اطلاعات جغرافیایی
سال:1396 | دوره:26 | شماره:101 |تعداد مقالات:16

توسعة پایدار در یک کشور با در نظر گرفتن توان اکولوژیکی، نیروی انسانی، تکنولوژی و منابع مالی متعلق به آن کشور و درخور آن می تواند تحقق یابد و انجام چنان توسعه ای تنها در محیط یاد شده، پایدار خواهد بود. از این رو، هدف تحقیق حاضر، تبیین نقش مؤلفه های جمعیتی بر تحقق ابعاد توسعة پایدار مناطق مرزی استان آذربایجان غربی بوده بنابراین، جامعة آماری تحقیق را تعداد 9 شهرستان مرزی استان آذربایجان غربی در سال 1390 تشکیل داده است. این تحقیق به روش «توصیفی تحلیلی» و با استفاده از مدلهای کمّی به انجام رسیده است. داده های تحقیق به روش کتابخانه ای (اسنادی) جمع آوری گردید. در این راستا، ابتدا به تحلیل جمعیت شناختی شهرستان های استان آذربایجان غربی طی سالهای 1390 1355، پرداخته شد، سپس رتبه بندی شهرستانهای استان از نظر شاخص های مختلف توسعة پایدار در سال 1390 با استفاده از مدل ویکور (در محیط نرم افزار Excel) و سطح بندی آنها با بهره گیری از روش تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی با استفاده از نرم افزار SPSS 16 انجام شد. نتایج محاسبات حاکی از آن است که رتبة شهرستانها در بخش های مختلف، متفاوت بوده و در نهایت نیز، شهرستان ارومیه بسیار برخوردار و شهرستان شوط محرومترین شهرستان، شناخته شد. برای بررسی میزان نابرابری های میان شهرستان ها نیز از مدل ضریب پراکندگی (CV) استفاده گردید. کاربرد این مدل، نشان داد که در بین شاخص های مختلف، بیشترین میزان نابرابری در شاخص های اقتصادی و کمترین میزان نابرابری در شاخص های زیست محیطی بوده است. براساس نتایج مدلسازی معادلات ساختاریبا نرم افزار LISREL، مؤلفه های جمعیتی بیشترین تأثیر مثبت را بر بعد اقتصادی توسعة پایدار داشته اند. در آزمون فرضیه ها مشخص شد که تمامی مؤلفه های جمعیتی مورد بررسی، بر تحقق ابعاد توسعة پایدار مؤثر بوده اند.

در این مقاله تشکیل ابر زلزله بهعنوان پیشنشانگری که تاکنون کمتر شناختهشده و همچنین پیشنشانگر تغییرات دمایی، در زلزله محمدآباد ریگان بررسیشده است. در هنگام افزایش تنش در منطقه شکستگیهای اولیه ایجادشده و با بالا رفتن دما شاهد تبخیر آبهای موجود در شکستگیهای بین سنگ خواهیم بود. در صورت وجود شرایط جوّی مناسب – برای مثال؛ یک روز سرد-این بخارها میتوانند به ابر تبدیل شوند. از آنجایی که منبع تولید این ابر ساکن است، لذا با وجود باد، موقعیت این ابر ثابت میماند و همین مسئله راه شناسایی ابرهای زلزله است. در بخش اول تصاویر پانکروماتیک زلزله ریگان از 62 روز قبل از زمینلرزه دریافت شدند، پس از دریافت تصاویر پانکروماتیک، زمین مرجع نمودن تصاویر خام ماهوارهای انجام شد. مشاهدات نشان دادند که راستای ابر زلزله از 10 روز مانده به زمینلرزه (17 ژانویه) قابل شناسایی بود. در این تصاویر ابر زمینلرزه بهصورت رقومی استخراجشده و این نتایج بر روی تصویر توپوگرافی منطقه موردمطالعه قرار داده شد. در بخش دوم، محتوای دمایی باندهای حرارتی (باندهای 31 و 32) تصاویر ماهوارهMODIS استخراج شد و سری زمانی دمای سطح زمین تشکیل داده شد. سپس تأثیر عوامل جوی از سری زمانی کاسته شد و در مرحله بعد پالایه موجک بر این سری زمانی اعمال شد. با اعمال آزمون انحراف معیار از سری زمانی پالایه شده، وجود بیهنجاری دمایی 2 روز مانده به زمینلرزه آشکار گردید. همچنین در بخش دیگری از مقاله با رنگی کردن تصاویر ماهوارهای و تشکیل یک سری زمانی از این دادهها راستای گسل مسبب زمینلرزه مشخص شد. نهایتاً با مقایسه روند ابر زمینلرزه با سازوکار کانونی و راستای ناحیه افزایش دما یافته، هماهنگی بالایی بین آنها مشاهده شد. با این مقایسه میتوان تشکیل ابر زلزله مورد بررسی را به زمینلرزه ریگان نسبت داد. همچنین ناحیه افزایش دمایی را میتوان با احتمال زیاد به رویداد زمینلرزه منتسب نمود.

در دهههای اخیر توجه زیادی به تخمین زیست توده جنگلی شده است. تهیه نقشههای جامع و صحیح از زیست توده جنگلی جهت مدل کردن چرخه کربن جهانی و کاهش گازهای گلخانهای از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. روشهای قدیمی برای تخمین زیست توده براساس مقادیر بازپراکنشها به کمک آنالیزهای رگرسیون صورت میپذیرفت. مشکل اصلی این روشها، سطح اشباع پایین آنها در طول موجها و پلاریزاسیونهای مختلف بدلیل در نظر نگرفتن پارامترهای ساختاری بود. به کمک تکنیکهای اینترفرومتری، تحقیقات به سمت استخراج پارامترهای ساختاری سوق پیدا کرد. ارتفاع یکی از پارامترهای ساختاری میباشد که جهت تخمین زیست توده جنگلی میتواند استفاده شود. بهبود روشهای بازیابی ارتفاع درختان نقش بسیار مهمی در استخراج صحیح زیست توده جنگلی ایفا میکند. در این مقاله یک روش جدید به منظور بهینهسازی ماتریس پراکنش به کمک تغییر پایه پلاریزاسیون جهت تخمین ارتفاع معرفی شده است. به کمک تغییر ماتریس پراکنش در پایه پلاریزاسیونهای مختلف برای هر دو تصویر پایه و پیرو، پارامترهای همبستگی مختلف استخراج شده و با روشهای مختلف تخمین ارتفاع، ارتفاع درختان تخمین زده شده است. دادههای مورد بررسی، دادههای تمام پلاریمتری از سنجنده هوایی SETHI در باند P میباشد که در منطقه جنگلهای شمالی واقع در Remningstorp در جنوب کشور سوئد برداشت شده است. نتایج نشان میدهد که روشهایی که در آنها تغییر فاز وجود دارد در اثر تغییر پارامترهای هندسی بیضوی، بهبود چشمگیری داشتهاند بطوری که روشهای فاز حجم تصادفی برروی زمین با 76/0= R2 و76/3 = RMSE و تفاضلی مدل رقومی با 69/0-= R2 بهترین بهبود در نتایج را داشتهاند و روش وارونگی دامنه همدوسی که با مقدار کوهرنس ارتفاع را استخراج میکند، با 17/0= R2 بهبود چندانی در نتایج آن ملاحظه نشده است.

مسأله مکانیابی بانکها به فاکتورهای زیادی نیاز داشته و جزء مسایل NP-HARDطبقهبندی میشود. استفاده از روشهای فراابتکاری برای حل مسایل NP-HARDعلیرغم تقریبی بودن، مناسبترین راه حل به نظر میرسد. در این تحقیق از روشهای بهینهسازی گرگ خاکستری، علفهای هرز، ژنتیک، اجتماع ذرات و الگوریتم فرهنگی در حل مسأله مکانیابی بانکها استفاده شده است. برای این کار هدف به صورت جذب مشتری بیشتر و محدودیت در تعداد نفرات جذب شده به بانک جدیدالتأسیس تعریف شد. روشها به طوری آماده شدند که قابلیت پیدا نمودن مکان بانک جدید با وجود بانکهای دیگر در منطقه را دارند و مکان بانک جدید باید از بانکهای هم نوع خودش تا حد ممکن دورتر شده (هدف بازاریابی) و همچنین در مجموع کل مشتریان این نوع بانک نبایستی از یک حدی کمتر شده و میزان جذب مشتری شعبه جدیدالتأسیس بانک از یک تعدادی کمتر نشود (محدودیتها). بدین منظور قسمتی از کلان شهر تبریز جهت پیادهسازی انتخاب شد. به منظور ارزیابی کیفیت و دقت الگوریتمها از تست تکرارپذیری و مقایسه اعداد همگرایی برای نتایج حاصل از اجرای هر الگوریتم روی دادهها اجرا شد. همچنین نتایج الگوریتمها با آزمون آماری ویلکاکسون مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از این آزمونها عملکرد دقیقتر، الگوریتم علفهای هرز نسبت به روشهای بهینهسازی مذکور در مکانیابی بانکها را نشان میدهد.

فراگیر شدن دستگاههای تلفن همراه (مانند گوشیهای هوشمند و تبلتها) باعث توسعه سیستمهای فراگستر مانند سیستمهای ناوبری و سلامت شده است. خصوصیت اصلی سیستمهای فراگستر وجود امکان پیکربندی مجدد و انطباق مناسب برنامه کاربردی با توجه به وضعیت جاری کاربر در شرایط محیطی مختلف است. وجود قابلیتهای دینامیکی که در طراحی و پیادهسازی سیستمهای فراگستر بافت آگاه باید مد نظر قرار گیرد، عمدتاً شامل کسب بافت، پردازش و تصمیمگیری و نحوه نمایش اطلاعات میشود. این مقاله بر روی طراحی و پیادهسازی یک سیستم بافت آگاه برای گروههای حساس در شرایط محیطی نامناسب (به طور خاص، آلودگی هوا) متمرکز شده است. آلودگی هوا به عنوان یک پدیده زمانی-مکانی باعث تغییرات شرایط سلامتی میگردد و گاهی اوقات عامل افزایش میزان مرگومیر محسوب میشود. در این پژوهش از پلت فرم اندروید، زبانهای برنامه نویسی جاوا، PHP و بانک اطلاعات MySQLو SQLit و همچنین از Google Maps API جهت پیادهسازی سیستم استفاده شده است. رویکرد طراحی سیستم پیشنهادی بر اساس معماری توزیع یافته در قسمت جمعآوری و پردازش داده است. جمعآوری داده با استفاده از سنسورهای سختافزاری و نرمافزاری انجام میشود. سیستم بافت آگاه پیشنهادی میتواند به طور خودکار بافت جاری کاربر را شناسایی کند و دادهها و اطلاعات مورد نیاز را پس از پردازش و استدلال ارائه نماید. ارائه نتایج معمولاً به صورت توصیههایی براساس شرایط جاری کاربر صورت میپذیرد. ویژگیهای بارز این سیستم استقلال نسبی آن از ورود دادهها به صورت دستی توسط کاربرو شرکت فعالانه دادهها در تصمیمگیری است. استدلال خودکار بافت بر اساس مجموعه قوانین تعریفشده در قالب قوانین اگر. . . آنگاه. . . اجرا میشود. نتایج خروجی متناسب با علایق و ترجیحات کاربر تفسیر و در رابط کاربر نمایش داده میشود. نحوه نمایش اطلاعات نیز با توجه به شرایط محیطی کاربر سازگار میشود. سیستم پیشنهادی، الگوی مناسبی از خود مراقبتی در محیط شهری با آلودگی بالا را ارائه میدهد.

مطالعه و سنجش یون سپهر در علوم مختلف از جمله مطالعات فضایی و برای بهبود آنالیز و پیش بینی فضایی هوا شامل طوفان های ژئومغناطیسی، بررسی پدیده ها و ناهنجاری های یون سپهری، سیستم های مخابراتی، ژئوفیزیکی، مطالعه پیش نشانگری زلزله و مخاطرات طبیعی بسیار کارآمد می باشد. برای توصیف فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی رخ داده در لایه یون سپهر تغییرات پی در پی چگالی الکترون این لایه با تغییرات زمان و موقعیت جغرافیایی موسوم به پروفیل عموی لایه ی یون سپهر (پروفیل چگالی الکترون) مورد استفاده قرار می گیرد. اهمیت پایش چگالی الکترون یون سپهر بدلیل تأثیری که لایه یون سپهر بر روی امواج رادیویی GPS در ناوبری و مخابرات می گذارد، سبب مدلسازی و بررسی پارامتر یون سپهری در اینمقالهگردیده است. تغییرات ناگهانی و زیاد چگالی الکترون در بخش های مختلف یون سپهر مدلسازی آن را برای تصحیح خطای یون سپهری بسیار پیچیده می نماید. یکی از جدیدترین روش های سنجش از دور برای استخراج پروفیل چگالی الکترون در لایه ی یون سپهر، روش نهفتگی رادیویی (GPS RO) است که قادر به تولید پروفیل های چگالی الکترون با توان تفکیک قائم بالامی باشد. دراین روش گیرنده های GNSS بر روی ماهواره های ارتفاع پایین (LEO) قرار گرفته و سیگنال فرستاده شده در راستای خط دید ماهواره های LEO و GNSS خم گردیده و اطلاعات لایه های اتمسفری (بویژه یون سپهر) را ثبت و ضبط می نماید. در این مقاله، ابتدا ماهواره ی COSMIC معرفی و سپس برایسال های 2006تا2007 (کمینة فعالیت خورشیدی) بکارگیری الگوریتم های هوشمند توانسته است کارآیی مناسبی در جهت مدلسازی پروفیل های چگالی الکترون ارائه دهد. نتایج بدست آمدهبا پروفیل های چگالی الکترون سه نوع مدل مرجع بین المللی یون سپهریIRI-NEQ، IRI-Corrو IRI-001 مقایسه شده اند و چنین نتیجه گرفته شده است که برای کشور ایران، مدل ایجاد شده با شبکة عصبی شباهت بیشتری با پروفیل های مشاهداتی ماهواره ی COSMIC نسبت به پروفیل های چگالی الکترون مدل های مرجع بین المللی یون سپهری از خود نشان می دهند.

یکی از اصول بنیادی در پدافند غیرعامل، مکانگزینی ایستگاههای آتشنشانی است. ایمنی شهر در برابر سوانح و حوادث بویژه آتشسوزی در کاربریهای مختلف و تضمین امنیت جانی و مالی شهروندان برعهده این عنصر مهم شهری است. ایستگاههای آتشنشانی از جمله مراکز مهم و حیاتی خدماترسانی در شهرها هستند که نقش مهمی در تأمین ایمنی و آسایش شهروندان و توسعه شهرها دارند. بدیهی است خدماترسانی بهموقع ایستگاههای آتشنشانی، بیش از هر چیز مستلزم اسقرار آنها در مکانهای مناسب میباشد که بتوانند در اسرع وقت، بدون مواجه شدن با موانع و محدودیتهای محیط شهری ازیکسو و با ایجاد کمترین آثار منفی به زندگی ساکنان شهر ازسوی دیگر به محل حادثه برسند و اقدامات امدادرسانی را به انجام برسانند. ازاینرو میتوان به ارزش زمان در امدادرسانی و کاهش زمان تأخیر برای کمک به مصدومین در شبکه شهری پی برد. از اهداف این پژوهش میتوان به بررسی وضع موجود ایستگاههای آتشنشانی، عملکرد آنها در هنگام بروز سوانح، سطح پوشش ایستگاههای موجود و یافتن بهترین مکان برای ساخت ایستگاههای جدید آتشنشانی در شهر بهبهان اشاره کرد. نتایج این تحقیق نشان میدهد که شهر بهبهان، دارای دو ایستگاه آتشنشانی، یکی در شرق و دیگری در جنوب غرب است و بخشهای شمال شرق و شمال غرب شهر، خارج از سطح پوشش آنها قرار دارند. ازاینرو، پژوهش حاضر با استفاده از مدل AHP به تجزیه و تحلیل ایستگاههای موجود و وضعیت خدماترسانی آنها در هنگام بروز سوانح پرداخته و در نهایت با تأکید بر اصول پدافند غیرعامل، به مکانگزینی بهینه احداث ایستگاههای جدید آتشنشانی که به کمک ایستگاههای موجود، قادر خواهند بود کل منطقه را تحت پوشش قرار دهند، اقدام شده است.

توسعهبیرویهشهرتهران، طینیمقرنگذشتهعلاوهبرنابودیبخشهاییازبافتتاریخیومنسجمونیزفرسودهکردنسرمایههایفرهنگیومیراثتاریخیبازمانده، باعثازبینرفتنبخشبزرگیازمیراثطبیعیازجملهمسیلهاشدهاست. مسیلفرحزادیکیازاینمسیلهادرشمالکلانشهرتهرانمیباشد. باساماندهیمسیلها، منظرشهری، محدودههایگردشگاهیوتفریحیونیزحفاظتازمحیطزیستوچشماندازتوسعهپایدارشهریتحققمییابد. درمناطقشهری، آحادجامعهنقشمهمیرادرساماندهیمسیلهاایفاءمیکنند. اینپژوهشباهدفارزیابیتناسبساماندهیمسیلشهریفرحزادبافاکتورهایژئومورفولوژیکینظیرخاک، شیب، فاصلهازرودخانه، فاصلهازجاده، فاصلهازگسل، جهتشیبدامنه، فرازا، پوششگیاهیوبارشانجامشدهاست. پژوهشبرپایهروشتوصیفی-تحلیلی، مطالعاتکتابخانهایوبااستفادهازنرمافزارGISونیزمدلتحلیلسلسلهمراتبیدرقالبنرمافزارExpert choiceانجامگرفتهوطیآننقشهتناسبساماندهیمسیلهایشهریبراساسفاکتورهایژئومورفولوژیکیپیشنهادشدهاست. یافتههایاینپژوهشنشانمیدهندکهبیشترینمساحتمسیلساماندهیشدهازلحاظدرنظرگرفتنفاکتورهایژئومورفولوژیکیدروضعیتتناسببسیارکموکم (44 درصد) قراردارد. همچنین، درصدمساحتمنطقهنیزدارایوضعیتتناسببسیارزیادوزیادبافاکتورهایژئومورفولوژیکیجهتساماندهیبودهاست. همچنینآنالیزتصاویرماهوارهایلندست+ETM طیسالهای 2005 و 2010 (پیشوپسازساماندهی)ومقایسهآنهامشخصنمودکهپوششگیاهیمسیلفرحزادپسازساماندهینسبتبهسالهایپیشازساماندهی 26درصدافزایشیافتهاست.

با وجود گستردگی استفاده از سیستم تعیین موقعیت جهانی GPS، این سیستم برای محیط های بسته و مسقف قابل استفاده نیست. روش های مختلفی برای توسعه ی سیستم تعیین موقعیت محیط های مسقف ارائه شده که عموماً بر اساس دریافت امواج رادیویی ارسالی از فرستنده هایی با موقعیت مشخص هستند. زمان دریافت سیگنال، اختلاف زمان دریافت سیگنال، زاویه دریافت و اثرانگشت مکانی از جمله این روش ها هستند. اما توجه به این نکته ضروری است که برخی از این روش ها برای محیط داخل که محیط پیچیده ای است، مناسب نیستند. روش های مبتنی بر زمان دریافت سیگنال، اختلاف زمان دریافت سیگنال و زاویه دریافت سیگنال برپایه ی تکنیک های مثلث بندی هستند که نیاز به دید مستقیم فرستنده و گیرنده خواهد بود. همچنین سنجش دقیق زمان و زاویه سیگنال دریافتی نیاز به ابزارهای خاص دارند که در بیشتر مواقع گران و پرهزینه هستند. درنهایت روش اثرانگشت مکانی می تواند به عنوان روشی بهینه مورد استفاده قرار گیرد. روش اثرانگشت مکانی به علت عدم نیاز به زیرساخت ویژه و امکان ایجاد ساده تر، به عنوان یک روش رایج مورد استفاده قرار می گیرد. روش اثر انگشت مکانی برای تخمین موقعیت دستگاه همراه کاربر از توان سیگنال دریافتی استفاده می کند. برای این روش الگوریتم های مختلفی جهت کشف الگوی مکانی نقاط نمونه به کار برده می شود که از آنها به روش های احتمالاتی، روش نزدیک ترین همسایگی و الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی می توان اشاره کرد. در این مقاله این سه روش با یکدیگر مقایسه شده و در نهایت یک روش بهبود یافته نزدیک ترین همسایگی ارائه شده است. با مقایسه روش پیشنهادی با سایر روش ها، برتری روش پیشنهادی تأیید می شود.

یکی از مهمترین فرایندهای فرسایشی در مناطق بیابانی از جمله محدوده مطالعاتی (شرق شهرستان جاسک)، فرسایش بادی است که منجر به ایجاد اشکال فرسایشی مختلفی از جمله تپه های ماسه ای میشود. اهمیت مطالعه تپه های ماسه ای در این منطقه بخاطرخساراتی است که این تپه ها در صورت متحرک بودن به منابع طبیعی، تأسیسات انسانی و غیره وارد می آورند. لذا بررسی تپه های ماسه ای در مدیریت این نواحی اهمیت دارد. یکی از اولین ویژگی هایی که در اغلب مطالعات مربوط به مناطق بیابانی از جمله بررسی فرسایش بادی، روندیابی حرکت تپه های ماسه ای و غیره مورد بررسی قرار می گیرد، ویژگی مربوط به بافت ذرات ماسه می باشد. بنابراین در تحقیق حاضر به مطالعه ویژگی بافتی و محیط ته نشست رسوبات ماسه ای پرداخته شده است. محدوده مطالعاتی جزء سواحل بیابانی بوده، در شرق شهرستان جاسک و در استان هرمزگان واقع است. این تحقیق بر اساس جمع آوری نمونه از محل و مطالعه بافت رسوبی با استفاده از نتایج گرانومتری و بررسی میکروسکوپی و ماکروسکوپی رسوبات پس از آماده سازی آن است. برای محاسبه پارامترهای بافتی مانند میانگین، جورشدگی و کج شدگی از روش لحظه ای استفاده و نمودارها با استفاده از نرم افزار اکسل تهیه شد. با استفاده از نقشه های توپوگرافی و تصاویر ماهوارهای نقشه های مورد نظر در نرم افزارهای GIS تهیه گردید. از نقشه زمین شناسی نیز برای مطالعه سنگ شناسی استفاده شد. نتایج حاصل بیانگر نزدیک بودن قطر میانگین دانه ها و نشان از عدم نوسان انرژی در محیط رسوبگذاری است. کج شدگی منفی، جورشدگی خوب، وجود فسیل های دریایی و وجود دانه های شفاف در نمونه های 1، 2، 5، منشا ساحلی را برای این نمونه ها مشخص می کند. کج شدگی مثبت، جور شدگی خوب، منحنی هیستوگرام بایمدال و انحنا رو به بالا منحنی تجمعی در نمونه های، 6، 7، 9، و 10، نشان از وجود مواد طغیانی رودخانه و رسوبهای کناری دارد، بنابراین می توان برای این نمونه ها منشاء رودخانه ای را متصور شد.

شناخت عوامل هیدروژئومورفولوژیک و عملکرد آنها در حوضه آبخیز به منظور شناخت و مدیریت محیط حوضه آبخیز، اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش یکی از زیرحوضههای آبخیز رودخانه ارومیه (نازلوچای) واقع در شمال غرب ایران با مساحت 75/948 کیلومترمربع با محاسبه و آنالیز مورفومتری و استفاده از فنون سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد بررسی قرارگرفته است. برای استخراج آبراهههای منطقه و بررسی حوضه آبخیز از نظر مورفومتری از مدل رقومی ارتفاع (DEM) 30 متر استفاده شد. پارامترهای مورفومتری بررسی شده در این مقاله شامل تعداد آبراههها (Nu)، رتبه آبراهه (U)، مجموع طول آبراهه (L)، ضریب بیفرکاسیون (Rb)، پستی و بلندی (Bb)، چگالی زهکشی (Dd)، فراوانی آبراهه (Fs)، فاکتور شکل (Rf)، ضریب گردی (Rc) و ضریب مستطیل معادل (Re) میباشد. نتایج نشان داد که با توجه به تعداد آبراههها (489 آبراهه)، وجود آبراهههای درجه اول، دوم و سوم، زیاد بودن طول آبراههها، بالا بودن نسبت طول آبراههها نسبت به مساحت حوضه، ضریب رلیف بالا که نشان دهنده وجود ارتفاعات و شیب زیاد، منطقه فرسایش پذیر بوده و نیاز به مدیریت بیشتر دارد. همچنین مطالعات لندفرم در منطقه مورد مطالعه نشان داد که به کمک ویژگیهای مورفومتری میتوان میزان حساسیت لندفرمها به فرسایش را در منطقه مشخص نمود. به طوری که بعد از تهیه نقشه لندفرمها با استفاده از شاخص موقعیت توپوگرافی (TPI)، و در نظرگرفتن مناطق حساس به فرسایش از طریق ویژگیهای مورفومتری، لندفرمهای حساس به فرسایش در منطقه مورد مطالعه مشخص شد. به طوریکه افزایش تعداد آبراههها و طول آن در حوضه آبخیز نشان دهنده افزایش فرسایش است. با مقایسه نقشه لندفرمها و نقشه آبراهههای منطقه مورد مطالعه مشخص شد که لندفرمهای کلاس 4 (درههای U شکل) و لندفرمهای کلاس 3 (زهکشهای مرتفع) دارای بیشترین فرسایشپذیری هستند. نتایج نشان داد که با افزایش میزان چگالی زهکشی میزان فرسایشپذیری افزایش مییابد که در لندفرمهای کلاس 4 (درههای u شکل) و کلاس 6 بیشترین میزان فرسایشپذیری با توجه به بالا بودن چگالی زهکشی دیده شد.

افزایشگازهایگلخانهای در چند دههاخیر باعث بر هم خوردن تعادل اقلیمی کره زمین شده که بهآن پدیده تغییر اقلیم اطلاق میشود. مهمترین تبعات تغییر اقلیم افزایش دمای متوسط کره زمین، افزایش پدیدههای حدیاقلیمی نظیر سیل، طوفان، تگرگ، امواج گرمایی، افزایش سطح آب دریاها، ذوب شدن یخ های قطبی و سرماهای نابهنگام خواهد بود. استفاده از مدلهای ریز مقیاس نمایی آماری در برآورد نوسانات اقلیمی، این امکان را فراهم ساخته که بتوان دادههای آب و هوایی را در مقیاس مکانی و زمانی مناسب تولید کرد. چنین قابلیتی کمک شایانی به مطالعه نوسانات اقلیمی در مقیاس محلی و منطقهای کرده است. در این تحقیق کارایی مدل LARS-WG برای تولید و شبیه سازی دادههای روزانه دما، بارش و ساعت آفتابی در استان لرستان با استفاده از پارامترهای آماری MAE, T-STUDENT, MAE, R2 مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و تغییرات ناشی از آنها نیز در آینده آشکارشد. نتایج حاصل از آن نشان داد که در سطح اطمینان 99 درصد تفاوت معنی داری بین دادههای واقعی و دادههای حاصل از مدل وجود ندارد و مدل کارایی لازم را در جهت تولید دادههای روزانه داراست. پس از اطمینان از کارایی مدل، از خروجی های مدل HADCM3 استفاده شد و دادههای روزانه دما، تابش و بارش برای دوره پایه (2005-1961)، تحت سه سناریوی A1B(سناریوی حد وسط)، A2(سناریوی حداکثر) و B1 (سناریوی حداقل) شبیه سازی گردید. بر اساس برآورد مدلHADCM3 برای سناریوهای مورد بررسی در دورههای آتی، میانگین دمای بیشینه و بارش استان به ترتیب حدود(9/0 تا 03/1 درجه) و(04/12 درصد)افزایشو میانگینساعات آفتابیحدود6/0 کاهش خواهد یافت. همچنین با وجود تغییرات کمتر دمای بیشینه نسبت به دمای کمینه، افزایش متوسط دمای هوا در این دوره قابل انتظار میباشد. طبق این نتایج شرایط اقلیمی استان لرستان در 50 سال آینده تفاوت محسوسی با شرایط فعلی خواهد داشت و برنامه ریزیهای بلند مدت و استراتژیک برای مدیریت این شرایط ضروری بنظر میرسد.

اساس ظهور رویکردهای جدید نظریهای در ساخت، طراحی و برنامهریزی شهری مانند شهرهای سبز، شهرهای سالم و شهرهای اکولوژیک توجه به محیط زیست شهری و توجه بیش از پیش به برنامهریزی کاربری فضاهای سبز در ساخت و طراحی شهرهای پرتراکم از لحاظ کالبدی و جمعیتی میباشد. بنابراین وجود چنین کاربری در شهرهای امروزی حیاتی و ضروری است. از این رو در مطالعه حاضر با روش شناسی «توصیفی – تحلیلی» هدف پژوهش ارزیابی و تحلیل مکانهای بهینه برای استقرار فضاهای سبز شهری در شهر ماهشهر میباشد. در این راستا با توجه به دادههای در دسترس شاخصهای تعیین کننده در دستیابی به هدف موضوع پژوهش، 11 کاربری عمده شهری در شهر ماهشهر تحت عنوان کاربریهای تجاری، فرهنگی، درمانی، آموزشی، فضای سبز، صنعتی، مذهبی، اداری، راههای ارتباطی، ورزشی و مکانهای توریستی-تاریخی میباشند که برای تحلیل استقرار بهینه مکانی فضای سبز از آنها استفاده شده است. برای تحلیل دادهها ابتدا با استفاده از توابع فازی درمحیط نرم افزار Arc GIS 10شاخصهای پژوهش (کاربریهای 11 گانه طبقه بندی شده) به عضویت فازی در آمده و سپس با استفاده از عملگر گامای فازی (Fuzzy Gama) مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتایج پژوهش نشان میدهد آزمایش حد آستانههای 7/0، 8/0 و 9/0 در عملگر گامای فازی با توجه به شرایط موجود کاربریها، گامای فازی با حد آستانه 9/0 بهتر از بقیه حد آستانههای مورد آزمایش با لحاظ اهمیت و تعادل در گرایشهای کاهشی و افزایشی کاربریها به تحلیل استقرار مکانی فضای سبز شهری در شهر ماهشهر پرداخته است. همچنین مطابق با نتایج این عملگر قسمتهای مرکزی شهر در دو بخش غربی و شرقی آن مناسبترین مکانها برای استقرار و مکان گزینی برای کاربری فضای سبز شهری میباشد.

تغییرات کاربری اراضی در اثر فعالیت های انسانی یکی از موضوعات مهم در برنامه ریزی های منطقه ای می باشد. در بسیاری از مناطق ایران، کاربری اراضی و مدیریت زمین بدون توجه به قابلیت و توان سرزمین می باشد که سبب اتلاف سرمایه و کاهش ظرفیت محیطی می گردد. در این تحقیق از روش توصیفی-تحلیلی همراه با بهره گیری از ابزارهای مدیریتی (روش های تصمیم گیری چند شاخصه) در کنار قابلیت های بالای نرم افزار ArcGIS امکان مدل سازی تناسب زمین برای توسعه شهری در حوضه آبخیز زیارت استان گلستان، با توجه به معیارهای شیب، ارتفاع از سطح دریا، بافت خاک، پوشش گیاهی، جهت شیب، سنگ مادر، فاصله از گسل و فاصله از رودخانه، فراهم شده است. در این تحقیق با مراجعه به 10 نفر از متخصصین در رشته مربوطه و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) وزنی برای هر معیار تعیین شده است. در ادامه به منظور تلفیق نقشه های معیار و محاسبه میزان تناسب زمین برای توسعه شهری از تکنیک-های SAW و TOPSISهمراه با بهره گیری از قابلیت های نرم افزار ArcGIS 10. 1 استفاده شده است. در نهایت در این تحقیق به بررسی سازگاری بین کاربری های موجود در حوضه آبخیز زیارت استان گلستان پرداخته شده است. با توجه به نتایج بدست آمده از مدل سازی تناسب زمین، وسعت مناطق دارای شرایط توسعه شهری با استفاده از تکنیک های TOPSIS و SAW به ترتیب 37 و4/79 هکتار از کل مساحت حوضه آبخیز زیارت محاسبه شده است، اما در حال حاضر وسعت مناطق مسکونی در این حوضه 3/141 هکتار می باشد. در مدل سازی تناسب زمین برای توسعه شهری با توجه به وجود وابستگی های مکانی میان نقشه-های معیار، بهترین روش در تلفیق معیارها و محاسبه میزان تناسب کاربری، استفاده از تکنیک TOPSIS است. نتایج سازگاری کاربریها نشان داد، کاربری اراضی مسکونی با میزان سازگاری 118245/0 کمترین سازگاری را بین کاربری های فعلی موجود در این حوضه دارد. در پایان می توان گفت، با توجه به توانایی های بالای روش های تصمیم گیری چند شاخصه و ArcGIS در مدل سازی تناسب زمین برای توسعه شهری، هر قدر نظرات کارشناسی دقیق تر و داده ها و اطلاعات به روز تر باشند، استفاده از این فنون و ابزار با نتایج بهتری همراه است.

توفانهای تندری به همراه پدیدههای فرعی ناشی از آن به مانند تگرگ یکی از جلوههای خشن طبیعت است. بنابراین در تحقیق حاضر برای دستیابی به مدیریت ریسک تگرگ در شمال غرب کشور، جهت کاهش خسارات ناشی از آن، با استفاده از شاخصهای ناپایداری به ارزیابی این پدیده مخرب پرداخته شد. برای شناسایی شرایط ترمودینامیکی وقوع این پدیده طی دوره آماری 18 ساله (2009-1992)، شاخصهای ناپایداری جویSI, LI, SW, KI, C. T, V. T, T. T, PWCو سطح یخبندان نمودارهای اقلیمی Skew-TlogP، 23 مورد وقوع تگرگِ ایستگاههای تبریز و کرمانشاه-به منظور پوشش کامل منطقه-از وب سایت دانشگاه وایومینگ آمریکا استخراج وبررسی شد. نتایج حاصل از کلیه شاخصهای فوق با استانداردهای ناپایداری جوی مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. در این بررسی مغایرتهایی بین ارقام مشاهداتی و ارقام پیشگویی شده ملاحظه گردید و نهایتاً شاخصهای ناپایداری منطقه به شرح زیر تعیین شدهاند: SI≤ ، 71/20LI≤ ، 63/16SW، 99/19≤ KI، 30/14≤ C. T، 50/11≤ V. Tو 70/24≤ T. T80/41≤ همچنین مشخص گردید که در سالهای اخیر بر شدت ناپایداری جو منطقه افزوده شده است. به طوری که شاخص SIو LIدر این سالها به مقدار صفر نزدیک شده و سایر شاخصها، هر یک میل صعودی به سوی حداکثر آستانههای خود داشتهاند و نیزسطح یخبندان در روزهای تگرگی مورد مطالعه، بین 850 تا 650 هکتوپاسکال یعنی بین ارتفاع 1393 تا 3788 متری در نوسان میباشد که در ماههای گرم سال این سطح افزایش مییابد.

آب هایزیرزمینیدرمناطقخشکونیمهخشکاهمیتویژه ایدارند. دراینتحقیق، بااستفادهازروش-هایزمینآمار، خصوصیاتشیمیاییآب-هایزیرزمینیمناطقخشکونیمهخشکمهرانودهلرانموردبررسیقرارگرفت. سدیم، کلر، سولفات، TDSوTH متغیرهایموردارزیابیبودند. نیمتغییرنمایتجربیهریکازپارامترهابااستفادهازنرمافزارGS+محاسبهومدل-هایمختلفبرازشدادهشد. پسازبررسینرمالسازیداده هاواریوگرامترسیم، ودرنرمافزارGISدرون یابیبهروشوزن-دهیعکسفاصله (IDW) وکریجینگانجامشد. معیارانتخابمدلمناسبدرون یابیمقدارRMSEکمتروساختارمکانیقوی-تربود. نتایجنشانگربرتریروشکریجینگنسبتبهروشIDWمی باشد. بنابرایننقشه-هابااینروشتهیهشد. نتایجبیانگرهمبستگیقویداده هایکیفیآبمنطقهوساختارمکانیتابعمدلگوسینمی-باشد. درپایانبااستفادهازمنطقفازیوطبقه بندیشولرنقشهپهنه-بندیمنطقهجهتشربتهیهگردید. مطابقنقشهنهایی، 37درصدازمنطقهبرایشربمناسب، 13 درصدنسبتاًمناسبو 50 درصدنامناسبمی باشد. درنتیجه، کیفیتآبمنطقهموردمطالعهبرایشربدرحدمطلوبنیست. بارویهمگذارینقشهپهنه-بندیونقشهحاصلازتحلیلنقاطبارزمشاهدهشدکهنقاطباغلظت-هایزیادودرآستانههشداردرکنارهمودرطبقهنامناسبنقشهپهنه بندی، قرارگرفته-اند. بالابودنمیزانسختیوسایرعناصردربخش-هاییازمنطقهروندافزایشیدارد. اینموضوعبهدلیلجانشینشدنرسوباتآبرفتیباسازندگچساراناست. لذا عاملاصلیکاهشکیفیتآب هارامیتوانسازندگچساراندانست.