زمینه و هدف: نقش کنترل مطلوب بیماری دیابت در پیشگیری از عوارض ناشی از این بیماری شناخته شده است. با توجه به اهمیت شناسایی عوامل تاثیرگذار بر کنترل بیماری دیابت، این مطالعه با هدف تعیین وضعیت کنترل متابولیک و عوامل مرتبط با آن در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه کننده به مرکز دیابت شهرستان شاهرود انجام شد.مواد و روش ها: مطالعه توصیفی- تحلیلی حاضر در سال 1392 بر روی 156 بیمار مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه کننده به مرکز دیابت شاهرود انجام شد. کنترل متابولیک بر اساس شاخص هموگلوبین C1A تعیین و سپس ارتباط آن با مشخصات فردی و عوامل مرتبط با بیماری بررسی شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 16 و آزمون های آماری تی مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید.یافته ها: میانگین هموگلوبین 8.14±1.62, A1C به دست آمد و اکثر بیماران از کنترل متابولیک با سطح متوسط (10-7 درصد) برخوردار بودند. بین کنترل متابولیک با وضعیت تاهل، نوع زندگی، تحصیلات، شغل، درآمد، مصرف دخانیات و برنامه ورزشی ارتباط معنی داری وجود داشت (p<0.01) بین زمان تشخیص بیماری (p=0.01)، عوارض همراه (p<0.01) و نوع مصرف دارو (p=0.01) نیز ارتباط معنی داری بود، ولی بین کنترل متابولیک و جنس ارتباط معنی داری مشاهده نشد.نتیجه گیری: با توجه به این که بیشتر بیماران از کنترل متابولیک مطلوبی برخوردار نبودند و با توجه به ارتباط عواملی مانند تاهل، نوع زندگی، دخانیات و ورزش با وضعیت کنترل متابولیک بیماران، به نظر می رسد اجرای برنامه های آموزشی برای بیماران و همچنین تاثیر خانواده ها در جهت حمایت از بیماران، امکان دستیابی به سطح مطلوب تری از کنترل متابولیک و در نتیجه کاهش عوارض و مشکلات بیماران مبتلا به دیابت وجود دارد.