مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
سال:1402 | دوره:22 | شماره:7 |تعداد مقالات:8

همان طور که قبلاً به آن اشاره گردید، مقالات گزارش مورد و یا گزارش موارد برای بیان موارد نادر از یک بیماری و یا عارضه های نادر ناشی از یک بیماری، آسیب و یا رفتار، به کار می روند. این قبیل مقالات به طور معمول توسط همکاران بالینی که با آن مورد یا موارد نادر برخورد کرده، به رشته تحریر در می آیند و می توانند تأثیر به سزایی را در افزایش دانش بشری به بیماری ها و آسیب هایی داشته باشند که در نهایت، سلامت مردم یک جامعه یا سلامت تمامی مردم جهان را تحت مخاطره خویش، قرار می دهند [1]. نمونه بارز آن، گزارش مواردی از بیماران مرد همجنس باز جوانی بود که به سارکوم پیچیده و نادر کاپوسی (Kaposi’s sarcoma) مبتلا شده بودند. همین گزارش، راه برای شناخت بیماری ایذر باز نمود که امروز تبدیل به یک بیماری بسیار خطرناک شده است [2]. همچنین، شناخت عارضه نادر فوکوملیا (Phocomelia) در بین مادرانی که از داروی آرامبخش تالیدومید (Thalidomide) در دوران بارداری خود استفاده می کردند، نمونه دیگری از یک گزارش موارد بود که منجر به شناخت اثرات ناخواسته مصرف این دارو در زمان بارداری گردید [3]. برای آن که مقالات گزارش مورد یا گزارش موارد به شیوه نسبتاً استانداری به رشته تحریر درآیند و به افزایش دانش بشری پیرامون عوارض نادر یا بیماری ها نادر کمک نمایند، قواعد و دستورالعمل های خاصی تدوین شده است. همچنین، از آنجایی که این مقالات توسط همکاران بالینی به رشته تحریر در می آیند و آن ها از وقت بسیار کمی برای نوشتن مقالات علمی برخوردارند، نباید نگارش یک مقاله گزارش مورد یا گزارش موارد، صرفاً به خاطر مشغله ی فراوان آن ها از حالت استاندارد خود خارج شود. چرا که چنین مقالات غیر استانداری، از احتمال چاپ شدن بسیار پایینی برخوردارهستند [1]. با این وجود، وقتی که تعداد کافی از مقالات نسبتاً استاندارد در خصوص یک بیماری نادر، یا عارضه ی نادر یک بیماری و یا آسیب چاپ می شوند، پژوهشگران می توانند به مرور نظام مند این مقالات بپردازند. این نوع مقالات را می توان مرور نظام مند گزارش مورد یا گزارش موارد(Systematic review of case reports/case series) ، نامید. برای نگارش این قبیل مقالات، محققین درست همانند یک مقاله مروری نظام مند و با دقت هر چه تمام تر در قسمت مواد و روش های مقاله خود، استراتژی جستجوی خود را شرح می دهند. این استراتژی باید با چنان دقتی نوشته شود که توسط داوران و خوانندگان مقاله قابلیت تکرار داشته و در نتیجه، آن ها بتوانند یافته های یک مقاله نظام مند گزارش مورد را مورد راستی آزمایی قرار دهند. محققین، همچنین می توانند معیارها ورود و خروج مقالات گزارش مورد یا موارد بازیابی شده به مقاله مروری خود را شرح دهند. پس از جمع آوری و ورود مقالات گزارش مورد یا گزارش موارد به یک مقاله مروری نظام مند، آن وقت محققین نسبت به ارائه تحلیل نتایج مطالعه خود خواهند پرداخت. مقالات مرور نظام مند گزارش موارد، از یک تحلیل ساده کیفی استفاده خواهند کرد و با استفاده از این روش، سعی می نمایند که مهم ترین یافته های مقالات منتخب خود را به شیوه ی علمی جمع بندی نموده و در اختیار سایر دانشمندان قرار دهند. برای نمونه، اخیراً یک مطالعه مروری نظام مند که بر روی گزارش موارد مرتبط با طب سوزنی به عمل آمده است. یافته های این مطالعه نشان می دهد که در فاصله سال های 2010 تا 2023 میلادی، به طور متوسط، هر سال دوازده مقاله گزارش موارد مرتبط با طب سوزنی، منتشر شده است. با این وجود، این مقالات هنوز به طور کامل دستورالعمل استانداردی را برای ارائه یافته های خود به کار نبرده و اطلاعات مربوط به طب سوزنی و ارزیابی اثرات آن در این مقالات، ناکافی است [4].

زمینه و هدف: عملکرد خانواده یک عامل مهم در روابط و سلامت خانواده است که می تواند توسط درمان رابطه کودک-والد بهبود یابد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان رابطه کودک-والد بر عملکرد خانواده در مادران کودکان پیش دبستانی انجام شد. مواد و روش­ها: این پژوهش نیمه تجربی دارای طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل مادران کودکان پیش دبستانی شهر اصفهان در سال تحصیلی 1400-1399 بود. با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای 60 نفر انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه 30 نفری آزمایش و کنترل تخصیص یافتند. ابتدا پیش آزمون در قالب پرسش نامه سنجش خانواده McMaster در مورد دو گروه اجرا شد. سپس گروه آزمایش به مدت ده جلسه در درمان رابطه کودک-والد شرکت کرد، اما گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. بعد از تکمیل جلسات درمان، پس­آزمون دو گروه نیز اجرا شد. داده ها با استفاده از آنالیز کوواریانس چندمتغیره تجزیه و تحلیل شد. یافته­ها: نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد که ترکیب خطی ابعاد عملکرد خانواده در دو گروه به طور معناداری متفاوت بود (635/0=لامبدای ویلکز، 423/3=45، 7F، 005/0=P). نتایج تحلیل کوواریانس­های یک­متغیره نیز به طور معناداری میانگین نمرات پایین تر (عملکرد بهتری) را در ابعاد حل مشکل (004/0=P)، ارتباط و درگیری عاطفی (001/0>P) در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل نشان داد. نتیجه­گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که درمان رابطه کودک-والد، درمانی مؤثر برای بهبود عملکرد خانواده است. توصیه می­شود این درمان حتی اگر تنها با مشارکت یکی از والدین و کودکان آن­ها اجرا شود، می تواند نتایج سودمندی برای کل خانواده داشته باشد.

زمینه و هدف: اضطراب اجتماعی و افسردگی اساسی از جمله اختلالاتی هستند که با میزان بالای همبودی مشخص می شوند. مشکلات خواب و خودکارآمدی از جمله علائم فراتشخیصی بین این دو اختلال هستند. هدف از مطالعه حاضر مقایسه مشکلات خواب و خودکارآمدی در افراد مبتلا به نشانه های افسردگی اساسی، اضطراب اجتماعی و جمعیت بهنجار است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر به روش توصیفی انجام شده است و جامعه آماری مطالعه حاضر شامل تمام مراجعین 18 تا 60 ساله مراکز درمانی شهر بروجرد و تهران در سال 1401 بودند که بر اساس نظر روان پزشک و روان شناس تشخیص اختلال افسردگی اساسی و اضطراب اجتماعی را دریافت کرده بودند. از بین شرکت کنندگان 159 نفر به صورت هدفمند انتخاب شدند و پرسش­نامه­های پژوهش را تکمیل نمودند. ابزار سنجش در این پژوهش مصاحبه تشخیصی ساختار یافته بر اساس DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) و پرسش نامه­های اضطراب اجتماعی Connor، افسردگی Beck، پرسش نامه مشکلات خواب Pittsburgh و خودکارآمدی Sherer بود. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیره انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین افراد بهنجار با بیماران مبتلا به افسردگی و اضطراب اجتماعی از لحاظ مشکلات خواب و خودکارآمدی تفاوت معنی­داری وجود دارد (001/0>P). هم­چنین، بین افراد مبتلا به افسردگی و اضطراب اجتماعی از لحاظ خودکارآمدی تفاوت معنی­دار مشاهده شد (001/0>P). نتیجه گیری: با توجه به مطالعه حاضر، مشکلات خواب جزء عوامل مشترک در اختلالات افسردگی و اضطراب اجتماعی بوده که به نظر می رسد در تداوم آن ها نقش دارد. این نتایج می­تواند به درمان هم­زمان این دو اختلال با توجه به پروتکل های فراتشخیصی کمک کند.

زمینه و هدف: نوجوانی مرحله مهمی از رشد روانی است. سطح سلامت آنان تأثیر مهمی در موفقیت هایشان دارد. از جمله متغیری که در این حوزه اهمیت دارد بهزیستی روان شناختی است. این پژوهش با هدف تعیین رابطه بین سبک فرزند پروری ادراک شده و دلبستگی در بهزیستی روان­شناختی نوجوانان با نقش میانجی خود مهارگری انجام شد. مواد و روش­ها: روش پژوهش توصیفی و از نوع مدل­سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری دانش­آموزان دوره دوم متوسطه شهر کاشان در سال 1402-1401 بود که 500 نفر بر اساس نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای انتخاب شدند. داده­ها بر اساس چهار پرسش­نامه بهزیستی روان­شناختی، اقتدار والدینی، سبک دلبستگی و خود مهارگری جمع­آوری شد. داده ها با آزمون همبستگی Pearson و مدل سازی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ها: نتایج نشان داد سبک سهل­گیرانه (181/0-=β، 01/0>P)، سبک مستبدانه (152/0-=β، 01/0>P)، نقش معنادار و منفی و سبک اقتدارگرایانه (311/0=β، 01/0>P)، نقش معنادار و مثبت در پیش­بینی بهزیستی روان­شناختی داشتند. سبک دوسوگرا (162/0-=β، 01/0>P) نقش معنادار و منفی در پیش­بینی بهزیستی روان­شناختی داشت و خود مهارگری (220/0=β، 01/0>P) نقش معنادار و مثبت در پیش­بینی بهزیستی روان­شناختی داشت. از بین 6 متغیر پیش­بین، سبک­های مستبدانه، اقتدارگرایانه، سبک­های ایمن، دوسوگرا و اجتنابی با میانجی­گری خودمهارگری با بهزیستی روان­شناختی رابطه معنی­داری داشتند (05/0>P). نتیجه گیری: خود مهارگری در رابطه بین سبک فرزندپروری ادراک شده و دلبستگی با بهزیستی روان­شناختی نوجوانان نقش مهمی دارد. با توجه به اهمیت سبک فرزندپروری، پیشنهاد می شود با برگزاری کلاس های آموزش خانواده در افزایش خود مهارگری و بهزیستی روان­شناختی نوجوانان تلاش شود.

زمینه و هدف: اثرات پاداشی مورفین نقش مهمی در سوء مصرف آن دارد. هدف از مطالعه حاضر تعیین اثرات عصاره آبی-الکلی گیاه مریم گلی بر اثرات پاداشی مورفین در موش سوری ماده بود. مواد و روش ها: این پژوهش تجربی بر روی 136 سر موش سوری ماده انجام شد که به­طورتصادفی به 17 گروه 8تایی تقسیم شدند. از روش ترجیح مکان شرطی شده (Conditioned place preference,CPP) برای بررسی اثرات پاداشی داروها استفاده شد. در روزهای شرطی­سازی، گروه­های مختلف موش­ها، مورفین 15-1 میلی­گرم بر کیلوگرم و یا عصاره گیاه 150-50 میلی­گرم بر کیلوگرم را دریافت کردند. گروه­های کنترل نیز نرمال سالین دریافت نمودند. در آزمایش بیان، چهار گروه از موش­ها پس از شرطی شدن با مورفین، یک ساعت قبل از آزمون CPP، عصاره گیاه یا نرمال سالین دریافت نمودند. در آزمایش کسب، به چهار گروه از حیوانات، یک ساعت قبل از دریافت مورفین در روزهای شرطی­سازی، عصاره مریم گلی یا نرمال سالین تجویز شد. در روز بعد، آزمون CPP انجام شد. آنالیز داده­ها توسط آنالیز واریانس یک­طرفه و آزمون تعقیبی Dunnett انجام شد. یافته ها: تجویز مورفین 15-1 میلی­گرم بر کیلوگرم اثر معنی­داری در القاء CPP داشت (001/0P˂). هم­چنین، تجویز عصاره گیاه اثر معنی­داری بر بیان CPP مورفین نداشت (05/0

زمینه و هدف: پای پرانتزی یکی از ناهنجاری­های اندام تحتانی می­باشد. لذا هدف از پژوهش حاضر مروری بر تأثیر تمرینات ورزشی و ابزارهای حمایتی بر بیومکانیک حرکات انتقالی در افراد دارای پای پرانتزی بود. مواد و روش­ها: مطالعه حاضر از نوع مقاله مروری می­باشد. جستجوی مقالات به زبان فارسی و لاتین از ابتدای سال 2010 تا ابتدای ماه مارس سال 2023 بود که در پایگاه­های استنادیWOS، SID، Magiran، Scopus، ISC، PubMed و Google Scholar صورت پذیرفت. 32 مقاله در ارتباط با تأثیر تمرینات ورزشی و ابزارهای حمایتی بر عارضه پای پرانتزی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. یافته­­ها: یافته­های 4 مقاله مرتبط با تمرینات هوازی نشان­دهنده افزایش اوج نیروهای عکس­العمل زمین و نرخ بارگذاری بود. یافته­های 6 مقاله نشان­دهنده اثرات مثبت تمرینات مقاومتی-اصلاحی بر بهبود تعادل و زاویه Q بود. به­علاوه، بررسی 2 مقاله نشان­دهنده کاهش شدت ناهنجاری به دلیل استفاده مکرر از کفی­طبی بود. هم­چنین، تعداد 11 مقاله به اثرات مثبت ارتز، بریس و گوه پرداختند. در نهایت، تعداد 2 مقاله نشان­دهنده افزایش زاویه Q و تعادل به واسطه استفاده از کنزیوتیپ بود. یکی از مقالات در حوزه تیپینگ نشان داد که استفاده از کنزیوتیپ می­تواند قدرت عضلانی را کاهش دهد. 6 مقاله به نحوی به اثرات منفی پروتکل تمرینی و یا ابزارهای حمایتی اشاره کرده­اند یا هیچ­گونه اختلاف معنی­داری گزارش نکرده­اند. نتیجه­گیری: به نظر می­رسد انجام تمرینات مقاومتی-اصلاحی به همراه استفاده مداوم از ابزارهای حمایتی در مقایسه با انجام تمرینات هوازی مؤثرتر باشد.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر هشت هفته مصرف نانوکورکومین و تمرین هوازی بر بیان ژن­های Atrogin-1 و Murf-1 در عضله نعلی موش صحرایی نر نژاد ویستار انجام شد. مواد و روش­ ها: در این مطالعه تجربی، از 32 سر موش صحرایی استفاده شد. تمرینات ورزشی 5 جلسه در هفته انجام شد و مکمل­دهی نیز (80 میلی­گرم بر کیلوگرم) به موش ها داده شد. از تکنیک Real-time PCR برای سنجش بیان ژن و جهت تجزیه و تحلیل داده­ها از آنالیز واریانس دوطرفه استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که با انجام تمرین هوازی میانگین بیان ژن­های Murf-1 و Atrogin-1 به طور معنی­داری کاهش یافت (05/0>P). هم­چنین، مصرف مکمل نانوکورکومین هم منجر به کاهش میانگین بیان ژن­های فوق شد (05/0>P). نتیجه­گیری: مصرف مکمل نانوکورکومین و تمرینات هوازی هر کدام به تنهایی منجر به کاهش بیان ژن­های Atrogin-1 و Murf-1 شدند ولی اثر متقابل آن ها بر بیان آتروژن­ها معنی­دار نبود.

زمینه و هدف: دندان آسیای سوم دارای متنوع ترین وضعیت ریشه در بین تمام دندان ها می باشد. یکی از خطرهای ذاتی در مورد کشیدن این دندان در فک تحتانی، وارد شدن آسیب به عصب آلوئولار تحتانی می باشد. به دلیل تفاوت در زاویه قرار گیری و عمق دندان های نهفته، احتمال آسیب به عصب آلوئولار تحتانی در برخی بیماران بیشتر می باشد. با در نظر گرفتن واریاسیون های مختلف موقعیت قرارگیری دندان ها، هدف این مطالعه گزارش و شرح وضعیت قرار گیری دندان آسیای سوم و مجاورت ریشه آن با مجرای مندیبولار در یک استخوان فک تحتانی خشک می باشد. شرح مورد: در زمان بررسی استخوان های فک تحتانی موجود در موزه آناتومی، یک مورد غیر معمول شامل قرارگیری دندان آسیای سوم سمت چپ به صورت افقی مشاهده شد. طول دندان از بخش رأسی کاسپ ها تا انتهای ریشه 21 میلی متر و ضخامت بخش فوقانی دندان 9 میلی متر بود. هم چنین، فاصله ریشه دندان تا رأس زایده زبانی (Lingula)، 19 میلی متر بود. بر اساس داده های حاصل از تصویر رادیوگرافی، فاصله ریشه دندان تا مجرای مندیبولار 2 میلی متر بود. نتیجه گیری: آگاهی از واریاسیون های آناتومیکی دندان آسیای سوم، در جراحی های مرتبط با این ناحیه و جلوگیری از آسیب به عصب آلوئولار تحتانی مفید واقع خواهد شد. هم چنین، از آنجایی که تا به حال وضعیت قرارگیری این دندان و مجاورت ریشه آن با مجرای مندیبولار بر روی نمونه استخوانی مستند نشده است، این گزارش حائز اهمیت می باشد.