اخلاق در علوم و فناوری
سال:1401 | دوره:17 | شماره:1 |تعداد مقالات:25

زمینه: آزمایشگاه ها، کارگاه ها و محیط های عملیاتی و صحرایی به عنوان مهم ترین واحدهای آموزشی عملی در اکثر رشته های دانشگاهی، نقش بسیار مهمی در فراگیری تجربه و مهارت های لازم دانشجویان دارند. این تحقیق با هدف بررسی اصول و چالش های اخلاقی در این محیط ها انجام شده و نتیجه ی تجربه، کار و پژوهش نویسندگان طی چندین سال کار، ارتباط مداوم و برخورد عینی با مسایل مرتبط با اخلاق حرفه ای در تعامل با دانشجویان، اساتید، کارشناسان و کارفرمایان است. نتیجه گیری: با توجه به افزایش روزافزون تعداد و تنوع آزمون های آزمایشگاهی و پروژه های کارگاهی و صحرایی، اهمیت صحت و دقت داده های استخراجی، ایمنی، استفاده ی صحیح از تجهیزات، تعاملات بر مبنای اخلاق، حفظ کرامت انسانی، تلاش برای ارتقاء منزلت حرفه و رعایت حقوق نسل آینده از مهم ترین چهارچوب های علمی و اخلاقی هنگام کار در این محیط ها است. بروز رفتارهای اخلاقی در محیط های آزمایشگاهی، کارگاهی و صحرایی به خودی خود امکان پذیر نبوده و نیازمند آموزش، اشاعه و ترویج است. چهارچوب اخلاقی ارایه شده کمک خواهد کرد تا اساتید و کارشناسان تمام تلاش خود را برای ترتیبت متخصصان اخلاق مدار که در آینده بدنه ی خلاق جامعه را تشکیل خواهند داد، به کار گیرند.

زمینه: راه در پاسخ به نیاز دنیای مدرن امروز، با کمترین توجه به بعد ذهنی انسان و زیست بوم مناطق متاثر از پیشرفت ابزار تکنولوژی در پی افزایش سرعت و ایمنی روزافزون است. پژوهش حاضر به دنبال ارتقاء کیفیت منظر راه ها به تبیین معیارهای موثر در طراحی راه و ضروت توجه به مقوله اخلاق طراحی پرداخته و برآن ها تاکید دارد. نتیجه گیری: با هدف افزایش کیفیت سفر، زندگی انسان، تداوم حیات گیاهان و جانوران، باید بیشتر مورد توجه باشند. طراحی اخلاق مدار، ضامن جریان حیات در راه است. این نگاه به راه، به تقویت ابعاد ذهنی راه که موضوع علم منظرست، می پردازد. نگاه منظر به راه، به مثابه سامانه ای یکپارچه بر ضرورت توجه همزمان به کیفیت زندگی انسان در راه، حفظ حیات گیاهی و جانوری تاکید دارد. در نهایت نگاه اخلاق مدار علم منظر راه، با توجه به هر سه مقوله، ذهنیت مسافر، حفظ حیات گیاهی و جانوری بر ارتقاء کیفیت راه ها تاثیرگذار است. اگرچه نتیجه این دید منفعت طلبانه متخصصین منظر به راه، به نفع بشریت خواهد بود. طرح اخلاقی منظر راه تنها به دنبال حذف تکنولوژی مدرنیته نیست. غلبه تکنولوژی بر طبیعت را هم تایید نمی کند؛ در تلاش است تا با دید جامع نگر خود، تعادل میان حیات انسان، گیاهان و جانوران را برقرار نماید. منظر احیاگر است، رویکرد پایداری دارد. انسان در ذات گرایش به طبیعت دارد؛ رویکرد منظر نیز در برخورد با پدیده راه، قطعا با تاکید بر ذهنیت مسافران، ضامن بقای چرخه های طبیعی، احترام به محیط زیست و تلاش برای حفظ آن است.

زمینه: شناخت علل ایجاد مطالبات غیرجاری به خوبی می تواند از ایجاد بزرگترین انحراف در تخصیص منابع با عنوان بلوکه شدن منابع در یک بخش خاص و عدم توزیع مناسب آنها جلوگیری نماید. درج شرط جریمه دیرکرد یکی از راهکارهای حقوقی مقابله با تاخیر در تادیه است که در قراردادهای بانکی درج می شود. در این مقاله، وضعیت شرط جریمه دیرکرد از حیث انطباق آن با موازین اخلاق و حقوق اسلامی و نیز از حیث تامین اهداف اقتصادی تسریع در روند گردش پول در سیستم بانکی کشور مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه گیری: شرط جریمه دیر کرد که در قراردادهای بانکی لحاظ می شود از منظر صاحبنظران حوزه اخلاق و حقوق اسلامی غیر اخلاقی، نامشروع و بی شک از مصادیق رباخواری است. این شرط علاوه بر غیر اخلاقی بودن از حیث اهداف تسریع در گردش پول ناکارآمد بوده و موجب رشد معوقات بانکی شده است. لذا راهکارهایی مانند لزوم حمایت از ارزش پول ملی، نظارت جدی بانک مرکزی، اعطای تسهیلات هدفمند و درج شرط وکالت برداشت از حساب ارایه شده که علاوه بر انطباق با موازین شرعی، در شفاف سازی گردش پول و کاهش معوقات بانک می تواند موثر باشد.

زمینه: اخلاق نوع دوستانه ازجمله مضامین مورد توجه اندیشمندان اسلامی به ویژه اهل عرفان است. از میان عرفای ایرانی، آثار عطار نیشابوری از نظرگاه پرداختن به مفاهیم بشردوستانه قابل توجه است. عطار هم به دلیل کثرت آثار و هم به دلیل آشنایی با مبادی فقه و تفسیر، به نوع انسان، عنایت ویژه داشته است. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به انجام رسیده است و بر آن است تا مفاهیم اخلاق نوع دوستانه را در کلام عطار در مداقه نقد و نظر آورد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد که اخلاق نوع دوستانه در ابعاد مختلف مورد توجه عطار بوده است. در دایره رحمت و عطوفت انسانی عطار، نوع بشر دارای کرامت ذاتی است، لذا فارغ از رنگ، نژاد، زبان و دین حقوقش پاس داشته می شود. اخلاق مبتنی بر نوع دوستی در اشکال محبت به خانواده، خویشاوندان، همسایگان، استاد، ایتام، اسرا و حتی غیرمسلمانان، در کلام عطار تبلوری قابل توجه یافته است. این توجه از آن نظر اهمیت دارد که اهل عرفان به طور عام و عطار نیشابوری به عنوان یکی از برجسته ترین نمایندگان این طبقه اجتماعی به طور خاص، قرن ها قبل از دست یابی بشر متمدن امروز به ساز و کار ترویج اخلاق نوع دوستی، این اندیشه ها را در کلام خود بازنموده اند.

زمینه: قضازدایی یک سیاست کیفری حل و فصل دعاوی کیفری به شیوه ها و جلوه های گوناگون، خارج از گردونه اقدامات رسمی سرکوبگرانه، یک راهبرد قراردادی شدن حقوق کیفری که از حقوق مدنی گرته برداری شده است، می باشد و ریشه اصلی ان در اخلاقیات و حفظ اخلاق در جامعه می باشد و با توجه به این که تعقیب دعوی کیفری هدف اصلی حقوق کیفری نیست؛ بلکه تعقیب ابزاری برای احراز حقیقت گم شده ی حقوق کیفری تلقی می شود؛ تعقیب دعوی کیفری، می تواند تابع مصالح و مفاسد باشد؛ همانطوری که احکام شرعی دارای این آثار بوده یکی از مهم ترین اصول احکام کیفری اصل اقتضاء تعقیب یا مصلحت گرایی یا اخلاق گرایی است که این اصل در حالت تزاحم با ادله و قواعد دیگر برتری دارد. نتیجه گیری: در حال حاضر با توجه به آموخته های اخلاقی جرم شناختی (اصل فردی کردن تعقیب) یا تعقیب زدایی از طریق دادستان با توجه به شخصیت متهم و شرایط اوضاع و احوال که جرم در آن واقع شده، و همچنین در نظر گرفتن اخلاقیات مقام تعقیب با اعمال سیاست های کیفری زمینه های قضازدایی و جایگزین های تعقیب که باعث اصلاح و درمان بزهکار و جبران خسارات وارده به بزه دیده را فراهم می آورد. تحقیق مذکور ضمن تبیین قلمروی قضازدایی، نقش آن نقاط ضعف و قوت موضوع را بیان می دارد.

زمینه: امروزه جرایم موادمخدر به عنوان یکی از اعمال مجرمانه که عموما آثار آن دامنگیر اجتماع شده مورد شناسایی قرار گرفته است، لذا در راستای دادرسی عادلانه، اصل برایت در فرایند رسیدگی به جرایم موادمخدر مورد توجه قرار گرفت. با توجه به حاکمیت اخلاق بر قانون و ارتباط دوسویه آنها ضروری است الزاماتی خاص که حاکم بر نهاد کشف جرم در جرایم موادمخدر می باشد؛ در نظر گرفته شود. هدف از پژوهش پیش رو، تعیین الزامات اخلاقی-قانونی اصل برایت ناظر بر نهادهای دستگاه عدالت کیفری در فرایند رسیدگی به جرایم مواد مخدر است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف جزء تحقیقات کاربردی می باشد و از لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات به روشی اسنادی و کتابخانه ای مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه گیری: درباب جرایم موضوع بحث شاهد تقدم اماره مجرمیت بر اصل برایت در مواردی چون کشت خشخاش و کوکا، مصادره وسایل حمل و نقل، مصادره و ضبط اموال قاچاقچیان موادمخدر بوده ایم. از منظر روانشناسی جنایی عوامل فردی موثر در وقوع جرم موصوف واجد اهمیت است که ناظر بر متهم بوده و نیروی پلیس را نیز در بر می گیرد. از نظر روانشناسی جنایی شخصیت متهم جرایم موادمخدر و خصوصیات فردی وی در وقوع جرم موصوف مورد توجه می باشد لذا ممکن است عدم رعایت حقوق موصوف ناظر بر متهم از منظر روانشناسی جنایی در نهایت باعث صدور حکم برایت گشته و به نوعی این الزامات در رعایت حقوق متهم و نیروی پلیس را در بر می گیرد.

زمینه: کی خسرو یکی از شاهان برجسته در شاهنامه است که در پس از رسیدن به قدرت، اقدامات مطلوبی برای رشد و تعالی جامعه ایرانی انجام داده است. یکی از چالش های او در کشورداری، تعارضات مرزی از سوی تورانیان بوده که مشکلات عدیده ای را به همراه داشته است. با این حال، کی خسرو در برخورد با دشمنان اصلی ایرانیان، همواره از منش های اخلاقی و انسان دوستانه برکنار نبوده و مردم غیرنظامی و اسیران جنگی را مورد نظر قرار داده و حقوق آنان را حتی در میانه جنگ در نظر گرفته است. در پژوهش حاضر، با استناد به منابع کتابخانه ای و روش توصیفی-تحلیلی، سویه های اخلاقی این شخصیت در نبرد با تورانیان، بازنمایی و کاویده شده است. نتیجه گیری: کی خسرو در برخورد با تورانیان، همواره حقوق غیرنظامیان و اسیران جنگی، کشاورزان و پیشه وران را رعایت کرده است و سربازان او از غارت، انهدام و تجاوز (مصداق های ناهنجاری های اخلاقی) پرهیز کرده اند. او در کمال سکون و به دور از خون ریزی های معمول، از گناه نظامیان تورانی که تسلیم شده اند، درمی گذرد و مانع کشتار آنان می شود. همچنین، نمود اصلی رویکرد اخلاقی کی خسرو، در مجازات طوس از جانب وی به دلیل تخطی از فرمان های شاه مبنی بر رعایت حال مردم مغلوب نمودار شده است.

زمینه: توجه به کرامات انسانی و پیوندهای انسانی که بین ابنیه سنتی و مردم بر اساس توصیه های اخلاقی اسلامی که بر گرفته از اصول اسلامی می باشد از نکات بسیار معنادار در جهت روند شکل گیری و کالبد خانه های سنتی می باشد مسکن سنتی براساس مولفه های اخلاقی و آموزه های اسلامی خلق می شوند و معمار سنتی تا حد امکان در روند شکل گیری به اصول، قواعد و روش های احداث توجه نموده است. پرسشی که در این تحقیق مطرح می شود عبارت است از: تجلی مولفه های اخلاقی در پیوند اجتماعی مردم و مکان درخانه سنتی چگونه است؟ روش تحقیق از نوع تاریخی-تفسیری و روش جمع اوری اطلاعات از نوع اسنادی و میدانی می باشد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهدکه توصیه های اخلاقی در پیوندهای اجتماعی مردم ومکان خانه های سنتی از آن توجه بوده است و تاثیرات آن در قالب توجه به نیازهای انسانی و نظم و انتظام و ایجاد ارامش و آداب و معاشرت و همبستگی بین مردم و احترام به همنوع تجلی یافته است.

زمینه: هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین هوش معنوی، خوش بینی سازمانی و دیدگاه وظیفه گرایانه اخلاقی کانت بر روی بهره وری نیروی انسانی دبیران دوره اول متوسطه شهرستان همدان در سال تحصیلی 98-1397 بوده است. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع هم بستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دبیران دوره اول متوسطه شهرستان همدان به تعداد 965 نفر (394 نفر مرد و571 نفر زن) می باشد، حجم نمونه آماری 278 آزمودنی (164 آزمودنی زن و114 آزمودنی مرد) بر اساس جدول کرجسی و مورگان و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی برآورد گردید. ابزارهای پژوهش شامل چهار پرسش نامه هوش معنوی، خوش بینی سرشتی، دیدگاه وظیفه گرایانه کانت و بهره وری نیروی انسانی می باشد. داده های تحقیق پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و از طریق ضریب هم بستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه هم زمان تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین هوش معنوی و خوش بینی سازمانی، دیدگاه وظیفه گرایانه اخلاقی کانت با بهره وری نیروی انسانی دبیران دوره اول متوسطه شهرستان همدان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که مولفه های تفکر انتقادی وجودی، تولید معنی شخصی، آگاهی و توسعه حالت آگاهی و خلق خوش بینانه، مولفه های اخلاقی احترام به خود، به دیگران، طبقه خاصی از افراد، قدرت پیش بینی بهره وری نیروی انسانی دبیران دوره اول متوسطه را دارند.

زمینه: دنیای کار نوظهور مستلزم کسب مجموعه ای از شایستگی های غیرفنی همراه با شایستگی های فنی در یک حرفه برای اشتغال پذیری پایدار است. این مقاله با هدف طراحی و اعتباریابی الگویی برای تلفیق مولفه های اخلاق حرفه ای با شایستگی های فنی در برنامه درسی مبتنی بر شایستگی رشته مکانیک صنایع به رشته تحریر در آمده است. روش: رویکرد تحقیقی حسب مفهوم و ماهیت تحقیق "آمیخته یا ترکیبی" است و هدف آن کاربردی است، جامعه در بخش طراحی الگو متشکل از برنامه ریزان درسی، متخصصان اخلاق حرفه ای و هنرآموزان و خبرگان دنیای کار بودند و نمونه به صورت هدفمند انتخاب شد و در بخش اعتباریابی، نمونه 28 نفر از برنامه ریزان درسی رشته های مکانیک به صورت تصادفی انتخاب شدند. داده ها در بخش طراحی الگو از روش های اسنادی و دلفی و در بخش اعتباریابی داده های به دست آمده از پرسشنامه، از طریق آزمون کولموگروف اسمیرنف و آمار توصیفی فراوانی، درصد و درصد تراکمی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های این پژوهش الگویی ارایه گردید که با استفاده از یک ساختار سه بعدی فرآیند تلفیق در رشته مکانیک صنایع صورت گیرد. از منظر متخصصان الگوی ارایه شده با گزاره های مستخرج در ارتباط با تلفیق مولفه های اخلاق حرفه ای در برنامه درسی مبتنی بر شایستگی رشته مکانیک صنایع همخوانی و توافق بالایی دارد. نتیجه گیری: فرآیند تلفیق شایستگی های فنی با مولفه های اخلاق حرفه ای در تمامی سطوح عناصر برنامه درسی رشته مکانیک صنایع به دست آمد. نتایج این پژوهش می تواند در طراحی برنامه درسی مبتنی بر شایستگی رشته مکانیک صنایع و سایر رشته های فنی و حرفه ای و مهارتی مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه: رفتارهای غیراخلاقی حسابرسان بخش عمومی می تواند اعتماد مردم به دولت و خدمات عمومی را کاهش دهد. بنابراین، پژوهش حاضر رابطه بین جو اخلاقی، تعهد حرفه ای، ارزش های اخلاقی شرکت و ایدیولوژی اخلاقی با رفتار حسابرسان بخش عمومی را بررسی می کند. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. از جامعه حسابرسان بخش عمومی تعداد 252 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسش نامه است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار Smartpls2 و روش معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزیی و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که بین جو استقلال، جو مراقبت، جو ضوابط، جو قوانین و مقررات، تعهد حرفه ای، ارزش های اخلاقی شرکت و آرمان گرایی با رفتار غیراخلاقی رابطه منفی و معنی دار است. هم چنین، بین نسبی نگری و جو ابزاری با رفتار غیراخلاقی رابطه مثبت و است. نتیجه گیری: بهبود درک حسابرسان از عوامل موثر بر رفتار غیراخلاقی گامی مهم در جهت اعتلای حرفه حسابرسی در بخش عمومی است و باید مورد توجه سیاستگذاران قرار گیرد.

زمینه: رفتارهای انحرافی، از مصادیق رفتارهای غیراخلاقی در سازمان و دارای اثر سوء بر بهره وری آن هستند. این پژوهش با هدف تبیین رابطه بین فروافتادگی شغلی و رفتار غیراخلاقی پرسه زنی سایبری کارکنان در یک دانشگاه جامع دولتی انجام شده است. روش: درقالب روش پژوهش توصیفی-همبستگی که با هدف ایجاد دانش کاربردی در زمینه موردبحث انجام شد، نمونه ای دردسترس از 500 کارمند اداری دارای دسترسی به اینترنت سازمانی مورد پیمایش قرار گرفتند. سپس، کفایت نمونه گیری باتوجه به قدرت آزمون، تعداد پارامترها و مقدار ضرایب مدل پژوهش محرز گردید. داده های میدانی به وسیله پرسشنامه های پیش ساخته موجود در مطالعات معتبر جمع آوری شد، که پایایی مرکب و روایی هم گرا و واگرای آنها تایید گردید. فرضیه های پژوهش با مدل سازی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزیی در نرم افزار اسمارت پی ال اس مورد آزمون قرار گرفتند. یافته ها: براساس یافته های پژوهش، متغیر فروافتادگی شغلی بر بروز رفتارهای پرسه زنی سایبری در کارکنان اثر افزاینده دارد. به علاوه، رضایت شغلی تا حد بسیار زیادی اثر فروافتادگی شغلی بر پرسه زنی سایبری را کاهش می دهد. لازم به ذکر است که گرچه رضایت شغلی این رابطه را تقریبا خنثی می سازد، اما آن را معکوس نمی کند. به طور کلی و باتوجه به شیب خط تعدیل گری، میزان مبادرت به رفتارهای پرسه زنی سایبری برای کارکنان فروافتاده در شغلی که رضایت آنها را برآورده می سازد، تقریبا صفر است. نتیجه گیری: کیفیت رابطه فروافتادگی شغلی و پرسه زنی سایبری به نگرش کارکنان نسبت به خود شغل و درک آنها از شرایط شغلی بستگی پیدا می کند، و لذا، رضایت شغلی می تواند به طرز معناداری از اثر فروافتادگی شغلی بر پرسه زنی سایبری بکاهد.

زمینه: گسترش و ترویج سرقت علمی می تواند خسارات جبران ناپذیری بر بدنه علمی دانشگاه ها و فضای پژوهشی کشور وارد سازد. این پژوهش با هدف بررسی رابطه دانش و آگاهی، اخلاقی پنداری و انجام سوء رفتارهای پژوهشی سرقت علمی در میان دانشجویان انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی همبستگی بوده و جامعه پژوهش کلیه دانشجویانی است که در پایگاه اطلاعات علمی ایران به عنوان کاربر ثبت نام شده اند. روش نمونه گیری تصادفی ساده که با استفاده از فرمول کوکران 344 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است. داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس و آزمون های آماری مناسب شامل ضریب همبستگی پیرسون و همچنین آمار توصیفی میانگین و فروانی و درصد فراونی بررسی شد. یافته ها: دانش کاربران در خصوص میزان آگاهی از سرقت علمی متوسط بوده و میزان اعمال و ارتکاب نمونه های مورد پرسش کم است. دانشجویان اقدامات مطرح شده را تا حد متوسطی از نظر اخلاقی جدی می دانند. بین میزان دانش و آگاهی کاربران از سرقت علمی و اخلاقی نپنداشتن آن رابطه و همبستگی معنادار مثبت و بالایی وجود دارد. بین اخلاقی پنداشتن سرقت علمی و اعمال آن نیز، رابطه معنادار معکوس و ضعیف وجود دارد. نتیجه گیری: بر طبق نتایج هرچه میزان دانش و آگاهی کاربران از سرقت علمی بیشتر باشد، تفکر اخلاقی کاربران نیز بالا می رود و بالعکس. همچنین با بالارفتن اخلاقی نپنداشتن سرقت علمی، اعمال و ارتکاب آن نیز کاهش می یابد. این موضوع تاکیدی بر نیاز به توسعه آموزشی و پرورشی دانشجویان توسط دانشگاه ها و موسسات آموزشی و پژوهشی در کشور است.

زمینه: در میان رسانه ها مطبوعات با تولید و توزیع مطلوب اطلاعات، نقش زیادی در بالا بردن آگاهی های گوناگون و ضروری مردم دارند و جامعه را در نیل به تعالی و ترقی همه جانبه یاری می کنند. بدین سبب در این مطالعه بر اساس رویکردهای رقابت پذیری سعی شد مدل بومی رقابت پذیری مطبوعات ایران با تاکید بر مولفه های اخلاقی نظارت و شفافیت طراحی و مورد نقد و بررسی قرار گیرد. روش: روش تحقیق آمیخته (کیفی-کمی) بود، در بخش کیفی از روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی استفاده شد. جامعه خبرگان مدیریت رسانه و ارتباطات بود که با روش نمونه گیری هدفمند از نوع نظری 13 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختار یافته بود و تحلیل داده ها با روش تحلیل تم مبتنی بر کدگذاری انجام شد. در بخش کمی از روش توصیفی-پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری مدیران رسانه ها و مطبوعات ایران بودند که با روش تصادفی غیراحتمالی هدفمند تعداد 30 نفر انتخاب شدند. ابزار پرسشنامه محقق ساخته بود و از سه روش تحلیل پوششی داده ها، روش برناردو و روش کوک-سیفرد بهره گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان داد که رقابت پذیری با تاکید بر مولفه های اخلاقی نظارت و شفافیت در سطوح مختلف بر اساس سه بعد عوامل نوآوری و پیشرفت، عوامل تقویت بهره وری و الزامات اخلاقی و یازده مولفه اعتبارسنجی شد. نتیجه گیری: می توان از مدل بومی رقابت پذیری با تاکید بر مولفه های اخلاقی نظارت و شفافیت به منظور کسب مزیت رقابتی در مطبوعات ایران بهره گرفت.

زمینه: تنوع و پیچیدگی ابعاد زندگی فردی، اجتماعی و حرفه ای کارکنان در عصر علم و فناوری در بسترهای جو اخلاقی مختلفی که در سازمان ها حکم فرماست ضرورت نواندیشی اخلاق را در بعد کیفیت زندگی کاری کارکنان می طلبد. از این نظر پژوهش با هدف اثربخشی استراتژی های اخلاقی و باورهای اخلاقی بر کیفیت زندگی کاری با نقش میانجی سبک زندگی اخلاق مدار انجام گرفت. روش: روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ شیوه اجرا توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری کلیه کارکنان دانشگاه پیام نور همدان می باشد. حجم نمونه بر اساس نمونه گیری هدفمند 90 نفر برآورد و انتخاب شد. ابزارهای پژوهش چهار پرسشنامه استراتژی اخلاقی، باورهای اخلاقی، سبک زندگی اخلاق مدار و کیفیت زندگی کارکنان است که پایایی آن ها به ترتیب 89/0، 91/0، 86/0 و 82/0 از طریق آزمون آلفای کرونباخ محاسبه شد. روایی پرسشنامه مورد تایید صاحبنظران قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی و نرم افزارهای SPSS, LISREL استفاده شد. یافته ها: پژوهش نشان داد بین استراتژی های اخلاقی با کیفیت زندگی رابطه وجود دارد. بین باورهای اخلاقی و کیفیت زندگی کاری رابطه وجود دارد. بین سبک زندگی اخلاق مدار و کیفیت زندگی کاری رابطه وجود دارد. همچنین بین استراتژی های اخلاقی و باورهای اخلاقی با میانجی گری سبک زندگی اخلاق مدار و کیفیت زندگی کاری کارکنان رابطه وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است از طریق استراتژی ها و باورهای اخلاقی با نقش میانجی سبک زندگی اخلاق مدار کارکنان می توان کیفیت زندگی کاری را افزایش داد.

زمینه: با توجه به اینکه متغیرهای اخلاقی همچون فضیلت در بهبود روابط و اثربخشی معلمان تاثیر دارد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش پیشایندی رهبری اخلاقی و پسایندهای خود انگیختگی و بهروزی به عنوان مولفه های فضیلت سازمانی در میان معلمان مقطع ابتدایی شهر اردبیل انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی-همبستگی مبتنی بر مدل معادلات ساختاری است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی معلمان دوره ابتدایی شهر اردبیل به تعداد 3850 نفر بود که از این تعداد 350 نفر به عنوان نمونه آماری پژوهش بر اساس فرمول کوکران و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای برای جمع آوری داده ها انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد رهبری اخلاقی، فضیلت سازمانی، خودانگیختگی سازمانی و بهرورزی سازمانی استفاده شد. همچنین برای تحلیل یافته ها از روش مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته ها: نتایج حاصل از ضریب همبستگی نشان داد که بین متغیرهای رهبری اخلاقی، فضیلت سازمانی، خودانگیختگی سازمانی و بهروزی سازمانی همبستگی معنادار در جهت مثبت وجود دارد. همچنین مدلیابی معادلات ساختاری متغیر های پژوهش نیز بیانگر این بود که مدل علی پیشایندی رهبری اخلاقی و پسایندی خود انگیختگی و بهروزی سازمانی با فضیلت از برازش مناسب برخوردار است. نتیجه گیری: فضیلت به عنوان یک متغیر اخلاقی در سازمان می تواند نقش پیشایندی رهبری اخلاقی و پسایندهایی همچون خود انگیختگی و بهروزی سازمانی را تبیین نماید.

زمینه: هوش هیجانی یکی از مهمترین عامل تعیین کننده میزان موفقیت حرفه ای و شخصی در زندگی است. در حالی که تصمیم گیری اخلاقی معیاری برای اطمینان از قضاوت می باشد. از این رو، هدف از این پژوهش؛ مطالعه ارتباط میان هوش هیجانی با جهت گیری اخلاقی با دو رویکرد ایده آل گرایی و نسبی گرایی است. روش: روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها، توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان تحصیلات تکمیلی حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی است. از این جامعه آماری، نمونه ای به تعداد 385 نفر به صورت تصادفی انتخاب شده اند. ابزار مورد استفاده در پژوهش، پرسشنامه استاندارد می باشد. در پژوهش حاضر داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار لیزرل بر اساس رویکرد حداکثر راست نمایی مورد تحلیل قرار گرفت. برای اندازه گیری پایایی ابزار پژوهش از معیار پایایی ترکیبی و هم چنین برای اندازه گیری روایی همگرا از روش تحلیل عاملی تاییدی و برای آزمون فرضیه های پژوهش نیز از روش مدل معادلات ساختاری بهره گرفته شده است. یافته: نتایج نشان می دهد که هوش هیجانی با ایده ال گرایی رابطه مثبت دارد. اما هوش هیجانی با نسبی گرایی رابطه ای معنی دار ندارد. نتیجه گیری: دانشجویانی که هوش هیجانی بالاتری دارند، ایده آل گرایی در آن ها بیشتر از نسبی گرایی می باشد. به عبارت دیگر، توانایی در شناخت دقیق و کنترل هیجان ها می تواند موجب تقویت اخلاق در دانشجویان حسابداری گردد.

زمینه: امروزه مسیولیت اجتماعی در صنعت بانکداری مورد تاکید واقع شده است هدف پژوهش حاضر ارایه الگوی مسیولیت اخلاقی و اجتماعی شرکت ها در صنعت بانکداری با تاکید بر متغیر وابستگی به برند و اخلاق شهروندی سازمانی می باشد. روش: روش پژوهش حاضر، آمیخته می باشد، جامعه آماری آن را در بخش کیفی، مدیران ارشد نظام بانکی و در بخش کمی، مشتریان بانک تشکیل می دهند. در بخش کیفی با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 20 نفر و در بخش کمی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 320 نفر از مشتریان 4 بانک خصوصی و دولتی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختارمند و در بخش کمی پرسشنامه بود. کدگذاری داده ها در بخش کیفی با استفاده از نرم افزار MAXQDA و در بخش کمی از معادلات ساختاری، ضریب مسیر و نرم افزار PLS استفاده گردید. یافته: محقق با انجام 20 مصاحبه به اشباع نظری و در نهایت 152 کد باز استخراج و بر اساس ادبیات نظری اقدام به کدگذاری محوری و انتخابی کرده و نتایج را در قالب بعد اصلی و سی و سه بعد فرعی اراده کرده است. نتیجه گیری: امروزه بخش بانکداری در جایگاه مهم ترین نهاد اقتصادی، پولی و مالی کشور قرار گرفته و نیازها و انتظارات مشتریان در این صنعت به سرعت در حال پیچیده تر شدن هستند که این تغییرات در بازار پولی از یکسو و ترجیحات رفتارهای شهروندان و مشتریان و استفاده روزافزون از فناوری های جدید، از سوی دیگر، نیاز به استفاده اجرای مسیولیت اجتماعی را دوچندان کرده است.

زمینه: پژوهش حاضر به دنبال طراحی و تبیین الگوی جامع شاخص های ارتقای بهره وری کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام با در نظر گرفتن متغیرهای اخلاقی است. روش: روش پژوهش حاضر کاربردی-کیفی و مبتنی بر تیوری داده بنیاد است. جامعه تحقیق، خبره های منابع انسانی و رفتار سازمانی در سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام است. برای شناسایی خبره ها از روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی استفاده شده که در نهایت 20 نفر خبره در این تحقیق مورد مصاحبه قرار گرفته اند. به منظور گردآوری داده ها از مصاحبه عمیق استفاده شده و روش تحلیل داده ها، کدگذاری های باز، محوری و انتخابی، بود. یافته ها: براساس یافته های پژوهش، شرایط علی شامل: تعیین جو حمایتی و توجه به سازمان یادگیرنده؛ پدیده اصلی شامل: ویژگی های فردی و اخلاقی؛ شرایط مداخله گر شامل: عوامل درون و برون سازمانی، بستر حاکم فرهنگ سازمانی و قوانین و مقررات؛ راهبرد اصلی شامل: اقدامات مدیریت منابع انسانی، رهبران شایسته محور و مهارت های فردی و اخلاقی نیروی انسانی و درنهایت پیامد اصلی این مدل نیز بهره وری نیروی انسانی با تاکید بر ویژگی های اخلاقی است. نتیجه گیری: بهره وری سازمانی موضوعی است که نقش اصول اخلاقی در آن بسیار پررنگ بوده و می بایست با نگاه سیستمی به موضوع بهره وری نیروی انسانی در سازمان ها، نگریست.

زمینه: دانشجویان برای مقابله با استرس های تحصیلی و پیامدهای غیراخلاقی آن از جمله تقلب باید تاب آوری تحصیلی، سرسختی روانشناختی و هوش اخلاقی لازم را داشته باشند. این مطالعه با هدف بررسی رابطه بین هوش اخلاقی و تاب آوری دانشجویان با نقش میانجی سرسختی روانشناختی انجام گرفت. روش: روش پژوهش توصیفی-همبستگی مبتنی بر مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش تمامی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان زاهدان در سال تحصیلی 99-1398 بودند که از میان آن ها تعداد 308 دانشجو به شیوه نمونه گیری تصادفی-طبقه ای به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش سه پرسشنامه هوش اخلاقی، تاب آوری و سرسختی روانشناختی بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری با کمک نرم افزارهای اس پی اس اس و لیزرل استفاده شد. یافته ها: رابطه هوش اخلاقی با تاب آوری و سرسختی روانشناختی دانشجویان و رابطه سرسختی روانشناختی با تاب آوری دانشجویان مثبت و معنادار بود. همچنین هوش اخلاقی با تاب آوری دانشجویان هم به طور مستقیم و هم به طور غیرمستقیم از طریق سرسختی روانشناختی رابطه مثبت و معنادار داشت. نتیجه گیری: دانشجویانی که هوش اخلاقی بالاتری دارند در برخورد با مسایل و مشکلات تحصیلی سرسختی روانشناختی بهتری را بروز می دهند و این سرسختی روانشناختی هم به نوبه خود باعث افزایش تاب آوری آنان در فرآیند تحصیل می شود.

زمینه: شرکت ها، واکنش های مختلفی در جهت پاسخگویی به تقاضاهای جدید دارند به گونه ای که برخی شرکتها فرهنگ خود را تغییر داده و در نظر گرفتن مسوولیت اجتماعی شرکتها را به عنوان هسته ی اصلی فعالیت های تجاریشان پذیرفته اند. هدف از تحقیق حاضر ارایه الگوی بومی اخلاق و مسیولیت پذیری اجتماعی در شرکت معدنی-صنعتی گل گهر سیرجان بود. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی و طرح پژوهش همبستگی است. جامعه آماری تحقیق خبرگان آگاه به موضوع و مدیران شرکت های معدنی و صنعتی گل گهر می باشد. جهت شناسایی خبرگان از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شده است و حجم نمونه خبرگان در مجموع 44 نفر تعیین شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از معادلات ساختاری و روش حداقل مربعات جزیی با استفاده از نرم افزار پی آل اس استفاده شد. یافته: نتایج مدل سازی معادلات ساختاری نشان دهنده اثر مثبت و معنادار عوامل مرتبط با مسیولیت اجتماعی بر مسیولیت اجتماعی است. براساس نتایج موانع مسیولیت اجتماعی بر مسیولیت اجتماعی اثر منفی و معنادار دارد. براساس یافته های تحقیق وضعیت مسیولیت اجتماعی در جامعه مورد مطالعه در سطح مطلوب (بالاتر از حد متوسط مورد سنجش) قرار گرفته است. نتیجه گیری: در زمینه مسیولیت پذیری اجتماعی شرکتی، برنامه های اجرایی در خصوص اخلاق نسبت به سازمانها و شرکتها از قبیل شرکتهای معدنی و صنعتی در اولویت قرار دارد.

زمینه: مدیران مدارس نقش مهمی در پیشبرد اهداف آموزشی نظام آموزشی کشور دارند. اخلاق حرفه ای مدیران و عملکرد اخلاقی آنان موجب تسهیل فرآیندهای سازمانی و تاثیرات مثبت بر عملکرد نیروی انسانی مدارس م ی شود. از این رو هدف پژوهش حاضر ساخت و اعتباریابی پرسشنامه اخلاق حرفه ای مدیران مدارس ابتدایی است. روش: روش پژوهش در بخش کمی توصیفی-پیمایشی و روش تحلیل همبستگی از نوع تحلیل ماتریس واریانس-کوواریانس است. جامعه پژوهش حاضر معلمان مدارس ابتدایی استان خراسان رضوی شهرمشهد می باشد که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله 300 نفر از معلمین انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته اخلاق حرفه ای مدیران مدارس ابتدایی بود. داده ها با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها: پس از تحلیل عاملی به روش تحلیل مولفه های اصلی و چرخش مولفه های اصلی، 5 مولفه شامل ویژگی های شخصیتی، مولفه های سازمانی، بعد فرهنگی-اجتماعی، تعهد و بعد سیاسی-اقتصادی شناسایی شد. این 5 عامل اصلی حدود 69 درصد از واریانس اخلاق حرفه ای مدیران مدارس ابتدایی را با 42 گویه تبیین می کند. نتیجه گیری: در نتیجه این پژوهش ابزار بررسی اخلاق حرفه ای مدیران مدارس ابتدایی مورد اعتباریابی قرار گرفت. ابزار ارایه شده می تواند به عنوان سنجه ای به بررسی وضعیت اخلاق حرفه ای مدیران مدارس و چگونگی عملکرد آن ها و شناسایی و رفع ضعف های آنان مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه: رعایت اصول اخلاقی و مسیولیت پذیری اجتماعی شرکت ها در کنار رعایت قوانین، می تواند به افزایش ارزش شرکت و عملکرد مالی مطلوب تر منجر گردد. هدف این پژوهش نیز بررسی اثر ارزش های اخلاقی، هویت اجتماعی و ایدیولوژی اخلاقی بر مسیولیت پذیری اجتماعی شرکت می باشد. روش: پژوهش حاضر از منظر روش اجرای پژوهش، توصیفی-پیمایشی و به لحاظ هدف کاربردی می باشد. جامعه مورد بررسی شامل حسابداران، حسابرسان و مدیران مالی در سال 1399 می باشد. با استفاده از پرسشنامه های استاندارد و انتشار آن ها نسبت به گردآوری داده ها اقدام گردید که تعداد 150 نفر در این پژوهش شرکت کرده و به پرسشنامه ها پاسخ دادند. جهت بررسی پایایی پرسشنامه ها از معیار آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی استفاده شد و نهایتا برای تحلیل داده ها در قالب 4 فرضیه، از روش معادلات ساختاری SEM و نرم افزار Smart PLS بهره برده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که ارزش های اخلاقی اثری مثبت بر مسیولیت پذیری اجتماعی دارد. همچنین نتایج حاکی از اثر مثبت هویت اجتماعی بر مسیولیت پذیری اجتماعی می باشد. درنهایت نتایج آزمون فرضیه ها اثر مثبت آرمان گرایی و اثر منفی نسبی گرایی بر مسیولیت پذیری اجتماعی را تایید نمود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که هویت فردی و جمعی (سازمانی) متشکل از ارزش ها و عقاید افراد و نیز جهت گیری اخلاقی متناسب با ارزش های اخلاقی شرکت، علاوه بر تقویت احساس رضایتمندی و تعهد حرفه ای، می تواند مسیولیت پذیری افراد را نسبت به ذینفعان تحکیم بخشد.

زمینه: آموزش کیفیت زندگی فریش در تلاش است با ایجاد حداکثر عاطفه مثبت و حداقل عاطفه منفی، بعد هیجانی، شناختی و اخلاقی زندگی افراد را بهبود بخشد و افراد تمرین های اخلاقی، تغییرات شناختی و هیجانی را در عمل تجربه کنند. در پژوهش حاضر اثربخشی آموزش کیفیت زندگی فریش بر حریم رعایت اخلاقی و رفتارهای جامعه پسند مراقبین اصلی بیماران اسکیزوفرنیا مورد بررسی قرار گرفت. روش: مطالعه حاضر نیمه آزمایشی است، که از جامعه مراقبین اصلی بیماران اسکیزوفرنیا شهرستان شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری، 40 مراقب اصلی با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، شامل پرسشنامه های حریم رعایت اخلاقی و رفتارهای جامعه پسند بود. تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر با استفاده از نرم افزار SPSS-22 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد آموزش کیفیت زندگی فریش بر حریم رعایت اخلاقی و رفتارهای جامعه پسند مراقبین اصلی بیماران اسکیزوفرنیا تاثیر معناداری داشت (حریم رعایت اخلاقی 22/0= Partial ŋ, 2، 001/0=p، 27/9=F و رفتارهای جامعه پسند 24/0=Partial ŋ, 2، 001/0=p، 69/7=F). نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد آموزش کیفیت زندگی فریش، حریم رعایت اخلاقی و رفتارهای جامعه پسند مراقبین اصلی بیماران اسکیزوفرنیا را تحت تاثیر قرار می دهد. بر این اساس، آموزش کیفیت زندگی استانداردها و اولویت های جدیدی برای افراد ترسیم می کند و بایدها و نبایدهای جدیدی را برای آنان خلق می کند و با ایجاد تعادل بین حوزه های ارزشمند زندگی که در حال حاضر وجود دارد با این بایدها و استانداردهای جدید و رشد همه ابعاد زندگی، میزان رفتارهای جامعه پسند و حریم رعایت اخلاقی را بهبود می دهند.

زمینه: امروزه اخلاقیات کسب و کار و مسیولیت اجتماعی شرکت ها، نقش بسیار مهمی در موفقیت سازمان ها و نگرش مثبت مشتریان به برند دارد. از این رو پژوهش حاضر با هدف تحلیل رابطه اخلاقیات کسب وکار و مسیولیت اجتماعی شرکت، با نگرش برند، و نقش تعدیل گر کیفیت ادراک شده ی مشتری انجام شده است. روش: روش تحقیق از نوع توصیفی-همبستگی است که به روش پیمایشی انجام شده و از نظر هدف، توسعه ای-کاربردی می باشد. جامعه آماری، مشتریان خودروهای سواری شرکت ایران خودرو در شهر تهران بوده که باروش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 385 نفر انتخاب شده اند. ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه بوده و داده ها با استفاده از نرم افزار های SPSS و PLS Smart والگوسازی معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها: یافته ها ضمن تایید الگوی پیشنهادی نشا ن داد که بین اخلاقیات کسب وکار و مسیولیت اجتماعی شرکت با نگرش برند، رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین بین این متغیرها با توجه به نقش تعدیلگر کیفیت ادراک شده هم رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد و نقش متغیر تعدیلگر تایید شد. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که اخلاقیات و مسیولیت اجتماعی، برای سازمان ها مهم است. وعدم توجه به آنها هزینه های زیادی را برای سازمان ها دارد. بنابراین سازمان ها می بایست این رفتارها را شناسایی و در ساختار و برنامه استراتژیک خود اعمال کنند.