علوم پزشکی صدرا
سال:1401 | دوره:10 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

مقدمه: طبقه جدید وسواسی جبری و اختلالات مرتبط در ویراست پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی متشکل از اختلالاتی است که گمان می رود دارای سبب شناسی مشترک با یکدیگر باشند. هدف این مطالعه بررسی نقش عوامل ژنتیکی و محیطی در سبب شناسی اختلال کندن پوست از این گروه اختلالات و نحوه ارتباط آن با دیدگاه های سبب شناسی معاصر بود. روش ها: مطالعه حاضر از نوع مطالعات طرح دوقلویی بود و نمونه شامل 676 دوقلو (474 همسان و 204 ناهمسان) که به صورت تصادفی از انجمن های دوقلویی چند شهر بزرگ کشور در سال 1398 انتخاب شدند. برای ابزارهای پژوهش مقیاس دستکاری و کندن پوست و پرسشنامه خودگزارشی استفاده شد. از تحلیل تک متغیره دوقلویی جهت برآورد واریانس وراثت، محیط مشترک و محیط غیرمشترک در اختلال مذکور استفاده گردید. داده های پژوهش برای تحلیل در نرم افزارهای SPSS-26, Stata-17 و M-plus نسخه 8. 3. 2 بارگذاری شد. یافته ها: نتایج تحلیل تک متغیره دوقلویی نشان داد عوامل ژنتیکی 80% از سبب شناسی کندن پوست را تبیین می کند، درحالی که تاکنون واریانس باقی مانده از عوامل محیطی نامشترک و واریانس خطا تبیین می شد. نقش محیط مشترک بسیار ناچیز بود. در سبب شناسی اختلال کندن پوست مدل DE برازش بهتری داشت. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد اختلال کندن پوست توارت پذیری بالایی دارد، لذا انجام مطالعات خانوادگی و ژنتیکی مولکولی جهت تعیین ژن های کاندید این اختلال و شناسایی عوامل خطرساز غیرمشترک محیطی ضروری است.

مقدمه: مقیاس تفکر دوقطبی اختلالات خوردن، ابزار خودگزارشی کوتاهی است که برای ارزیابی وجود سبک شناختی نامنعطف سیاه یا سفید استفاده می شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس تفکر دوقطبی اختلالات خوردن در ایران بوده است. روش ها: بدین منظور، نمونه ای متشکل از 362 نفر از زنان دچار مشکلات تغذیه ای مراجعه کننده به خانه های سلامت، کلینیک های تغذیه و انستیتوهای زیبایی شهر شیراز (1399-1398) به روش نمونه گیری در دسترس و با استفاده از آزمون نگرش های خوردن انتخاب شدند. در این مطالعه ی توصیفی مقطعی، شرکت کنندگان به نسخه ی فارسی مقیاس تفکر دوقطبی اختلالات خوردن و پرسش نامه ی کمال گرایی مثبت و منفی پاسخ دادند. برای بررسی روایی مقیاس از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و روایی همگرا و واگرا و برای تعیین پایایی پرسش نامه از روش همسانی درونی (آلفای کرونباخ) استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی از ساختار دوعاملی مقیاس اصلی حمایت کرد و شاخص های برازش حاکی از برازش خوب مدل بود. روایی همگرا و واگرای مقیاس نیز مطلوب بود. ضرایب آلفای کرونباخ نیز در دامنه ی 74/0 تا 88/0 بود که گویای پایایی مطلوب نسخه ی فارسی مقیاس تفکر دوقطبی اختلالات خوردن به روش همسانی درونی است. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که نسخه ی فارسی مقیاس تفکر دوقطبی اختلالات خوردن پایایی و روایی مطلوبی در جمعیت ایرانی دارد و ابزار خودسنجی مناسبی برای موقعیت های بالینی و پژوهشی است.

مقدمه: تومور مغزی در اثر رشد غیرطبیعی سلول های مغز به وجود می آید که بیشترین آمار مرگ ومیر را دارد. ناحیه بندی تومور مغزی، برای جداکردن بافت های غیرطبیعی از بافت های طبیعی مغز استفاده می شود. ناحیه بندی دستی تومورهای مغزی در تصاویر تشدید مغناطیسی زمان بر است و مستعد خطای انسانی است؛ بنابراین ایجاد ناحیه بندی خودکار تومور مغزی در این تصاویر از نظر پزشکی، کار مهم و چالش برانگیز است. روش ها: در این پژوهش، روشی مبتنی بر کانتور فعال برای ناحیه بندی خودکار تومور مغزی در تصاویر تشدید مغناطیسی چندمدالیتی پیشنهاد شده است. در روش پیشنهادی، در مرحله ی اول با استفاده از تقارن ساختارهای مغز در دو نیم کره، ناحیه ی توموردار استخراج می شود، سپس با استفاده از روش فازی مبتنی بر کرنل، مرز تقریبی تومور شناسایی می گردد. در مرحله ی دوم، کانتور فعال برای ناحیه بندی تومور مغزی در تصاویر تشدید مغناطیسی چندمدالیتی با استفاده از کانتور اولیه ای که بر اساس مرز شناسایی شده در مرحله ی اول، تعریف شده است، به کار می رود. یافته ها: روش پیشنهادی با استفاده از مجموعه ی داده BraTS2017 که شامل تومورهای گلیوما درجه ی بالا و درجه ی پایین است، ارزیابی شد. در مقایسه با سایر روش های مبتنی بر کانتور فعال، نتایج ارزیابی ها بر اساس معیارهای دایس (033/0 22/95)، جاکارد (062/0 10/91)، حساسیت (059/0 79/94) و اختصاصیت (003/0 70/99)، نشان داد که روش پیشنهادی در این پژوهش، عملکرد بهتری در ناحیه بندی خودکار تومور دارد. نتیجه گیری: روش ناحیه بندی خودکار تومور پیشنهادی در این پژوهش، نتایج ناحیه بندی بهتری را در مقایسه با سایر روش های مبتنی بر کانتور فعال به دست آورد.

مقدمه: با تاکید بر اهمیت قشر دانش آموز در سازندگی و پیشرفت جامعه، تحلیل داده های مربوط به سلامت روان دانش آموزان امری ضروری است. این در حالی است که افزایش حجم داده ها، نیاز به تحلیل و مدیریت دارد و در سطحی بالاتر کشف دانش موجود در آن ها، استفاده از تکنیک هایی همچون داده کاوی در حوزه سلامت را بیش ازپیش نمایان می کند. روش ها: این تحقیق از نوع کاربردی توسعه ای است و در سال 1399 مبتنی بر پاکسازی داده های پرسشنامه ی کاسپین5 صورت گرفته است که از سال 1393 تا 1394 در ایران انجام شده است. با استفاده از نمونه گیری هدفمند در مجموع 23 خصوصیت موثر بر سلامت روان دانش آموزان سیزده تا هجده سال در قالب چهار منطقه ی شمالی، جنوبی، غربی و مرکزی استخراج شدند. برای استان های هر منطقه، مجموعه خصوصیات موثر بر سلامت روان استخراج شدند. یافته ها: در مناطق جنوبی، مصرف شیرینی جات و در مناطق شمالی مصرف سوسیس، کالباس، پیتزا و همبرگر با سلامت روان رابطه ی مستقیم داشت. در مناطق غربی نیز چای و قهوه و در مناطق مرکزی میانگین خواب در هفته با سلامت روان رابطه ی مستقیم داشتند. نتیجه گیری: به طور کلی می توان گفت که تغذیه مهم ترین عامل تاثیرگذار بر سلامت روان خواهد بود. اگرچه نتایج نشان داد که در برخی مناطق کشور فعالیت فیزیکی هم می تواند در سلامت روان تاثیرگذار باشد و همچنین نباید از نقش کیفیت خواب بر سلامت روان غافل شد و تاثیر مستقیم این پارامتر را نادیده گرفت.

مقدمه: افرادی که دچار استرس می شوند، از لحاظ جسمانی و روانی و رفتاری می بینند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر استرس شغلی بر رفتارهای مراقبتی پرستاران و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت آن ها در دوران بیماری کرونا است. روش ها: مطالعه ی حاضر، پژوهشی کاربردی و تحلیلی است که به طور مقطعی در سال1400انجام شد. جامعه ی آماری پژوهش 740 پرستار از بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی مازندران بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نمونه ای به حجم 253 پرستار با استفاده از فرمول کوکران انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه ی استاندارد بود. داده های جمع آوری شده با آزمون مدل معادلات ساختاری برای سنجش فرضیه های پژوهش و به کمک نرم افزارهای SPSS 22 و Amos 22 تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: مقدار ضریب استاندارد بین دو متغیر استرس و رفتار مراقبتی 47/.-و مقدار معناداری (t-value) از عدد 96/1 بزرگ تر و برابر با 35/5 است و می توان گفت رابطه ی بین این دو متغیر، در سطح 95درصد معنادار است. مقدار ضریب استاندارد بین دو متغیر استرس شغلی و کیفیت زندگی کاری 55/0-و مقدار معناداری (t-value) از عدد 96/1 بزرگ تر و برابر با 488/6 است که می توان گفت رابطه ی بین این دو متغیر نیز در سطح 95 درصد معنادار است. نتیجه گیری: باتوجه به روابط متغیرهای پژوهش لازم است تا استراتژی های موثر برای پیشرفت شرایط کاری و کاهش استرس شغلی پرستاران؛ مانند مشارکت پرسنل در تصمیم گیری ها و حمایت سرپرستی و کاهش بار کاری اعمال گردد.

مقدمه: باوجود اینکه پرتوهای یون ساز برای جمعیت جهانی مفید هستند، اما خطرات ناشی از اثرات تصادفی و قطعی، محافظت از بیماران در برابر آسیب های احتمالی را ضروری می سازد. این مطالعه با هدف بررسی میزان دز معادل پرتو ی ایکس در مراکز رادیولوژی، در شهر زاهدان سال 1396 انجام گرفته است. روش ها: این مطالعه ی توصیفی مقطعی در بخش های رادیولوژی و دندان پزشکی و سالن های انتظار این بخش ها انجام شد. روش نمونه گیری سرشماری است. در مطالعه ی حاضر شش مرکز رادیولوژی، چهار بیمارستان دولتی و سیزده مطب دندان پزشکی بررسی شدند. میزان پرتو ی ایکس دستگاه پرتوسنج محیطی «MKS-05 ―, TERRA» بر حسب μ, Sv/h سنجیده شد و داده ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ی 22 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: بیشترین و کمترین میانگین دز دریافتی به ترتیب مربوط به اپراتور دستگاه ها در بیمارستان های دولتی(µ, sv/hr06/0 ±,36/0) و کارکنان بخش دندان پزشکی (µ, sv/hr01/0 ±,06/0) بود که پایین تر از حد مجاز است. میزان مواجهه ی کارکنان برخی از بخش های رادیولوژی بیمارستان ها μ, Sv/h 55/0 و بالاتر از حد مجاز به دست آمد. بیشترین میزان پرتو ی دریافتی توسط اپراتور دستگاه ها در رادیوگرافی دندان، قفسه ی سینه و لمبوساکرال ارزیابی گردید. نتیجه گیری: با توجه به اینکه میزان دز مواجهه برای برخی از کارکنان بخش رادیولوژی که به طور غیرمستقیم و مداوم با پرتو در تماس هستند بیش از حد مجاز توصیه شده است، انجام اقدامات حفاظتی از قبیل رعایت فاصله مناسب کارکنان از اتاق رادیوگرافی، بازبینی و حفاظ گذاری مناسب و پایش دز مواجهه برای این گروه از کارکنان ضروری است.

مقدمه: شیر مادر از نظر رشد کودکان و پیشگیری از ابتلاء به بیماری های شایع و نیز از لحاظ مزایایی که برای مادر دارد، بسیار مهم است. باتوجه به اهمیت این موضوع، مطالعه ی حاضر با هدف تاثیر مداخله ی آموزشی مبتنی بر مدل ارتباطی ایندیانا بر آگاهی و نگرش و عملکرد زنان شیرده شهر شلمزار انجام شد. روش ها: این پژوهش یک مطالعه ی مداخله ای با دو گروه مداخله و کنترل بود که بر روی 76 مادر شیرده مراجعه کننده به مرکز خدمات جامع سلامت شلمزار (38 نفر در گروه مداخله و 38 نفر در گروه کنترل) در سال 1400 انجام شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه ی محقق ساخته متشکل از چهار بخش اطلاعات دموگرافیک، پرسش نامه ی سنجش آگاهی، سنجش نگرش و سنجش عملکرد بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه24) انجام شد. یافته ها: میانگین سن مادران شرکت کننده در مطالعه ی 02/6±,78/29 سال با محدوده ی سنی 20 تا 41 سال بود. قبل از مداخله ی آموزشی اختلاف معناداری بین دو گروه به لحاظ نمرات آگاهی و نگرش و عملکرد وجود نداشت (05/0 p>)، اما پس از مداخله ی آموزشی در گروه مداخله، نمرات آگاهی و نگرش و عملکرد مادران شیرده به طور معنی داری افزایش یافته است (001/0 p<). نتیجه گیری: طراحی منظم آموزشی بر اساس مدل ارتباطی ایندیانا که از هفت عنصر مهم و اساسی شامل: اهداف، مخاطب، محتوا، سازمان، وسیله، ارایه و ارزشیابی تشکیل شده است و تمام اجزاء و عناصر آن به طور سیستماتیک با یکدیگر در ارتباط هستند، می تواند آگاهی و نگرش و عملکرد زنان شیرده در زمینه ی تغذیه با شیر مادر را افزایش دهد.

با توجه به روند افزایش میزان بروز و مرگ ومیر سرطان ها در جهان، صرف نظر از سطح توسعه ی انسانی باید برنامه ی کنترل و پیشگیری از سرطان ها از اولویت بسیاری برای سیاست های بهداشتی برخوردار باشد. تدوین برنامه ی ملی کنترل سرطان کشورها در راستای این تلاش ها است. بنابراین مطالعه ی مروری حاضر با هدف بررسی ابعاد برنامه های ملی کنترل سرطان و استراتژی های به کاربرده در این برنامه ها انجام گرفت. این مطالعه با هدف بررسی ابعاد برنامه ی ملی کنترل سرطان کشورهای مختلف انجام شد. برای دسترسی به مقالات مرتبط با کلیدواژه هایNational Program of Cancer Registries، Screening، Neoplasms، Cancer، Cancer Control به صورت مجزا و ترکیبی در موتورهای جستجوی Google Scholarو پایگاه های اطلاعاتی Scopus, PubMed، Science Direct و معادل فارسی این کلیدواژه ها در پایگاه های SID, Magiran, Civilica جستجو انجام شد. مقالاتی که مربوط به برنامه ی کنترل سرطان به زبان فارسی یا انگلیسی بوده و در سال های 2000 تا2020 چاپ شده و متن کامل داشتند، انتخاب شدند. در مجموع 586 مقاله شناسایی شد که نهایتا نوزده مقاله مورد تحقیق قرار گرفت. ابعاد برنامه ی ملی کنترل سرطان کشورها متفاوت بوده و کشورها از استراتژی های متفاوتی برای اجرای برنامه ی کنترل سرطان استفاده نموده بودند. برنامه ی ملی کنترل سرطان منطقی ترین وسیله است برای دست یابی به درجه ی درخور توجهی از کنترل سرطان حتی در نمونه هایی که منابع به شدت محدود هستند.