بصیرت و تربیت اسلامی
سال:1394 | دوره:12 | شماره:34 |تعداد مقالات:7

مقام معظم رهبری - حضرت آیت الله خامنه ای (دامت برکاته) - در پیام نوروزی خود درطلیعه سال 1394 و همچنین، در سخنرانی های مهم خود در حرم حضرت امام علی ابن موسی الرضا (ع) به تبیین نام گذاری سال جدید با عنوان "دولت و ملت؛ همدلی و هم زبانی" و سال تحقق آرزوهای بزرگ، به طرح مطالبات و اهداف مورد نظر در سال جدید پرداختند. کارکردهای شایان توجه همدلی و همزبانی در عرصه ها و سطوح مختلف مدیریتی قابل مطالعه و بررسی علمی به نظر می رسد. از جمله عرصه های درون سازمانی این مقوله قابل مطالعه و بررسی، در سازمان عقیدتی سیاسی و نقش آن در ارتقای اثربخشی سازمانی است. نوشتار پیش رو، پویشی علمی برای بررسی موضوع مزبور است که با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و بهره گیری از فنون اسنادی و کتابخانه ای به تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات موجود در این باره می پردازد و محقق با استفاده از رویکردهای فرهنگ سازمانی، متناسب با آموزه های اسلامی و مرتبط با نظام مدیریتی سازمان عقیدتی سیاسی اقدام به تحلیل موضوع می کند. امید است این تحقیق گامی در فرایند توجه بیش از پیش به مقوله همدلی و هم زبانی میان مسوولان و کارکنان و افزایش انسجام و هماهنگی در فرایند نیل به اهداف سازمانی باشد.

از آنجایی که نیروهای انتظامی برای ایفای وظیفه مهم خود در برقراری نظم و امنیت عمومی، اختیارات وسیعی دارند، بنابراین از جمله جرایمی که ارتکاب آن از سوی نیروی انتظامی قابل تصور است، ایراد ضرب و جرح عمدی نسبت به متهمان با توجیه ضرورت کشف جرم است. البته وقوع این جرم در همه سازمان های پلیس دنیا عمومیت دارد. با این حال با توجه به حاکمیت نظام اسلامی و مطرح بودن سازمان نیروی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران به عنوان بازوی اعمال حاکمیت نظام اسلامی و همچنین حرمت شرعی و ممنوعیت قانونی این گونه اقدامات، ضرورت دارد تا با شناسایی عوامل نا مساعد و اتخاذ تدابیر و راهکارهای پیشگیرانه، از وقوع این عمل مجرمانه و خلاف شرع در سازمان نیروی انتظامی جلوگیری کرد.تحقیق حاضر با هدف تشریح مبانی شرعی ممنوعیت ایراد ضرب و جرح متهمان انجام گرفته است. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی است که با استفاده از روش اسنادی، اطلاعات مورد نیاز از منابع علمی موجود جمع آوری و به شیوه تحلیلی و توصیفی تجزیه و تحلیل شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که مبانی شرعی حکم عام ممنوعیت ایراد ضرب و جرح عمدی متهمان و محکومان از سوی مأموران نیروی انتظامی، بر اساس آرا و فتاوی فقهی هم بر اساس آیات قرآن کریم و هم روایات متعدد وارده ثابت می باشد. البته در موارد خاصی نظیر امر به معروف و نهی از منکر، دفاع مشروع، اجرای حکم قانون یا امر آمر قانونی و در قالب اسباب اباحه یا عوامل موجهه جرم، جواز ایراد ضرب و جرح عمدی بر متهمان و محکومان صادر شده است.

با توجه به معنای لغوی، کاربردهای قرآنی و استعمالات بیانی اهل بیت (ع)، ولایت قربی است که بر اساس آن نوعی خاص از تصرف، مالکیت، حاکمیت و تدبیر ایجاد می شود. تبیین معارف عالیه الهی در دعای صحیفه سجادیه در خصوص ولایت و گستره آن و نقش امام سجاد (ع) در انتقال آموزه امامت و ولایت، هدف این تحقیق است که با تامل در فرازهای مختلف دعاها و به شیوه توصیفی مورد توجه و تحلیل قرارگرفته است. امام در مواضع متعددی ضمن تصریح برمقام ولایت اهل بیت (ع)، به تبیین هدایتگری امام حق پرداخته و بقای دین الهی را وابسته به این امر معرفی کرده اند. ایشان ضمن تاکید بر نصب الهی امام و استمرار زمانی این نصب، امام را به واسطه بهره مندی از علم لدنی، عصمت، عدالت و مرتبه اعلای افضلیت، حجت و ولی خدا معرفی کرده و تحقق هدایت را به دو امر هدایتگری امام واطاعت حاصل از معرفت مأمومین وابسته می دانند. از همین روی، امرولایت را در دوبعد تکوین و تشریع مطرح ساخته و تربیت همه جانبه و نیل به کمال و سعادت را شأن تربیتی ولایت تکوینی امام معرفی نموده اند. بر همین اساس، ولایت تکوینی را لازمه ضروری ولایت تشریعی دانسته و حق سرپرستی و رهبری را برای امام به اثبات می رسانند.

مدیریت آینده، یکی از راهبردهای اساسی برای اداره جوامع بشری محسوب می شود. آینده پژوهی به دنبال کشف، وارسی و ارزیابی پیشنهاد آینده هایی است که می توانند واقع شوند (آینده های ممکن) و یا احتمال واقع شدن آنها وجود دارد (آینده های محتمل) و یا می باید واقع شوند (آینده های مطلوب). ساخت آینده مطلوب، مبتنی بر شناخت عناصر سازنده آن، اصول و مبانی آینده پژوهی است. آینده پژوهان در مجموعه تلاش های خود اهداف مهمی دارند که مهم ترین آنها، ارتقای سطح زندگی انسان ها و توسعه آینده نگری است. بررسی آیات قرآن مجید و روایات اهل بیت - علیهم السلام - نشان می دهد که در اسلام، نگاه به آینده، از اصالت و عمق ویژه ای برخوردار است. با اندیشه و تامل در آیات مربوط به آینده، در می یابیم که آیات و روایات به صورت مکرر، انسان ها را به تفکر، برنامه ریزی و تدبیر برای آینده ای سعادتمند فرا می خواند. قرآن چشم اندازی خیره کننده از آینده ارائه می دهد که در آن، هم هشدار و هم بشارت دیده می شود. قرآن از انسان های مطلوب به "متوسمین" تعبیر فرموده است:"ان فی ذلک لایات للمتوسمین" (حجر:75) در حقیقت، می توان گفت که با توجه به ویژگی هایی که در آیات و روایات برای متوسمین ذکر شده، این گروه در حقیقت، همان آینده پژوهان هستند.

حادثه عاشورا رویداد بسیار مهمی بود که در فاصله کوتاهی پس از زندگی پیامبر (ص) اتفاق افتاد و به نماد حماسه و شجاعت در مکتب تشیع مبدل شد. با توجه به اهمیت این نهضت بزرگ در تاریخ اسلام و تشیع، محصور نکردن آن در قالب قیامی حماسی - عاطفی و پرداختن به ابعاد مختلف این نهضت بزرگ، رسالتی است عظیم در مسیر سریان روح مکتب عاشورا در کالبد تاریخ. از این رو، پژوهش حاضر که از نوع پژوهش های کیفی است، با استفاده از تفسیر متن و تحلیل گفتار، ضمن بررسی سیره امام حسین - علیه السلام - به تبین اهداف تربیتی این واقعه عظیم پرداخته و به این نتایج دست یافته است: اصلاح و رشد افراد و اصلاح جامعه، از جمله اهداف تربیتی امام حسین (ع) در جریان واقعه عاشوراست که زمینه ساز هدف بعدی یعنی حیات طیبه است و این اهداف به منزله اهداف واسط برای تحقق هدف نهایی یعنی عبودیت خداوند می باشد.

اگر انسان ها در مسوولیت های اجتماعی، صبر و حوصله لازم برای رسیدن به اهداف درازمدت نداشته باشند، کارها را بدون لذت و کیفیت کمتری انجام می دهند. تمام تلاش افراد عجول بر این است که سعی می کنند در عصر خود نتایج کار خود را مشاهده کنند که همین موجب بی انگیزگی در افراد و خسارات جبران ناپذیر و فراوانی می شود؛ بر این اساس، بررسی و شناخت تاثیر عجله در مسوولیت های اجتماعی از جوانب مختلف، نقش بسیار مهمی دارد. مقاله حاضر به «تاثیرات عجله یا شتابزدگی در مسوولیت های اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم و روایات» پرداخته است. عجله در اصطلاح نوعی شتاب بخشیدن به کارها و تلاش ها ست تا در واحد زمانی کوچک تر به نتایج و آثار بیشتری دست پیدا کنیم. عجله گاهی از صفات نکوهیده و گاهی از صفات پسندیده به شمار می آید. عجله نکوهیده به عنوان یک اخلاق ناپسند در رفتار انسان به صورت های گوناگون آشکار می شود که نتیجه آن، چیزی جز شکست، ناامیدی و پشیمانی نخواهد بود.در حقیقت، عجله یا شتابزدگی تاثیرات منفی و مثبت بسیاری در زندگی انسان ها به دنبال دارد. از جمله پیامدهای زیانبار عجله مذموم، محرومیت از برکت علم، ندامت و پشیمانی، فزونی خطاها و لغزش ها، افتادن در فتنه، زوال نعمت ها،... است و تاثیرات عجله پسندیده نیز عبارت اند از: نجات بی گناهان، جلب رضایت خداوند، کسب مغفرت، ورود به بهشت و عدم انحراف فرزندان....

از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی، فرهنگ به دلیل تاثیرگذاری بر ذهنیت و رفتارهای فردی، اجتماعی و گرایش های سیاسی دارای اهمیت ویژه است. روی آوردن دشمن به مبارزه فرهنگی سبب شده است لزوم توجه مسوولان فرهنگی به مقوله فرهنگ، به یکی از دغدغه های مهم رهبران انقلاب ایران تبدیل شود؛ بنابراین، لذا از منظر حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، یکی از تهدیدات مهم حوزه فرهنگ، رخنه فرهنگی دشمن است که نیازمند اقدمات پیش دستانه و پیشگیری های آگاهانه است و در نتیجه تقویت اجزای اصلی فرهنگ اسلامی و ملی کشور و پاسداشت آن در برابر نفوذ، رخنه و تاثیر فرهنگ غربی در پرتو تربیت سیاسی صحیح و مناسب در تمامی ابعاد و ویژگی آن را می طلبد؛ به گونه ای که منجر به تاثیرگذاری مستقیم و غیر مستقیم بر مدیران، تصمیات کلان و سیاستگذاری های آموزشی - تربیتی و عمومی کشور شود. براین اساس است که حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی) با توجه با جنگ نرم وسیع دشمن بر ضد جمهوری اسلامی ایران، انگشت تاکید را بر بصیرت افزایی و افزایش قدرت تحلیل سیاسی ملت گذاشته اند. ایشان راه حل دفاعی و پاسخ هوشمندانه را، کاربست صحیح تربیت سیاسی می دانند که منجر به مصونیت سیاسی جامعه و تداوم و قوام ارزش های انقلابی می شود. بنابراین، مقاله حاضر با استفاده از ابزار کتابخانه ای و مبتنی بر توصیف و تحلیل آرای امام خمینی (ره) و رهنمودهای مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در پی تشریح و تبیین جایگاه تربیت سیاسی و نقش آن در پیشگیری از رخنه های سیاسی - فرهنگی در انقلاب اسلامی است.