مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
سال:1402 | دوره:22 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

تاکنون در مجله دانشگاه و برای خوانندگان فرهیخته، انواع مقالات مروری که دانشمندان می توانند در حوزه سلامت به رشته تحریر درآورند را به اختصار توضیح دادیم. برای مثال، مقالات مروری نظام مند و فراتحلیل ها [2-1]، مقالات مروری مفهومی [3]، مقالات مروری نظام مند زنده [4]، مقالات مروری سریع [5]، مقالات مروری چتری [6] و مقالات مروری کوتاه [7] از جمله مقالات مروری بوده که تا کنون به آن ها پرداخته شده است. هدف از نگارش این سخن سردبیری، معرفی یک مقاله مروری دیگر با عنوان مقاله مروری مدرن (State-of-the-art review) می باشد. مقالات مروری مدرن در واقع، از شیوه مقالات مروری نظام مند بهره می گیرند. محققین سعی می کنند تا این مقالات را برای پاسخگویی به یک سؤال کاملاً دقیق و مشخص به رشته تحریر درآورند. شیوه و استراتژی جستجوی مقالات پژوهشی اصیلی که قرار است وارد مطالعه شوند را به شکل کاملاً دقیق توضیح می دهند تا توسط داوران و خوانندگان، قابل تکرار باشد. معیارهای دقیق ورود و خروج مقالات پژوهشی اصیل به دست آمده به مطالعه خود را نیز با دقت هرچه تمام تر، بیان می نمایند. همچنین، توضیح می دهند که چگونه کیفیت مقالات پژوهشی اصیلی که قرار است وارد مطالعه شده و نتایج آن ها تحلیل و جمع بندی گردد را، مورد ارزیابی قرار داده اند. نتایج این مقالات نیز معمولاً به صورت کیفی و در قالب یک یا چند جدول، ارائه خواهند شد. اما تفاوتی که بین این مقالات با مقالات مروری نظام مند وجود دارد این است که در این مقالات، محققین سعی می کنند که تمرکز خود را بر روی آخرین دستاوردهای منتشر شده پیرامون آن سؤال خاص، قرار دهند. به عبارت دیگر، آن ها برای خود بازه زمانی (Time frame) خاصی را مشخص می کنند که ممکن است فقط چند سال اخیر را در برگیرد و معمولاً به سابقه تاریخی یا قدیمی تر موضوع، نخواهند پرداخت [8]. از همین روی، این مقالات مروری می توانند نتایج آخرین دستاوردهای علمی را تحلیل نمایند و به ویژه به این نکته بپردازند که به اساس این دستاوردها، تاکنون چه چیزی پیرامون آن سؤال مشخص، به دست آمده است. چه طور می توان از این آخرین یافته ها در عمل، استفاده کرد. چه نکاتی است که درباره آن ها، ابهاماتی وجود دارد و بنابراین، چه پیشنهادهایی را می توان برای مطالعات پژوهشی آینده، ارائه نمود. برای نمونه، این نوع مطالعه مروری تاکنون برای مطالعه ایمنی در جراحی پیچیده ستون فقرات [9] و مدیریت و پیشگیری از تشدید بیماری انسدادی مزمن ریه [10]، با موفقیت به کار گرفته شده است. بنابراین، مقالات مروری مدرن برای کسانی که می خواهند تازه وارد یک حیطه پژوهشی شده و مطالعات پژوهشی بیشتری را در آن حیطه به عمل آورند، می تواند خیلی کمک کننده باشند. اما انتخاب بازه زمانی مورد نظر، حائز اهمیت فراوانی است. به ویژه اگر موضوع مورد نظر، از موضوعاتی باشد که به دلایل مختلف در سال های اخیر، خیلی مورد مطالعه قرار نگرفته باشد، بنابراین، نگارش چنین مقاله مروری برای آن چندان کار صحیحی نمی باشد [8].

زمینه و هدف: اضطراب بیماری (خودبیمارانگاری) یکی از مهم ترین پدیده هایی است که در طول دوران شیوع کرونا در زندگی افراد و به­ویژه پرستاران و کادر درمان اختلال ایجاد کرده است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش واسطه ای اضطراب مرگ و اضطراب کرونا در رابطه­ بین تاب آوری و اضطراب بیماری انجام شد. مواد و روش­ها: در مطالعه توصیفی حاضر، جامعه آماری شامل پرستاران بیمارستان­های مناطق 10، 14، 15 و 20 شهر تهران در چهار ماه اول سال 1401 بود. تعداد 250 نفر به شیوه نمونه­برداری در دسترس انتخاب شدند و به پرسش نامه خودبیمارانگاری Evans، مقیاس تاب آوری Connor و Davidson، مقیاس اضطراب مرگ Templer و پرسش­نامه اضطراب کرونا Alipour و همکاران پاسخ دادند. جهت تجزیه ­و تحلیل داده­ها از مدل سازی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین تاب آوری با اضطراب مرگ، اضطراب کرونا و اضطراب بیماری رابطه آماری منفی و معناداری وجود دارد (05/0P<). بر اساس نتایج پژوهش، تاب آوری، اضطراب مرگ و اضطراب کرونا در مجموع 52 درصد از واریانس اضطراب بیماری را تبیین می­کنند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد تاب آوری با واسطه اضطراب کرونا (481/2=t، 541/0-=β) و اضطراب مرگ (252/2=t، 482/0-=β) بر اضطراب بیماری اثر غیرمستقیم معنادار (واسطه‍ای) دارد (05/0P<). نتیجه­­گیری: یافته­های پژوهش حاضر نشان دهنده نقش اضطراب مرگ و اضطراب کرونا در تاب آوری و اضطراب بیماری است. پیشنهاد می­شود به منظور کاهش و پیش­گیری از اضطراب بیماری، با محوریت کاهش اضطراب مرگ و اضطراب کرونا، ارائه خدمات بهداشت روان در قالب جلسات آموزشی تاب آوری انجام گردد. واژه های کلیدی: اضطراب مرگ، اضطراب کرونا، تاب آوری، اضطراب بیماری، پرستار

زمینه و هدف: از جمله درمان هایی که می تواند در زمینه بهبود سلامت روانی و غنی سازی زندگی دانشجویان تأثیرگذار باشد، درمان وجودی است. این مطالعه با هدف تعیین اثربخشی درمان وجودی بر سرمایه عاطفی، تنظیم شناختی هیجان و بهزیستی ذهنی دانشجویان دختر مقطع کارشناسی مبتلا به اضطراب اجتماعی انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش­آزمون، پس­آزمون و پیگیری با گروه کنترل، بر روی 30 دانشجوی دختر مقطع کارشناسی مبتلا به اضطراب اجتماعی در دانشکده علوم انسانی دانشگاه خمینی شهر در سال 1400 که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به­ طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند، انجام شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسش نامه اضطراب اجتماعی Connor و همکاران، پرسش نامه تنظیم شناختی هیجان Gratz، پرسش نامه بهزیستی روان­شناختی Ryff و پرسش نامه سرمایه عاطفی Golparvar بود. رویکرد آموزش درمان وجودی Nazari و Zarghami در 8 جلسه 2 ساعته بر روی گروه آزمایش اجرا گردید و گروه کنترل هیچ درمانی دریافت نکرد. داده ها با استفاده از آنالیز واریانس دوطرفه با اندازه گیری های مکرر تجزیه­ و تحلیل شدند. یافته­ها: نتایج نشان داد که درمان وجودی به طور معنی داری باعث بهبود سرمایه عاطفی، تنظیم شناختی هیجان و بهزیستی ذهنی در دانشجویان دختر مقطع کارشناسی مبتلا به اضطراب اجتماعی شده و این اثربخشی در طول مدت زمان ماندگار بوده است (001/0>P). نتیجه­گیری: نتایج مطالعه حاکی از تأثیر درمان وجودی بر بهبود ویژگی های روان شناختی مورد بررسی در گروه آزمایش بود. بنابراین، پیشنهاد می شود درمانگران از روش درمان وجودی در کنار سایر روش های درمانی برای بهبود سلامت روان­شناختی دانشجویان استفاده نمایند. واژه­های کلیدی: اضطراب اجتماعی، بهزیستی ذهنی، تنظیم شناختی هیجان، دانشجویان دختر، درمان وجودی، سرمایه عاطفی

زمینه و هدف: یکی از علت های اصلی پوسیدگی دندان و بیماری­های پریودنتال باکتری­های موجود در حفره دهان می­باشد. هدف این تحقیق تعیین فعالیت ضد باکتری چند عصاره گیاهی بر تعدادی از باکتری­های حفره دهان بود. مواد و روش­ها: این مطالعه آزمایشگاهی در دانشگاه علوم پزشکی کردستان در سال 1400 انجام شد. عصاره الکلی گیاهان میخک، رزماری، چای ترش، چای سبز و پونه کوهی با روش ماسراسیون تهیه شد و خاصیت ضد باکتری عصاره­­ها بر روی 5 سویه از باکتری­های حفره دهان با دو روش چاهک گذاری و تعیین حداقل غلظت مهاری انجام شد. میانگین قطر هاله عدم رشد اندازه­گیری و داده­ها با استفاده از آنالیز واریانس یک­طرفه و آزمون تعقیبی Duncan تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد در میان عصاره­ها بیشترین اثر ضد باکتری مربوط به عصاره میخک بر استرپتوکوک موتانس و سالیواریوس به ترتیب با میانگین و انحراف معیار 45/0±03/20 و 20/0 ± 06/19 میلی متر بود. بر اساس مقایسه میانگین­ها تأثیر عصاره­ها و جنتامایسین بر قطر هاله عدم رشد دارای تفاوت معنی­داری بود (05/0P<) که این تفاوت در عصاره میخک بر استرپتوکوک موتانس مشاهده نشد (05/0

زمینه و هدف: با توجه به این­که یافتن داروهای جدید با عوارض جانبی کمتر برای کاهش قند در افراد دیابتی ضروری به نظر می­رسد، هدف مطالعه تعیین تأثیر عصاره میوه کور بر آنزیم­های کلیدی مسیرهای متابولیسم گلوکز در سلول های کبدی موش­های نر دیابتی بود. مواد و روش­ها: در این مطالعه تجربی، تعداد 60 سر موش صحرایی به طور تصادفی به 6 گروه تقسیم شدند. گروه های 1 تا 3 به ترتیب حیوانات نرمال که آب مقطر، غلظت 200 و 800 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره، و گروه های 4 تا 6 موش های صحرایی دیابتی که آب مقطر، غلظت200 و 800 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره را به ترتیب دریافت کردند. القاء دیابت با تزریق درون صفاقی ماده استرپتوزوتوسین با دوز 50 میلی گرم بر کیلوگرم صورت گرفت. اندازه­گیری هورمون انسولین و گلوکز سرم با کیت مربوطه، فعالیت آنزیم های گلوکوکیناز و هگزوکیناز به روش دستی و بیان ژن فسفوفروکتوکیناز و گلوکز 6 فسفاتاز به روش Real Time-PCR صورت گرفت. داده ها با استفاده از آزمون ناپارامتریک Kruskal-Wallis و آزمون تعقیبی Mann-Whitney تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: تجویز عصاره، سطح سرمی گلوکز را کاهش و سطح سرمی انسولین و گلوکیناز و میزان بیان ژن های فسفوفروکتوکیناز-1 را در تمام گروه های دریافت کننده عصاره نسبت به گروه های کنترل افزایش داد و میانگین فعالیت آنزیم هگزوکیناز و بیان ژن گلوکز 6 فسفاتاز در بین بیشتر گروه­ها اختلاف معنی­داری نشان داد (001/0>P). نتیجه­گیری: تیمار حیوانات دیابتی با عصاره گیاه کور باعث کاهش معنی­دار قند خون و افزایش میزان انسولین سرمی گردید و هم­چنین منجر به بهبود وضعیت فعالیت آنزیم های دخیل در گلیکولیز شد. بنابراین، به نظر می­رسد که مصرف این میوه اثرات مفیدی بر روی قند خون و ترشح انسولین و هم­چنین متابولیسم قند داشته باشد.

زمینه و هدف: خودکشی از جمله مشکلات مهم بهداشت عمومی به شمار می رود. مطالعه حاضر با هدف تعیین اپیدمیولوژی خودکشی و برخی عوامل جمعیت شناختی مرتبط با آن در شهرستان اسدآباد طی سال های 1400-1396 انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه توصیفی-مقطعی حاضر بر روی کلیه موارد خودکشی منجر به فوت و اقدام به خودکشی در شهرستان اسدآباد که از ابتدای سال 1396 تا اسفند سال 1400 به واحدهای بهداشتی درمانی (اورژانس بیمارستان و پزشکی قانونی) ارجاع شده بودند، انجام شد. از چک لیست گزارش ماهانه برنامه پیش گیری از خودکشی برای جمع آوری داده ها استفاده شد. داده ها به صورت تعداد (درصد) در قالب نمودار و جداول آماری گزارش شدند. یافته ها: بر اساس نتایج مطالعه حاضر، در طی سال های 1396 تا 1400، تعداد 840 نفر دست به خودکشی زده بودند که از بین آن ها 73 مورد (69/8 درصد) منجر به فوت شده بود. روند میزان اقدام به خودکشی در شهرستان اسدآباد از سال 1396 تا 1400 برحسب جنسیت صعودی بوده و در تمام سال های 1400-1396 (به جز سال 1397)، میزان اقدام به خودکشی در زنان بیشتر از مردان بوده است. هم چنین، این روند هم در شهر و هم در روستا صعودی بوده است. بیشترین میزان خودکشی در گروه سنی 15 تا 24 ساله و کمترین موارد در گروه سنی بیشتر از 64 سال رخ داده است. نتیجه گیری: با توجه به صعودی بودن روند میزان اقدام به خودکشی در شهرستان اسدآباد، لذا تدوین برنامه ریزی های جدی از سوی مراکز بهداشتی-درمانی از جمله مداخلات آموزشی، تأسیس مراکز مشاوره خانواده، آموزش به خانواده ها، دانش آموزان و گروه های آسیب پذیر جهت کاهش این مشکل ضروری می باشد.

زمینه و هدف: فنیل کتونوری (Phenylketonuria,PKU) یک بیماری متابولیک ارثی است که نیاز به درمان و مدیریت مادام­العمر دارد. بیماری PKU کیفیت زندگی بیماران و مراقبین آن­ها را تحت تأثیر قرار می­دهد و هم­چنین سازگاری و بهزیستی روان‎شناختی والدین را به چالش می کشد. بنابراین، مطالعه مروری حاضر با هدف شناسایی عوامل مرتبط با بهزیستی روان شناختی این والدین انجام شد. مواد و روش­ها: این مطالعه به روش مرور نظام­مند است. جستجوی مقالات مرتبط در بازه زمانی 1380 تا 1401 در پایگاه­های داده الکترونیکی خارجی از جمله Scopus، Science Direct، PubMed، Google Scholar و پایگاه­های داخلی SID و Magiran با استفاده از کلیدواژه‎های فارسی (فنیل کتونوری، والدین، بهزیستی روان‎شناختی، کیفیت زندگی) و معادل‎های انگلیسی آن انجام شد. معیارهای جستجو شامل مطالعاتی با بیش از یک نمونه، مطالعاتی که از معیار رسمی عملکرد روان­شناختی مرتبط با بهزیستی این والدین استفاده کردند و مقالات کامل و منتشر شده به زبان فارسی و انگلیسی بود. یافته ها: در جستجوی اولیه 334 مقاله یافت شد که پس از حذف موارد تکراری و لحاظ کردن معیارهای ورود در نهایت 24 مقاله هم راستا با اهداف مطالعه حاضر مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که متغیرهای جمعیت شناختی همچون جنسیت و سطح تحصیلات والد، سن کودک و درآمد‎ خانوار در مجموع گسترده ترین عامل و حمایت اجتماعی و متغیرهای کیفیت زندگی، استرس و پریشانی روان شناختی، عوامل تکرارپذیر بعدی مرتبط با بهزیستی این والدین بودند. نتیجه­گیری: این نتایج اهمیت شبکه های اجتماعی در حمایت از خانواده ها به­ویژه مادران دارای فرزند مبتلا به PKU را نمایان می سازد. تحقیقات آتی باید بر استفاده از طرح های مطالعه متنوع تر و نمونه های بزرگ تر تمرکز کنند. مطالعات مداخله­ای ممکن است به بهبود بهزیستی والدین کمک کند.

زمینه و هدف: در فروشگاه­های مواد غذایی، برخی رفتارهای غیربهداشتی می توانند عاملی جهت کرونا باشند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت رعایت پروتکل های بهداشتی در فروشگاه­های مواد غذایی شهرستان بابل انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه توصیفی حاضر میان 214 نفر از مشتریان فروشگاه­های مواد غذایی در بابل در سال 1401 انجام شد. اطلاعات با مصاحبه و پرسش نامه ای روا و پایا جمع آوری گردید. آنالیز داده­ها با آزمون آماری مجذور کای انجام شد. یافته­ها: به ترتیب 2 نفر (9/0 درصد)، 44 نفر (6/20 درصد) و 168 نفر (5/78 درصد) مشتریان اظهار داشتند که رعایت پروتکل های بهداشتی در فروشگاه­های مواد غذایی ضعیف، متوسط و خوب بود. 7/40 درصد مشتریان (87 نفر) از اقدامات بهداشتی در فروشگاه کاملاً راضی بودند و 8/31 درصد (68 نفر) گزارش کردند که برای خرید به برند فروشگاه مواد غذایی توجه می­نمایند. نتیجه­گیری: نتایج نشان داد وضعیت بهداشتی فروشگاه­های مواد غذایی مورد بررسی مطلوب بود. توصیه های بهداشتی می تواند کمک کننده باشد.