روش به کار گرفته شده در این مقاله اسنادی و کتابخانه ای و مقایسه ای- تطبیقی است. در واقع در این مقاله با مرور اصول کلی ارزیابی تاثیرات اجتماعی و سپس شناسایی مقولات اجتماعی که پیامد پروژه های صنعت نفت در مناطق عملیاتی است با کمک تجربیات مشابه خارجی و مدل های به کارگرفته در آن ها مدل مناسبی با توجه به شرایط کشور و مناطق میزبان تاسیسات نفتی پیشنهاد دهد. با توجه به طیف مسایلی که صنعت نفت در زمینه مسایل اجتماعی می تواند با آن ها روبه رو شود، فرصت مناسبی برای توسعه ارزیابی تاثیرات اجتماعی در پروژه های صنعت نفت وجود دارد و تدوین مدلی مناسب برای انجام آن می تواند کارآمدی این حوزه از دانش را در کمک به مدیریت مناسب توسعه صنعتی و هم چنین گسترش آن در بقیه عرصه های اقدامات توسعه ای نیز فراهم کند.

این مقاله بر پایه رویکردی جامعه شناختی به بررسی و تبیین پیامدهای هویت دینی در جوامع غربی می پردازد. اهمیت این موضوع ریشه در این واقعیت دارد که به ویژه طی وقایع جهانی سال های اخیر مانند یازده سپتامبر، حیات و وضعیت مسلمانان در غرب با تنگناهای جدی مواجه شده است. این موضوع عمدتا معطوف به وضعیت زنان مسلمان است. زیرا نوع پوشش آنان به وضوح نمادهای فرهنگی مرتبط با هویت اسلامی را در بطن فرهنگ و جامعه غربی علنی می کند. در این مقاله، ابتدا، طیف وسیع و متنوعی از جدیدترین مطالعات و تحقیقات در زمینه وضعیت و پیامدهای پوشش اسلامی در جوامع غربی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. سپس، تجزیه و تحلیل های آماری این تحقیق مبتنی بر مدل تئوریک نابرابری و تبعیض ناشی از هویت فرهنگی- مذهبی و روش تحلیل رگرسیونی ارائه شده است. در مجموع، تجزیه و تحلیل های ارائه شده در این مقاله نشان داده که آن دسته از مسلمانان که هویت مذهبی آنان به جهت استفاده از پوشش اسلامی به سهولت در بطن فرهنگ غربی علنی و شناخته شده تبعیض در جامعه غربی را به طور معنی داری بیش از دیگران تجربه کرده اند.

در این پژوهش کوشیده شد تصویری از ساختار و طراحی شبکه های اجتماعی مجازی فیس نما، کلوب، فیس بوک و گوگل+ ارائه شود. ضمن آن که پرسش اصلی در این پژوهش این است که چه متغیر یا متغیرهایی در ساختار و طراحی شبکه های اجتماعی ایرانی و غیرایرانی با یک دیگر تفاوت دارند. در پژوهش حاضر از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. تحلیل محتوا یک شیوه تحقیقی است که برای تشریح عینی، منظم و کمی محتوای آشکار پیام های ارتباطی به کار می رود. در مجموع، این پژوهش نشان داد بیش تر از تصاویر واقعی، عکس های شخصی، جذابیت زیاد، طراحی قالب شبکه، شیوه نمایش ثابت، قالب تولید محتوای متن و تصویر، رنگ های گرم و سرد، و جاذبه احساسی برای رنگ، کامنت زیاد با بیش از 10 کامنت، عدم نشانه نمادین و لایه بندی مطالب گوناگون در ساختار و طراحی شبکه های اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته است. در ضمن مشخص شد میان نوع عکس واقعی، رنگ، قالب تولید محتوا، تعداد کامنت و لایه بندی مطالب با شبکه های اجتماعی ایرانی و غیرایرانی رابطه معنی دار وجود دارد.