مطالعات توسعه اجتماعی - فرهنگی
سال:1391 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

اگر چه داده های تجربی فراوانی گزاره تاثیر سرمایه فرهنگی خانواده بر موفقیت تحصیلی را تایید کرده است، درباره مکانیسم تاثیرگذاری آن اختلاف نظر وجود دارد. هدف اصلی این پژوهش بررسی و ارزیابی مکانیسم کیفیت ارزشیابی دروس در مطالعه تاثیر سرمایه فرهنگی بر موفقیت تحصیلی است. مطالعه تجربی با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. کلیه دانش آموزان دوره راهنمایی و متوسطه شهرستان جوین در سال تحصیلی 1389-1390 جامعه آماری مورد مطالعه را تشکیل می دهند. حجم نهایی نمونه تحقیق شامل 369 نفر است که با روش نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان می دهد که سرمایه فرهنگی خانواده سهم قابل ملاحظه ای در موفقیت تحصیلی فرزندان دارد. این درحالی است که یافته های این مطالعه، حمایت زیادی از مکانیسم کیفیت ارزشیابی دروس در موفقیت تحصیلی فرزندان نمی نماید.

مقاله به بررسی رابطه میان ابعاد کیفیت زندگی دانشجویان با کارآمدی نظام سیاسی و تحلیل عوامل موثر بر آن می پردازد. جامعه آماری تحقیق کلیه دانشجویان سه دانشگاه دولتی استان مازندران است که تعداد 445 نفر از آنان به روش نمونه گیری طبقه بندی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها نشان می دهد، که گستردگی دو مفهوم کیفیت زندگی و کارآمدی نظام سیاسی مانع از تایید یا رد یک فرض یا بحث قابل اجماع و واحد می شود، به همین دلیل نمی توان از رابطه ساده و یک سویه میان کیفیت زندگی و کارآمدی نظام سیاسی سخن گفت، بلکه برای رسیدن به یک رابطه واقعی و دقیق باید کلیه شاخص ها و ابعاد حداکثری موضوعات را مبنا قرار داد. ضریب همبستگی کیفیت زندگی با نگرش کارآمد به نظام سیاسی مثبت است؛ این نتیجه فرضیه تحقیق را تایید می کند. اما در بررسی رابطه ابعاد جزیی دو متغیر چنین رابطه ای دیده نمی شود. به طور خاص رابطه کیفیت مادی و فیزیکی زندگی در دو وضعیت خیلی عالی و خیلی ضعیف آن، با نگرش کارآمد دانشجویان به نظام سیاسی رابطه منفی را نشان می دهد.

مطالعات ارزیابی پیامدهای اجتماعی به دلیل تعریف عام پیامدهای اجتماعی، خصلتی بین رشته ای دارند. با توجه به تفاوت سنت های پژوهشی در رشته های مختلف و حتی در درون یک رشته علمی در طراحی و اجرای پژوهش های علمی، همواره این مساله پیش روی عمل ورزان و محققان اتا وجود دارد که یافته های حاصل از بررسی پیامدهای اجتماعی مختلف چگونه باید مورد تحلیل قرار گیرند؟ آیا باید آنها را به طور جداگانه و بدون توجه به روابط بین پیامدهای مختلف مورد تحلیل قرار داد و یا اینکه باید پیامدهای شناسایی شده در رابطه ای نظام مند با یکدیگر و شرایط بروز این پیامدها، مورد تحلیل و شناسایی قرار گیرند؟ اگر بنا بر استفاده از این نگرش سیستمی به شکل گیری، بروز و در نهایت مدیریت پیامدها باشد، چنین رویکردی باید بر چه پارادایمی در طراحی و اجرای پژوهش علمی و اجتماعی مبتنی باشد. مقاله حاضر تلاش می کند تا ضمن دفاع از نگرش سیستمی به تحلیل پیامدهای اجتماعی، نشان دهد پارادایم روش شناختی رئالیسم انتقادی به واسطه تاکید بر سطوح مختلف واقعیت و رابطه ارگانیک بین این سطوح در تولید نتایج علی، بحث از مکانیسم های علی و همچنین خصلت انتقادی آن، می تواند به مثابه بنیان روش شناختی مطلوبی برای تحلیل شیوه پدیدار شدن پیامدهای مختلف و رابطه بین انواع و سطوح مختلف این پیامدها در مطالعات ارزیابی پیامد اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد.

امروزه بیش تر شهرها با سطح فزاینده ای از تبعات منفی ناشی از رشد سریع مواجه هستند که این خود سلامت عمومی شهروندان را تهدید می کند. به همین علت، فکر شهر سالم در پژوهش های شهری معاصر اهمیت زیادی یافته و از ظرفیت مطالعاتی بسیاری برخوردار شده است. پژوهش حاضر نیز با علم به اهمیت این مقوله، برای بررسی این فکر به مطالعه شاخص های مختلف شهر سالم در منطقه دو شهر قم که به عنوان منطقه پرجمعیت، مهاجرپذیر می باشد، پرداخته است. روش مطالعه در این پژوهش توصیفی-تحلیلی است و داده های مورد نیاز به صورت میدانی گرد آوری شده است. مسائلی چون بهداشت محیطی، کاربری و وضعیت دسترسی ها به خدمات، مبلمان، زیبایی شهری، امنیت اجتماعی، مسکن و ...، مورد پرسش قرار گرفت. با استفاده از نرم افزار SPSSداده ها مورد پردازش قرار گرفته است. نتایج تحقیق با انجام آزمون های محتلف آماری مانند، تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA)، توکی (Tukey) و آزمون تی، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که شاخص های مورد مطالعه در کل منطقه، به ویژه در نواحی سه و چهار آن به جهت وضعیت نامناسب اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی ساکنین و نیز عملکرد نامناسب مدیریت شهری و نهادهای ذی ربط در وضعیت شهر سالم قرار ندارند.

شناخت هویت اجتماعی هر جامعه ای برای تصمیمات بهینه و در نهایت سلامت آن جامعه نقش مهمی دارد و این یکی از عواملی بود که ما را به نگارش این تحقیق برانگیخت. روش پژوهش پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه است. جمعیت آماری، شهروندان گیلک 18 سال به بالاتر رشت به تعداد 443666 نفر است و حجم نمونه 383 نفر برآورد شده است. برای قابل فهم بودن گویه ها از اعتبار صوری و برای سنجش پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است.نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان گرایش پاسخ گویان به هویت محلی، ملی و جهانی در سطح متوسط و بالایی است. هم چنین شهروندان به ترتیب اولویت به هویت محلی، هویت ملی و هویت جهانی گرایش دارند.نتایج دیگر حاکی از این است که هویت جمعی با احساس تبعیض، مشروعیت نظام سیاسی و تعامل اجتماعی رابطه معنادار و مستقیم دارد. مقدار ضریب تعیین تعدیل شده نشان می دهد که 14.6 درصد از تغییرات هویت جمعی توسط متغیرهای مستقل تبیین می شود. متغیر تعامل اجتماعی با ضریب رگرسیون 0.388 و متغیر مشروعیت نظام سیاسی با ضریب رگرسیون 0.148 بر متغیر هویت جمعی تاثیر داشته اند.

در فرهنگ ایرانی، فعالیت اقتصادی زنان ضروری دانسته نمی شود، زیرا مرد نان آور خانواده به شمار می آید. از طرف دیگر توانایی های زنان به فعالیت های خانگی محدود نمی شود و این قابلیت را دارند که در عرصه اجتماع نیز به فعالیت بپردازند و اشتغال برای آنان صرف نظر از استقلال مالی، دارای اهمیت اجتماعی و روانشناختی است. به علاوه دست یابی به توسعه پایدارمستلزم مشارکت همه آحاد مردم است. از این رو در پژوهش حاضر بر آن شدیم که با بهره گیری از تجربه و تخصص مدیران اجرایی سازمان ها، موانع و مشکلات اشتغال زنان را شناسایی و راه کارها و شرایط مناسب برای اشتغال بهینه زن ایرانی معرفی کنیم. این مدیران به گونه هدف مند از میان مدیران شاغل در سازمان های شهر تهران انتخاب شدند. روش تحقیق ترکیبی (کمی و کیفی) بوده و داده ها با پرسش نامه و مصاحبه گردآوری شده است. بر اساس یافته ها همه مدیران به اهمیت اقتصادی، اجتماعی و روانشناختی اشتغال زنان باور داشتند. اما زنان بر ضرورت اقتصادی و مردان بر ضرورت اجتماعی اشتغال زن تاکید بیش تری داشتند. هم چنین نظر غالب مدیران اعم از زن و مرد این بود که اشتغال زنان هم خود آنان و هم جامعه را منتفع می سازد، از این رو شایسته است موانع ساختاری و فرهنگی اشتغال آنان رفع و شرایط مناسب برای اشتغال بهینه آنان فراهم شود.

امروزه مقوله کیفیت زندگی به شکل وسیعی با مفهوم رفاه، روابط اجتماعی، اعتماد و مشارکت اجتماعی ارتباط پیدا کرده است که می تواند بسترساز تقویت سرمایه اجتماعی شود. برای بررسی این رابطه به تحلیل ثانویه داده های موجود درباره زندگی مطلوب در شهر تهران پرداخته شده که از سوی جهاد دانشگاهی ( مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران-ایسپا ) و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمان ایران با حجم نمونه 20670 نفر در مناطق مختلف شهر تهران به روش پیمایش انجام شده است. در تحقیق حاضر 59 درصد پاسخ گویان دارای کیفیت زندگی متوسط بودند که بیش ترین امتیاز را درباره سرمایه اجتماعی و ابعاد آن یعنی اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی به خود اختصاص داده اند و میزان این سه متغیر در انواع کیفیت زندگی متفاوت و معنادار است. نتیجه تحقیق پس از تجزیه و تحلیل یافته ها از راه محاسبه ضرایب تحلیل مسیر حاکی از این است که از مجموعه عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی، کیفیت زندگی متوسط با ضریب همبستگی 58%. بیش ترین تاثیر را داشته است. در نتیجه کیفیت زندگی متوسط موجب افزایش همبستگی و شعاع ارتباطی افراد می شود و به دنبال خود برای آنها اعتماد را به همراه می آورد و سرانجام تمامی این عوامل موجب افزایش سرمایه اجتماعی می شوند.