دانش حسابداری مالی
سال:1396 | دوره:4 | شماره:3 (پیاپی 14) |تعداد مقالات:7

هدف این مقاله بررسی رابطه بین کیفیت سود و هزینه سرمایه با افشای اختیاری در شرکت های پذرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. این مطالعه همچنین اهمیت در نظر گرفتن واکنش افشا نسبت به کیفیت سود، حین تجزیه و تحلیل اثرات افشا بر هزینه سرمایه شرکت را بررسی می نماید. تعداد 77 شرکت طی دوره زمانی 1377 الی 1392 با استفاده از روش حذف سیستماتیک انتخاب و فرضیه های پژوهش با استفاده از رگرسیون خطی چند متغیره آزمون شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد بین کیفیت سود و میزان افشا توسط شرکت ها رابطه مستقیم و معناداری برقرار است و شرکت های با کیفیت سود بالا (پایین) اقدام به افشای اطلاعات بیشتر (کمتر) می نمایند و تنها در صورت عدم توجه به متغیر های کنترلی مرتبط با ریسک، رابطه معناداری بین هزینه سرمایه و میزان افشای اختیاری صورت گرفته توسط شرکت ها برقراراست. همچنین با کنترل اثرات کیفیت سود، بین هزینه سرمایه و افشای اختیاری شرکت ها رابطه معناداری وجود ندارد.

پیشنه تحقیقات حاکی از اثر دوسویه انگیزه های مالکانه بر مدیریت سود است. در صورتی که راهبری شرکتی قوی باشد، انگیزه های مالکانه باعث همسوسازی انگیزه های مدیریت و مالکان می گردد، در غیراین صورت (ضعیف بودن راهبری شرکتی) انگیزه های مالکانه سبب بروز مدیریت سود می شود. بر این اساس، هدف اصلی این پژوهش بررسی اثر راهبری شرکتی بر رابطه بین مدیریت سود و انگیزه های مالکانه می باشد.بدین منظور با استفاده از رگرسیون چندگانه اثرات شدت و ضعف راهبری شرکتی، "نسبت پاداش هر سال- شرکت به هر سال- صنعت" و نیز اثر متقابل انگیزه های مالکانه و راهبری شرکتی بر مدیریت سود واقعی برآورد می گردد. نمونه آماری پژوهش شامل 160 سال- شرکت بین سال های 1388 تا 1393 می باشد، که با استفاده از روش حذف سیستماتیک از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب گردیده است. نتایج حاکی از آن است که زمانی که نظارت ها بیشتر و راهبری شرکتی قوی تر باشد، ارائه تخفیفات و فروش مدت دار جهت تغییر فرآیند عملیات عادی فروش و همچنین کاهش مخارج تحقیق و توسعه جهت افزایش سود جاری (نسبت به زمانی که چنین مکانیزم هایی برقرار نیست) محدودتر می گردد. همچنین کاهش شدت نظارت، منجر به رفتار فرصت طلبانه مدیریت و افزایش در سطح فروش از طریق دستکاری میزان تخفیفات و شرایط اعتباری فروش می گردد.

نقش کمیته حسابرسی در نظام راهبری شرکت، یکی از موضوعاتی است که نهادهای نظارتی بیش از پیش به آن توجه دارند. کمیته حسابرسی به عنوان مسوول اجرای نظارت بر کار حسابرسان، نقش موثری در تعیین حجم و حدود رسیدگی های حسابرسان داشته و همچنین مطابق با منشور کمیته حسابرسی، مسوولیت تعیین حق الزحمه حسابرسان را نیز برعهده دارد. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط ویژگی های کمیته حسابرسی با حق الزحمه حسابرسی است. مطابق با دستورالعمل کنترل های داخلی، ناشران بورسی ملزم به تشکیل کمیته حسابرسی و افشا مشخصات آنها می باشند. در این پژوهش از اطلاعات سال های 1391 تا 1393 در 134 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که نسبت به افشاء مشخصات کمیته حسابرسی خود مبادرت ورزیده و حق الزحمه حسابرسی خود را گزارش کرده اند، استفاده شده تا رابطه میان ویژگی های کمیته حسابرسی و حق الزحمه حسابرسی آزمون شود. برای آزمون فرضیه های پژوهش از مدل رگرسیونی چندگانه استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند که «سابقه تشکیل کمیته حسابرسی» رابطه مثبت و معناداری با حق الزحمه حسابرسی دارد، ولیکن رابطه معناداری میان «استقلال کمیته حسابرسی» و «خبرگی و تخصص مالی اعضای کمیته حسابرسی» با حق الزحمه حسابرسی مشاهده نشد.

مالیات، مهم ترین درآمد دولت ها به شمار می رود که از دیرباز وصول می شده است. از سوی دیگر، شرکت ها همواره در پی پرداخت مالیات کمتر هستند. اجتناب مالیاتی، از جمله روش هایی است که پرداخت کنندگان مالیات می توانند به منظور کاهش مبلغ مالیات از آن استفاده کنند. در این تحقیق جهت بررسی و شناسایی عوامل موثر بر اجتناب از مالیات، متغیرهای کیفیت افشا، محدودیت مالی، محافظه کاری، پیش اطمینانی مدیریتی، تخصص حسابرس، رقابت بازار محصول و استقلال هیات مدیره متغیرهای مستقل هستند و متغیر اجتناب از مالیات متغیر وابسته است. همچنین جهت بررسی تاثیر اجتناب از مالیات این متغیر نقش متغیر مستقل را خواهد داشت و متغیرهای بازده دارایی ها، بازده حقوق صاحبان سهام، ارزش افزوده اقتصادی، ارزش شرکت و وجه نقد عملیاتی متغیر وابسته خواهند بود.برای این منظور، اطلاعات 103 شرکت درسال های 1390تا 1394 با استفاده از نرم افزار SmartPLS3 و روش حداقل مربعات جزئی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد کیفیت افشا، بیش اطمینانی مدیریتی، تخصص حسابرس، محدودیت مالی و اندازه شرکت بر اجتناب از مالیات اثر معنادار و مثبتی دارد. از طرفی رابطه معناداری بین رقابت بازار محصول، استقلال هیات مدیره و محافظه کاری با اجتناب از مالیات مشاهده نشد. نتایج همچنین بیانگر آن است که اجتناب از مالیات بر بازده دارایی ها و ارزش افزوده اقتصادی اثر معناداری ندارد ولی بر بازده حقوق صاحبان سهام، ارزش شرکت و وجه نقد عملیاتی اثر معنادار و مثبتی دارد.

یکی ازعواملی که ممکن است بر به موقع بودن ارائه صورت های مالی حسابرسی شده تاثیرگذار باشد، پیچیدگی اطلاعات حسابداری است. با افزایش پیچیدگی واحدهای اقتصادی، حسابرسان باید اعمال مراقبت های حرفه ای لازم را در تمام مراحل حسابرسی رعایت نمایند، زیرا وقوع اشتباه درحسابداری امری اجتناب ناپذیراست.این مقاله به بررسی پیچیدگی اطلاعات حسابداری بر تاخیر ارائه صورت های مالی حسابرسی شده و عدم تقارن اطلاعاتی با تاکید بر نقش کیفیت حسابرسی پرداخته است. در این پژوهش ابتدا پیچیدگی اطلاعات حسابداری بر اساس مدل بسط داده شده ایزدی و همکاران (1393) اندازه گیری شده است. و همچنین برای اندازه گیری تخصص حسابرس در صنعت از مدل پالم رز (1986) بر اساس رویکرد بازار بهره گرفته شده. برای آزمون فرضیات پژوهش، تعداد 83 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در طی دوره زمانی 1389 الی 1394 از طریق رگرسیون داده های ترکیبی بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد پیچیدگی اطلاعات حسابداری تاثیر معناداری بر مدت زمان تهیه صورت های مالی توسط شرکت ها ندارد ولی منجر به افزایش تاخیر در مدت زمان فرآیند حسابرسی می گردد. از سوی دیگر تاخیر در ارائه صورت های مالی حسابرسی شده سبب افزایش عدم تقارن اطلاعاتی می گردد. تخصص حسابرس در صنعت به عنوان معیاری شناخته شده از کیفیت حسابرسی باعث کاهش مدت زمان فرآیند گزارش حسابرسی شده است. همچنین اثر تعاملی تخصص حسابرس و پیچیدگی اطلاعات حسابداری با تاخیر مدت زمان فرایند گزارش حسابرسی رابطه منفی معناداری دارد.

یافته های تحقیقات نظری حاکی از آن است که رقابت در بازار محصول به عنوان یک مکانیزم خارجی راهبری شرکتی خطر سقوط قیمت سهام را با کاهش هزینه نمایندگی، هم سویی منافع مدیران و سرمایه گذاران، کاهش تخلفات توسط مدیران، بهبود تصمیم گیری های عملیاتی و افزایش کیفیت گزارشگری، کاهش می دهند، بنابراین هدف این پژوهش، بررسی تاثیر معیارهای رقابت در بازار محصول بر خطر سقوط آتی قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. معیارهای مورد بررسی شامل چهار شاخص رقابت در بازار محصول: شاخص هرفیندل_ هیرشیمن، شاخص کیو توبین، شاخص لرنر و شاخص لرنر تعدیل شده است.بدین منظور چهار فرضیه برای بررسی این موضوع تدوین و داده های مربوط به 99 شرکت بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی بین سال های 1384 تا 1394 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. الگوی رگرسیون پژوهش با استفاده از روش داده های تابلویی با رویکرد اثرات ثابت بررسی و آزمون شده است. نتایج بدست آمده نشان داد از میان معیارهای انتخابی برای رقابت در بازار محصول شاخص هرفیندل_ هیرشیمن و شاخص کیو توبین دارای رابطه مثبت و معناداری و شاخص لرنر و شاخص لرنر تعدیل شده است تاثیر منفی و معناداری بر خطر سقوط قیمت سهام دارد.

عدم تقارن اطلاعاتی به عنوان یکی از پدیده های مشاهده شده در بازار سرمایه، بسیاری از محققان را به جستجوی عوامل ایجاد آن واداشته است. هدف پژوهش حاضر آزمون تاثیر قابلیت مقایسه سود و اجزای آن شامل جریان های نقدی واقلام تعهدی بر عدم تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. نمونه آماری پژوهش که به روش حذف سیستماتیک انتخاب شده است، شامل 85 شرکت از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1380 تا 1393 می باشد. پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی است و جهت آزمون فرضیه های پژوهش از رگرسیون چندمتغیره و داده های ترکیبی استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد قابلیت مقایسه سود تاثیری بر عدم تقارن اطلاعاتی ندارد. همچنین نتیجه دیگر تحقیق حاکی از این است که قابلیت مقایسه جریان های نقدی و قابلیت مقایسه اقلام تعهدی نیز بر عدم تقارن اطلاعاتی تاثیری ندارد. بنابراین به نظر می رسد در بازار سرمایه ایران و در تحلیل صورت های مالی ویژگی قابلیت مقایسه هنوز از جایگاه لازم در تصمیم گیری سرمایه گذاران برخوردار نیست و عوامل دیگری شکل دهنده رفتار فعالان بازار سرمایه است. بدین ترتیب تهیه گزارشاتی جهت تسهیل امر مقایسه سود از یک سو و آموزش فعالان بازار در راستای درک اهمیت و استفاده از این ویژگی کیفی از سوی دیگر ضروری به نظر می رسد.